Ruta èv 9.51-62. A pee i te mä te tiàmä.

 

Täpati 29 no Paroro Mua/Tiunu 2025.

A pee i te mä te tiàmä.

Mau Taiòraa.

Taramo 16

1 Mitetäma na Tävita. E faaoraraa ia ù, e te Atua, te tiàturi nei au ia òe.

2 Te parau nei au i te Fatu e : «O ta ù Fatu òe, àita a òe e faufaa i to ù nei maitaì.»

3 Âreà te feiä moà i te fenua nei, o te feiä maitätaì rätou o ta ù e pöpou nei.

4 E faarahihia to rätou mäuiui tei rü i te hoì i muri. Ta rätou tütia-inu toto ra, e òre au e hopoi, e òre hoì ta ù vaha e faahiti noa atu i to rätou iòa.

5 O te Fatu, o ta ù ia tufaa e ta ù âuà, o òe tei haapaò mai i to ù nei terero.

6 Ua maìri aè nei to ù terero i te vähi maitaì ; e te maitaì nei au i ta ù nei tufaa.

7 E haamaitaì ä vau i te Fatu o tei haapii mai ia ù ra : te aò mai ra ta ù manaò âau ia ù i te ruì.

8 Ua tuu vau i te Fatu ei mua ä ia ù, tei ta ù rima àtau o ia, e òre au e âueue.

9 I òaòa ai ta ù âau, e te òaòa nei ta ù värua ; e taòto atoà ta ù tino nei mä te tiaì.

10 E òre hoì òe e vaiiho i taù värua i häte, e òre hoì òe e tuu i te taata moà ra ia ìte i te tähuti.

11 E riro òe i te faaìte mai ia ù i te èà ora. E te îraa o te òaòa i mua i to aro na, te maitaì e vai i to rima àtau e a muri noa atu.

Heuraa Manaò.

Òia mau, E himene te Taramo 16 no te tiàturi e no te faaroo i te Atua, i päpaìhia e Tavita. Te faaìte ra te reira i te tiàturiraa päpü e o te Atua te haapüraa e te tumu o te mau mea maitätaì atoà no te taata faaroo. Te haamatara ra teie taramo i te täairaa piri roa i roto pü i te feia haapaò maitaì e te Atua, ma te haapäpü e e ìte te feia e àti maite ia Na i te òaòa e te panoonoo òre mau.

1-Tiàturi i te Atua (ìrava 1 e te 2) : E haamata Tavita na roto i te hoê pure no te ani i te Atua ia täpeà mai ia na, ma te parau e, e ìtehia ia na te haapüraa i roto ia Na.

2-Te pätoìraa i te mau ìtoro (ìrava 4) : E pätoì ò ia i te pee i te mau atua èè e e haapäpü i to na here i te Mure Òre.

3-Atua èi fatu âià (ìrava 5 e te 6) : Ua färii Tavita e, o te Atua to na maitaì nui e ua päruruhia to na oraraa i roto ia Na.

4- Te ärataìraa e te parururaa hanahana (ìrava 7 e te 8) : E ârue ò ia i te Atua no ta Na aò e e parau ò ia e, èita ò ia e hià mai te mea e, e täpeà noa ò ia i te Atua i mua ia na.

5- Te òaòa e te tiàturiraa (ìrava 9 e tae i te 11) : Ua faaìte Tavita i to na òaòa e to na tiàturi i te ora mure òre, ma te haapäpü e, èita te Atua e faaruè ia na e tae roa atu i te pohe.

Te ìrava e tià ia faatumuhia te ìrava 11 : 11 E riro òe i te faaìte mai ia ù i te èà ora. E te îraa o te òaòa i mua i to aro na, te maitaì e vai i to rima àtau e a muri noa atu. Te haafaufaa ra teie ìrava i te manaò tumu o te taramo : E ìtehia te ora mau e te òaòa hohonu i roto i te Atua.

Òia mau, Mea rahi te täipe o te Taramo 16 o te faaìte ra i te tiàturi e te täairaa piri roa i rotopü i te taata faaroo e te Atua. Teie te tahi o te mau täpaò tumu e to rätou auraa :

1. A tiàturi i te Atua (ìrava 1) E haamata Tavita ma te parau e : "E täpeà mai òe ia ù, e te Atua e, te ìmi nei hoì au i to ù haapüraa i roto ia òutou na ".

2. Te tuhaa àhuru e te faturaa âià (ìrava 5) " O Iehova ta ù tufaa e to ù huaai ; o òutou o te täpeà nei i to ù tiàraa ". Te faatupu ra te tufaa i te parau tapu a te Atua no nià i te hoê oraraa tei î i te hau e te òaòa.

3. Te rima àtau o te Atua (ìrava 8) " Ua tuu tämau noa vau i te Fatu i mua ia ù ; no te mea tei to ù pae àtau ò ia, e òre roa vau e faanuu-ê-hia atu ". Te tiàraa i te rima àtau o te Atua, o te tiàraa ia i raro aè i ta Na parururaa e ta Na ärataìraa.

4. Te èà o te oraraa nei (ìrava 11) " E faaìte mai òe ia ù i te èà o te ora ; te vai nei te mau òaòaraa rahi i mua i to òutou aro, te mau òaòaraa mure òre i to òutou rima àtau ". E ìteraa päpü teie no te faaroo e no te tiàturiraa.

E himene teie na Tavita, o te faaìte ra i to na tiàturi i te Atua e i to na òaòa i te riroraa èi tävini no na.

Te " èà ora " i roto i te Taramo 16 i te ìrava 11 o te hoê ia parau e auraa mau to te reira. Te faatupu nei te reira i te hoê èà ora tei haamauhia e te Atua, te hoê èà o te ärataì atu i te îraa o te òaòa e te hoê auraa hohonu e o Na. Te haapäpü nei teie ìrava e : " E faaìte mai òe ia ù i te èà o te ora ; i mua i to aro o te îraa ia o te òaòa ; i to rima àtau e vai ia e a muri noa atu ". I roto i te mau ìrava turu o te taramo, ua riro teie èà èi èà no te tiàturi e no te tiàturi i te Atua, i reira te taata faaroo e ìte ai i te panoonoo òre e te ärataìraa. Te haapäpü ra te tahi mau tätararaa e ua riro atoà teie ìrava no te Metia, o te faaìte ra i te tià-faahou-raa o te Metia. Òia mau, te faahiti nei te âpotetoro Pëtero i teie taramo i roto i te Òhipa pene 2 i te mau ìrava 25 e tae i te 28 25 Te parau mai ra hoì Tävita ia na e : «Ua ìte au i te Fatu e tià i mua i ta ù mata, no te mea tei ta ù rima àtau ò ia, e òre au e âueue. 26 I òaòa ai taù âau, e ua òaòa hoì taù vaha ; e e taòto atoà hoì ta ù tino mä te tiaì ; 27 e òre hoì òe e vaiiho i ta ù värua i häte, e òre hoì òe e tuu i to mea moà ra ia tähuti noa na. 28 E faaìte mai ia òe ia ù i te èà ora ; e faaî mai ia òe ia ù i te òaòa i to mata na.» No te faaìte e, àita Ietu i faaruèhia no te pohe, ua tiàfaahou rä ò Ia i mua i te aro o te Atua. E aniraa ia pee Atua ma te tiàturi päpü, ma te ìte e, te ärataì nei ò Ia i te ora mau.

1 Te mau Arii 19, 16-21

16 e faatähinu hoì òe ia Iehu a Nimeti, èi arii no Ìteraèra ; e faatähinu hoì òe ia Êrïtaia a Täfata, no Âpere-mehora, èi perofeta èi mono ia òe ra.

17 E o tei ora i te òè a Hataera ra, nä Iehu ia e täparahi ; e o tei ora i to òè a Iehu ra, Èritaia e täparahi.

18 E vaiiho rä vau i e hitu tautani taata o Ìteraèra no ù iho, o tei òre i tuu i te turi i raro ia Paara, e tei òre i hôì atu te vaha ia na.

19 Haere atu ra ò ia ; e ìte atu ra ia Èritaia a Täfata, roohia atu te ârote ra, hoê àhuru mä piti âpitiraa puaatoro i mua ia na, tei ia na hoì te mä piti : haere noa atu ra Èria ia na ra, e ua huri aè ra i to na àhu i nià iho ia na. 20 Ua faaruè iho ra ò ia i taua mau puaatoro ra, e ua aùaù atu ra ia Èria, ua parau atu ra E haere na vau e hôì i ta ù metua täne e ta ù metua vahine, a pee atu ai au ia òe. Ua parau mai ra ò ia ia na, A haere, e hôì : e aha atu hoì au ia òe ?

21 Ua hoì atu ra ò ia, ua rave iho ra i e piti puaatoro, ua tüpaì iho ra, e ua tunu iho ra, no nià te puaatoro te räau èi vähie e ua hopoi na te mau taata, e ua àmu iho ra rätou. Ua tià aè ra ò ia, ua pee atu ra ia Èria, àti atu ra ia na.

Heuraa Manaò.

E tämata tätou i te taiò i roto i te, Te mau Arii 1 pene 19 i te mau ìrava 16 e tae i te 21 te hoê täuiraa rahi i roto i te tau faatereraa a Eria, i reira e fatata mai ai te ata o to na vai-ôtahi-raa e to na manaò haaparuparu, ua färii ò ia i te òhipa no te faaineine i te monoraa o te òhipa a te perofeta. Ua vähihia teie ìrava na roto e piti tuhaa taa ê : te faaìteraa i te hoê täuiraa i roto i te òhipa pöritita a Ìteraèra na roto i te faa-tävai-raa-hia te mau taata faufaa, e te haaparareraa i te parau töhu ia Eritaia.

Te faa-tävai-raa-hia e te parareraa o te òhipa a te Atua i roto i te mau ìrava mätamua (16 e tae i te 18 i roto i te tahi mau tätararaa, e te tahi mau täuiraa i roto i te nümera, ua höroà te Atua ia Eria i te höpoià e faatävai e toru taata :

E haamauhia o Hataera èi arii i nià ia Turia, te hoê mauhaa no te haaväraa e te täuiraa i roto i te hoê tuhaa fenua tei roohia i te mau hämani-ìno-raa.

Iehu, tamaiti a Nimeti : ua faataahia ò ia no te faataahuri i te ùtuafare o Àhapa i Ìteraèra, no te faaòre i te tau faufau e no te faahoì faahou i to na haapaò maitaì i te Atua.

Eritaia, tamaiti a Täfata : e tià mai ò ia èi mono i töhuhia mai, tei piihia no te tämau e no te haaparare i te poroì a te Atua.

Te faaìte ra teie ânaìraa i te faa-tävai-raa e èita noa te Atua te òhipa na roto i te mau temeio aore ra te mau faaìteraa faahiahia mau, e haamau rä ò ia i te hoê räveà päpü no te faahoì mai ia Ìteraèra i roto i te hoê täairaa mau e o Na. E òhipa te Atua i roto i te mau tuhaa pöritita, vaamataèinaa, e te faaroo no te faatupu i te hoê faaâpïraa hohonu. Na teie reni ärataì e faahaamanaò ia tätou e, i te mau taime àti e te hepohepo, e faaineine noa te Atua i te mau mauhaa âpï no te faatupu i ta Na mau Ôpuaraa.

Te färereiraa i roto pü ia Eria e ia Eritaia : Te täoraraa e te faaäuraa o te pereue.

