Tāpati 1Hiaai/Tetepa
2024.
ÔROÀ
ÈPM
Te mä o te âau.
Taramo
15
1 Taramo na Tävita. O vai, e te Fatu, të tiàhapa i to òe ra tëtene? O vai
të pärahi i to mouà moà ra?
2 O te taata haereà piò-òre, o tei haapaò i te parau-tià ra, o tei parau i
te parau-mau i roto i to na ra âau.
3 O tei òre i ôhumu to na arero, o tei òre i hämani ìno i te taata tupu ra,
o tei òre i färii i te parau ìno i to na tauà.
4 O tei vahavaha i te taata parau faufau ra, e faatura rä i te feiä i mataù
i te Fatu, o tei tapu atu, ìno noa ai o ia iho ra e aore e tähema ra.
5 O tei òre i tuu i ta na moni i te tärahu ra, o tei òre e rave i te tärahu
ei faahapa i te taata hara òre ra. O tei nä reira i te rave i taua mau parau
nei, e òre roa e âueue.
Heuraa manaò
2 O te taata haereà piò-òre, o tei haapaò i te
parau-tià ra, o tei parau i te parau-mau i roto i to na ra âau.
Oia mau, E taramo te Taramo 15 na Tavita o te ui ra i
te hoê uiraa faufaa roa no nià i te mä e te viivii òre e tïtauhia no te fänaò i
te auhoaraa e te Atua. Teie te hoê tuatapaparaa o te taramo e to na ìrava tumu:
Taramo 15
Ìrava 1: "E TE FATU e, O vai te faaea i roto i to
òe fare ìe ? O vai te pärahi i nià i to òutou mouà moà ?
Te uiuiraa i nià i teie ìrava i te uiraa ia faufaahia
te taramo: o vai te au ia ora i mua i te aro o te Atua e ia fänaò i te pärururaa
a te Atua?
Ìrava 2 e te 5 : O oia o te haere ma te parau-tià, o
tei rave i te parau-mau, e o tei parau i te parau mau i to na iho ra âau. Eita
o ia e pari haavare i to na arero, eita oia e hämani ìno i to na taata tupu, èita
atoà oia e faaìno i to na täuaro. Te hiò nei oia ma te vahavaha i te taata
faaìno, te faatura nei rä oia i te feiä e mataù nei i te Fatu ; èita oia e täui
mai te peu e e tapu oia i to na manaò oti noa. Èita oia e tïtau i te moni e noaa mai ia na,
èita atoà oia e färii i te hoê ö no te pätoì i te taata hapa òre. Te taata e
rave i te reira huru òhipa, èita ia o ia e paruparu. Te faataa ra teie mau
ìrava i te mau huru maitataì o te itoito o te taata e pärahi i mua i te aro o
te Atua. Teie te huru o te hoê taata :
Te haereraa ma te hapa òre
E faaòhipa i te parau-tià
A parau i te parau mau ma te âau tae
Eiaha e pari haavare
Eiaha e haamauiui i to taata tupu, e to na täuaro
A faatura i te feia e mätaù ra i te Atua
E turu o Ia i ta na mau parau tapu noa atu e e
haamauàhia te reira
Aita oia e horoà i ta rätou moni no te aufau i te tärahu
Eiaha e rave i te moni peta
Ìrava tumu, te ìrava 2 ia : O tei haere ma te
parau-tià ra, o tei rave i te parau mau, e o tei parau i te parau mau i to na
iho ra âau. Teie ìrava faufaa roa a te Atua e ìmi ra i roto i te feiä e hinaaro
ra e faatupu i te täairaa e o Na.
Te auraa
Te haapii mai ra te Taramo 15 e àita te haamoriraa mau
i te Atua i täôtià-noa-hia i te mau peu faaroo, ua taai-atoà-hia rä i to tätou huru
oraraa i te mau mahana atoà. E mea faufaa rahi ia ma i te tämaraa i te pae no
te manaò ia tupu te parau-tià no te täaihono i te Atua e no te fänaò i ta Na pärururaa.
E pähono mai te Fatu na roto i te vaha o te mau päpaì
Pîpîria, e te fenua. Te faaìte ra te taata faaroo e te faataa ra o Tavita i te
huru o te feiä parau-tià na roto i ta rätou huru raveraa i te mau hopoià i mua
i to rätou taata-tupu, no te mea e ère i te mea ôhie ia mono i te huru räpaeàu
no te tupuraa mau. Te haapäpü atoà nei te Faaäuraa Âpï i teie mau hopoià faufaa
rahi, tera rä, e rave rahi o te òre e tauà nei i te reira. Te taò Hepera te naò
ra e tamima, ta te tahi mau tatararaa e huri nei èi parau-tià, ua huri-tano-hia
ia èi parau-tià ; e faaòhipahia te reira no te parau i te hoê mea tei hope roa,
ma te hape òre, aore roa e mea e èrehia ra ; e mea na roto ia i te reira i
horoàhia ai te maitaì hope roa ia Noa Tenete pene 6 ìrava 9, ia Iopa, Iopa pene
1 ìrava 1, e te ani manihini mai nei to tätou Fatu ia tätou ia maitaì roa.
