PUTA
PURERAA HEPETOMA
MATAHITI ETARETIA
MATAHI 2021
OIVI
Ômuaraa
Papa haamori no te pureraa
Matahiti âpī a Māòhi Nui
Tāpati 5 no Tetepa 2021
Mahana mātāmua
Monirē 6 no Tetepa 2021
Piti o te mahana
Mahana piti 7 no Tetepa
2021
Toru o te mahana
Mahana toru 8 no Tetepa
2021
Maha o te mahana
Mahana maha 9 no Tetepa
2021
Pae o te mahana
Mahana pae 10 no Tetepa
2021
Ono o te mahana
Mahana māa 11 no Tetepa
2021
Hitu o te mahana
Tāpati 12 no Tetepa 2021
Vaù o te mahana
Poroì a te Peretiteni Tahiarii
Message du Président
Tahiarii
Ômuaraa
E hoa ìno mā e, tē haamaitaì nei tātou i te Atua
Nui Tumu Tahi, tei faatae mai ia tātou i roto i teie tau no te faahanahanaraa i
te Matahiti Etārētia e Matahiti Māòhi no teie matahiti 2021, noa atu ia tē ûàna
noa atu ra te tupuraa o teie maì taèro 19 i Māòhi Nui nei. E tano e parau e, e
fifi âmui teie no tātou, e te manaò i teie nei, e faatopa i te parau no te mata
haavā e te mata-ê-raa i te tahi e te tahi, noa atu ia aita tātou e tūàti ra i
te tahi mau faanahoraa e faahepohia nei i nià i to tātou nūnaa i teie mahana.
Mai ta tātou tumu parau no teie hepetoma haamanaòraa i te matahiti Etārētia o
ta tātou e ora âmui i roto i te roaraa o teie hepetoma : Ia ora hau noa te
nūnaa Māòhi i nià i to na fenua. Te manaò ia ta tātou e tāpeà mai ei tautururaa
ia tātou i roto i ta tātou haamoriraa i teie hepetoma.
Mai terā rii parau paari a te Afirita e nā ô ra
e : ‘E faaroohia te haruru o te rāau ia hià i nià i te fenua ; e
faaroo tātou i te māniania o te âmaa rāau ia fati ; âreà ia tupu te hōê rāau,
eita to na māniania e faaroohia.’ Te auraa, noa atu te rahiraa o te mau māniania
e faatupuhia nei i nià i to tātou fenua, e o ta tātou e faaroo nei i roto i to
tātou oraraa i teie mahana, i mua i te huru tupuraa o teie maì i roto i to tātou
nūnaa, eiaha ia moèhia ia tātou mai terā tumu rāau e tupu ra, te huru atoà ia o
te Atua i te òhiparaa i roto i to tātou oraraa. Te auraa, aita tātou i
faaruèhia e te Atua.
Eere ihoā paha i te mea ôhie i tē fārii i teie
parau, i mua te rahiraa taata e pohe nei i te rave a teie maì taèro 19.
Faaitoito anaè rā tātou i tē haapāpū faahou i to tātou faaroo i te Atua, ia
riro e, o ia anaè te tià e tātāra ia tātou i rāpae i teie àti rahi e tupu nei i
nià i to tātou fenua, e ia au i ta tātou tumu parau feruri no te Apooraa Rahi
Amui i teie matahiti : ‘Na te faaroo e faaora i teie nūnaa’,
tauturuhia mai ai i terā maa parau a Te mau Tāvana 6, 14 : ‘A haere mā
tenā na pūai iti no òe.’
No reira, tē hinaaro nei au na nià i te iòa o ta
tātou faatereraa, e te Apooraa Faatere, e faatae maitaì atu i te tāpaò
faaitoito e tē tāmāhanahana i te mau ôpu fētii e ùtuāfare i topa i roto i te
àti, no to rātou i ravehia atu e te pohe na roto i teie maì taèro 19. Tē
haamanaò atoà nei tātou i te tahi o to tātou mau tāvini òrometua i
rave-atoà-hia atu e te pohe no teie maì taèro 19. I to rātou mau ùtuāfare e te
ôpū fētii tāatoà, a fārii mai i te tāpaò no te aroha e te tāmāhanahana ia
òutou. Fārii atoà mai i to mātou manaò tātarahapa, i te mea aita mātou te mau
faatere i nahonaho i te tāpapa atu i to tātou mau àti, no te mau faaheporaa ihoā
ia no te mau ôpanipaniraa e te mau tāôtiàraa taata i faanahohia, e no te mea
atoà tei roto mātou i te maì.
No reira, ia tauturu mai e ia tīaì mai ā te Atua
Nui Tumu Tahi ia tātou, e ia vave atoà mai ta na faaoraraa ia tātou i teie maì
taèro. ‘Ia Atua, te Atua ; ia fenua te fenua ;
e ia taata te taata, ua maitaì roa ia.’ Faaitoito e māuruuru.
PAPA HAAMORI
NO TE PURERAA
MATAHITI ÂPĪ A MĀÒHI NUI
Haamaitaì mātou ia òe e te Atua Nui
Tumu Tahi, te Fatu o te raì e te fenua, Fatu atoà no te parau o to mātou
huitupuna e to mātou atoà nei. Haamaitaì e faateitei mātou i to òe iòa moà, i
te mea o òe i faaìte mai ia mātou i te paari e te māramarama o te parau o to
mātou nei fenua i vaihohia mai e to mātou huitupuna, i ìte ai mātou e, ua tae mātou i te
tau no ta òe faaoraraa ia mātou nei.
Himene
I haapārahi tiàmā noa mai na òe i
to mātou huitupuna i nià i te tua o te fenua nei, e ua ìte mai na rātou i te ora,
te hau, te maitaì e te òaòa o te oraraa nei. No te manaò teòteò rā o te taata,
te hinaaro faarahi ia na, i riro roa ai te tahi pae ei ià na te tahi, e
àihuàrāau hoì te tahi na te tahi. No te mea ià vaevae roroa te tahi pae, e
àihuàrāau hoì te tahi, i topa ai to mātou oraraa i roto i te àti, te peàpeà e te ahoaho. E Atua rā hoì òe i te
tiàmā e te mā, o tei faatiàmā i te taata e i te mau nūnaa i mua ia òe.
Himene
Mai ta òe i faataaê mai ia Iteraèra
mai Aifiti mai ia tiàmā aè o ia i mua ia òe. Mai ta òe atoà i faataaê mai ia
Tāhiti mai Havaii mai, ia tiàmā o ia i mua ia òe, ani tāparu mātou ia òe, ia
faatupu òe i te faataa-ê-raa i roto ia
Māòhi Nui e te Hau Farāni, ia tià atu mātou i mua ia òe ma te tiàmā e te tura
no òe. Mātou hoì e ora noa nei i raro aè i te haavī mai te mea ra e, e rātere
mātou i nià i te fenua o ta òe iho i hō mai ei metua vahine faatupu ora no
mātou e ta mātou atoà ra mau huaai. Eere ānei
hoì e, ua hōroà mai òe ia òe iho ei ora no mātou, no te aha rā ia e, na verā e
faatere ia mātou, eere atu ra na òe te Fatu e te Tumu hōê roa no te ora e no to
mātou nei parau.
Himene
Taiòraa & Pehepehe
Himene
Poroìraa
Himene
Tūramaraa i te mau faaotiraa a te
Â.R.Â.
Himene
Pure o tē faatūàtihia atu i nià i
te faaotiraa a te Â.R.Â
Himene Âmui
Faaotiraa
Pehepehe : Te ômii e te îtere.
(Turo a Raapoto, Te pinaìnaì o te
âau,
àpi 48)
Te ômii e te îtere
E ià o Tahiti manahune i te pō ra,
E ià na Havaii fānau atua,
E ià vaevae
roroa,
Ia Terehē i
tāhiti ai
I te hara a
Terehē i ora ai te ià nui.
O Havaii fānau fenua te ômii,
Te pū o te feruriraa e te paari.
O Havaii fānau taata te ômii,
Tei reira te parau a te mau Atua,
O Havaii te pū o te ora e te pohe.
Aria nei o
Tahiti i ômii ai.
E ià maere rā
te ià hou nei,
E tino ê to te
ômii, e tino ê to te îtere,
E ià ê te
ômii, e ià ê te îtere,
Tei mua ihoā
te ômii, tei muri ihoā te îtere.