Te tahi ìrava faufaa i roto i teie tuatapaparaa, o tei ìtehia i roto i teie ìrava, o te ìrava ia i reira o Eria, e ìte ai ò ia ia Eritaia i te àroteraa, e täora ai i to na pereue i nià i to na tapono ia au i te faaìteraa i na 19 e te 20. 19 Haere atu ra ò ia ; e ìte atu ra ia Èritaia a Täfata, roohia atu te ârote ra, hoê àhuru mä piti âpitiraa puaatoro i mua ia na, tei ia na hoì te mä piti : haere noa atu ra Èria ia na ra, e ua huri aè ra i to na àhu i nià iho ia na. 20 Ua faaruè iho ra ò ia i taua mau puaatoro ra, e ua aùaù atu ra ia Èria, ua parau atu ra E haere na vau e hôì i ta ù metua täne e ta ù metua vahine, a pee atu ai au ia òe. Ua parau mai ra ò ia ia na, A haere, e hôì : e aha atu hoì au ia òe ? Ua hau atu teie òhipa i te hoê noa ôpuaraa na te taata iho : te faaìte ra te reira i te täuiraa o te mana perofeta e te tämau-noa-raa o te òhipa a te Atua.

Te auraa no te parau ra, o te pereue : I roto i te hiroà o te Parau Atua, e faahohoàraa te pereue i te mana, te òhipa, e tae noa atu i te höroà a te värua. Na roto i te huriraa i to na pereue i nià ia Eritaia, te haapäpü ra o Eria i te piiraa o te hopeà e to na färii-maitaì-raa ia riro mai ò ia èi àuvaha no te Atua i muri iho.

Te faaìte ra te huru o Eritaia : Te faahohoà ra te faaotiraa päpü a Eritaia, o te vai iho i te mau mea atoà i muri, i te huru ètaèta o te ö a te Atua. Ua riro ta na òhipa no te faataa-ê-raa ia na iho i te mau täamuraa ùtuafare e i te pae mäteria no te pee i teie èà èi faaìteraa i te faufaa o te tiàraa pipi e i te maitaì o te tere o te perofeta.

Te âfaì atoà mai nei teie taime haamauruüruraa i te hoê poroì i to te ao atoà nei : Èita roa te Atua e faaea i roto i ta Na tïtauraa, noa atu e mea paruparu e aore rä e mea täupupu ta Na mau tävini. Na roto i te pärariraa te faaäuraa, te faaìte nei ò Ia e, e na nià aè ta Na òhipa i te mau ôtià taata nei, ma te faaâpï i te fifi o te ìteraa päpü na roto i te mau fafauraa päpü.

Te Parau Atua e Tauturu te Haapiiraa e te Täairaa i te Värua.

1-Te tämau-noa-raa e te faaâpïraa : Te faahaamanaò mai nei teie ìrava ia tätou e, noa atu te huru o to tätou mau feàaraa e aore rä mau manuia-òre-raa, te faatupu tämau nei te Atua i te hoê faaâpïraa. Noa atu e e manaò te perofeta ra o Eria e ua rohirohi ò ia e àita to na e puai i mua i te mau puai ènemi i te haamätaùraa a Ietepera e te tiàmäraa o te nünaa, te faanaho huna ra te Atua i te täuiraa i te hoê tuhaa âpï o ta Na òhipa. Ua riro te faaâpï-faahou-raa i te täviniraa töhu na roto i te faa-tävai-raa-hia o Eritaia èi tïtau-manihini-raa no tätou tätaìtahi ia färii e no te feia e püpü taatoà ra ia rätou iho no te parauraa no ò mai i te Atua ra.

2-Te äuraroraa e te haamauraa o te riroraa èi pipi : Te haapäpü ra te pähonoraa òiòi a Eritaia i te piiraa na roto i te färiiraa i te faaruè i te mau mea e haaàti ra ia na no te pee ia Eria i te huru teimaha o te riroraa èi pipi. Ua riro teie täahiraa âvae ètaèta èi tïtau-manihini-raa ia faaruè i te tämahanahanaraa e te mau täairaa no te färii i te hoê oraraa tävini o tei aa hohonu roa i roto i te mau täairaa e te Atua. I roto i te oraraa o teie tau, e riro teie ìrava i te tämata ia tätou no nià i te faufaa o te fafauraa a te värua e te tïtauraa ia faatià ia tätou ia täuihia no te âmui atu i roto i te ôpuaraa hanahana a te Atua Nui Tumu Tahi.

3-Te Atua o te òhipa i roto i te ao pöritita e te faaroo : Na roto i te faa-töroà-raa i te faa-tävai-raa-hia o Iehorama e o Iehu, te faataa ra te faatiàraa i te mana arii o te Atua i nià i te tupuraa o te parau o te mau nünaa. Te faaìte ra te reira e i roto atoà i te mau tupüraa haavï ûàna i te pae pöritita e te òhipa piò, te òhipa ra te Atua na roto i te ärai o te mau taata au noa no te haamau i te parau-tià e no te haamau faahou i te nahonaho-maitaì-raa i te faaitoitoraa i te taata. No reira, te ani mai nei te ìrava ia tätou ia hiò i roto i te mau òhipa atoà, e tae noa atu i te mea manaò-òre-hia, te hoê itoito i reira te Atua e tomo mai ai no te täui i te mau mea atoà o te oraraa.

No reira, ua riro Te Mau Arii 1 pene 19 i te mau ìrava 16 e tae i te 21 èi fëruri-maite-raa no nià i te faaâpïraa i te òhipa hanahana na roto i te monoraa o te mau tävini : mai ta te Atua i höroà ia Eria i te òhipa no te haamauraa i ta Na mau ôpuaraa i roto i te ao nei i te pae pöritita e i te pae o te faaroo, te faaìte atoà mai nei ò ia e, èita te täviniraa e täpeàhia e te hoê noa aè taata. Te taa-maitaì-hia ra te täpaò täipe o te ahu i täorahia i nià ia Eritaia mai te ìrava faufaa o teie tuhaa, o te faahohoà ra i te niu o te ôfaì e te tïtauraa aueue òre a te Atua e faaâpï i ta Na òhipa noa atu te paruparu o te taata.

Taratia 5, 1-18

Te tiàmäraa e te aroha èvaneria

1 E tënä na, e täpeà tämau mäite na i te tiàmä ta te Metia i faatiàmä mai ia tätou nei, e eiaha ia mau faahou i te tuto tävini ra.

2 Inaha, o vau teie o Pauro e parau atu ia òutou ra : e i peritomehia òutou, èita roa ia a òutou faufaa e noaa i te Metia.

3 E te faaìte faahou atu nei au i te taata atoà i peritomehia ra, e àmutärahu ia ò ia e ia hope roa te ture atoà ra i te rave.

4 O òutou atoà o tei tïtau ia tiàhia i te ture ra, ua taa ê ia òutou i te Metia ; ua faaruè ia òutou i te aroha mau.

5 No te Värua rä hoì i tiaì ai mätou nei i te hinaaro ra i te parau-tià ia noaa i te faaroo.

6 I te Metia nei hoì ia Ietu, aore o te peritome faufaa, aore hoì to te peritome òre, o te faaroo rä e faatupu i te hinaaro ra.

7 I horo maitaì na hoì òutou, nä vai òutou i ärai i òre òutou i haapaò ai i te parau mau ?

8 È ère tënä na manaò i to na, to tei haamau ia òutou na.

9 «E höpue te puèà atoà ra i te faahöpue iti haìhaì ra.»

10 E manaò maitaì rä to ù i te Fatu nei ia òutou, e e òre to òutou e riro èi manaò ê. Âreà i tei haapeàpeà mai ia òutou, èi ia na iho ia ta na utuà, èita e haapaòhia to na huru.

11 E o vau nei hoì, e a ù mau taeaè, te aò haere nei ä vau i te peritome, e aha vau i hämani-ìno-hia mai ai ä ? Ua òre hoì te mäheaitu o te tätauro i reira.

12 Te hinaaro nei au ia faataa-ê-hia taua feiä i tiàrepu ia òutou na.

13 I parauhia atu hoì òutou, e te mau taeaè, ia noaa te tiàmä. Eiaha rä taua tiàmä ra èi faatupu i ta te tino, èi auraro aroha rä to òutou ia òutou iho.

14 Ua hope roa hoì ta te ture i te parau hoê nei, ò ia te parau ra e : «E aroha òe i to taata-tupu mai to aroha ia òe iho na.»

15 Ia faaoôo rä e ia hämani ìno òutou òutou iho, e ära, o te mou hoì òutou ia òutou iho.

Ia ärataìhia e te Värua.

16 Teie rä ta ù parau : e haapaò i ta te Värua ra, e eiaha e faatupu i to te tino ra hinaaro.

17 Hinaaro ê hoì to te tino i to te Värua, e to te Värua ra i to te tino ; e òre hoì räua e au; i òre i tià ai ia òutou ia rave i ta òutou i hinaaro ra.

18 Te ärataìhia ra òutou e te Värua, aore ia òutou i raro aè i te ture.

Heuraa Manaò.

Ia hiò maite anaè tätou te tahi manaò i te Taratia pene 5 i te mau ìrava 1 e tae i te 18. Te faataa ra teie mau ìrava ia na iho mai te hoê fëruri-hohonu-raa mau no nià i te tiàmäraa i roto i te Metia o te pätoì ra i te faatîtîraa a te ture, e ua vähihia te reira na roto e piti tuhaa o te turu ra i te tahi e te tahi.

1. Te tiàmäraa i roto i te Metia e te faaäraraa eiaha e hoì faahou i roto i te ture (ìrava 1 e tae i te 12) Mai te ìrava mätamua roa, te haapäpü mai nei Pauro e, " No te tiàmä i faaorahia mai ai tätou e te Metia. No reira, a mau päpü, e eiaha e auraro faahou i te tuto o te faatîtîraa ". I ò nei, è ère noa te tiàmäraa i te pae pöritita aore ra i te pae vaamataèinaa, i te pae värua rä, o te tupu roa mai na roto i te faaoraraa i ravehia e Ietu. Te faaära ra o Pauro no nià i te hoìraa i roto i te hoê faanahoraa e au i te ture, tei faahohoàhia e te peu o te peritomeraa o tei faaäu, ia au i te mau ìrava e turu ra i te pupu no Taratia, i te hoê hinaaro e hoì faahou i roto i te faaäuraa mätamua niuhia i nià i te Ture. Na roto i te räveraa i teie mau peu, e faaruè ai te feia faaroo i te aroha i püpühia e Ietu Metia e e faautuà rätou ia rätou iho no te ora i raro aè i te teiaha o te mau faaueraa a te ture. No reira o Pauro i haapäpü ai e ua täaihia te faatiàraa e te täairaa e te Atua i nià i te faaroo eiaha rä i nià i te haapaòraa i te mau peu faaroo aore ra te mau faaueraa a te mau ture tei faatîtî i te taata.

2. Te pätoìraa i roto pü i te tino e te Värua (ìrava 13 e tae i te 18) I roto i te haùtiraa teäta taata ora, te pii nei Pauro i te hoê oraraa è ère i te hoê räveà no te haamaha i te mau hiaai e aore rä, i te mau hiaai o te tino. Te faahaamanaò ra ò ia e, i roto atoà i te tiàmäraa, te vai noa ra te parauraa ia vaiiho ia tätou ia faaterehia e te huru no te taata hara. No te pätoì i te reira, te parau nei ò ia e " haere na roto i te Värua ", òia hoì, ia vaiiho i te Värua o te Atua ia ärataì i te mau manaò e te mau òhipa atoà, no te faatupu i te mea e parauhia nei e, te hotu o te Värua (noa atu e, e tuatapapa maite òia i teie parau tumu i roto i te toeà o te pene, e tae roa atu i te ìrava 26 i roto i te rahiraa o te mau neneìraa). Te faataa ê nei teie ìrava e piti huru oraraa : hoê, to te " tino ", o te ärataì atu i roto i te haamouraa e te ôfatiraa i te mau auraa taeaè (te pohehae, te märöraa, te àmahamaharaa, e te vai atu ra) ; e te tahi ra, o te Värua ia, o te faaìte mai na roto i te here, te òaòa, te hau e te haavïraa ia na iho. Noa atu e, ua tiàmä rätou i te ture, ua piihia te feia tiàturi ia mäìti i te hoê èà no te àparauraa e te Värua ia òre rätou e topa faahou i roto i te mau peu o te faaìno i to rätou oraraa i te pae värua.