Mataio pene 5 ìrava 48. Aita e faufaa ia parau er, te huru maitaì roa ta te feiä
haapaò maitaì e tiaì i ô nei, e vai noa ia i te mau taime atoà. Te faaìte nei o
Pauro ia na iho e e haava manaò viivii òre to na i mua i te Atua e te taata. Òhipa
pene 24 ìrava 16. Te faaìte mai nei te Faaäuraa Âpï ia tätou, e tae noa atu i
te Faaäuraa Mätamua e, o o ia anaè te fänaò i te auhoaraa i te Fatu o te rave i
te mea tià. Ioane 1 pene 2 ìrava 29, pene 3 ìrava7. Àita e tià i te mau taata i
roto i te Faaäuraa âpï ia türuì i nià i te Faaäuraa Âpï maori rä i nià i te
Faaäuraa Mätamua. O tei haapaò maitaì ra, e parau ia i te parau mau i roto i to
na âau, ua au to na âau i ta na ra mau parau ; e ère o ia i te hoê o te feiä e
âau piti to na. Taramo 12 ìrava 3. Ua tuàti maitaì te âau e te arero, e ua riro
te mau parau èi faaìteraa ora no te mau manaò o te âau. E auraa hohonu e te
täipe to te Mouà Tiona i roto i te Pîpîria, e te haapäpü ra to na faahitiraa i
roto i te Taramo 15 i teie faufaaraa. Te auraa o te mouà ra i Tiona e Vahi no
te hoìraa mai o te Atua, E mea pinepine te Mouà Tiona i te tüàtihia i te aro o
te Atua. I roto i te mau ìrava täpiri no te Taramo 15, te faahohoà ra te reira
i te vahi i reira te Atua e pärahi ai, ma te faataipe i te täairaa piri e te
auhoaraa e te Atua. Pü no te haamoriraa, Ua riro atoà o Tiona èi vahi no te
Hiero no Ierutarëma, te pü no te haamoriraa e te mau tutia i roto i te Faaäuraa
Mätamua. E faarirohia te reira i te reira èi vahi moà i reira te feiä haapaò
maitaì e haere mai ai e haamori i te Atua. Täpaò no te feiä faaroo, i nià aè i
to na auraa i te pae vaamataèinaa, te faataipe ra te Mouà o Tiona i te viivii
òre, te moà, e te hapa òre. O rätou te pärahi i nià i te mouà moà Taramo 15
ìrava 1 o rätou ia o te ora nei ia au i te mau parau tumu o te parau-tià e te
parau mau tei faaìtehia i roto i te mau ìrava i muri nei. Te tiàturiraa no nià
i te Metia, I roto i te tütuu ati Iuta e te marü metia, ua täai-atoà-hia o
Tiona i te tiàturiraa no nià i te Metia e te faahoì-faahou-raa no a muri aè. Ua
faarirohia te reira èi vahi i reira te Atua e haamau ai i to na patireia mure òre.
Faaòhiparaa i roto i te Taramo 15, te faahohoàhia ra te Mouà Tiona i te vahi i
reira te feiä anaè e ora i te hoê oraraa parau-tià e te hapa òre a pärahi ai i
reira. Te haapäpü ra te reira i te faufaaraa o te viivii òre e te parau-tià i
roto i te auhoaraa e te Atua.
Teuteronomi
4.1-8.
Te Höroà a te Ture.
1 E teie nei, e Ìteraèra, e faaroo mai i te mau haapaòraa e te mau ture ta
ù e haapii atu ia òutou nei, e e rave ia ora òutou, ia tae òutou i nià iho e ia
noaa te fenua, ta te Atua o to òutou mau metua, ta te Fatu e höroà mai no
òutou.
2 Eiaha òutou e täati noa mai i te tahi vähi ê i teie
nei parau ta ù e parau atu ia òutou, eiaha hoì òutou e haamaìri i te tahi vähi
i taua parau nei; ia haapaò hoì òutou i te parau a to òutou Atua ra a te Fatu,
ta ù e parau atu ia òutou nei.
3 Ua ìte hoì to òutou mata i ta te Fatu i rave i te hara ia
Paara-peora ra; ua hope roa hoì te mau taata atoà i roto ia òutou i pee ia
Paara-peora i te pohe i to òutou Atua ra i te Fatu;
4 âreà o òutou o tei àti mäite i to òutou Atua ra i te
Fatu, te ora nei òutou atoà i teie nei mahana.
5 Inaha, ua faaìte atu vau ia òutou i te mau haapaòraa e te ture, ta ta ù
Atua ta te Fatu i faaìte mai ia ù ra: ei haapaòraa na òutou i te fenua ta
òutou, e tii e rave nei ei pärahiraa.
6 E tënä na, e haapaò maitaì i taua parau ra, e e
rave; o to òutou ia paari e te haapaò maitaì i mua i te aro o te feiä e ìte i
teie nei mau haapaòraa, e riro ia i te parau e, Tiàraa nünaa rahi paari e te
haapaò maitaì o taua feiä ra.
7 Tei hea hoì ia fenua rahi e fätata mai to rätou atua
ia rätou, mai to tätou Atua ra mai i te Fatu e fätata mai ia tätou nei, ia
tiàoro noa atu tätou ia na?
8 E tei hea ia fenua rahi i tià ta na mau haapaòraa e
te ture, mai te tià i teie atoà nei ture ta ù e tuu atu i mua i to òutou aro i
teie nei mahana?
Heuraa manaò.
1 E teie nei, e Ìteraèra, e faaroo mai i te mau
haapaòraa e te mau ture ta ù e haapii atu ia òutou nei, e e rave ia ora òutou,
ia tae òutou i nià iho e ia noaa te fenua, ta te Atua o to òutou mau metua, ta
te Fatu e höroà mai no òutou.