Na te ômii e
feruri i te vāhi e haere,
Na te îtere rā
e tūraì e tāpae atu ai.
Te maitaì o te
ômii, tei ia na te feruriraa.
Te maitaì o te
îtere, tei ia na te pūai.
E topa rā te
ômii ia òre te îtere ia pee mai.
Ta te ômii i
parau e, mea maitaì,
E maitaì atoà
ānei te îtere.
Ta te îtere i
hinaaro ia tupu,
E ìmi ānei te
ômii i te rāveà ia tupu,
Inaha, e ià ê
te ômii, e ià ê te îtere.
E vāhi momona te ômii o te ià,
E nā reira atoà mai rā te taèro i
te ià.
Ta te ômii e manaò ra e, mea
maitaì,
E maitaì atoà ānei te îtere,
E hinaaro ê hoì to te ômii, e
hinaaro ê to te îtere.
E riro te îtere i te manaò e, mea
faufaa òre o ia,
E riro te ômii i te manaò e, mea
faufaa roa o ia.
Ia òre te îtere i muri,
Aore o te ômii e faufaa,
E îtere pōiri
rā ta te ômii e hinaaro.
Eiaha e hape i
te nohu e, e òfaì
E rave te nohu
i te huru o te òfaì ta na i piri atu.
Mai te reira
rii atoà te ômii nei,
E rave i te
huru o te òfaì ta na i piri atu,
E ià ê ihoā rā
te ômii, e ià ê ihoā te îtere.
E pohe te
fenua ia taui te huru o te ômii.
Aita e mea ìno
i roto i te faanahoraa a te ômii,
Ia òre rā ia
ìno te ômii, e maitaì ānei te îtere.
E nā roto mai
ihoā te taèro o te ià i te ômii,
Aita ānei te
ômii e haavare noa nei i te îtere.
O òe e te
Māòhi te îtere,
Te mana
faatere fenua te ômii.
Aita ānei te
ômii i taui i te hohoà.
Te arataì nei
te ômii i te fenua i hea.
Ei hoê ômii,
hoê îtere, e hoê ai te fenua.
(Turo a Raapoto, Te pinaìnaì o te
âau, àpi 48)
Heuraa taò :
tāhiti
[ta:hiti] : faaruè i te
tahi hiti no te tītau i te tahi.
aria [?arija]
: no teie roa
nei.
hou [hou] : âpī.
Tāpati 5 no Tetepa 2021
Mahana mātāmua
Faaitoitoraa no te Iritiraa
i te Hepetoma Pure no te Matahiti Etārētia
Taiòraa : Māreto 7, 31 - 37
Ei te Atua te hanahana e te tura a tau e a hiti
noa atu. Ia ora na i teie poìpoì.
Te parau o ta tātou e hiò nei i teie mahana, tē
haapāpū noa mai ra ia ia tātou i te hōê no nā òhipa tumu e toru o ta Ietu i
rave i roto i to na tere i raro nei, oia tē Poro, tē Haapii e tē Faaora. E ua
ìte tātou, i roto i te rahiraa o te mau faaoraraa maì o ta Ietu i rave, e ani
ihoā o ia i te manaò o te taata maì, no tē tītau i to na faaroo, e aore ra to
na tiàturiraa. Te manaò i ô nei, mai te huru ra e, te ora, e pāhonoraa te reira
i te faaroo o te taata. Mai te peu, e faaora Ietu i te maì o te taata tei
faaroo ia na, e tāpaò faaìte te reira e, ua ineine o ia i tē faatupu i te mea
tei au i to na faaroo. Te auraa, mai te peu e faaora Ietu, e tuhaa atoà ta te
taata maì i roto i to na ora.
Te taata i âfaìhia atu ia Ietu ra, e turi e te
vāvā. Te auraa ra, eita ia te taata e faaroo mai, e eita atoà hoì e pāhono mai.
Te faufaa ia o te feiā i âfaì atu ia na, no te mea tē riro nei rātou ei vaha e
ei tarià no teie nei taata. E tano teie parau ia faaauhia i te pāpetitoraa o te
tamarii, o tē riro te taata paari ei vaha e ei tarià no teie tamarii. E tuhaa
atoà ihoā rā ta na i roto i te hinaaro o te Fatu.
Ia hiò anaè tātou ia Ietu i te tufaraa i te
huare, a tuu atu ai i nià i te arero o taua taata maì ra, eita e òre tātou i tē
haafaufau i teie huru faaoraraa maì. Ia ìte atoà rā tātou e, eere no te
huare i ora ai teie taata, no te mana rā o te Atua e òhipa ra i roto teie huare
e no te parau e ìriti ra i te ùputa o te maì ia matara (ìr. 33-34). Mai te
peu e òhipa te taata na te Atua, e parau atoà ia ta te Atua i nià i te taata, e
parau ihoā rā e ìriti i te ùputa o te ora.
Tē haamanaò noa mai ra paha te parau o teie taata
maì, i to tātou fifi e to tātou ôtià i mua i te mau àti atoà o ta tātou e
faaruru nei i teie mahana. Mai te peu e, e tuhaa rahi ihoā ta tātou i roto i te
ora, eiaha no te mea e, o tātou te tumu o te reira ora, te Atua ihoā te tumu o
te ora.
I roto i to tātou mau àti, e hinaaro atoà ihoā
tātou i te tauturu a te tahi atu mau taata tē riro e, o rātou aè to tātou vaha
e to tātou tarià i mua i te Atua. Te mau mea atoà tei òre tātou i ìte i te
parau, tē tuuhia atu ra i mua i te Atua.
I mua i te àti o te taata, tē haamanaò noa mai ra
te reira ia tātou i to tātou hinaaro e ia tauturuhia mai tātou. Eere te reira i
te tāpaò no te paruparu, no te mea Ietu iho tei parau mai e : Te mau
mea atoà o ta òutou e ani i to ù Metua na roto i to ù iòa, na na ia e hōroà
mai. Te auraa o teie parau, mai te mea ra tē riro ra Ietu ei ārai no tātou
i mua i te Atua. Oia atoà tātou, tē hinaaro-atoà-hia nei tātou ia riro atoà ei
ārai no te feiā i roto i te fifi, no te feiā tei òre ta rātou parau e matara,
te feiā tei òre faaroo ; oia hoì, te feiā tei òre e māramarama i te parau
e parauhia ra.
Te aniraa ia e tuuhia mai ra i mua ia tātou. No
reira, eiaha atoà tātou e aroha noa i teie taata turi e te vāvā, mai te reira
rii atoà tātou i te tahi taime, mai te peu aita e pinepine i te riroraa mai te
reira te huru. Ia au rii atoà ihoā i te tahi parau o ta tātou i ìte maitaì, oia
te parau no teie Eunuta no Etiopia o ta Firipa i tuō atu e, tē taa ra
ānei o na i te mea o ta na e taiò ra ; e tei faaìte i to na
hepohepo i tē nā ôraa e : nāhea o ia e taa ai, mai te peu aita e
taata no tē tātara (Òhipa 8, 26-40).
Te auraa, e tano atoà tātou mai ia Firipa, ia
aniani i te taata e aita ānei rātou e fifi ra, aita ānei e rahi roa ra te
turituriraa, òre noa atu ai te parau e ō i roto i te tarià. E mai te peu hoì e
te vavā ra, e ìmi atoà ia tātou no te aha i vāvā ai ; no te mataù ānei, no
te taiā ānei, no te mau haavīraa ānei, ua rau te huru te tupuraa.
No reira, teie taata maì, teie turi e te vāvā, e
hohoà maitaì te reira taata ia tātou i teie mahana, te tahi nūnaa tei
haamāmūhia, tei tūmāhia, taa noa atu ai ihoā ia ta te Māòhi tūmāraa ia na, tei
faatītīhia, e tē tāumiumi-noa-hia nei ā i teie mahana, na te parau tià òre e te
haavare. Tano maitaì atu ai te pehepehe ra e, e...
Parau Mau :
Noù te àpu, o òe to roto : no te aha.
No ù te fenua, aita rā ta ù e parau iō ù : no te
aha.
Na ù te faufaa, na òe rā e faatere : no te aha.