3. Te tahi tatararaa o te ìrava 1 o te ìrava tumu ia : " No te tiàmäraa i faaorahia mai ai tätou e te Metia. No reira, a tià päpü, e eiaha e tuu faahou ia òutou iho ia teimaha i te tuto no te faatîtîraa ". Taratia pene 5 ìrava1)

Te täuturu ra teie ìrava i te manaò tumu o ta Pauro tätararaa. Te faahaamanaò ra te reira i te feia faaroo e è ère te faaoraraa e te täairaa e te Atua i te hoê faanahoraa a te mau ture, no roto mai rä i te hoê täairaa, o tei faatumu i te parau no to tatou faaoraraa. Te haafifiraa i teie tiàmäraa na roto i te räveraa i te mau peu ètaèta e au i te ture, o te faa-ère-raa ia ia na iho i te aroha faaora. No reira, te tïtau manihini nei teie ìrava ia tätou ia ìte i te faufaa rahi o te tiàmäraa i roto i te Metia e ia paruru i te reira i mua i te mau huru faatîtîraa atoà i te pae no te tino e i te pae o te ture.

4. Te mau faahopeàraa no te oraraa marü metia. Te faahepo nei te tuatapaparaa o teie ìrava ia tätou ia uiui e mea nafea tätou ia ora i to tätou faaroo i teie mahana. Àita o Paulo e ani noa mai nei ia tätou ia pätoì i te mau peu tià òre i te pae no te ture, ia mäìti itoito atoà rä tätou i te hoê oraraa e ärataìhia e te Värua, o te täui i to tätou mau auraa, ta tätou mau òhipa, e to tätou mau hinaaro. E tïtau te reira ia vai ära noa i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà, ia òre tätou ia topa faahou i roto i te mau peu no roto mai i te tino, e ia àtuàtu i te hoê oraraa tei î i te here, te òaòa e te hau. No te feia e manaò nei i te tahi taime e, e faahemahia rätou e te mau peu e aore rä, te mau peu tei riro na èi mea faufaa, ua riro ia teie ìrava èi faahaamanaòraa puai : te ture mau, o te ture ia a te Metia, tei niuhia i nià i te faaroo e te here eiaha rä i nià i te mau peu tei òre e ìtehia te maitaì.

Ua riro te Taratia pene 5 ìrava 1 e tae i te 18 èi aniraa ia färii hope roa i te tiàmäraa i püpühia mai e te Metia, ia pätoì i te mau huru faatîtîraa atoà o te haaväraa e aore rä, o te mau peu, e ia ora i te hoê oraraa tei faahuru-ê-hia e te Värua. Ua riro iho ä rä te ìrava 1 èi niu no teie manaò na roto i te faaìte-maitaì-raa e te faufaaraa o to tätou faaoraraa, tei roto ia i te tiàmäraa i te pae värua eiaha rä i roto i te mau òhipa a te ture faatîtî. Te tïtau manihini nei teie ìrava, tei î i te mau haapiiraa, i te taata tätaìtahi ia hiòpoà ia rätou iho : nafea tätou e faaìte päpü ai teie tiàmäraa i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoa ? E aha te mau mana e aore rä, te mau peu no teie ànotau e täuturu mai i te mea e, aita tätou e ìte hope roa, e ärataìhia ai tätou i roto i te faatîtîraa ? Na teie mau uiraa e ìriti i te èà no te taata iho e aore rä, no te nünaa, no nià i te auraa mau o te " haere na roto i te Värua " i roto i te hoê ao täuiui noa.

Ua haapäpü-maitaì-hia te parau e matara mai roto mai i teie ìrava i roto i te Taratia pene 5 ìrava 1 : " No te tiàmäraa i faatiàmä ai te Metia ia tätou. No reira, a tià päpü, e eiaha e tuu faahou ia òutou iho ia teimaha i te tuto no te faatîtîraa ". Ua riro teie parau mai te hoê tiàororaa âmui no te feia faaroo. Te faahaamanaò mai ra te reira ia tätou e ua riro te tiàmäraa i höroàhia na roto i te tutia o te Metia èi taoà faufaa àita e faaäuraa o te faatiàmä ia tätou i te faatîtîraa a te ture e te tahi noa aè huru faatiàraa ture. Òia hoì, te aò mai nei te reira ia tätou ia vai haapaò noa i teie tiàmäraa na roto i te oraraa ma te ärataìhia e te Värua, eiaha rä e vaiiho ia tätou ia täpeàhia e te mau peu e te mau ture o te faaätea ê ia tätou i te aroha hanahana.

Teie parau tumu o te hoê ia faahitiraa parau no te faaroo e te hoê piiraa no te fafauraa i te mau mahana atoà : no nià rä i te ìteraa e eita te oraraa värua mau e faitohia na roto i te mau peu aore rä te haapaòraa i te mau ture ètaèta, na roto rä i te hoê auraa ora e te Metia o te faaora e o te täui ia tätou. No reira, na roto i te haamanaòraa i teie ìrava, te faahaamanaòhia ra te taata faaroo tätaìtahi i te faufaaraa ia òre e ôfati i to ratou tiàmäraa i te pae värua no te turu i te mau tïtauraa a te taata aore ra a te mau peu tumu. Hau atu ä teie manaò no nià i teie ìrava faufaa e ärataì ia òutou ia hiòpoà i te tahi atu mau ìrava o te haapäpü ra i teie taa-ê-raa i roto pü i te tiàmäraa i roto i te Metia e te faatîtîraa a te ture faahapa, e ia uiui e nafea ia faaòhipa päpü i teie tiàmäraa i roto i te oraraa o te mau mahana atoà. E aha te mau peu aore ra te mau faanahoraa, mai te peu e aita tätou i ìte, o te türaì ia tätou ia faaruè i teie tiàmäraa faufaa roa ? Na teie uiraa e faaineine i te èà no te hoê fëruriraa hohonu aè e nahea ia " haapaò i ta te Värua " i roto i te hoê ao e mea pinepine... ia pönao ia tätou iho i roto i te mau mätini no teie tau...

Te tiàmäraa i roto i te Metia.

Teie na parau e toru o te haapotoraa ia i te auraa mau o te ìrava : ua tiàmä tätou i te ruuruuraa a te ture e ua piihia tätou ia ora i teie tiàmäraa na roto i te aroha faaora o Ietu. Te faahaamanaò mai nei teie haapotoraa ia tätou i te piiraa ia tià päpü i roto i teie tiàmäraa e ia haere na roto i te Värua, ma te faaruè i te mau peu e faatîtî nei ia tätou.

Ruta èv 9.51-62.

Àita te hoê ôire no Tämäria i färii ia Ietu

51 E fätata aè ra te mau mahana i te hope e rave a ai ò ia i nià, ua ôpua mäite iho ra ò ia e haere i Ierutarëma. 52 E ua tono atu ra i te veà nä mua ia na, e tomo atu ra rätou i roto i te hoê ôire rii o to Tämäria e faanehenehe i te hoê täpaeraa no na.

53 Àita aè ra rä rätou i färii mai ia na, no te mea te haere tià ra ò ia i Ierutarëma.

54 Ìte aè ra nä pipi na na ra, o Iatöpo räua o Ioane i te reira, ua nä ô mai ra räua : «E te Fatu, e tià änei ia òe ia parau mäua i te auahi ia maìri mai no nià i te raì, ia pau atu rätou, mai ta Èria ra ?

55 Ua färiu atu ra rä ò ia, àvau atu ra ia räua, nä ô atu ra : «Aore òrua i ìte i te huru o to òrua âau.

56 Aore hoì te Tamaiti a te taata nei i haere mai e täparahi i te taata, i haere mai rä e faaora. Haere atu ra rätou i te tahi ôire iti.

Te peeraa ia Ietu

(Mät 8,19-22)

57 E te haere noa ra rätou nä te èà tià, ua parau mai ra te hoê taata ia na : «E te Fatu, e pee atu vau ia òe i to òe mau haereà atoà.

58 Ua parau atu ra Ietu ia na : «E ana to te ârope, e täuraa to te manu o te reva, âreà te Tamaiti a te taata nei, àita o na tuäroì.

59 Ua parau atu ra ò ia i te hoê : «A pee mai ia ù. Ua nä ô mai ra ò ia : «E te Fatu, a tuu aè na ia ù e haere au e tanu i ta ù metua täne.

60 Ua parau atu ra Ietu ia na : «E vaiiho atu na i tei pohe e tanu i to rätou i pohe ra ; e haere rä òe e poro haere i te Pätireia o te Atua.

61 Ua parau atoà mai ra hoì e tahi : «E te Fatu, e pee atu vau ia òe ; e tuu na rä òe ia ù, e poroì na vau i to ù ra fëtii.

62 Ua parau atu ra Ietu ia na : «O te taata e tuu i te rima i nià i te ârote a hiò ai i muri, e òre ia e au i te Pätireia o te Atua.

Heuraa Manaò.

E hiò âmui nä tätou i teie mau ìrava no roto mai i te Parau Maitaì a te Fatu i päpaìhia e Ruta èv. I te pene 9 i te mau ìrava 51 e tae i te ìrava 62, i reira o Ietu i te haamataraa i to na tere i Ierutarëma, e na roto i te reira, no te faatupu i ta na pororaa i te faaora. Te faataa maitaì ra teie mau ìrava i te fifi rahi ta na e höroà ra e no te haamatara i te haa-mau-raa i te hau Atua no te peeraa i te Metia.

1. Te tere i Ierutarëma.

Mai te haamataraa mai ä, e mea päpü maitaì e, te fatata mai nei te taime e ìriti-ê-hia mai ai ò Ia i te ao nei. E täpaò teie parau i te hoê tuhaa faufaa i roto i te oraraa o Ietu. Te faahohoà ra ta na faaotiraa e haere i Ierutarëma, noa atu te mau pätoìraa e te mau haafifiraa, i te haamataraa o to na hinaaro ûàna. I roto i teie huru tupuraa, ia pii anaè te oraraa faataahia ia na, e mäìti ò ia i te haamatara i te mea faufaa roa : te tupuraa o te hinaaro o te Metua eiaha rä te oraraa fänaò aore ra te pänoonoo òre i te oraraa vaamataèinaa. Te haapäpü ra teie tere, tei täraihia e te mau pätoìraa (i roto iho ä rä i te òire ïti no Tämaria i reira te färii-maitaì-raa ia na no te mea ua haere ò ia e te mau manaò tano òre (mai to Iatöpo e o Ioane o tei hinaaro e tiàoro i te auahi mai te raì mai no te faautuà i to Tämaria), e te haapäpü ra te reira i te peàpeà i roto pü i te hinaaro o te taata no te tähoo aore ra no te tämahanahana e te ôpuaraa a Ietu.