Oia mau, te hoê hiòraa päpu no nià i te tüàtiraa i te
Atua i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà e faahohoàhia na roto i te
faaòreraa i te hapa a vëtahi ê. Te haapii mai nei te Pîpîria ia tätou i te
faufaa rahi no te faaòreraa hara, mai tei päpaìhia i roto i te Efetia i te pene
4 ìrava 32: Ia hämani maitaì òutou ia òutou iho, ma te âau marü aroha noa,
ma te faaòre hoì i te hara te tahi e te tahi, mai ta te Atua i faaòre mai i ta
òutou i te Metia ra. Te manaò faufaa roa aè, te faaòreraa i te hara. Te
tupuraa, a fëruri na e ua haamauiui te hoê taata i te vahi raveraa òhipa aore
ra i roto i to òe ùtuafare ia òe na roto i ta rätou mau parau aore ra òhipa.
Parau mau, e riri aore ra e ìnoìno paha òutou. Òhipa no te haapaò, te mäìtiraa
ia faaòre i te hapa a taua taata ra, noa atu e, e mea fifi roa. Te auraa ra, e
vaiiho i te ìnoìno e e ìmi i te raveà no te faahoì faahou mai i te hau e te
faahauraa. Te faahopeàraa, te hau i roto ia òutou, E faatiàmä te faaòreraa hara
i to òutou âau i te teimaha o te ìnoìno e e faatià ia òutou ia ora ma te hau.
Te ìteraa päpü na roto i te faaòreraa i te hapa, te faaìte ra ia òutou i te
here e te aroha o te Atua ia vëtahi ê, o te faaüru ia rätou ia na reira atoà.
Te täairaa i faahoìhia mai te faaòreraa hara e ärataì i te faaoraraa e te
faahoì-faahou-raa mai i te mau täairaa àmahamaha. No te aha e mea faufaa, te
auraroraa i te Atua na roto i te faaòreraa i te hapa a vëtahi ê, e òhipa ia no
te faaroo o te faaite i to tätou tiàturi i ta Na parau-tià e to Na aroha. E
faaìte atoà te reira i to tätou mauruüru no te faaòreraa hara ta tätou i fänaò
no mai i te Atua ra. Te aòraa e vai i te
faahitiraa manaò a te Teuteronomi pene 4 i te mau ìrava 1 e te i te ìrava 8 èi
ômuaraa, Te puta Teuteronomi, o te hoê ia haapuèraa òreroraa parau a Mote i te
mau Ìteraèra hou rätou a tomo ai i roto i te Fenua tapuhia. I roto i
teie ìrava, te aò ra o Mote i te nunaa ia faaroo e ia auraro i te mau faaueraa
a te Atua ia ora e ia ruperupe i te fenua ta te Atua e horoà ra no rätou. Te
tahi ìrava tumu, E teie nei, e Ìteraèra e, a faaroo mai na i te mau ture e te
mau ôroà ta ù e haapii atu nei ia òutou. A rave i te reira, ia ora òutou, e ia
roaa hoì ia òutou te fenua ta Iehova, ta te Atua o to outou mau metua i horoà
mai ia òutou na. Teuteronomi pene 4 ìrava 1.
1. Te faufaa rahi no te faarooraa e te haapaòraa ìrava
1 e te 2. E haamata o Mote na roto i te haapäpüraa i te faufaa rahi ia faaroo i
te mau ture e te mau ôroà a te Atua. E mea faufaa rahi te faaroo-maite-raa e te
haapaò-maitaì-raa no te ora e no te ruperupe. Te faaära ra o ia no nià i te
faarahiraa aore ra te faaitiraa i te tahi mea i roto i te mau faaueraa a te
Atua, ma te haapäpü i to rätou tià-roa-raa i te mau tïtauraa a te Atua e to
rätou mauruüru.
2. Te Ìteraa Päpü o te Àamu ìrava 3 e te 4 : Te
faahaamanaò nei o Mote i to Ìteraèra i te mau òhipa i tupu ia Paara-Peora, i
reira te feia tei pee i te mau atua èe i haamouhia ai. I te tahi aè pae,
te ora noa ra te feiä o tei täpeà i to rätou haapaò maitaì i te Atua. Ua riro
te reira ei faahaamanaòraa puai i te mau hopeàraa o te haapaò-òre-raa e te mau
haamaitaìraa o te haapaò-maitaì-raa.
3. Te paari e te häroàroàraa i te mau faaueraa a te
Atua ìrava 5 e te 6 : Te faataa nei o Mote e, ua riro te mau ture a te Atua ei
puna no te paari e no te marämarama. Na roto i te hiòpoàraa ia rätou, e tià mai
te mau ati Ìteraèra i rotopü i te mau nunaa èi nunaa paari e te marämarama. Te
faaìte ra te reira e e ère noa te auraroraa i te Atua i te hoê òhipa faaroo, e
èà atoà rä no te hoê oraraa paari e te ruperupe.
4. Te piriraa o te Atua ìrava 7 e te 8 : Te haapäpü nei
o Mote i te piriraa taa-ê o te Atua ia Ìteraèra. Àita e nünaa ê atu e mau atua
piri aè i te Fatu i to na ra nünaa. Hau atu â, mea tià e mea tià roa te mau
ture e te mau ôroà a te Atua, o te faataa-ê ia Ìteraèra i te tahi atu mau nünaa.