Te tuà i pātia i ta ù māa, ua fatu i ta ù māa.
Ua fānau te tuà e ua àere, te parau : ia tupu te
àifāito.
Ia ài rā òe i te fāito, e aha ia e ìtehia ai te
tià.
A tirē òe i tē faariro i to ù pohe ei tiàraa no
òe.
Ua haere mai òe e ta òe parau mau,
To ù rā te parau i mau : parau mau.
E nūnaa tāatoà teie e pohe māmū noa nei.
E reo to ù, na òe rā e parau nei no ù.
Pohe i ta òe parau mau, mānunu i ta òe parau mau.
Te pohe ia o teie nūnaa e àeàe noa nei i te ora.
Māmā aè ā te pohe o te ià i te hora papua.
Ia òre au ia parau, na vai e parau no ù.
Ia mataù vau i ta ù parau mau, e aha vau i reira.
Te Atua e te fenua, hōê ā ia : parau mau.
Mai te fenua e moà ra, ia haamoà atoà te Māòhi ia
na.
Tei here i te Atua ra, ua here ia i te fenua.
Taaroa Nui Tumu Tahi, to na ia iòa : parau mau.
Ua haapae te Māòhi i te aroha e te here : parau
mau.
Eere no te taoà òre te Māòhi i pohe ai.
Aita òe i māuruuru i to òe tiàraa tamarii na te
Atua.
Taiàta atu ra òe i te rātere, te tuà i pātia ia
òe.
Te Atua anaè to ora, ua ìte òe i te ùputa,
Ua ìte òe i te tāviri : Parau mau.
(Turo a RAAPOTO, Tirioe àpi 15)
No reira, mai teie mau taata i âfaì i teie taata
maì, turi e te vāvā i mua i te Fatu, e tano atoà tātou e âfaì i te parau o te
nūnaa Māòhi i mua i te Fatu, no tē ani i ta na tauturu. Teie rā, i mua i te
pāhonoraa a te Fatu, e ara o tē vahavaha atoà tātou i te mau rāveà ta na e
faaòhipa mai no te faaoraraa ia tātou ia au i te ìr. 33 : e
huare. E te reira hoì rāveà ta te Fatu i faaòhipa, te mea ia ta
Pauro e haapāpū ra i roto i te 1 Torinetia 1, 27 : ‘Ua māìti rā te Atua i te
mau mea maamaa o te ao nei, ei faahamāraa atu i te feiā paari ; e ua māìti te
Atua i te mau mea paruparu o te ao nei, ei faahaamāraa atu i te feiā pūai.’
Ahē, faaitoito i tē ìmi i te Hau o te Atua e ta
na parau tià, te tāviri ia no to òe ora.
Ia ora na.
Monirē 6 no Tetepa 2021
Piti o te mahana
Faaitoitoraa
Taiòraa : Nehemia 1, 1 – 11
Te aroha ia rahi i te fārereiraa i teie ahiahi.
Te parau ta tātou e hiò nei i teie ahiahi, tē faaìte noa mai ra ia i
te huru no te tahi taata âpī, o Nehemia te iòa, tei hopoi-tītī-hia i Papuronia
e tei faarirohia ei hopoi âuà na te arii i te aoraì. Tei Papuronia ihoā paha
teie tamaiti, to na rā vārua, to na âau, to na manaò e to na mata tei to na ia
âià Tupuna, o ia hoì o Iuta. Terā ia huru to na i te mau mahana atoà, te ìmiraa
i te parau âpī i te feiā mea na Iuta mai (ìr. 2). To na rā faarooraa e, tei
roto te toeà o to na nūnaa i te àti e te hāmani-ìno-raa, e aita te mau patu o
Ierutarema i tātāìhia, peàpeà roa òna.
E uiui rii ai te manaò e, mai te peu paì e, tē haapeàpeà ra, e tē
mānaònaò ra paì Nehemia, te taata i faaāteahia i to na âià Tupuna, i te fifi o
to na nūnaa, e aha atu ā paì ia tātou, tātou e ora nei i te fenua nei, i mua i
te mau hāmani-ìno-raa e tupu nei i nià i to tātou fenua, taèro âtomi, hooraa
fenua, haruraa fenua, te marōraa te mau tahora pape, te èreraa te māòhi i te
òhipa, te paremoraa te nūnaa tumu o te fenua nei i mua i te manii-vai-puè-raa
mai te Farāni iō tātou nei ? O vai tē mānaònaò ra i te oraraa no ta tātou
huaai tama no teie mahana e no ànanahi ?
Ia hiòhia te huru o Nehemia i roto i ta tātou parau, tē faahīroà mai
ra o ia i te tahi nā ture i pāpaìhia e te Arii Tetunaè :
Ia tura te âià i te taata, te metua i fānau mai ia òutou.
Ia hiò te tāatoà i to na mouà, o te hanahana te reira o te âià.
Te auraa, ātea noa atu ā Nehemia i to na fenua, aita rā i moèhia ia na
to na âià tupuna, to na mouà, to na nūnaa. Te tumu ia o ia i âfaì ai i te parau
o to na nūnaa i mua i te Atua, na roto i te pure e te haapaeraa māa. Mai te
parau i nanahi ra no te taata vāvā e te turi i âfaìhia mai i mua ia Ietu, ia
faaorahia o ia. E tuhaa atoà na tātou i te âfaìraa i te parau o to tātou nūnaa
i mua i te Atua na roto i te pure e te haapaeraa māa. E te reira hoì peu, ua
rave e ua ora noa mai na tātou te Etārētia Porotetani Māòhi, i roto i ta tātou
faanahoraa âmui. Teie ta Nehemia, eere te Etārētia, eere te Tuhaa, eere te
Pāroita, eere te Âmuiraa, e taata hōê teie e tià nei i mua i te Atua, no tē ani
i ta na tauturu no to na nūnaa. Manaò nei au, taa noa atu ai te parau o te
faanahoraa âmui, ia ìte atoà tātou e, eita te reira òhipa e ravaì noa i ô. Mea
tītauhia rā te taata tātaì tahi, e tāmau noa ā i tē rave i te vāhi tei reira òe
i te oraraa.
Ia na reira hoì tātou ra, aita ia tātou i ātea i te huru o te taata
Taramo 72, 1 – 4, hōê ā ia huru e te huru o Nehemia, ta na mānaònaòraa tumu i
to na nūnaa i roto i te àti. I tae roa atoà ai o ia i tē ani i te Atua e :
‘Hō mai na e te Atua i ta òe faatereraa i te arii, e te parau tià na
òe i te tamaiti a te arii. Ia haavā o ia i te mau taata mā te parau tià, e te
mau taata rii mā te parau mau. Ia faatupu mai te mouà e te mau âivi i te taoà
na te nūnaa.’
E terā huru to Nehemia e to te taata Taramo, tē haapāpū noa mai ra ia
i to rāua tiàraa faaora no te nūnaa. No reira, e tiàraa faaora to tāua e te
Etārētia Porotetani Māòhi e i mua i te fifi e faaruruhia nei e to tātou nūnaa i
teie mahana, aita atu e rāveà no tē faaora i to na mau àti, te pure e te
haapaeraa māa. No reira, a faaitoito anaè i tē faatupu i to tāua tiàraa faaora,
ia òre anaè, e tano te parau a te tahi taata paari e nā ô ra e : ‘E pātē i
te ōe hopeà, no te Etārētia e no to tāua nūnaa Māòhi.’
Ia tura te âià i te taata, te metua i fānau mai ia òutou.
Ia hiò te taata atoà i to na mouà, te hanahana te reira o te âià.
Ia tauturu mai te Atua ia tātou.
Mahana piti 7 no Tetepa 2021
Toru o te
mahana
Faaitoitoraa
Taiòraa : Nehemia 2,
1 – 20
Te nūnaa māìtihia e te
Atua, Ia ora na.
Tē vai ra paì te tahi parauraa a te nūnaa Rurutu i mua ra, tei faaau i
te Araìa/Òrometua i te uira, e te Arii/Tāvana i te pātiri.