2. Te mau aniraa manihini e te mau pätoìraa a te pipi.

I roto i teie ìrava, te vai ra te tahi mau àparauraa i roto pü ia Ietu e te mau taata, noa atu to rätou hinaaro e pee ia ana, o te haamarirau nei i te ôfati i to rätou mau täairaa i nià i te fenua nei :

Te taata e färii ia pee ia Ietu, ua parauhia ia rätou e, e ana to te ârope, e täuraa to te manu o te reva, àita to te Tamaiti a te Taata e vahi no te tuu i to na upoo i raro. I ò nei, te faaìte ra Ietu e e tïtau te oraraa i roto i te Pätireia i te àravihi, te hoê räveà taatoà no te pähono i te mau piiraa a te Atua, ma te òre e fänaò i te tämahanahanaraa i haamau-aè-na-hia.

Te taata mätamua tei ani ia huna i to na metua tane, ua färii ò ia i te pähonoraa maere : " Ia huna te feia i pohe i to rätou poheraa ". È ère teie pähonoraa i te hoê faaìnoraa i te paieti, e faahaamanaòraa rä e i te tahi mau taime, no te färii i te òhipa rü a te Atua, e tïtauhia ia tuu i te hiti i te mau höpoià aore ra te mau parau o te òre e tià ia täpoì i te òhipa mätamua a te Pätireia, noa atu e mea faufaa.

I te pae hopeà, te taata e hinaaro e faaruè i to na fare, e pähonohia mai ia i roto i te ìrava hopeà : Aore roa e taata e tuu i te rima i nià i te ârote a hiò ai i muri, e ore ia e au i te pätireia o te Atua. Te faahohoà maitaì ra teie faahohoàraa o te ârote i te faufaaraa o te àueue òre, ma te òre e hiò i muri, ia haamata anaè te hoê taata i te òhipa pororaa i te Pätireia. Te faatäipe ra te täpaò o te hiòraa i muri i te haa-märirau-raa aore ra te täairaa atoà i te mau huru oraraa tahito o te haafifi i te hoê haereraa ètaèta e tae atu ai i te täuiraa i roto i te oraraa faaroo.

3. Te tahi ìrava faufaa : te hoê ia piiraa no te fafauraa hope roa

Te haapoto nei te ìrava 62, te ìtehia nei i te auraa mau o te aòraa a Ietu : 62 Ua parau atu ra Ietu ia na : «O te taata e tuu i te rima i nià i te ârote a hiò ai i muri, e òre ia e au i te Pätireia o te Atua. E faahohoàraa puai teie ìrava o te faahepo i te manaò e tïtau te peeraa i te Metia i te tià-tönu-raa taatoà. Mai te hoê taata faaàpu o te òre ta na mauhaa ma te òre e ôfati i te àravihi o te ârote, eiaha te pipi ia haafäriu-ê-hia e te mau täairaa i mua ra aore ra te mau täpitäpiraa o teie nei ao. È ère ia te auraa e e faaruè te hoê taata i te feia herehia e rätou aore ra e haamanaò ra ia rätou, e tïtau rä te hoê täuiraa mau i te hiòpoà-faahou-raa i te mau mea faufaa roa aè : e tae mai te Pätireia o te Atua na mua aè i te mau tuhaa atoà o te fenua nei.

4. Te mau manaò no teie tau.

Te vai noa ra teie ìrava, a täumi noa ai tätou i roto i te àamu o te hinaaro ûàna o Ietu, ma te mäuiui i to na ra tau. E tïtau te reira ia tätou i nià i te faito no te fafauraa ta tätou e hinaaro i te püpü atu i roto i to tätou iho mau oraraa. È ère te tere i te hoê vahi maitaì i te pae värua e aore rä i te hoê täuiraa o te oraraa i te mea au roa ; e tïtau pinepine te reira ia vai iho i muri te mau peu aore ra te mau peu e täpeà ia tätou i roto i te maì pee, noa atu e tämärü te reira ia tätou. Te anihia nei i te mau taata taiò atoà ia ui ia rätou iho e : E aha te mau mea ta ù e hinaaro i te vai iho i te hiti no te pee hope roa i te èà ta ù e manaò nei e, e pii mai ia ù ia haere i te hoê oraraa maitaì aè e tuàti i ta ù mau faufaa hohonu ?

No reira, ua riro teie ìrava èi tïtau-manihini-raa ètaèta ia hiòpoà faahou i ta tätou mau mea faufaa roa aè e ia tütava i te rave i te hoê mäìtiraa mau. Te faahaamanaò mai nei te faahohoàraa o te taata ârote ia tätou e, i roto i te mau tere atoà no te täpae i te hoê fä teitei aè, e tià ia tätou ia haere i mua ma te ìte päpü e te manaò päpü, ma te òre e haamärirau i te tätarahapa aore rä i te haamärirau i te mau mea no mütaa iho ra.

Te taata e tuu i to na rima i nià i te ârote a hiò ai i muri, e ore ia e au i te pätireia o te Atua. Ua hau atu teie parau tumu i te hoê noa faaäraraa ; te pätoì nei rä te reira i te piiraa päpü ia pee i te Metia. Na roto i te aniraa i ta na mau pipi ia " òre e hiò i muri ", te haapäpü nei o Ietu e, e mea tià i te fafauraa ia na iho ia riro èi mea hope e te fati òre. Te auraa ra, no te ö atu i roto i te pätireia o te Atua, e tià i te hoê taata ia faaätea ê mai i te mau täairaa i mütaa iho ra, i te mau höpoià ùtuafare anei, te mau maitaì i te pae mäteria, aore ra te mau mea päpü i tahito ra o te haafifi i te hoê haerea àueue òre no a muri aè o te oraraa i te pae värua.

Te uiui atoa nei teie parau tumu ia tätou i teie mahana no nià i to tätou iho auraa e te täuiraa e te täuiraa i roto ia tätou. E faaitoito te reira ia tätou ia fëruri i te mau taime e taiä ai tätou i te faaruè i te mau mea mätauhia no te färii i te hoê faaâpïraa o te tïtau i te fafauraa hope roa. I roto i teie auraa, te ani nei te reira i te taata tätaìtahi ia rave i te hoê mäìtiraa päpü : ia pee i te hoê èà, noa atu e, e tïtauhia ia vai iho i muri i te mau faahororaa tahito, e ärataì te reira i te hoê oraraa faaroo mau e te färii-òhie-raa i te òhipa hanahana.

" A haere i mua ma te òre e hiò i muri "

Te haapoto nei teie na ta'o e toru i te piiraa ûàna a Ietu ia rave i te òhipa ma te òre e täpeàhia e te tau i maìri, na roto i te faatupuraa i roto i taua taime ra te hoê fafauraa hope roa no te ànanahi o te Pätireia o te Atua.

Heuraa Ìrava.

-Taramo 16, ìrava 11 E riro òe i te faaìte mai ia ù i te èà ora. E te îraa o te òaòa i mua i to aro na, te maitaì e vai i to rima àtau e a muri noa atu.

-1 Te mau Arii 19, ìrava 19 Haere atu ra ò ia ; e ìte atu ra ia Èritaia a Täfata, roohia atu te ârote ra, hoê àhuru mä piti âpitiraa puaatoro i mua ia na, tei ia na hoì te mä piti : haere noa atu ra Èria ia na ra, e ua huri aè ra i to na àhu i nià iho ia na. 20 Ua faaruè iho ra ò ia i taua mau puaatoro ra, e ua aùaù atu ra ia Èria, ua parau atu ra E haere na vau e hôì i ta ù metua täne e ta ù metua vahine, a pee atu ai au ia òe. Ua parau mai ra ò ia ia na, A haere, e hôì : e aha atu hoì au ia òe ?

-Taratia 5, 1 E tënä na, e täpeà tämau mäite na i te tiàmä ta te Metia i faatiàmä mai ia tätou nei, e eiaha ia mau faahou i te tuto tävini ra.

-Ruta èv.9, 62 Ua parau atu ra Ietu ia na : «O te taata e tuu i te rima i nià i te ârote a hiò ai i muri, e òre ia e au i te Pätireia o te Atua.

Faaitoitoraa.

Teie te tahi manaò no te hoê parau faateniteniraa o te faatuàti i teie mau ìrava e o te faaìte mai i te faufaa rahi o ta rätou mau parau pöroìraa :

E te mau hoa here e, te tià nei teie mau ìrava no roto mai i te mau päpaìraa moà mai te mau mori ànaana i roto i te poiri o to tätou mau manaò tapitapi e te taiä. Te faahaamanaò mai nei te Taramo 16 ìrava 11 ia tätou e, i mua i to Na aro, te heheu mai nei te Atua ia tätou i " te èà o te ora ", te hoê aniraa manihini ia ìte i te òaòa mure òre e ia reàreà i te tumu mau o to tätou tere i te pae värua. Te faaitoito nei teie ìrava ia tätou ia ìmi tämau noa i teie vairaa horoà ora o te ärataì ia tätou i te hoê oraraa e au i te aroha hanahana, mai te hoê âveià.

Te höroà mai nei te parau no roto i Te Mau Arii 1 i te pene 19 ìrava 19 i te hoê hiòraa no te piiraa hanahana e te pähonoraa òiòi ta te reira e horoà mai. I to te perofeta Eria täoraraa i to na àhu i nià ia Eritaia, e täpaò puai te reira, o te faahohoà ra i te mouraa o te ôfaì e te haamataraa o te hoê faaäuraa âpï. I ô nei, te ìte nei tätou e, ia piihia tätou e te Atua, te auraa ra, i te tahi taime, e vai iho i te hiti i te mau mea mätarohia no te täuahi i te mea ìte-òre-hia, no te püpü ia na iho i te òhipa o te täui i te oraraa. E òhipa faaroo teie, te hoê tïtau-manihini-raa e pähono ma to tätou âau atoà i teie piiraa o te òre e pätoìhia.

I roto i te Taratia pene 5 ìrava 1, te parau nei te âpotetoro Pauro e, tei roto i te Metia tätou i tiàmä ai no te tämata i te tiàmäraa mau. Te faaitoito mai nei teie parau poroì ia tätou eiaha e hoì faahou i roto i te mau fifi o te faatîtîraa i tupu na, ia tià päpü rä i roto i teie tiàmäraa o te faaìte mai ia na iho na roto i te here, te aroha, e te faaòreraa i te mau huru faatîtîraa atoà, i te pae värua anei e aore rä, i te pae vaamataèinaa anei. È ère te tiàmäraa i roto i te Metia i te hoê noa haamaitaìraa ; e piiraa rä i te mau mahana atoà ia ora ma te parau-tià e ia mäìti i te tävini ia vëtahi ê ma te aroha.

I te pae hopeà, te tuu mai nei te Ruta èv. Pene 9 ìrava 62 i mua ia tätou i te tïtauraa i te hoê fafauraa hope ia pee i te Fatu. I to Ietu parauraa e, Ia huna te feia i pohe ra i to rätou iho pohe, ua haapäpü ò ia i te rü e te päpü o te piiraa ia pee atu ia na. Te tïtau nei teie ìrava ia tätou ia haapae i te mau mea atoà e täpeà nei ia tätou i roto i te mau mea tahito no te püpü hope roa ia tätou iho no te òhipa a te Atua. Te faahaamanaò mai ra te reira ia tätou e ua täpaòhia te töroà o te hoê pipi na roto i te hoê faaâpï-òiòi-raa i te mau täairaa o te mau haafifi i to tätou tere i roto i te oraraa âpï.

Na roto i te tuuraa i te reira i te hiti, e ìte ia tätou i te hoê èà no te aroha : te hoê èà no te oraraa tei türamahia e te aro o te Atua, te hoê piiraa o te täui i te haerea, te hoê tiàmäraa mau i roto i te Metia, e te hoê tïtauraa i te tiàraa pipi o te tïtau i te hoê pähonoraa òiòi e te hope roa. Te tïtau manihini nei teie mau ìrava ia tätou ia hiòpoà i to tätou oraraa, ia hiò e aha te mea e täpeà ra ia tätou, e ia rave ma te itoito i teie èà o te ärataì ia tätou i te taoà rahi i te pae värua faito òre.