Te faahaamanaò mai nei teie mau ìrava ia tätou e te haapaòraa i te parau a te
Atua o te täviri ia no te ora i te hoê oraraa haamaitaìhia e te ruperupe. E ère
te mau faaueraa a te Atua i te mau hopoià teimaha, e ärataì rä te reira i te
hoê oraraa paari e te parau-tià. Na roto i te faarooraa e te haapaòraa i te
parau a te Atua, te faaìte nei ia tätou i to Na paari e ta Na parau-tià i mua i
te mata o te ao nei. Te pii nei te Teuteronomi pene 4 i te mau ìrava 1 e tae i
te 8 ia tätou i te hoê oraraa faaroo e te haapaò. Na roto i te peeraa i te mau
faaueraa a te Atua, e ìte tätou i te ora, te paari, e te täairaa piri roa e to
tätou Atua tei Rahu. E mata na tätou i te ìmi tämau noa i te faaroo e i te
haapaò i te reo o te Atua, ia tià hoì ia tätou ia ora hope roa i roto i te mau haamaitaìraa
ta Na i faaineine no tätou.
Iatöpo
1.17-27
17 Te mau mea maitataì i hö-mai-hia mai, e te mau mea
tià roa e maitaì roa ai, no nià ia, mai nià mai ia i te Metua o te märamarama,
aore roa e hirohirouri ia na ra, aore hoì e huru-ê-raa e vähi iti noa aè.
18 Na na tätou i fänau i te parau mau ra, no to na iho
hinaaro, ia riro tätou mai te òho mätamua o te mau mea i hämanihia e ana ra.
Faaroo e faaòhipa
19 E teie nei, e a ù mau taeaè here e, ia rü te taata atoà i te faaroo, ia
haere mäine i te parau, ia haere mäine hoì i te riri;
20 e òre hoì te riri o te taata nei e faatupu i te
parau-tià a te Atua.
21 E tënä na, e tuu ê atu i te mau mea faufau ra, e te
mau ìno rarahi atoà ra, a färii mäite ai mä te marü i te parau haamauhia i roto
ra, e ora ai to òutou värua.
22 Ei feiä rave hoì òutou i te parau nei, eiaha ei feiä faaroo noa, i te
haavare-noa-raa ia òutou iho.
23 O te taata hoì i faaroo noa i te parau, e aore o ia
i rave, e au o ia i te taata e hiò noa i to na iho mata i roto i te hiò ra.
24 Te hiò ra hoì o ia ia na iho, e haere atu ra,
àromoè noa iho ra to na huru ia na iho i reira ra.
25 O të hiò rä i roto i te ture tià roa o te tiàmä ra,
mä te tämau mäite, no te mea eere o ia i te taata e möina noa te parau ia
faaroo ra, e taata rave rä o ia i taua òhipa ra, e haamaitaìhia ia o ia i ta na
ra raveraa.
26 Te manaò ra te hoê taata i roto ia òutou, e e paieti to na, e aore i
täpeà i to na vaha, te haavare ra rä i to na iho âau, e paieti haavare to na.
27 O te paieti mau e te ìno òre i mua i te aro o te
Atua, o to tätou Metua ra, o teie ia: o të hämani maitaì i te ôtare e te mau
vahine ìvi i to rätou ra àti, e të tiaì maitaì ia na iho, eiaha ia viivii i
teie nei ao.
Heuraa manaò.
17 Te mau mea maitataì i hö-mai-hia mai, e te mau mea
tià roa e maitaì roa ai, no nià ia, mai nià mai ia i te Metua o te märamarama,
aore roa e hirohirouri ia na ra, aore hoì e huru-ê-raa e vähi iti noa aè.
Oia mau, Teie te hoê tatararaa no ni'a i te Iatöpo i
te pene 1 i te mau ìrava 17 e tae i te ìrava 27, e te hoê faatumuraa taa-ê i
nià i te ìrava faufaa.
Te tahi mau parau tumu : Te mau horoà maitaì atoà e te
mau maitaì atoà i horoàhia mai, no nià mai ia i te Metua o te mau marämarama,
aore roa e faahuru-ê-raa e aore hoì e huru-ê-raa i roto ia na, Iatöpo pene 1
ìrava 17.
Manaò
1. Te puna no te mau maitaì atoà ìrava 17 : Te haamata
nei Iatöpo na roto i te faahaamanaòraa ia tätou e, te mau mea maitaì atoà e te
maitaì roa, no ô mai ia i te Atua ra, te Metua no te marämarama. Te auraa ra, o
te Atua te tumu no te mau maitaì atoà e te maitaì roa, e e mea tämau e te
tauiui òre o Ia. Taa-ê atu i te mau fetià o te täui e o te täui, èita roa atu
te Atua e täui.
2. Te fänau-faahou-raa na roto i te parau mau ìrava
18: Ua fänau mai te Atua ia tätou na roto i to na iho hinaaro, na roto i te
parau mau, ia riro hoì tätou èi òho mätamua no ta na mau mea i rähu. Te haapäpü
ra te reira i te faufaaraa o te parau a te Atua i roto i to tätou oraraa, o te
faaâpï e o te täui ia tätou.
3. Te faarooraa e te raveraa i te parau ìrava 19 e tae
i te ìrava 21 : Te aò nei Iatöpo i te feiä tiàturi ia ru noa i te faaroo, ia
taere i te paraparau, e ia òre e riri vave. Èita te riri o te taata e faatupu i
te parau-tià a te Atua. Te faaitoito mai ra o Ia ia tätou ia färii ma te marü i te
parau i tuuhia i roto ia tätou, o te faaora i to tätou värua.
4. A haapaò maitaì i te parau ìrava 22 e tae i te
ìrava 25 : Aita e navaì ia faaroo noa i te parau a te Atua, e mea tïtau-atoà-hia
rä ia faaòhipa i te reira. Te faaäu ra o Iatöpo i te taata e faaroo ra ma te
òre e òhipa i nià i te hoê taata o te hiò ia na iho i roto i te hoê hiò e o te haamoè
òiòi i to na hohoà. I te tahi aè pae, e haamaitaìhia te taata e faaòhipa i te
parau i roto i ta na e rave ra.