Nā tāpaò teie e ìtehia to
rāua tupuraa i roto i te reva. Te parau pāpū, e na mua
ihoā te uira i te hoà, i muri mai te pātiri e haruru ai. I roto i te reva, tē
faatura nei ihoā nā tāpaò e piti i to rāua tupuraa. Areà i raro i te fenua nei,
mea pinepine eita te pātiri e tīaì i te hoàraa uira, haruharu noa o na i te mau
taime atoà. Te auraa e te vārua o teie parauraa ta te Rurutu,
hou te Arii/Tāvana e rave ai i te faaotiraa no te nūnaa, e na mua ò na i tē
parauparau i te Araìa/Òrometua. E te reira hoì huru parauraa a te Rurutu, te
mea atoà ia e vai nei i roto i ta tātou taiòraa no teie ahiahi.
I nanahi nei, ua tià atu Nehemia, te hopoi âuà a te arii i mua i te
Atua, ua na mua ò na i te uira ra, mā te haèhaa na roto i te haapaeraa māa e te
pure. I teie ahiahi, tē tià nei o ia i mua i te arii, te pātiri. E te tumu no
ta na aniraa i tuu atu i mua i te uira/Atua e te pātiri/Arii, hōê ā ia, te
fifi e te àti o to na nūnaa. I mua i te Atua, ua ani o ia ia ìritihia te
ùputa ia na no tē hoì i te âià no tē faatià faahou i to na nūnaa. E i mua i te
arii, ua ani o ia ia hōroàhia ia na te mau mauihaa no te patu-faahou-raa i te
âua no Ierutarema e te mau fare.
Te auraa, te taìara i ravehia e Nehemia te rāveà ia e manuia ai ta na
ôpuaraa. E teie taìara, hōê ā ia e te pure maitaì roa a to tātou mau Tupuna e
nā ô ra e : ‘Ia Atua te Atua, ia fenua te fenua, ia taata te taata, ua
maitaì roa ia.’ Tē haamanaò noa mai ra teie parau ia tātou e, hinaaro tātou
ia manuia ta tātou ôpuaraa, e na mua ihoā i te Atua ra, te uira. Ia au te reo o
te Fatu i roto i te Mātaio 6, 33 : ‘E mata na i tē ìmi i te Pātireia o
te Atua e ta na parau tià, te mau mea atoà ta òutou e hinaaro, e hōroà-noa-hia
mai ia.’
No to na faaroo i te Atua, ua matara te ùputa ia na no te hoìraa i te
âià. E te òhipa mātāmua ta na, te haere-huna-raa e hiòhiò te huru no te patu i
pararī, no tē mito, no tē mātutu i te rahiraa o te òhipa e rave. Tei haamanaò
mai ia tātou e, i te hōê o nā taata toomaha i roto i te Atua Taaroa : o Hiòhiò,
(tūtonu, manaò, meharo). Te auraa, hou tātou a faatupu ai i te tahi
ôpuaraa, mea tano ihoā e hiòhiò maitaì i te mea o ta tātou e ôpua ra, ia pāpū
maitaì te manaò, hou a rave ai.
I muri aè i ta na hiòhiòraa e te pāpūraa o te òhipa e rave, ua haere
Nehemia e fārerei i te mau arataì o te nūnaa, no te faariroraa i ta na ôpuaraa
paturaa i te âua no Ierutarema ei ôpuaraa na te nūnaa tāatoà. Te auraa, eita te
hōê ôpuaraa e oti i te taata hōê, ia âmui e ia tū te manaò o te tāatoà, aita ia
e mea e mau. Ia taiò tātou i te pene 3, e ìte tātou te faanahoraa no te paturaa
i te patu no Ierutarema, mai te mau tāvana e tae roa i te mau tamarii e te mau
vahine atoà. Tē haamanaò noa mai ra te reira i te tahi mau ture a Tetunaè e nā
ô ra e :
Ia tauturu te tahi i te tahi i te hāmaniraa i to òutou mau fare.
Ia raraa hoì te mau vahine i te mau pēùe e ia faaineine i te mau
rauoro no te fare.
Ia rave tāatoà i te òhipa, te taata ta na tuhaa òhipa. Tei òre i na reira ra, ua
riro ia ei hapa ìno no na iho.
Ia haapoto-anaè-hia ta
tātou parau, teie ia : Hōê parau, hōê manaò, hōê òhipa, ua maitaì te
tāatoàraa. Ia ora na.
Mahana Toru 8 no Tetepa 2021
Maha o te
mahana
Faaitoitoraa
Taiòraa : Nehemia 4, 1 – 17
Te nūnaa o te Atua, te aroha ia rahi.
Mai te mau òhipa rarahi atoà e te maitaì ia ravehia, e faatupu ihoā te
reira i te mata haavā i roto i te tahi pae. Te òhipa ia e tupu ra i roto i ta
tātou taiòraa i teie mahana, te ìteraa te tahi nā tahuà Ati-Iuta pēpe hurio na
te arii Papuronia i te òhipa e ravehia e Nehemia, te mau tāvana e te nūnaa, ua
faatupu te reira i te ìnoìno i roto i to rātou âau. E tae roa atoà i tē faaôoo
ma te parau e òhipa tamarii i tē nā ôraa e : ‘Ia tano noa atu te tahi
ûrī i nià iho i te patu, e puehu.’
Te mea aita teie mau taata i ìte, aita o Nehemia i rave noa i teie
ôpuaraa na roto noa i to na manaò, mea tuuhia e ana i roto i te pure, na roto i
te haapaeraa māa e te parau faatià a te arii iho. Te tumu ia rātou i òre ai i
paruparu i te mau haafifiraa e te faaìnoraa a te mau Ati-Iuta arataìhia e
Tanaparata e o Topia, no te mea na te mana Atua e tauturu ra ia rātou, ta te
huru o Nehemia e faaìte noa ra, te pārahi-tamau-raa i roto i te pure.
Te fā no teie patu-faahou-raa i te patu no Ierutarema, no tē pāruru ia
i te nūnaa i te mau ôpuaraa ìno atoà no rāpae mai. E manaò e, e ôpuaraa maitaì
roa ta Nehemia, aita rā te reira i māuruuruhia e te tahi pae. Te mea atoà ia e
tupu ra i roto i to tātou oraraa i teie mahana, te haamataraa ihoā te tahi i tē
haere i nià, te ìmi-atoà-raahia te rāveà e faatopa.
Mea aroha o Nehemia mā, aita e mapuhiraa aho, eita te taòto e topa, e
iti te tāmāa, e no to rātou hinaaro eiaha te ôpuaraa ia fifi, ua tae roa i te
mauraa i te ômore i roto hōê rima e hōê rima i nià i te òhipa, tāpiri mai ai te
reo faaitoito o Nehemia e nā ô ra e : ‘Na to tātou Atua e àro i ta
tātou tamaì.’
Tē haapāpū noa mai ra teie huru to Nehemia e, i mua i te mau ôpuaraa e
te mau òhipa atoà o ta tātou e rave nei, ia tuuhia ihoā te faaroo i roto, e reira
e maitaì ai. Te auraa ia no te pure a te Tupuna : ‘Ia Atua te Atua, ia
fenua te fenua, ia taata te taata, ua maitaì roa ia.’ Te parau pāpū, eere tātou
te fatu o te òhipa, e rave òhipa noa tātou, ia au te pure a te tahi òrometua
Peretirea :
‘Eere nā tātou e faanaho
i te tau a muri nei’
E taime rā, e tuu i te tohe i raro, ei tauturu i te hiò-ātea-raa. Eìta
te hau o te Atua e tupu na roto i te pūai taata, eìta atoà e roaa i te ìte
taata.
Te tāatoàraa o te òhipa ta te taata e rave i roto i to na oraraa, e
tuhaa iti roa ia faaauhia i ta te Atua òhipa. Eìta ta te taata òhipa e hope, no
te mea, mea ātea ā te hau o te Atua. Eìta te parau a te taata e faaìte i te mau
mea atoà e au ia parau. Eìta te faaroo o te taata e hope i tē faaìtehia i roto i te hōê pure. Eìta te fāìraa hara a te taata e faatiàmā hope roa ia na. Eìta te tere
fārerei a te òrometua e tāmāhanahana hope roa i te taata. Aita e faanahoraa e
oti hope roa ai te òhipa a te Êtārētia. Eìta te mau mea atoà e hope i roto i te
tahi noa tau ôpuaraa e te tahi noa mau fā ta te taata e haamau.