Mai te mea e tià ia tätou ia rave mai i te hoê parau tumu o te pärare na roto i teie mau ìrava, e tià ia te reira e päpaìhia mai teie te huru :

" A pee i te oraraa ma te tiàmä ".

Tatararaa : Te iriti nei te Taramo 16 ìrava 11 i te èà no te ora no tätou, te hoê fafauraa no te òaòa e te manuia i mua i te aro o te Atua, ma te ani manihini ia tätou ia ìmi i te märamarama i roto pü i te pöuri.

Te mau Arii 1 pene 19 ìrava 19 te faaìte mai nei i te piiraa hanahana o te täui nei e o te faaìte mai nei i te òhipa, o te haapäpü mai nei i te faufaa no te pähonoraa i teie piiraa ma te feàa òre.

Te poro nei te Taratia pene 5 ìrava 1 i te tiàmäraa ta te Metia e püpü mai nei ia tätou, te hoê horoà o te ôfati i te mau fifi atoà o te tau tahito e o te faaitoito nei ia tätou ia paruru i teie tiàmäraa i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà.

Te faahaamanaò mai nei te Ruta èv. Pene 9 ìrava 62 ia tätou i te tïtauraa no te fafauraa hope roa, te hoê aniraa ia faaruè i te mau mea o te rüri ê ia tätou i to tätou töroà.

Na roto i te hoêraa i teie mau faito, e ärataì te parau tumu ia tätou i roto i te hoê oraraa faaroo päpü e te àueue òre : te mäìtiraa i te èà o te oraraa, te òhiparaa ma te itoito e tae mai na roto i te tiàmäraa i roto i te Metia, e te pähono-hope-roa-raa i ta Na piiraa. Na te reira e tïtau ia tätou ia rave i te hoê fafauraa hope roa, i reira te täahiraa tätaìtahi e tae atu ai i te Atua ra e riro ai èi haapäpüraa no to tätou hinaaro ia ora hope roa i roto i to Na märamarama e ta na parau mau.

 

Pehepehe.

 

I nià i te èà o te ora

I roto i te märamarama ànaana o te hoê âau moè,

Te himene ra Te Taramo i te hoê parau huna hanahana,

A haere mai, a ìmi i te èà no te ora,

I reira hoì te òaòa e te märamarama e hiti mai ai.

 

Ua hurihia te hoê pereue,

E täpaò no te hoê hopeàraa,

Mai ta Eria i pii ia Eritaia ia faaruè,

I muri i te ata mätauhia no te pee i te piiraa a te hoê here arii.

 

Ma te tiàmä, te tiàmä mau, te faaora nei te Èvaneria

I te värua i te mau fifi o mütaa iho ra.

I roto i te Metia e häroà mai te fafauraa no te faaâpïraa,

I reira te täahiraa tätaìtahi e faaruè ai i te ata e e riro mai ai èi mea paruparu.

 

No te rü o te fafauraa päpü ia na iho,

E vai iho i tei pohe no te huna i to ratou feia pohe,

Te tuàti ra ia i te piiraa ûàna a te Faaora,

Tei ani mai ia tätou ia faaruè i te mau mea tahito.

 

No reira, te òvere haere noa ra to tätou täahiraa âvae i nià i te èà òaòa,

I roto pü i te tiàmäraa no te hoê faaroo àueue òre

E te piiraa päpü o te hoê oraraa haamoàhia,

I reira te hoê taata e mäìti ai ia here, ia pee, ma te mataù òre.

 

Te faahanahana nei teie pehepehe i te märamarama o te ärataì nei i to tätou oraraa, te piiraa hanahana o te täui, te tiàmäraa e püpühia i roto i te Metia, e te fafauraa hope e tïtauhia no te pee i te èà o te parau mau. Ia faaüru aè na teie parau i te tahi atu täahiraa i nià i to òutou iho tere i te pae värua.

 

Teraì or. Faatura.

 

Ruta èv 9.10-17 E faaäu te Arii-Tahuà-Tävini ia ora âmui e te tiàturiraa.

 

Täpati 22 Paroro Mua/Tiunu 2025.

 

E faaäu te Arii-Tahuà-Tävini ia ora âmui e te tiàturiraa.

Mau taiòraa.

Taramo 110

1 Taramo na Tävita. Ua parau atu ra te Fatu i ta ù Fatu : «E pärahi òe i ta ù rima àtau nei, e ia faarirohia e au to mau ènemi ei täahiraa âvae no òe.»

2 E faatae atu ä te Fatu i te tëpeta ra o to òe mana mai Tiona atu nei. E arii hoì òe i rotopü i to mau ènemi ra.

3 E tià rahi roa to to òe ra mau taata, i te mahana e faaìtehia ai to òe ra mana mä te tura moà ra ; to òe ra huaai, mai te hau ia no te ôpü ra o te poìpoì.

4 Ua tapu te Fatu, e òre e tätarahapa : «E tahuà òe e a muri noa atu, ia au i te parau ia Meretiteteta.»

5 Na te Fatu i to rima àtau ra, e täìri i te hui-arii ia tae i te mahana e riri ai o ia ra;

6 e haavä o ia io te mau êtene ra; e ia î noa atu te fenua i te taata pohe; e täìri hoì i te feiä rarahi no te mau fenua e rave rahi.

7 E inu hoì o ia i te pape e tahe nä te pae èà tià, e no reira o ia e faateitei ai i te upoo i nià.

Heuraa Manaò.

E taramo arii teie na Tavita, o te töhu ra i te tiàraa arii e te au-tahuà-raa o te Metia.

1 Ua piihia te reira, Parau na te Fatu.

2. Ua mätau-roa-hia te reira i roto i te mau päpaìraa marü metia e i roto i te faaäuraa Âpï, i reira te faahiti-raa-hia e rave rahi taime no te faaìte e, o Iesu te Tämaïti a te Atua e te tahuà rahi ia au i te faanahoraa a Merehiteteta.

Ua päpaìhia teie taramo arii, mai te Taramo 2, no te faahanahana i te faateronoraa o te hoê arii, o tei mäìtihia e te Atua Nui Tumu Tahi e o tei tapuhia e e upootià ò ia i nià i to na mau ènemi. Mea rahi te mau ài-märô-raa no nià i te tau o to na päpaìraa, e te mau manaò mai te tënetere àhuru hou to tätou nei tau e tae atu i te tau o te mau Àti Iuta i àro na i te mau faatereraa faatîtî a te mau Hereni, i te piti no te tënetere hou to tätou nei tau. I te rahiraa o te taime, te faarirohia nei te mau ìte no teie tau i te reira mai te hoê faanahoraa tahito.

I te anotau o Ietu ua tätarahia te reira no te faahiti i te parau o te Metia ; e mea märamarama maitaì te reira i roto i te mau ìrava o te èvaneria ( Mätaio pene 22 i te mau ìrava 41 e tae i te 46; Märeto pene 12 i te mau ìrava 35 e tae i te 37 ; Ruta èv. pene 20 i te mau ìrava 41 e tae i te 44) ua tuàti te mau manaò o te feia faaroo ia Ietu e, ua faahiti te taramo i te parau no te Metia. I roto i te Faaäuraa Âpï ua faaòhipahia teie taramo 110 i te ìrava 4 i nià i te Metia e ua faahitihia hau atu i te tahi atu mau ìrava o te Faaäuraa Mätamua.

Mai ta te mau ìrava 2 e tae i te 4 e faahiti ra e mau parau ia tei faaìte i te huru päpaìraa, e mea ïti roa te tuàtiraa i rotopü i te auraa o te reira i te mau vahi e rave rahi, te upoo Parau : Te Fatu e ta Na Arii Mäìtihia. Teie te tahi atu mau upoo parau : Te tahuà arii ; E horoà te Fatu i te mana i te arii ;

Te Metia : te arii e te tahuà. Ia au i te päpaìraa e faatänohia ia faaòhipahia i roto i te tahi atu mau reo ma te parau e, E fafau te Fatu i te arii ta na i mäìti " e aore rä E fafau te Fatu ia upootiàraa ta na i Faa-Arii.

E faahiti-puai-hia te Taramo 110 i te tiàraa arii e te au-tahuà-raa mure òre. Te hoê ìrava tei manaòhia, o te ìrava matamua ia : Ua parau te Fatu i ta ù Fatu : A pärahi i ta ù rima àtau nei, e ia faariro vau i to òe mau ènemi ei täahiraa âvae no òe na. E faahitihia teie ìrava i roto i te Faaäuraa Âpï e e tuhaa faufaa roa ta na i roto i te tätararaa i te parau no te Metia tei faatähinuhia e te Atua. Te haamatara te reira i te mana o te Atua e te upootiàraa i nià i te mau ènemi.

Te faaìte nei teie ìrava e rave rahi mau manaò hohonu : Te ani manihini nei te Atua " i to ù Fatu " ia pärahi i to Na rima àtau, te hoê tiàraa mana e te hanahana. I roto i te tütuu marü Metia, e pinepine te reira i te täaihia e o Ietu Metia, o te hiòhia ra mai te Metia e faatere ra i pïhaì iho i te Atua. Upootiàraa i nià i te mau ènemi : Te faaäuraa ra te hohoà o te täahiraa âvae i te faatereraa i te täatoà i nià i te mau ènemi. I te reira e taahia ai te parau tapu i te upootiàraa i te pae värua i nià i te fenua nei, i reira te Metia e haamau ai i ta Na faatereraa e e faaòre ai i te mau pätoìraa. Te hoê tuàtiraa i te Faaäuraa Âpï : Ua faahitihia teie ìrava e rave rahi taime i roto i te Faaäuraa Âpï no te faaìte e, o Ietu te Fatu tei faaärahia e Tavita. Èi hiòraa, i roto i te Hepera i te pene 1 ìrava 13, te na ô ra e : " O vai rä ta te mau merahi i parau ra : A pärahi i ta ù rima àtau nei, e faariro vau i to òutou mau ènemi èi täahiraa âvae no òutou ?

Tënete 14.18-20

18 E ua hopoi atu ra hoì te arii o Tärema o Merehiteteta, i te päne, e te uaina ; e no te mea e tahuà ò ia na te Atua teitei,

19 ua haamaitaì atu ra ò ia ia na, nä ô atu ra, Ia haamaitaìhia Âperäma e te Atua teitei, e te Fatu o te raì e te fenua nei.

20 e ia haamaitaìhia hoì te Atua teitei o tei tuu mai i to mau ènemi i to rima na. Ua tuu mai ra ò ia i te àhuru i taua mau taoà atoà o te pau ra no na.

Heuraa Manaò

E hiò âmui na tätou i te Tënete pene 14 i te mau ìrava 18 e tae i te 20, te hoê ìrava tei î i te faaäuraa e te maere, o te faaìte mai i te hohoà maere no Merehiteteta. E ìtehia teie huru taata ma te manaò-òre-hia, e e tiàraa faufaa rahi to na èi " arii-tahuà " no te Atua Teitei Roa ra.

I roto i te ìrava 18, te taiò nei tätou e : " Ua hopoi mai Merehiteteta, te arii no Tärema, i te pane e te uaina ; e tahuà ò ia no te Atua Teitei Roa ra ".