5. Te paieti mau e te ìno òre ìrava 26 e te 27) : Te
faaoti nei Iatöpo na roto i te faataaraa e aha te haapaòraa mau : oia ho'i, e haavï
i to na iho arero, e hahaere i te ôtare e te mau vahine ìvi i to rätou ra àti,
e te pärururaa ia na iho i te mau viivii o teie nei ao. Te faaìte ra te reira e
e ìtehia te faaroo mau i roto i te mau òhipa aroha e te viivii òre.
Faaòhiparaa
Te tïtau ra teie mau ìrava ia tätou ia färii i te Atua èi tumu no
te mau mea maitataì atoà, ia färii i ta na parau ma te haehaa, e ia faaòhipa i
te reira i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà. E ìtehia te faaroo mau
i roto i te mau òhipa päpü o te faaìte ra i te here e te parau-tià a te Atua.
Te viivii o teie nei ao o te tià ia tätou ia ära, ia
au i te Iatöpo pene 1 ìrava 27, o te mau mea atoà ia e haaviivii i to tätou
faaroo e to tätou auraa e te Atua. Teie te tahi mau hiòraa:
1. Te mau hara o te tino, Te täatiraa tià ore i te pae
tino: Te mau täatiraa i te pae tino o te pätoì ra i te mau haapiiraa a te
Pîpîria. Te haavare e te haavare: Te haavareraa aore ra te haavareraa ia vëtahi
ê no to rätou iho maitai.
2. Te mau hara vaamataèinaa, Parau-tià òre: Te haa-ìno-raa
i nià ia vëtahi ê aore ra te faaòhiparaa i te mea paruparu roa aè. Te haavïraa ûàna:
Te haavïraa ûàna i te pae tino aore ra i te parau i nià ia vëtahi ê.
3. Te mau hara pae varua, Te haamoriraa ìtoro: Te
tuuraa i te tahi mea aore ra te tahi taata i nià i te pärahiraa o te Atua i
roto i to tatou oraraa. Te nounou taoà: Te haafaufaa-rahi-roa-raa i te mau taoà
materia e te moni.
4. Te faaòreraa i te hara, Te ìnoìno e te mauruüru
ore: Te täpeàraa i te ìnoìno e te pätoìraa i te faaòre i te hapa a vëtahi ê. Te
faaìno e te faaìno: Te faaìnoraa ia vëtahi ê e te haaparareraa i te mau parau faaìno.
Faaòhiparaa òhie
No te paruru ia òutou i teie mau repo o te hara, e mea
faufaa ia : Te taiòraa e te feruri-hohonu-raa i nià i te Pîpîria: No te ìte e
no te marämarama i te mau haapiiraa a te Atua.
A pure tämau: No te ani i te puai e te paari no te ora
ia au i te hinaaro o te Atua.
A âpiti atu i roto i te hoê püpü faaroo: No te faanaò i te turu e
te faaitoitoraa i roto i to tätou haerea marü metia.
Faaòhipa i te haavïraa ia na iho : Te àperaa i te mau
faahemaraa e te oraraa i te hoê oraraa moà. Na roto i te pärururaa ia tätou iho
i teie mau viivii, e nehenehe tätou e ora i te hoê oraraa o te faahanahana i te
Atua e o te faaìte i to Na here e ta Na parau-tià.
Märeto
7.1-23.
Te haapiiraa a te feiä tahito ra ìrava 1-13
Mät 15,1-9
1 Ua haere mai ra te mau Färitea, e o e toofanu mau päpaìparau no
Ierutarëma mai, ia na ra.
2 E ia hiò mai rätou i te tahi pae pipi a ana ra i te
àmuraa i te mäa mä te rima viivii, oia hoì te rima horoi-òre-hia ra, ua faaìno
mai ra.
3 E haapaò hoì te mau Färitea e te âti-Iüta atoà i te peu i tuua mai e te
feiä tahito ra, e òre e àmu noa i te mäa, e mata na rä i te horoi mäite i te
rima.
4 E ia hoì mai rätou mai te hooraa ra, ia òre rätou ia
horoi ia rätou iho e òre rätou e àmu. E rave rahi ä ta rätou peu i tuuhia mai
ta rätou e haapaò, mai te horoiraa âuà ra, e te päni ra, e te mau âuà veo ra, e
te mau àmuraa mäa ra.
5 Ua ui mai ra te mau Färitea e te mau päpaìparau ia na: «E aha to mau pipi
nei i òre i haapaò ai i tei tuuhia mai e te feiä tahito ra, i àmu ai hoì i te
mäa mä te rima horoi-òre-hia ra?
6 Ua parau atu ra o ia ia rätou, nä ô atu ra: «E te mau haavare e, te au
mäite na òutou i ta Ìtaia i parau mai ia òutou na, a nä ô mai ai o ia ra e: «Te
faatura mai nei te vaha o teie nei feiä ia ù, âreà to rätou âau ra tei te ätea
ê ia.
7 E haamoriraa faufaa òre rä ta rätou ia ù, tei haapii rätou i tei tuuhia
mai e te taata anaè ra.»
8 Ua haapae hoì òutou i te parau a te Atua, e te täpeà nei i tei tuuhia mai
e te taata, mai te horoiraa päni, e te mau âuà ra, e rave rahi hoì te peu mai
te reira te huru ta òutou e rave nei.
9 E ua nä ô atu rä o ia ia rätou: «Faaòre tià ä òutou i ta te Atua ra
parau, ia ö mai ta òutou parau i tuuhia mai ra.