Terā te huru o te taata, to tātou mau terā huru. Tē tanu nei tātou i
te mau huero e tupu ananahi. Tē pīpī nei tātou i te reira ma tē tiàturi, e tupu
e e hotu mau ā rātou. Tē haamau nei tātou i te mau fare ma tē ara e âano atu ā
rātou. Tē tuu nei tātou i te hopue e faatupu i te mea rahi atu ā i ta tātou i
manaò.
Eìta e roaa ia tātou i tē rave i te mau mea atoà. Ia fārii tātou i te
reira parau, e roaa te manaò tiàmā e te hinaaro e rave i te tahi noa tuhaa iti.
E rave pāpū rā i te reira. Eìta paha e hope roa, ua haamata rā i tē rave. Hōê
ia taahiraa i nià i te taìara, e tē riro ei ārea i reira te Fatu e tomo mai ai
no tē faahope roa i te òhipa ma to na here, e to na aroha. Eìta paha tātou e
ìte i te hopeàraa o te òhipa, aita rā e rāveà, no te mea e taaê ihoā te tuhaa a
te fatu òhipa i ta te rave òhipa.
E mau rave òhipa noa tātou, eere tātou i te fatu òhipa. E mau òrometua
noa tātou, eere tātou te Metia. E mau perofeta tātou, e tē tohu nei tātou no te
hōê tau a muri nei, eere i ta tātou.
E te Atua Nui Tumu Tahi e, māuruuru no ta òe arataìraa ia mātou. Tē
ani haèhaa atu nei mātou, ia hōroà mai òe te ìte, te paari, te pūai e te
àravihi no tē faaòhipa i teie mau parau, ia òre te rahu a Taaroa ia puehu.
Ia tauturu mai te Atua ia tātou.
Mahana Maha 9 no Tetepa 2021
Pae o te
mahana
Taiòraa : Nehemia 5, 1-17.
Pehepehe : Mānaònaò.
(Tāfaì
Faatura a TAPATI)
MĀNAÒNAÒ
Mānaònaòhia atu ra vau to
ù tamariiraa ra.
Aore e pā to te mau mea atoà o te oraraa nei.
Mai te fare taòtoraa atu e na te fare haupape
E tae atu i te fare tūtu, mea matara noa
Te mau mea atoà, ia ièiè te tama no te ora.
E òaòaraa na te metua ia
ìte atu i te tama
Tē haùti ra i nià i te tumu ùru, tumu vī
E òaòaraa na te metua ia ìte atu
I te tama tē àuàu ra i te moa, te fanauà puaa
Ia ièiè te tama no to na ora ananahi.
Mānaònaòhia atu ra i te
vai tamariiraa ra
Mea taa vau i te reo o to ù nau metua
Inaha to rāua reo to ù atoà ia
Mea taa ia ù te peu a to ù nau metua
Inaha ta rāua peu, ta ù atoà ia
Te ārataì, te âfaìraa ia i te tahi na nià i te êà
Te taìara, te haereraa ia na nià i te êà i vaihohia mai
E te huimetua, ia òre te haereà o te tama ia ihu.
Fare, faaàpu, tāià, te êà ia o to ù oraraa
Ua toro ê na te êà, ia ièiè te ora o te tama nei
Māòhi e, e aha atu ra òe i taamino noa ai
I roto i te ôtaa fifi o te oraraa i teie mahana
E tià ānei ia òe ia haamanaò i te mato
I paohia mai òe e te Atua Nui Tumu Tahi
Ia ièiè faahou òe no te ora hau.
Haamanaò, te reo o te Atua, to òe atoà ia reo
Te peu a to òe Atua, ta òe atoà ia peu
Te êà o to òe Atua, to òe atoà ia êà
Te fenua o to òe Atua, to òe atoà ia fenua
Ia noaa ia òe te ora mure òre ; Ia ora na !
(Tāfaì Faatura a TAPATI)
Manaò tauturu :
E ta ù Atua e, haamanaò maitaì mai, i ta ù i rave no to ù nūnaa.
Tē nā ô ra te tahi himene ta Angelo, ia iti ta òe èiā, tei roto òe
i te fare tāpeàraa, ia rahi rā ta òe èiā, e riro mau òe mai te hōê arii. Aita
roa atu tātou e paèpaè nei i teie huru parau, no te mea rā ua tupu teie huru
òhipa i roto i to tātou oraraa, eìta ihoā ia tātou e tano e mata hiò noa i te
huru tupuraa o te parau tià òre i roto i to tātou fenua.
I roto i te taiòraa i faataahia no tātou i teie pō, ua haamata te feiā
metua e tiàtià mai. Teie ihoā mau metua e rohirohi nei i te paturaa ia
Ierutarema, ia hau te oraraa o te nūnaa i nià i to rātou fenua. Pau noa atu ai
to rātou taime no te feturaa i te mau mahana atoà i nià i te patu no Ierutarema,
âreà to rātou oraraa ùtuāfare, ua topa roa i roto i te fifi, te veve e te
tārahu atoà.
Aita a rātou e tanuraa māa faahou, ua riro te fenua i te feiā òna,
aita atu e mea noaa mai ai ta rātou māa, māoti e hoo mai, e no te mea hoì e,
aita a rātou moni, e haere ia e tārahu mai. Hau roa atu, no tē tauturu i to
rātou oraraa, ua tae roa teie feiā metua i tē hoo i ta rātou iho mau tamarii
tamaroa e te tamahine ia riro atoà ei tītī na te feiā òna.
I te tahi aè rā pae, òia te feiā e faatere ra i te fenua, tei ia rātou
ra te mana faatere, tei roto anaè ia rātou i te fānaò, tei roto i te òaòa. Aore
o rātou e fifi, aore e peàpeà. Ia haapotohia, ua ònahia rātou i nià i te tua o
te nūnaa.
No te rahi o te àti ta te feiā riirii e faaruru noa ra, i tae roa ai rātou
i tē haere ia Nehemia ra, no tē faaìte i to rātou peàpeà e te teimaha o to
rātou àti. Tupu mai ai te riri o Nehemia i te mau òna o to na iho fenua.
Tē ìte noa atu ra tātou i te rahi e te ûàna o te parau tià òre i
faatupuhia i roto i te oraraa o te nūnaa o tei òre roa i ātea roa atu i te mau
òhipa e tupu nei iō tātou nei. Ia òre ia moèhia ia tātou e, e tāvini ihoā paha
o Nehemia no te Atua, o Ia atoà rā te faatere rahi o te nūnaa. Ia faaauhia iō
tātou nei, e au e, o na te peretiteni i te fenua. E aore rā o na te Tōmitēra
Teitei.
Te vāhi taaê rā ia Nehemia e te tahi atu mau faatere fenua, ua riro
mau o ia ei hiòraa na te tahi atu mau faatere. Ua haaputuputu o ia i te feiā i
taoàhia, i ònahia i nià i te tua o te nūnaa, no tē faaìte i to na riri ia rātou
no te rahi o te parau tià òre o ta rātou i faatupu i roto i te oraraa o te feiā
riirii.
I nià i te tiàraa faatere fenua e mauhia ra e Nehemia, e tano atoà o
ia e rave i te òhipa e ravehia ra e te tahi pae, ia ònahia atu o na. Aita rā,
ua faariro o ia i te rahi o ta na taoà ei taoà atoà na te nūnaa. Ua ôpere o ia
i ta na, na te taata rii. No reira tātou i parau ai e, ua riro Nehemia ei
hiòraa maitaì, eiaha noa na terā mau taata o to na ra tau. No tātou atoà rā e
ora nei i roto i te Etārētia Porotetani Māòhi i teie mahana. Oia to tātou
riroraa ei hiòraa na te nūnaa.
Mai te mea e tau teie no te faaoraraa i teie nūnaa na roto i to tātou
faaroo i te Atua, e aita atu e òhipa mātāmua o tē tano tātou e rave, te
faatupuraa ia i te parau tià. Ia òre ia moèhia ia tātou e, ua ûàna roa te parau
tià òre i roto i to tātou oraraa i teie mahana. Aita te oraraa o te nūnaa Māòhi
i ātea roa atu e te oraraa e faaruruhia ra e te âti-Iuta i te tau o Nehemia.