I ǒ nei, te faaìte-òiòi-hia ra te tiàraa toopiti o Merehiteteta. I te hoê ä taime a faatere ai ò ia i nià ia Tärema (ta te rahiraa e âpiti ra ia Ierutarëma), e rave ò ia i te tiàraa tahuà, o te riro èi mea ôtahi roa i roto i te mau parau e faahitihia i roto i te Pîpîria. Te färaoa e te uaina ta na e hopoi mai, è ère ia i te färaoa noa ; te faahohoà ra te reira i te maa ta te fenua e faatupu nei, o te faahohoà ra na roto i te tahi räveà i te mau ôroà moà ta tätou e ìte atu i muri aè i roto i te oraraa Marü Metia, i roto iho ä rä i te ôroà a te Ètärëtia. Te faaìte ra teie na tiàraa toopiti–arii-tahuà i te hoê tupuraa mau o te na nià aè i te faatereraa ètaèta i te pae pöritita e i te pae o te nuu, ma te tuu i mua ia tätou te tiàraa teitei roa aè o te aroha e te here o te Atua.

Te na ô ra te parau te haamaitaìraa i nià ia Aperäma i te ìrava 19 : " Ua haamaitaì atu ra ò ia ia Aperäma, na ô atu ra : Ia haamaitaìhia Aperäma, e pärahi i nià i te raì e te fenua"

E mea faufaa taa ê teie haamaitaìraa. Na roto i te tiàororaa i te parauraa e Te Atua Teitei Nui Tumu Tahi, te tuu nei o Merehiteteta i te upootiàraa i nià ia Aperäma na roto i te tuuraa i te reira i raro aè i te mana o te hoê mana hanahana hope. Te faateitei nei te parau ra " te raì e te fenua " ia Aperäma e te haapäpü nei te reira e, è ère to na manuiaraa i te hotu no te fänaò-noa-raa, o te hopeàraa rä o te hoê òhiparaa hanahana o te ärataì e o te paruru i te feia e haere ma te faaroo. Te faatupu ra teie parau i te hoê täairaa piri roa i rotopü i te upootiàraa a Aperäma e te färiiraa i te mana arii o te Atua, ma te faahaamanaò ia tätou e i roto atoà i te tahua aroraa a te taata, te täpeà ra te Atua i te mau faahopeàraa o te ao täatoà.

I roto i te ìrava 20, te na ô ra te päpaìraa e : Ua horoà mai ra Aperäma i te ahuru o te mau mea atoà na na ra.

E auraa hohonu to te òhipa ta Aperäma i rave, ma te püpü i te hoê tuhaa i nià i te ahuru o ta na mau taoà. Te faahohoà ra teie tuhaa àhuru i te fäìraa e te haamauruüruraa i te mana teitei e vai ra i roto ia Merehiteteta. Na roto i te höroàraa i teie tuhaa o ta na mau taoà, te färii roa ra o Aperäma e no ò mai te upootiàraa, noa atu te hanahana, i te hoê mana o te na nia aè i te òhipa a te taata. E haamau teie òhipa i te niu no te hoê räveraa i muri mai i roto i te peu a te àti Ìteraèra, i reira te tuhaa àhuru e riro ai èi räveà no te haamauruüru e no te faahanahana i te Atua no ta Na mau haamaitaìraa.

Ua riro te färaa mai o Merehiteteta èi faahohoàraa i te Metia. I roto i te Faaäuraa Âpï, i roto iho ä rä i te Èpitetore i to Hepera, te faataahia ra o Merehiteteta mai te hoê hohoà o te Metia, òia hoì te arii-tahuà-tävini. Te faahohoà ra teie ìrava i te maere o te au-tahuà-raa mure òre o te Metia, e na roto i ta na tutia, e hanahana te Atua e fänaò te mau taata atoà nei. No reira, ua horoà mai te haamaitaìraa a Merehiteteta ia Aperäma e te häponoraa i te tuhaa àhuru i te hoê auraa täipe o te na nia aè i to rätou àravihi i te pae o te àamu, ma te tïtau i te taata taiò ia fëruri e mea nafea te faufaa a te Atua ia faaaano e ia faaâpï ia na iho i te roaraa o te mau tau.

I roto i te Tënete i te pene 14 i te mau ìrava 18 e tae i te 20 te horoà mai nei e rave rahi tätararaa.

Te faaìte ra te piti o te tiàraa arii-tahuà a Merehiteteta i te manaò o te hoê mana hanahana rahi aè i te mau faanahoraa pöritita e a te nuu.

Te faahaamanaò mai nei te haamaitaìraa i nià ia Aperäma ia tätou e, te mau upootiàraa atoà a te taata nei, e faahopeàraa ia no te aroha e te here o te Atua, " no te raì e no te fenua ".

Te faatäipe ra te àufauraa i te tuhaa àhuru i te färiiraa e àita hoê aè mea e rävehia ma te òre e òhipa mai e te hämani maitaì o te Atua.

E âmui teie mau mea no te püpü i te hoê taiòraa o tei riro èi mea faufaa i te pae àamu, e i te pae värua, e i te pae töhu, ma te tïtau manihini i te mau taata atoà ia fëruri i nià i te tiàraa o te au-tahuà-raa, te mana arii o te Atua, e te huru e täui ai te faaroo i te manuiaraa o te taata èi ìteraa päpü no te Atua.

I roto i teie tupuraa taa ê, te ìrava 20 te faatumuhia. 20 e ia haamaitaìhia hoì te Atua teitei o tei tuu mai i to mau ènemi i to rima na. Ua tuu mai ra ò ia i te àhuru i taua mau taoà atoà o te pau ra no na. Te faaìtehia ra te parau haapäpüraa e : Ua horoà mai ra Aperäma i te àhuru o te mau mea atoà na na ra. Te haapäpü ra teie ìrava i te haamauruüruraa o Aperäma, ma te faatäipe e te färii ra ò ia e no ò mai te upootiàraa, noa atu to na ànaana, i te òhiparaa mai e te haamaitaìraa a te Atua Teitei ra. Na roto i te höroàraa i te tuhaa àhuru, àita noa Aperäma e faahanahana ra ia Merehiteteta, te haapäpü atoà ra rä ò ia i te mana arii o te Atua i nià i te mau taoà e te mau manuiaraa atoà i noaa mai, ma te haamau i te hoê niu i te pae faaroo no te faaòhiparaa i te tuhaa àhuru i roto i te tütuu a te Pîpîria.

E mea faufaa rahi roa teie räveraa : è ère te reira i te hoê noa òhipa mana, e faaìteraa rä no te faaroo e te haèhaa. Na roto i te höroàraa i te tuhaa àhuru, te tuhaa ahuru o te mau mea atoà i noaa mai ia na te färii ra o Aperäma e no ò mai te mau mea atoà i te Atua ra. Tei roto iho ä rä teie parau poroì i te toeà o te päpaìraa moà, i roto iho ä rä i te mau haapiiraa o te Faaäuraa Âpï o te haapäpü nei i te huru höroàraa e te òaòa o te höroàraa ua faaâpïhia te parau no te tuhaa àhuru e te mau âpotetoro i te faaìteraa a te Törïnetia 2 pene 9 ìrava 7 E horoà te taata atoà i ta na i ôpua i roto i to na âau; eiaha mä te nounou, e mai te mea e no te tïtau: o te taata horoà noa hoì ta te Atua e hinaaro.

1 Törïnetia 11.23-26

Te haamauraa i te àmuraa mäa a te Fatu (Mät 26,26-29 ; Mär 14,22-25 ; Ruta èv 22,14-20)

23 I noaa hoì ia ù i te Fatu ra ta ù i tuu atoà atu ia òutou na, e : Ua rave te Fatu ra o Ietu i te päne i te ruì i haavärehia mai ai ò Ia ra,

24 e oti aè ra ia na te haamaitaì i te Atua, vävähi iho ra, nä ô atu ra : «A rave mai, a àmu ; o ta ù tino teie e ôfatihia no òutou nei. E nä reira òutou ei manaòraa ia ù.»

25 E ua nä reira atoà hoì i te âuà, ia oti aè ta na àmuraa, nä ô atu ra : «Teie nei âuà, o te faufaa âpï ia i to ù nei toto, e nä reira òutou ia inu ei manaòraa ia ù.»

26 Ua àmu anaè òutou i teie nei päne, e ua inu anaè i teie nei âuà, ua faaìte ä ia òutou i te pohe o te Fatu, e tae noa mai ò ia ra.

Heuraa Manaò 

E hiò na tätou i roto i teie ìrava tumu o te Faaäuraa Âpï, 1 Törïnetia pene 11 i te mau ìrava 23 e tae i te 26, o te haamau i te niu päpü e te faaroo no te Àmuraa Maa a te Fatu i roto i te hiroà tumu Marü Metia.

Te parareraa o te mau âpotetoro e te tumu o te peu tütuu

I roto i te mau ìrava 23 e tae atu i te 25, te haapäpü nei Pauro e, ua färii ò ia " no ô mai i te Fatu ra " i te mea ta na iho e horoà i te feia faaroo ra. È ère teie parau i te mea faufaa òre : e haamau te reira i te mana o te mau âpotetoro i te rave-tämau-raa i te ôroà a Ietu i te pö hou to na faa-tätauro-raa-hia. Te ôroà moà, òia hoì te räveraa i te pane e te âuà, o te faaìteraa ora ia no te tutia o Ietu. Te faahohoà ra te pane i to na tino i höroàhia, âreà te âuà ra, te faahohoà ra ia i ta na faufaa âpï i täatihia i to na toto. Na roto i te haamauraa i teie àmuraa maa, àita noa o Ietu e haamanaò ra i to na poheraa, te püpü atoa ra rä ò ia na te mau pipi i te hoê hohoà o to rätou hoêraa i roto i te faaroo e te tiàturiraa i roto i to na tià-faahou-raa e to na hoìraa mai i te pae hopeà.

Te parau töhu e ä muri aè : Te tahi ìrava faufaa roa, te faahiti nei te ìrava 26 i te parau poroì : 26 Ua àmu anaè òutou i teie nei päne, e ua inu anaè i teie nei âuà, ua faaìte ä ia òutou i te pohe o te Fatu, e tae noa mai ò ia ra. I ò nei, haamanaò ra o Pauro i te òhipa i tupu i mütaa iho ra ; e faaö atoà mai ra rä ò ia i te feia tiàturi i roto i te mau tau a muri aè. E riro ia te hoêraa èi faaìteraa tämau i te tutia o te Metia, te hoê ôroà o te haapuai i te hoê ä taime i te haamanaòraa i te òhipa i tupu i nià i te faa-tätauro-raa e te tiàturiraa e faahoì mai i to na hoìraa mai. Na teie peàpeà e piti taime, te haamanaòraa i te pohe täraèhara e te tiaìraa i te faaoraraa e tupu e horoà mai i to na hohonu e to na auraa i roto i te ao taatoà nei i te roaraa o te tau.

Te mau faahopeàraa no te oraraa o te hui-faaroo.

Te Tämaaraa Hopeà, mai tei haamauhia i ô nei, è ère ia i te hoê peu mätauhia e te taata ; e tuhaa rä te reira no te oraraa o te Ètärëtia. Na roto i te haere-âmui-raa mai e tämaa, te haamanaò ra te feia faaroo e no roto rätou i te hoê tino hoê i höroàhia no te faaìte i te here tutia o te Atua. E haapuai te faahiti-faahou-raa i teie ôroà i te hoêraa i rotopü i te hui-faaroo e e tïtau te reira i te hiòpoàraa no nià i te huru oraraa o te taata tätaìtahi i to rätou faaroo. No reira, te vauvau ra teie mau ìrava i te hoê tïtauraa ia ora ma te parau mau, ma te hiò i te Àmuraa maa ahiahi hopeà eiaha noa mai te hoê òhipa haamanaòraa, mai te hoê atoà rä faaìteraa i mua i te taata i te hoê tiàturiraa âmui o te na nià aè i te mau fifi e vai nei.