10 I parau mai hoì Möte e: «E faatura i to metua täne
e to metua vahine», e: «O tei faaìno i te metua täne e te metua vahine ra, e täparahi-pohe-roa-hia
ia».
11 Te parau na rä òutou: Ia parau te taata i ta na metua
täne e ta na metua vahine: Ia Torepana oia hoì ia «haamoàhia, ta ù atoà nei
taoà e faufaahia ai òe na,
12 eiaha o ia e turu noa atu i ta na metua täne e ta
na metua vahine i reira i ta òutou.
13 I te faaòreraa i te parau a te Atua i ta òutou
parau i tuuhia mai i haamauhia e òutou na. E e rave rahi ta òutou mea e rave
nei mai te reira te huru.
Te viivii o te taata, ìrava 14-23.
(Mät 15,10-20)
14 Ua parau atu ra o ia i taua feiä rahi atoà ra ei pïhaì iho ia na ra, ua
nä ô atu ra ia rätou: «A faaroo mai òutou atoà na ia ù ia ìte:
15 Aita roa o räpaeàu nei e viivii ai te taata ia ö i
roto. O te mau mea rä no roto mai i te taata, o te mea ia e viivii ai o ia.
16 O te taata e tarià to na ei faarooraa, a faaroo mai
o ia.
17 E ia haapaì mai ra o ia i roto i te fare, ia vaiiho atu i taua mau taata
ra, ua ui atu ra ta na mau pipi ia na i te auraa i taua parau ra.
18 Ua parau mai ra o ia ia rätou: «Te vai ìte òre atoà
na òutou? Aita òutou i ìte e, o to räpaeàu nei ia ö i roto i te taata ra, e òre
o ia e viivii i te reira,
19 no te mea aore i ö i roto i te âau manaò, i roto rä
i te ôpü i te vähi e taa ai te ìno o te mäa ra e faaruèhia atu ra i räpae?
20 E ua nä ô atu ra o ia: «O te mea no roto mai i te taata ra, o te mea ia
e viivii ai te taata.
21 No roto mai hoì i te âau taata te manaò ìno, te faaturi, te poreneia, te täparahi taata,
22 te èiä, te nounou taoà, te feìi, te haavare, te
tiàâ, te miimii, te faaìno, te teòteò, e te äoaoa:
23 no roto anaè te reira mau mea ìino, o te mea ia e
viivii ai te taata.
Heuraa manaò.
21 No roto mai hoì i te âau taata te manaò ìno,
Märeto pene 7 i te mau ìrava 1 et tae i te ìrava 23.
Te faataa ra teie ìrava i te àroraa i rotopü ia Ietu e te mau Faritea no nià i
te mau tütuu e te mau peu viivii òre. Teie te hoê hiòpoàraa ia au i te mau
òhipa e tupu nei i roto i te taiòraa oia hoì Àamu e te Peu tämaraa.
I roto i teie ìrava, te faahapa ra o Ietu i te mau
Faritea e te mau päpaì parau no to rätou onoönoraa i nià i te mau tütuu a te
taata ma te ôfatiraa i te mau faaueraa a te Atua. E feiä àravihi te mau Faritea
i roto i te ture àti Iuta e ua haafaufaa rahi rätou i te mau peu faaroo viivii
òre.
Hiòpoàraa i te parau päpaì
Ìrava 1 e tae i te 5: Ua ìte te mau Faritea e te tahi
mau päpaì parau no Ierutarëma e, ua tämaa te mau pipi a Ietu ma
te òre e horoi i to rätou rima, e peu faufaa rahi hoì te reira no rätou.
Ìrava 6 e tae i te 8
: Ua pähono o Ietu ma te faahiti i te Ìtaia pene 29 ìrava 13, ma te pari i te
mau Faritea i te haavare. Te haapäpü nei o Ia e, te faatura nei rätou i te Atua
i to rätou vaha, areà to rätou âau ra, tei te atea-ê roa ia i te Atua.
Mau ìrava 9 e tae i te 13 : Te faahapa nei o Ietu i te
peu tumu tei püpühia i te Atua o tei faatià i te taata ia horoà i ta rätou mau hopoià
i to rätou ra mau metua.
Mau ìrava 14 e te 15 : Te haapii nei o Ietu i te nahoà
taata e, e ère na te hoê taata e faariro ia na èi taata viivii, o te mea rä e
tupu i roto i to na âau.
Te mau ìrava 17 e tae i te 23: I te vahi moèmoè, ua
faataa o Ietu i ta na mau pipi e, e mea viivii òre te mau maa atoà. Te faahiti nei te reira i te mau manaò e te mau òhipa ìno no roto mai i te âau e o te
faariro i te taata èi mea viivii.
Te mau tumu
Te täviri o teie mau
ìrava, o te taa-ê-raa ia i rotopü i te mau tütuu a te taata e te mau
faaueraa a te Atua. Te haapäpü ra o Ietu i te viivii òre no roto mai eiaha rä i
te mau peu räpaeàu. Te haapii nei o Ia e, no roto mai te viivii mau i te âau o
te taata, te mau manaò e te mau òhipa ìino, eiaha rä te mau peu.
Te manaò no nià i te tuatapaparaa i te parau.
Te tïtau manihini ra
teie mau ìrava ia tätou ia fëruri i ta tätou iho mau peu faaroo e ia uiui no
nià i to rätou auraa mau. Te haapaò ra anei tätou i te mau peu tumu i te huru
mau o to tätou faaroo ? Te pii nei o Ietu ia tätou i te hoê täuiraa i roto i te
âau, i te hoê âau mä o te ìtehia na roto i te mau òhipa parau-tià e te here.