I mua i te paari o te mau faaotiraa i ravehia e te Âpooraa Rahi Âmui i
teie matahiti, tē anihia mai nei tātou e te mau tāvini o te Atua i tonohia i
roto i terā e terā pāroita, ia faaitoito maitaì i tē rave i te mea tià roa aè,
ia eaea aè te oraraa o te nūnaa i riro hoì tātou ei mau tīaì mataara no rātou. Ia ora na !
Mahana Pae 10 no Tetepa 2021
Ono o te mahana
Te Taiòraa :
Nehemia 6, 1-19
Pehepehe : Parau
mau.
(Turo a RAAPOTO, Tirioe àpi 15)
PARAU
MAU
No ù te àpu, o òe to roto :
no te aha.
No ù te fenua, aita rā ta ù
e parau iō ù : no te aha.
Na ù te faufaa, na òe rā e
faatere : no te aha.
Te tuà i pātia i ta ù māa,
ua fatu i ta ù māa.
Ua fānau te tuà e ua àere ;
te parau : ia tupu te àifāito.
Ia ài rā hoì òe i te fāito,
e aha ia e ìtehia ai te tià.
A tirē òe i tē faariro i to
ù pohe ei tiàraa no òe.
Ua haere mai òe e ta òe
parau mau,
To ù rā te parau i mau :
parau mau.
E nūnaa tāatoà teie e pohe
māmū noa nei.
E reo to ù ; na òe rā e
parau nei no ù.
Pohe i ta òe parau mau,
manunu i ta òe parau mau.
Te pohe ia o teie nūnaa e
àeàe noa nei i te ora.
Māmā aè ā te pohe o te ià i
te hora pāpua.
Ia òre au ia parau, na vai e
parau no ù.
Ia mataù vau i ta ù parau
mau, e aha vau i reira.
Te Atua e te fenua, hōê ā
ia. Parau mau.
Te Māòhi e te fenua, hōê ā
ia. Parau mau.
Mai te fenua e moà ra, ia
haamoà atoà te Māòhi ia na.
Tei here i te Atua ra, ua
here ia i te fenua.
Taaroa Nui Tumu Tahi, to na
ia iòa : parau mau.
Ua haapae te Māòhi i te
aroha e te here : parau mau.
Eere no te taoà òre te Māòhi
i pohe ai,
No te here òre rā i te fenua e i te Atua : parau
mau.
Aita òe i māuruuru i to òe tiàraa tamarii na te
Atua,
Taiàta atu ra òe i te rātere, te tuà ia i pātia
ia òe.
Te Atua anaè to òe ora, ua ìte òe i te ùputa,
Ua ìte òe i te tāviri. Parau mau.
(Turo a RAAPOTO, Tirioe àpi 15)
Manaò tauturu :
Mai ta tātou i âpee mai na i ta tātou mau taiòraa i te mau pō tātaì
tahi, e au e tē ìte nei tātou i teie pō, ua oti roa te patu pāruru o Ierutarema
i tē faatià-faahou-hia. Te auraa, ua naho te oraraa o te nūnaa, tei roto i te
ruru, e aita te ènemi e ôhie noa i tē tomo mai e àro i te nūnaa.
Tē nā ô ra ta tātou tumu parau no teie matahiti, ia ora hau te nūnaa
Māòhi i nià i to na fenua. O te òhipa mau ia i ravehia e Nehemia no to na nūnaa. E taua òhipa ra,
eere noa ia i te hinaaro no Nehemia, e hinaaro rā no te Tumu Nui.
E nā ô ia tātou i tē
parau e, te faahauraa i te oraraa no te nūnaa Māòhi i Māòhi Nui nei, eere ia i
te hinaaro no te taata, e hinaaro no te Atua. Aita ihoā paha tātou i
âuahāatihia e te ènemi i hinaaro i to tātou pohe, te àpu rā o te oraraa i reira
te nūnaa Māòhi i te ôomoraahia atu, eere ia i to na.
Tē vai ra iho te àpu tumu
o te Māòhi, eere roa rā o o na to roto, e hau ê roa to roto. E fenua iho to te
Māòhi eere rā na na e faatere, na te hau farāni. E reo to te Māòhi, eere rā na
na e parau no na iho, na te hau farāni e àuaha no na. E parau mau ta te Māòhi, ua mau rā ta na parau i te parau farāni, e tē
ui ra o Turo a RAAPOTO e, no te aha.
Tē pāhono ra o Tāfaì Faatura a TAPATI e, no te mea aita e patu pāruru
i faatiàhia ia òre te nūnaa Māòhi ia horomii oraora noa e te ûàna o te hau
àifenua e àinūnaa. Ua vai tahaa noa o Māòhi Nui i te rave a te hoo âià, e mai
ta tātou mau tamarii i topa i roto i te àti no te hooraa tino no te ìmiraa i te
ora no rātou, ua na reira-atoà-hia to tātou metua vahine iti o Māòhi Nui, i tē
faataiàtaraahia e teie mau para Māòhi e faatere nei i te nūnaa, e aore roa
rātou i here iti noa aè ia na.
Tē nā ô ra te tahi vāhi no ta tātou parau i teie mahana, e òire rahi o
Ierutarema, aita rā te taata e ora nei i reira i rahi. No tē haamanaò mai ā ia
tāua e te nūnaa Māòhi, e fenua rahi roa o Māòhi Nui, aita ihoā paha tātou i
rahi roa e ora nei i nià i te ôpū o Māòhi Nui, e î roa rā o Māòhi Nui i te
faufaa ora a te Tumu Nui o ta na i hōmai na òe ei ora no òe.
No reira, e aù nūnaa iti e, tē vai ra te tahi faufaa rahi ta te Tumu
Nui i tuu roa mai i roto i te papa o to òe âau, o tē tià ia òe ia faaòhipa
faahou i teie mahana, ua noaa ia òe te oraraa hau i nià i to òe fenua.
A hiòhiò maitaì faahou na ia òe, to òe parau, to òe oraraa, tūtonu
māitaì rii noa na i te rahi o te òhipa tià òre e rave-noa-hia nei i nià ia òe,
e a mānaònaò noa na i te rahi o te faufaa i vaihohia mai e to òe mau
tupuna, ia ora hau noa òe i nià i to òe fenua, e faaòhipa i to meharo, te
vai i reira tē haaputuraahia to òe ìte, to paari, e to òe māramarama. Ia tià òe
ia haere fahou mai te haèhaa e to òe Atua. O te mea ia e ora ai, a tau a hiti
noa atu.
Mahana Māa 11 no Tetepa 2021
Hitu o te mahana
Te taiòraa : Nehemia 8, 1-18.
Pehepehe : TE
ATEARAA O TE FENUA
TE ATEARAA O TE FENUA
Maha rātou i roto ia Taaroa
O rātou i ìte Ia Na i te rahuraa i te fenua.
O Hiòhiò, O Tūtonu, O Manaò, e o Meharo
Hiòhiò ia ìte, Tūtonu ia pāpū
Manaò ia hāroàroà noa
Meharo ia vai tūtūaau to Parau
Ia òre to fenua ia ātea
ia òe.
Hiòhiò to mata ia òi ta
òe e ìte ra
Hiòhiò i te ātea, hiòhiò
atoà i te fātata
Hiòhiò ia tupu te parau mau
Hiòhiò ia tià te parau tià
Ia òre to fenua ia ātea
ia òe.
Tūtonu, ia tū te here, e
ia tonuhia te aroha.
Tūtonu ia pūtapū to âau i
te autā o to nūnaa
Tūtonu ia pāpū ta òe haa no te huià.
Tūtonu ia puta roa to
âvae
I roto i te ôpū o to
metua vahine
Ia òre to fenua ia ātea
ia òe.
Manaò ia hāroàroà aè to
huitupuna
Manaò iti noa aè i te ora o te huitama
Manaò noa na huitaureàreà
Manaò anaè noa na i te nūnaa
Ia òre te fenua ia ātea ia òe.
Meharo i te papa âueue òre
Meharo i te vai tūtūaau
Meharo i te putu faufaa tumu
Meharo i te faatiàmā ia mā
Meharo i te faatupu ora
Ia òre te fenua ia òe a tau a hiti noa atu.
(Tāfaì Faatura a TAPATI)
Manaò tauturu :
Tē nā ô ra paì te tahi parau ta tātou e, no tē haamau i te tahi Hau,
aita atu e òhipa e hinaarohia māoti, te fenua te nūnaa e te ture.