Te iho ora e te täui.

Te faaìte mai nei te tuatapaparaa i roto i te Törïnetia 1 i te pene 11 i te mau ìrava 23 e tae i te 26 ia tätou e, ua riro te faanahoraa a te Atua èi haamanaòraa hanahana e èi parau töhu atoà. Èita te âmuiraa tätaìtahi i roto i teie àmuraa maa moà e faahaamanaò noa ia tätou i te pohe o Ietu, te tumu o te faaoraraa, e faaìte atoà rä i te tiaìraa tämau o to na hoìraa mai. Te tämau noa ra teie peu, tei pärare ma te haapaò maitaì mai te tau o te mau âpotetoro mai ä, i te faaàmu i te faaroo o te mau Marü Metia na roto i te haapäpüraa e o te tutia o te Metia te tumu o te tiàturiraa.

E tïtau teie taiòraa ia tätou ia uiui e nafea te ôroà Eufari e täui ai ia tätou e e hoê ai i te hui-faaroo o te feia faaroo i te roaraa o te tau. I roto i te mau uiraa ta tätou e hiò i muri iho, te vai ra te taa-ê-raa i rotopü i te mau faito e faahohoà ra e te mau faito o teie ôroà moà, e tae noa atu e mea nahea teie faanahoraa i te täuiraa i roto i te roaraa o te mau tënetere i roto i te mau parau marü metia e taa ê ai. I to òutou manaòraa, e aha te mau faahopeàraa o teie mau haamanaòraa e teie huru faito i roto i to òutou iho oraraa i te pae värua ?

E ìtehia te " parau tumu " no roto mai i teie ìrava 26 no te Törïnetia 1 pene 11, o te na ô ra e : Ua àmu anaè òutou i teie nei pane, e ua ïnu anaè i teie nei âuà, ua faaìte ia òutou i te pohe o te Fatu e tae noa mai ò Ia ra ". Ua riro teie parau èi tütuu no te ôroà moà. Te faataa poto ra te reira i roto i te ìrava i te faufaa o te faaroo Marü Metia : te haamanaò-tämau-raa i te tutia täraèhara o te Metia a tiaì noa ai ma te itoito i to Na hoìraa mai. No reira, è ère te ôroà tätaìtahi i te hoê noa taime haamanaòraa, e faaìteraa ora atoà rä o te haapuai i te tiàturiraa i roto i te tupuraa a muri aè o te parau tapu a te Atua.

Òia hoì, te manaò tumu aore ra te poroì faufaa roa aè o teie ìrava, o te täpaòraa ia i te vairaa mai o te Fatu i roto i te ôroà Eufari, ma te tïtau manihini i te pupu marü metia ia ora èi haamauruüruraa i te tutia o te Metia e ma te tiaì ûàna i to na hoìraa mai ma te hanahana. Na teie reni ärataì e horoà i te ôroà moà i te hoê haamanaòraa e i te hoê parau töhu, ma te tïtau i te taata faaroo tätaìtahi ia färii i roto ia rätou iho te ìteraa päpü no te hinaaro o te Metia e te fafauraa no te tià-faahou-raa i roto i to rätou oraraa i te mau mahana atoà. E faatupu mai teie tumu parau tämau i te mau uiraa faaitoito : nafea tätou ia tuu i te haamanaòraa o te tutia i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà ? E nahea te tiaìraa i te hoìraa mai o te Metia e òhipa ai i nià i to tätou haerea e to tätou moàraa i rotopü i te hui-faaroo ? E ärataì teie mau uiraa i te fëruriraa hohonu atu ä e nahea te peu Tütuu e täui ai ia tätou e e hoê ai ia tätou i roto i te faaroo.

Ruta èv 9.10-17

To Ietu faaàmuraa i nä taata e pae tautani

(Mät 14,13-21 ; Mär 6,30-44 ; Ioane 6,1-14)

10 E hoì mai ra te mau âpotetoro, ua faaìte mai ra ia Ietu i te mau mea atoà ta rätou i rave ra. Ua rave aè ra ò ia ôpaì huna atu ra ò ia e rätou atoà, i te mëtëpara i taua ôire i Petetaita ra.

11 E ìte aè ra te rahi o te taata atoà ra, ua pee mai ra rätou ia na. E ua färii atu ra ò ia ia rätou, e ua parau atu ra i te parau o te Pätireia o te Atua, e faaora atu ra i te feiä maì.

12 E tapetape roa atu ra te mahana, ua parau mai ra te tino àhuru mä piti ra ia na, nä ô mai ra : «E tuu atu i te mau taata nei, ia haere na i te mau ôire rii, e te mau fare fätata nei, ia noaa te mäa na rätou, e te täòtoraa : e mëtëpara hoì teie ta tätou e pärahi nei.

13 Ua parau atu ra ò ia ia rätou : «Na òutou e hopoi atu i te mäa na rätou. Ua parau mai ra rätou : «E pae roa a tätou päne, e piti hoì ià tirä rä. Âreà e haere mätou e hoo i te mäa na teie nei feiä rahi ?

14 E pae hoì tautani o te taata. Ua parau atu ra ò ia i ta na mau pipi : «A faataòto pupu na ia rätou i raro, ia taìpae àhuru i te pupu hoê.

15 Ua nä reira atu ra rätou, faataòto atu ra ia rätou atoà i raro.

16 Ua rave iho ra ò ia i nä päne e pae e nä ià e piti ra, hiò aè ra i nià i te raì, haamaitaì atu ra i te Atua i taua mäa ra, vävähi iho ra, tuu atu ra i te mau pipi e tuu i mua i te aro o taua feiä rahi ra.

17 Àmu anaè iho ra rätou, e paìa aè ra. Òhihia iho ra te toeà mäa, e î aè ra nä ète rarahi hoê àhuru mä piti.

Heuraa Manaò.

Òia mau, Ruta èv. Pene 9 i te mau ìrava 10 e tae i te 17 te faatià nei i te temeio no te rauraa o te mau färaoa e te mau ià. I muri aè i to na färiiraa i te nähoà taata e to na haapiiraa no nià i te pätireia o te Atua, ua faaàmu Ietu fatata e pae tautani taata e e pae noa pane e e piti ià. I muri aè i te tämaaraa, e haaputuhia iho ra hoê àhuru mä piti ète, ma te faahohoà i te rahi e te täuturu a te Atua.

Teie te tahi ìrava faufaa no teie pene parau, Ruta èv. Pene 9 ìrava 16 : 16 Ua rave iho ra ò ia i nä päne e pae e nä ià e piti ra, hiò aè ra i nià i te raì, haamaitaì atu ra i te Atua i taua mäa ra, vävähi iho ra, tuu atu ra i te mau pipi e tuu i mua i te aro o taua feiä rahi ra.   

E hiò âmui na tätou i roto i teie ìrava i te mau haapiiraa : Te faaìte mai nei te Ruta èv. Pene 9 i te mau ìrava 10 e tae i te 17 ia tätou i te hoê o te mau temeio faahiahia roa aè o te täviniraa a Ietu, te temeio o te mau färaoa e te mau ià e rave rahi. Te faaìte nei teie àamu e rave rahi mau tuhaa no te òhipa e te mau tämataraa a Ietu i te pae faaroo e i te pae no te tiàturiraa.

Te mau ìrava turu.

I muri aè i to te mau âpotetoro hoìraa mai e faaìte i ta rätou mau òhipa, ua haere Ietu e o rätou i te hoê vahi maniania òre i pïhaì iho ia Petetaita. Teie rä, ua pärare òiòi te parau âpï no nià i to na vairaa mai, ma te huti mai i te hoê nähoà rahi taata. I roto i teie hiòraa, ua faaruru te mau pipi i te hoê hinaaro rü ia faaàmu i te nähoà taata fatata e pae täuatini taata, ma te ìte i te ôtià o ta rätou mau räveà taata : E pae noa färaoa e e piti ià ta mätou. Te haamatara teie fifi i te peàpeà i rotopü i te tupuraa mau o te varavara o te taata e te parau tapu o te hoê faanahoraa manaò-òre-hia a te Atua.

Tätararaa o te temeio.

Te aniraa ia âmui mai e ia tiàturi, ua faaea muhu noa o Ietu e pähono ò Ia na mua roa na roto i te faahaparaa e aore rä te haamaruraa i te mau pipi no to rätou ahoaho, te faaitoito nei rä ò ia ia rätou ia horoà ia rätou i te tahi mea no te àmu. Te tïtau manihini ra teie òhipa i te mau taata atoà ia âpiti i roto i te òhipa o te faaroo. Te faaìte ra te reira e, noa atu te nävaì òre te mau räveà ia au i te mau ture a te taata, te äuraroraa e te tüfaraa e riro èi vahi no te mau färereiraa temeio e te Atua.

E ìtehia te faanahoraa no te haamaitaìraa I roto i te ìrava 16, tei hiòhia te ìrava tumu, i reira o Ietu e rave ai i na pane e pae e na ià e piti, e haamaitaì ai ia rätou na roto i te hiòraa atu i nià i te raì, e vävähi iho ra ia rätou no te ôpere. Te faahohoà ra teie òhipa, o te haamanaò ra i te tüfaraa i te Àmuraa maa ahiahi Hopeà, i te täairaa i rotopü i te raì e te fenua. E täui te haamaitaìraa i te mea e au ra e àita i nävai èi tumu no te âuhune, ma te faaìte e tei roto te faanahoraa mau i te täairaa e te Atua.

Te rahiraa e te hohoà o te mau färaoa, òia hoì, e àmu te nähoà taata i te maa e e haaputuhia hoê àhuru ma piti ète toe ra, e auraa ia to te reira. Te faahaamanaò nei te nümera " àhuru ma piti " i na ôpu àhuru mä piti no Ìteraèra e te tiaì nei i te haamauraa o te hoê nünaa âpï, tei haamauhia i nià i te âau horoà e te faaroo. No reira, è ère noa te temeio i te hoê òhipa i te pae mäteria, te faaìte atoa ra rä te reira i te àvariraa o te Pätireia o te Atua i reira te tüfaraa e te au-rahi-raa e pärare ai hau atu i te mau hinaaro òiòi.

Te mau tuhaa i te pae faaroo.

Te faahohoà ra te Atua e te tiàturi ra ò ia i teie àamu i te àravihi o te Atua no te haamäha i te mau hinaaro noa atu te manaò hape o te mauruüru òre. No te taata faaroo, e piiraa ia ia tiàturi i te ärataìraa a te Atua. Ia püpü anaè tätou i te mea e manaòhia ra e mea ïti roa, ta te Atua e faariro i te reira èi räveà maitaì aè, ma te tïtau manihini mai ia tätou ia upootià i nià i to tätou mau mataù noa atu te varavara o te taime.

Te faahohoà ra te hohoà o te Eufari i te òhipa ôfatiraa e te haamaitaìraa i te färaoa i roto i te papa haamori marü metia. Ua haamau Ietu i te hoê òhipa o te faahohoà ra i te Àmuraa maa ahiahi Hopeà, i reira te pane i tüfahia e riro ai èi faaäuraa tumu o to na tino i püpühia no te hui-faaroo/hui-taata. Na te reira e horoà mai i te hoê häroàroàraa no nià i te faaìteraa, i reira te òhipa no te höroàraa e te färiiraa e täui ai èi hoê taime no te hoêraa i te faaroo.

Te haapäpü ra te piiraa e faaìte e e hoê i te huru faanahoraa a te mau pipi i te nähoà taata i roto i te mau ànaìraa pärahiraa, i te faufaaraa o te nahonaho maitaì-raa e te hui-faaroo/hui-taata. Te faaìte nei te temeio e, i roto i te parau no te höroàraa e te ôpereraa, e tiàraa to te taata tätaìtahi ia âmui, no te hoêraa o te mau tautooraa e täui i te hoê huru o te èreraa èi faaìteraa i te âuhune.