No roto mai te parau ra "Corban " i te parau
Hepera ra "ק֤רְבָּ" (qorbān), oia hoì te auraa
"püpüraa" aore ra " òho " aore ra horoàraa i te ö na te
Atua. I roto i te parau no te Märeto pene 7 ìrava 11, te faahiti nei te reira i te hoê peu i reira te hoê taata e parau ai e, " Corban
", oia ho'i, ua püpühia i te Atua. Te auraa ia e èita teie mau faufaa faaòhipa-faahou-hia
e no te tahi atu mau tumu, e tae noa atu no te tauturu i to na mau metua.
Te huru oraraa e te mau faahopeàraa
Faaòhiparaa faaroo : Na roto i te faaìteraa i te hoê
mea mai te "Corban ", te faaìte ra te hoê taata i to na püpüraa ia na
iho na roto i te horoàraa i ta na mau taoà i te Atua.
Te àimäröraa: Ua faahapa o Ietu i teie peu no te mea
ua faatià te reira i te taata ia amo i ta rätou mau hopoià ùtuafare. Ei hiòraa,
te hoê taata e parau e, ua riro to na fenua èi "Corban " no te âpe i
te tautururaa i to na na metua i te pae faufaa, o te pätoì ra i te faaueraa ia
faatura e ia faaturahia i to na na metua.
Te fëruri-maite-raa
Te faaòhipa ra o Ietu i teie hiòraa no te faaìte e
nafea te mau tütuu a te taata i te tahi
taime e faaòhipahia ma te haavarevare, ma te pätoì i te mau faaueraa a te Atua.
Te haapäpü ra te reira i te faufaaraa o te manaò e te täiva òre i te pae
faaroo.
Teie rä, no to rätou hinaaro ia ìtehia mai rätou e te
taata, aita roa atu rätou i tauà i te mau mea atoà o tei òre i haapöpouhia e te
taata èi taoà na rätou, e no reira, aita te âau, te tuhaa roto, i reira te Atua
e tïtau ai i te parau mau ia pärahi, i tauà-òre-hia e rätou. Tera ia te huru o
te mau peu e te haapiiraa tumu ta to tätou Fatu i haamata i te pätoì i taua
taime ra, ma te faaìte mai e, e mea ìno roa te reira i roto i te mau parau ätoà
i päpaìhia; noa atu e mea faufaa roa te peu tütuu a te feiä tahito no te faatïtïàifaro
maitaì i te vaamataèinaa, aore ra no te haamau i te mau peu no nià i te vai-mä-raa
o te taata, e mea maitaì aè ia haapae roa i te reira, maoti hoì i te faaìno i
te hoê mana teitei aè na roto i te färiiraa i te reira.
Te haapiiraa i te mau faaueraa a te taata èi haapiiraa
tumu, o te hoê ia hape rahi roa, e tei î roa i te mau faahopeàraa atäta roa, e
no reira, te faahapa nei to tätou Fatu ma te mätaù òre i
te reira, e te faahapa ûàna nei o Ia i te feiä e parau nei e, te faatura nei rätou
i te Parau a te Atua, o te faatià i te hoê faanahoraa tei faaìno roa ia Na. E,
ua tohu o Ìtaia no nià ia òutou, e te feiä haavare, e te vai
atu ra. I muri iho, ma te haapaò i te pae o te ture, te faaìte ra o Ietu e, e
ère i te hoê òhipa no te vai-mä-noa-raa, e aore rä, no te tauà-òre-raa i te
reira te horoiraa i te rima o te hoê taata i te tahi taime, e aore rä, te faaruèraa
i te reira e ère ia i te hoê huru ìò ànimara e aore ra, i te tahi atu; no te
mea aore roa e mea e òre e noaa i te hoê taata i roto ia na ra, o te tomo i
roto ia na ra, e haaviivii ia na ; te mau mea rä no roto mai ia na ra o te mau
mea ia e haaviivii i te taata.
O tei vai i roto i te âau, o te âau ia, mai te päpe
pihaa ra, e na te reira e faatahe i te pape, e tae noa atu i te taime e
faahuru-ê-hia ai na roto i te aroha o te Atua ; no te mea na roto i te aru e riro
ia èi päpe pihaa ìno, e no reira no roto mai ia i te âau o te taata nei, te mau
manaò ìino, e te vai atu ra, a hiòpoà i te tereraa o te haaviiviiraa.
Mau manaò.
-Taramo 15, 2 O te taata
haereà piò-òre, o tei haapaò i te parau-tià ra, o tei parau i te parau-mau i
roto i to na ra âau.
-Teuteronomi 4, 5 Inaha, ua
faaìte atu vau ia òutou i te mau haapaòraa e te ture, ta ta ù Atua ta te Fatu i
faaìte mai ia ù ra: ei haapaòraa na òutou i te fenua ta òutou, e tii e rave nei
ei pärahiraa.
-Iatöpo 1, 25 O të hiò rä
i roto i te ture tià roa o te tiàmä ra, mä te tämau mäite, no te mea e ère o ia
i te taata e möina noa te parau ia faaroo ra, e taata rave rä o ia i taua òhipa
ra, e haamaitaìhia ia o ia i ta na ra raveraa.
Märeto 7, 21 No roto mai
hoì i te âau taata te manaò ìno
Faaitoitoraa.
Taramo
15 ìrava 2
O
oia o te haere ma te parau-tià, o te rave i te parau mau, e o te parau i te
parau mau mai te au i to na ra âau.