Ia tātou i âpee mai i ta tātou parau i te roaraa no teie hopetoma, ua
taa maitaì ia tātou i te huru tupuraa e te huru raveraa a Nehemia ia naho te
oraraa hau o te nūnaa Iteraèra i Ierutarema. Te faatià-faahou-raa i te patu i
vāvāhihia e Neputaneta, te faanahonahoraa i te oraraa roto o te nūnaa. Te
haamauraa i te tahi oraraa âmui papahia i nià i te autaeaèraa e te àifāitoraa,
ia ora hau noa te nūnaa i nià i to na iho fenua.
E no te mea ua naho te mau mea atoà e au no te oraaa o te nūnaa. Te
fenua, te nūnaa, tē toe noa ra i teie nei, te ture faatere i te oraraa o te
nūnaa. O te mea ia o ta teie taiòraa i faataahia no tātou i teie pō e heheu mai
nei ia tātou.
Aita te mau arataì i manaò iti noa aè e haamau i ta rātou iho ture.
Aita atoà hoì i manaò iti noa aè e haamau i te âpooraa ìriti ture, no tē
haamana i te rahiraa ture e au no tē arataì i te oraraa o te nūnaa.
Hōê noa a rātou tiàturiraa māoti te ture a te Atua. Ta te Atua te ture
e arataì i to rātou oraraa i te mau mahana atoà ra. Tē māramarama noa ra ia
tātou e, te Hau o Iteraèra i haamauhia i Ierutarema, eere roa atu ia i te hau
Ierutarema, no te Atua rā ia Hau.
Te reira ihoā paha te haapiiraa o tē tano tātou e tāpeà mai no tātou i
teie pō. Oia te faahoìraa ia Māòhi Nui eiaha ei àihuàrāau na farāni, ia riro
mau rā te nūnaa Māòhi e o Māòhi Nui ei Hau no te Atua. Eere ānei hoì e, no te
Tumu Nui o Māòhi Nui, no te Atua te nūnaa Māòhi, a hea rā ia tātou e haapae ai
ia tātou e to tātou oraraa na te Ture a te Atua e arataì.
O tātou hoì e pure tāmau noa nei i te mau taime atoà ra e, ia tae mai
to òe ra Hau, eere ānei tē faaìte noa ra tātou i te Atua i to tātou ineine i tē
haapae ia Māòhi Nui e tae noa atu i te nūnaa Māòhi Na Na anaè e ta na ture e
arataì.
E parau mau roa ihoā paha, ua naeàhia ia Etera âfa mahana tāatoà i te
taiòraa i mua i te taata i te papa ture ta te Tumu Nui i hōroà ia Mōte. Ua
fārii poupou rā hoì te nūnaa i te reira ei ture atoà no rātou, ia Hau noa to
rātou oraraa i roto i te òire ta te Tumu Nui i hō mai ei vauvau no rātou e tae
noa atu i ta rātou iho huaai.
I muri mai i to te Âpooraa Rahi Âmui faaâpīraa i ta na faaotiraa no te
haapāpūraa i te nūnaa Māòhi, ua tae i te tau e tano o ia e ora ia na iho na
roto i to na tiàturi-pāpū-raa i to na Atua o tei ineine noa i tē tauaro mai ia
na i roto i te roaraa o to na oraraa, oia atoà te òhipa e ravehia ra e te nūnaa
no Ierutarema ia rātou i fārii e, na te ture a te Atua e faanaho, e faatere i
to rātou oraraa e tià ai. Ia ora na !
Tāpati 12 no Tetepa 2021
Vaù o te mahana
Te taiòraa mātāmua : Māreto 8, 27-35.
Te piti o te taiòraa : O vai rā vau
nei, aore, aore ā, ananahi paha, aita te puta tivira e navaì faahou no ù, e
hinaaro vau i te tahi fāito hau atu ā. E pāpaìhia to ù iòa i te reta ratino,
âreà to ù ora e pāpaìhia ia i te aho o to ù mau taeaè e to ù mau tuahine e
māmae nei no te òreraa rātou e ìtehia mai. Tē parauhia nei au e, e taata
tahiti, aore roa vau e fārii, e iòa te reira no te rātere e te hotu pāinu. E
Māòhi vau, te tārena òhipa ia o to ù oraraa. (Turo a RAAPOTO).
Manaò tauturu :
Ia tātou i âpee mai ta tātou mau parau i te mau mahana tātaì tahi o
teie hopetoma, ua ìte mai tātou i te huru no to te nūnaa Iteraèra
faanahonaho-faahou-raa i to na oraraa nūnaa i roto i te òire o ta rātou iho i
patu i raro aè i te mata tīaì, pāruru, e haamaitaì a te Tumu Nui.
I teie mahana, a ôpani ai tātou teie pureraa, matahiti Etārētia ta
tātou, e teie te parau o ta tātou e hiò nei. Teie ia uiraa ta Ietu i ta na mau
pipi O vai ra vau nei i ta te taata nei parauraa, e o vai rā vau nei i ta òutou
parauraa. Eiaha mai te mea, aita o Ietu i ìte ia na iho, tē vai ra ihoā ta na
ìteraa ia na e ta na parauraa ia na iho. I ô nei rā, tē hinaaro nei o ia e ìte
e, i ta te taata hiòraa e ta rātou atoà parauraa ia na.
Ua ìte ihoā rā te Fatu i te faufaa no te taata ia ìte pāpū, o vai rā o
na, o vai teie Fatu o ta rātou e tiàturi nei, ta rātou e faaroo nei, ta rātou e
poro atu i to na parau na te mau vāhi atoà e taahihia atu e to rātou atoà ra
mau âvae. Mai tē haamanaò atoà tātou, te tahi fāìraa na tātou e nā ô ra
e : « Ua ìte anaè òe i to òe atua, ua ìte atoà ia òe e vai rā
òe ».
I parau ai rā hoì tātou mai terā, no te mea ia e, aita ihoā to tātou e
parau i rāpae àu mai i te Atua. I parauhia ai to tātou no te mea ia tē vai ra
te Atua, e o ia te tumu ôtahi roa o to tātou nei parau. No reira te faufaa rahi
no te mau huru taata atoà i te ìteraa i to na Atua.
Inaha o na te papa e te tumu o to tātou iho nei parau. Haamanaò rii
noa na tātou. Aita ihoā paha o Mōte i
ani noa i te Atua i to na iòa ei faaìteraa na na iho i to Aifiti. Ia nā ô anaè
rā te Atua e : « Tē Vai nei au o vau e Vai nei », ua taa atoà ia
Mōte teie Atua o tē tono nei ia na ia Faraò ra, o O Ia iho te reira. Oia hoì ua
ìte o Mōte ia na iho i roto i teie iòa ta te Atua e hōroà mai nei ia na ra.
Mai te reira atoà te
haapāpūraa ta Turo a RAAPOTO i roto i teie nei fāìraa ta na e, « E Māòhi
Vau, te tārena òhipa ia o to ù oraraa ». Mai te mea no te tahi pae, e
parau oti te parau o te Atua i roto i te taata nei, âreà no te Atua iho, eita
to na iho parau e oti i te taime hōê i roto i te taata.
Mai te parau no to tātou
Māòhiraa ei tupuraa hanahana no te hinaaro o te Atua, o tē òre roa e oti to na
tupuraa i roto i te tau, e tārena rā te reira o tē tià i te taata tātaì tahi ia
haapaò i te mau mahana atoà ra. Oia atoà te parau o te Atua i roto i to tātou nei
oraraa.
Ua haapae noa na Ietu i
to na tiàraa Atua ia na i ora mai i roto i teie nei ao, e aore i haamā i tē
rave i te huru o te tāvini i te haapaò-māite-raa e tae noa atu i to na pohe
tātauro. Aita atoà hoì o ia i haamā i te fānauraa pū fenua o te taata ei êà e
tae mai ai o ia i roto i te oraraa haèhaa o te taata rii.
Aita atoà Ietu i haamā, e
aita atoà paì i fifi iti noa aè i tē parau ia na iho, e Tamaiti a te taata, no
tē haapāpū mai ia tātou, ua na roto atoà mai o ia i te repo o te fenua i te
pūraa mai i teie nei ao. O vai rā vau nei i ta òutou na parauraa. E tano
atoà ia nā ô i tē ui e : E fārii ānei òutou e, ia haere Māòhi atoà atu vau
iō òutou na.