Te
pii nei teie ìrava ia tätou ia ora ma te parau-tià e te parau mau. I roto i te
ao i teie mahana, i reira te mau faufaa e faaitoito i te tino e ôfatihia ai i
te tahi mau taime, e mea faufaa roa teie haamanaòraa. Te haereraa ma te
parau-tià, o te riroraa ia èi taata parau-tià e te haapaò i ta tätou mau parau
tumu, noa atu e, aita e taata e hiò mai nei. Te faaòhiparaa i te parau-tià, o
te faaìteraa ia i te parau-tià e te aroha i nià ia vëtahi ê, e ia faaìte tätou
i te parau mau ma to tätou iho âau, e tïtau te reira ia tätou ia faaìte i te
haavare òre e te haavare òre i roto i to tätou mau täairaa.
Teuteronomi
pene 4 ìrava 5
Inaha,
ua haapii atu vau ia òutou i te mau ture e te mau ôroà, mai ta te Fatu ta to ù
Atua i faaue mai ia ù ra, ia haapaò òutou i te reira i roto i te fenua ta òutou
e pärahi ra.
Te
faahaamanaò mai nei o Mote ia tätou i ô nei i te faufaa no te peeraa i te mau
faaueraa a te Atua. I roto i to tätou huru oraraa no teie tau, te reira e
faarirohia mai te hoê piiraa ia faatura i te mau ture e te mau ture i te pae
tino e faatere nei i te vaamataèinaa. Na roto i te faaòhiparaa i teie mau
haapiiraa, te tauturu nei ia tätou i te faatupuraa i te hoê nunaa parau-tià e
te au maitaì.
Iatöpo
pene 1 ìrava 25
Tera
rä o o ia o tei hiò i roto i te ture maitaì roa, te ture no te tiàmäraa, e o
tei tämau maite, e ère ia i te taata faaroo ôhie, e haere rä o ia i te òhipa, e
òaòa ia o ia i roto i ta na òhipa.
Te
faaitoito nei teie ìrava ia tätou eiaha ia faaroo noa i te mau haapiiraa, ia faaòhipa
ätoà rä i te reira. Te ture no te tiàmäraa o te Èvaneria ia, o te faatiàmä ia
tätou i te mau fifi o te hara. Na roto i te tämau-noa-raa i nià i teie èà e te faaòhiparaa
i teie mau parau tumu i roto i to tätou mau oraraa i te mau mahana ätoà, e ìte ia
tätou i te mauruüru e te òaòa mau.
Märeto
pene 7 ìrava 21
No
roto hoì i te âau o te taata nei e tupu ai te manào ìno, te faaturi, te
poreneia, e te täparahi taata.
Te
faahaamanaò mai nei o Ietu ia tätou e, no roto mai te viivii òre mau i te âau.
I roto i to tätou oraraa vaamataèinaa i teie mahana, e mea ôhie ia tütonu i nià
i te mau hohoà e te mau peu i räpaeàu, te ani nei rä teie ìrava ia tätou ia hiòpoà
maite i to tätou mau manào e to tätou mau fëruriraa. No roto mai te mau òhipa ìino
i te hoê mäfatu viivii, e no reira, mea faufaa roa ia àtuàtu i te hoê mäfatu
viivii òre e te here.
Poroì
i te ao ätoà nei
Te
pii nei teie mau ìrava ia tätou i te hoê oraraa parau-tià, te parau mau e te
haavare òre. Te faahaamanaò mai ra te reira ia tätou i te faufaaraa ia faaòhipa
i te mau haapiiraa a te Atua e ia àtuàtu i te hoê mäfatu viivii òre. I roto i
te ao i teie mahana, mea faufaa roa atu ä teie mau faaueraa tumu. Na roto i te faaòhiparaa
i te reira, èita tätou e haamaitaì noa i to tätou iho oraraa, e faatupu ätoà rä
i te hoê òhipa maitaì i nià i to tätou oraraa Ètärëtia i Mäòhi Nui nei, e i
roto i te oire i Mäòhi Nui nei, e to tätou oraraa vaamataèinaa i Mäòhi Nui nei.
Pehepehe
E
pehepehe teie faauruhia e Märeto i te pene 7 i te mau ìrava 1 e tae i te ìrava 23.
Te faahiti nei teie mau ìrava i te parau no te mä o roto e o rapae, e te faufaa
o te mau mea no roto roa mai i te âau. Teie te hoê päpaì no te hoê pehepehe :
Te
mä o te âau.
E
hiò te mau Faritea, te feia tiaì i te mau tütuu,
E
hiò i te mau pipi, e horoi i te rima,
E e uiui ia Ietu ma te manào ìno,
No te aha teie mau ture e òre ai e täuàhia.
Ua
pähono atu o Ietu, te perofeta a Ìtaia,
Te
faatura nei teie nei nunaa ia ù na roto i te vaha,
Eiaha
rä ma te âau, ta rätou mau ture o te faaueraa ia a te taata,
Te
faaruè nei rätou i te Atua no te mau peu faufaa òre.
E
ère na te mea e tomo i roto i te taata e haaviivii i te taata,
O
te mea rä no roto mai i to na mäfatu, to na mau manào,
Ta
na mau faaturi, ta na mau èiäraa, e äparahiraa taata,
E
ta na pari haavare, e fänauhia mai teie mau mea ìino ätoà, no roto mai.
A
faaroo, a marämarama, te parau ra Iesu i te nahoà taata e,
Te
mea e matara mai na roto mai i te taata, Na te reira ia e haaviivii ia na,
No
roto mai hoì i te âau i fänauhia mai ai te mau manào maamaa,
Eiaha
rä no roto mai i te rima horoi-òre-hia, e te mau peu taa-òre-hia.
Teraì
òr. Faatura.