I ta òutou i faaoti ra, e tiàhia ia ù, e aore hoì òutou i fārii mai
ra, to òutou atoà te reira tiàmāraa, e tià atoà ia ù ia faatura atu. Ia ora
na !
Poroì a te Peretiteni Tahiarii
E te nūnaa māìti a te Atua, ia ora na, tē tià atu nei au na nià i te
iòa o te Âpooraa Rahi Âmui, no tē faaìte atu i teie manaò no tātou. Te parau
pāpū, teie tuhaa ta tātou e rave nei i teie taime, eere roa atu i te mea ôhie.
Terā rā, ia haamanaò anaè tātou i te tahi parau a te Fatu e nā ô ra e : ‘Tē
haamaitaì nei au ia òe e te Atua Metua, i te mea e, i huna ê noa na òe i teie
nei mau parau i te feiā parau e te ìte ra, e ua faaìte mai i te mau tamarii.’ Teie
ia taua taime ra, te mau tamarii o teie mahana.
No reira, tē tiàturi nei au e, tē vai ra i roto i te hohonuraa o to
tātou âau, te paari e te haèhaa no tē hōroà ia tātou i te itoito no te haereraa
i mua e no te faatiàmāraa ia tātou i te mau mea atoà e faateimaha noa nei ia
tātou. E no te tītauraa i te parau tià, te tura e te tiàmāraa, ia au i to tātou
tiàraa Êtārētia ei ìte no te aroha e te here o te Atua.
Ia haapoto anaè au : ‘Aita e aroha mai te peu e, aita e
faaòreraa hara.’ E te òhipa ia ta tātou e rave i teie nei i mua i te Hau
Farāni. Te hotu teie no te tumu parau feruri a te Âpooraa Rahi Âmui i teie
matahiti : ‘Te fānaufaahouraa o te nūnaa Māòhi.’
EI HERE, EI AROHA NO TĒ TĀVINI I TE NŪNAA
NO TĒ TĪTAU I TE PARAU TIÀ, TE TURA E TE TIÀMĀRAA
Hou teie tītauraa a riro ai ei Parau na te Êtārētia, na te taata, e
Parau ia na te Atua na mua roa e na to tātou Fatu tei faaìte mai ia tātou i te
êà e rave. Te Êtārētia Porotetani Māòhi, e tāvini ia no te Parau Maitaì a te
Fatu o ta na i faaìte i te taata atoà e i te taata i roto i to na tāatoàraa. Ei
faaìteraa parau tià ta na e tei papahia i nià i ta te Fatu faaueraa, E
HERE E E TĀVINI i te taata atoà i tītauhia ai o ia ei arataì e ei ārai.
Te Âpooraa Rahi Âmui no teie matahiti, tē âpee noa ra o ia i te mau
Âpooraa Rahi Âmui i i tupu mai na, mai tē hiò itoito i te mau parau fifi ta te
nūnaa e ora mai na i roto i to na tuatua, ta na atoà e ora nei i teie mahana e
te mau uiuiraa no te tau i muri nei. Tē rave nei o ia mai te faaroo e te
māramarama ia noaa i te taata tātaì tahi e i te nūnaa i tē haapāpū i to na
parau e i ta na faaotiraa māramarama no na iho i to na tiàraa, i ta na tuhaa ei
taata Māòhi.
Teie rā, noa atu te mau fifi i fārereihia, te tupuraa o te mau parau
tià òre, te autā a te nūnaa ta na e faaruru nei, tē haamanaò nei te Âpooraa
Rahi Âmui i to te huifaaroo, i roto i te mau Tuhaa e pāroita, e aita roa e
òhipa e tano ia ravehia, e aita roa e faaotiraa e tià ia ferurihia i rāpae i ta
te Atua Metua e i ta te Fatu tītauraa no te HERE e te AROHA i faaìtehia ia
tātou na roto i te hōroà-hope-roa-raa i to na iho tāatoàraa.
Te Parau a te Atua, te ìteraa ia i te HERE fāito òre o te Atua no te
mau nūnaa atoà, o te êà noa e noaa ai i te Êtārētia Porotetani Māòhi te tura i
roto i ta na faaìteraa mai te faaroo e te parau tià no te hōê nūnaa tiàmā tei
hinaaro hope roa i te tupuraa o te parau tià, te tura e te tiàmāraa.
Te auraa ia no te mau parau a te Metia, ia na i haapii mai ia tātou e
faaòre atu i te hapa a te feiā i hāmani ìno mai ia òutou, noa atu ia ua ìte
pāpū rātou i te òhipa ìno o ta rātou e rave nei i nià ia tātou. Ua ineine tātou
no tē tuu i te taahiraa âvae mātāmua, no te faatiàmāraa ia tātou i te mau
hopoià o ta tātou iho e amo nei e ei rāveà ia amo māite te Hau Farāni i ta na
hopoià.
IA ORA NA !
Message final du Président
de l’Église Protestatante Māòhi,
lors de son 136ème Synode à Māhina.
Peuple élu de Dieu, Ia ora na. Je me tiens devant vous à cet instant,
pour une tâche très difficile à accomplir et lourde dans sa portée. Mais, si
nous nous rappelons d’une parole de notre Seigneur disant : ‘Je te
glorifie Père, Créateur du ciel et de la terre, de ce que tu as caché ces
choses aux sages et aux intelligents et tu les a révélées aux enfants.’
Cette parole s’est accomplie pour nous les enfants d’aujourd’hui.
Je crois que quelque part, au fond de notre cœur, est caché une
certaine sagesse et humilité pour nous donner le courage pour aller de l’avant
et pour se libérer des fardeaux que nous portons en nous, pour une soif de
justice, de dignité et de liberté, et d’avoir une crédibilité en tant qu’Église
porteuse d’un message de l’amour de Dieu.
En résumé : ‘il n’y a pas d’amour sans pardonner.’ Et
c’est le geste que nous allons faire envers l’État Français aujourd’hui. Parce
que c’est le fruit du thème de réflexion du Synode cette année :
‘Renaître de nouveau, ou, la Renaissance du peuple Māòhi.’
Un Amour pour servir le peuple,
Une soif de justice, de dignité et de liberté
Avant que cela devienne un engagement d’Église, d’hommes et de femmes,
il fut à l’origine un engagement de Dieu et de notre Seigneur qui nous a montré
la voie à suivre.
L’Église Protestante Māòhi est au service de cet engagement par
l’Évangile qu’elle doit annoncer à tout homme et à tout l’homme. Elle est
appelée à être fidèle et soumise au seul commandement qui nous a été donné, aimer
et servir toutes celles et tous ceux dont nous avons la responsabilité
de conduire et de protéger.
Le synode de cette année, à la suite des précédents, s’inscrit dans la
continuité des réflexions sur des sujets difficiles de notre histoire, de
l’actualité de notre société et des enjeux pour notre avenir. Elle le fait avec
confiance et discernement afin de permettre à chacun et chacune de clarifier
pour soi-même, sa place, son rôle et ses responsabilités en tant que citoyen de
Māòhi Nui.
Cependant, quelque soient les difficultés rencontrées, les injustices
et souffrances vécues, le Synode tient à rappeler à tous les fidèles dans les
arrondissements et paroisses, qu’aucune action ne peut être menée et aucune
résolution ne peut être prise en dehors de cette exigence d’Amour de notre Père
Créateur et de notre Seigneur qui nous a montré la voie par le don entier et
inconditionnel de soi.
La Parole de Dieu, son Amour infini pour chaque peuple est la seule
voie possible et digne pour l’Église Protestante Māòhi pour témoigner avec
fidélité et dans la foi pour un peuple libre épris de justice, de dignité et de
liberté.
C’est aussi le sens des messages du Christ lorsqu’il nous apprend à
pardonner à ceux qui nous ont offensés, même s’ils savaient pertinemment ce
qu’ils faisaient c’est mal. Nous sommes prêts à franchir ce premier pas pour
nous libérer de ce fardeau de la culpabilité propre aux victimes et permettre à
la France d’assumer sa part de responsabilité.
IA ORA NA !