Te tahi ìrava tumu ia au i teie tuatapaparaa te ìrava 16 Noa atu e, e mea rahi te mau haapiiraa i roto i te Ruta èv. o te tià mai èi tumu no te heheuraa : Ua rave iho ra Ietu i na pane e pae, e na ià e piti, e ua hiò aè ra i nià i te raì, haamaitaì iho ra ia rätou i muri iho, ua vävähi iho ra ò ia i te reira e ua höroà atu ra i te mau pipi ra no te ôpere i te nähoà taata.

Te tïtau nei teie ìrava i te faufaa rahi o te temeio : te täpaò no te haamaitaìraa, o te faariro i te höroà faufaa òre èi täpaò puai no te vairaa mai o te Atua. Na roto i te hiòraa atu i nià i te raì, te haapäpü ra Ietu i te täairaa i rotopü i te òhipa i nià i te fenua nei e te aroha i nià i te raì. Ua riro teie räveraa ei faahaamanaòraa tämau e, no ô mai te mau faanahoraa atoà i te Atua ra, e na roto i te fäìraa ia Na, e tupu atoà ta tätou mau räveà haìhaì roa aè e riro mai èi mea faufaa òre.

Te hoê aniraa ia fëruri hohonu

E ärataì teie hiòraa ia tätou ia fëruri i nià i to tätou iho oraraa : E aha to tätou huru i mua i to tätou mau täôtiàraa ? Te faaitoito mai ra te faatiàraa ia püpü i ta tätou e fänaò ra, noa atu e e au ra e mea faufaa òre, ma te tiàturi e e faarahi atu ä te Atua i te reira. E aha te faito pae värua e vai ra i roto i te òhipa ôhie o te tüfaraa ia vëtahi ê ? Te faaìte ra Ietu e te mau òhipa rii atoà o te ôpereraa e faarahihia no te maitaì o te hui-faaroo/hui-taata. Nahea e tià ai ia tätou, i te mau mahana atoà, ia ìte i te rima o te Atua i roto i to tätou mau taime tämataraa rahi roa aè ? E ärataì teie mau uiraa i te fëruriraa i te rahi o te tupu na roto i te tiàturiraa i te Atua, ma te faariro i te mau mahana atoà èi vahi temeio manaò-òre-hia.

No te haere ä i mua... Mai te peu e e paraparau mai te faatiàraa ia òutou, e ta òutou hiòraa i teie mau räveà : A faaau e te tahi atu mau ìrava mai teie te huru : Èi hiòraa, te höroà ra te temeio o te mau parau rau i roto i te tahi atu mau Èvaneria (Mätaio 14, Märeto 6, Ioane 6) i te mau manaò tueä no nià i teie noa tumu parau o te höroà maitaì a te Atua. A tuatapapa i te mau täpaò e te mau haapäpüraa : Te faaìte nei te nümera àhuru mä piti e te òhipa no te haamaitaìraa i te taa-ê-raa i rotopü i te Faaäuraa Mätamua e te Faaäuraa Âpï, te vairaa mai o te Atua i rotopü i te hui-faaroo/hui-taata, e te parau àro no te Pata. A fëruri na i te hoê faaòhiparaa no teie nei tau : I roto i te hoê ao tei täpaòhia e te päpü-òre-raa i te pae faanavaìraa faufaa e te hepohepo o te varavara, te faahaamanaò mai ra teie temeio ia tätou i te mana o te ôpereraa e te hoêraa. Nahea e tià ai ia òutou ia faaìte i ta òutou mau räveà e to òutou taime i roto i te täviniraa i te hoê nünaa rahi aè i roto i to òutou oraraa i te mau mahana atoà ?

Ua riro teie ìrava èi tumu päpü no te fëruri-hohonu-raa i nià i te faaroo, te höroà maitaì, e te täuiraa i faatupuhia na roto i te färereiraa i te Atua. E aha ta òe e manaò nei ? E aha te mau tuhaa o teie temeio te mea faufaa roa aè i roto i to òutou oraraa e ta òutou faaòhiparaa i te faaroo ?

Heuraa Ìrava.

-Taramo 110, 1 Taramo na Tävita. Ua parau atu ra te Fatu i ta ù Fatu : «E pärahi òe i ta ù rima àtau nei, e ia faarirohia e au to mau ènemi èi täahiraa âvae no òe.»

-Tënete 14, 20 e ia haamaitaìhia hoì te Atua teitei o tei tuu mai i to mau ènemi i to rima na. Ua tuu mai ra ò ia i te àhuru i taua mau taoà atoà o te pau ra no na.

-1Törïnetia 11, 26 Ua àmu anaè òutou i teie nei päne, e ua inu anaè i teie nei âuà, ua faaìte ä ia òutou i te pohe o te Fatu, e tae noa mai ò ia ra.

-Ruta èv. 9, 16 Ua rave iho ra ò ia i nä päne e pae e nä ià e piti ra, hiò aè ra i nià i te raì, haamaitaì atu ra i te Atua i taua mäa ra, vävähi iho ra, tuu atu ra i te mau pipi e tuu i mua i te aro o taua feiä rahi ra.

Faaitoitoraa.

Teie te hoê aòraa o te faatuàti i teie na taiòraa e maha, o te faaìte ra i te hoê taura fënu maha o te faaìteraa a te Metia e o te ora i roto i te täairaa e te Atua.

I. Te ìriti nei te Taramo 110, ìrava 1 ia tätou i te hoê parau faufaa rahi roa : " Ua parau mai ra te Fatu i ta ù Fatu : A pärahi i ta ù rima àtau nei, e ia faariro vau i to òe mau ènemi èi täahiraa âvae no òe ". I ò nei, te ìte nei tätou i te àvariraa o te hoê faatereraa Atua. Te poro nei te Atua e, O ò Ia tei faateiteihia, ua faataahia ia no te faatere ma te mana e te upootiàraa. Te ani nei teie ìrava ia tätou tätaìtahi ia ìte i te huru teitei o te Metia, na roto i te färiiraa i ta Na piiraa, ua upootià i nià i te mau puai o te ìno no te faatià i te hoê pätireia no te parau-tià e te hau. Te faahaamanaò nei te reira ia tätou e, noa atu i roto i ta tätou iho mau àroraa, te ani manihini mai nei te Fatu ia tätou ia tià i pïhaì iho ia Na, ma te tiàturi e, e upootià tätou i nià i te mau mea atoà e pätoì nei ia tätou.

II. Te färereiraa i te Tahuà-Arii-Tävini (Tënete pene 14 ìrava 20)

I roto i te Tënete pene 14, ua färerei Àperahama ia Merehiteteta, te arii no Tärema e te tahuà o te Atua Teitei roa aè, o te haamaitaì ia na i muri aè i to na upootiàraa. Te faaìte nei teie hohoà maere te hoê hiò no te Metia i te ânoìraa o te au-tahuà-tävini e te faatereraa arii. Ia haamaitaìhia te Atua Nui Teitei Roa ra, o tei tuu mai i to òutou mau ènemi i roto i to òutou rima na. Te faaìte nei o Merehiteteta i te hoê parau mau rahi aè : te Faaìte nei te Fatu o te faaora ia Na iho èi ärai i rotopü i te Atua e te taata nei. Na roto i te färiiraa i ô nei i te tuhaa piti o te òhipa a te Atua, te faaitoito mai nei teie ìrava ia tätou ia fëruri hohonu i nià i te tïtauraa a te Metia eiaha noa ia faaue, ia tävini atoa rä, ia riro èi Arii e èi Tahuà. Na roto i to Na hiòraa, ua piihia tätou ia püpü i to tätou mau oraraa èi tutia ora, èi haamaitaìraa no vëtahi ê.

III. Te Tämaaraa Hopeà : Te haamanaòraa e te tiàturiraa (1 Törïnetia pene 11 ìrava 26)

E haamaitaì te parau poroì o te Törïnetia 1 pene 11 ìrava 26 i to tätou häroàroàraa na roto i te faahaamanaòraa ia tätou i te auraa hohonu o te Parau Paari : " Ua àmu anaè òutou i teie nei pane, e ua inu anaè i teie nei âuà, ua faaìte ia òutou i te pohe o te Fatu e tae noa mai ò ia ra ". Te faaö nei teie poroì ia tätou i roto i te hoê àparauraa âpï e te Metia. No te ôpereraa i te färaoa, àita tätou e faatupu noa nei i te hoê tämaaraa ; te ìte nei tätou i te tupuraa mau o te hoê tutia täraèhara o te faatiàmä ia tätou e o te hoê ia tätou. I te mau taime atoà e haaputuputu tätou i te âiraa maa a te Fatu, te faaâpï ra ia tätou i to tätou tiàturiraa i te hoì-hanahana-raa mai o te taata tei upootià i nià i te pohe e tei fafau mai i te ora mure òre.

IV. Te Faarahiraa : Te Atua i te maa (Ruta èv. Pene 9 ìrava 16)

I te pae hopeà, te haapii mai nei te parau a Ruta èv. Pene 9 ìrava 16 ia tätou i roto i te maere o te rahiraa o te mau färaoa. I mua i te nähoà taata, e rave Ietu i te mau täpü färaoa iti, na roto i te haamaitaìraa a te Atua, e faarahi ò Ia ia rätou no te faaàmu i te feia atoà i tae mai. Te faaìte mai nei teie temeio i te âau horoà o te Atua : te mea e au ra e àita e noaa i te ravehia te faahaamanaò mai nei ia ia tätou e na te Metia, na roto i to Na aroha, e haapaò i te mau hinaaro i te pae tino e i te pae värua. Ua riro te rauraa o te mau färaoa èi hohoà e nahea, i roto i to tätou iho oraraa, e täui ai te Atua i ta tätou mau räveà haìhaì èi taoà höroà no to Na maitaì. Te ani manihini mai nei teie horoà faito òre ia tätou ia tiàturi e ia rave âmui i te òhipa, ma te ìte e, tei pïhaì iho noa to tätou Fatu ia tätou no te pähono i to tätou mau hinaaro.

Te parau poroì tumu : Te faaäuraa a te Arii-Tahuà-Tävini no te oraraa âmui e te tiàturiraa.

Na roto i te faa-tumu-raa i teie mau ìrava, te poroì faufaa e matara mai, o te täairaa piri roa ia i rotopü i te mana faatere, te au-tahuà-raa, tävini e te hui-faaroo/hui-taata. Te faaìte taatoà mai ra te Metia, tei faaìtehia e te Taramo 110 e tei faahohoà-ateä-hia i roto ia Merehiteteta, ia na iho na roto i te ärai o te Eufari e ta na mau temeio o te faanahoraa.

• Na te Arii i faatiàhia mai e te Atua, te tumu o te upootiàraa i nià i te ino, ma te faaineine i te èà no te hoê faatereraa parau-tià.

• O ò Ia te Tahuà Mure Òre, te taata e püpü i to na ora no to tätou faaoraraa, ma te ani ia tätou ia rave itoito i ta na òhipa faaoraraa na roto i te faaâpï-tämau-raa i te haamanaòraa i ta na tutia.

• Na te Atua horoà, e täui i to tätou mau ère èi mea rahi, ma te faahaamanaò ia tätou e i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà, te mau òhipa haìhaì roa aè e faarahihia na roto i te aroha e te here o te Atua.

Ua riro teie tïtauraa e toru te färiiraa i ta na faatereraa, te oraraa i roto i te hau, e te fänaòraa i te faanahoraa a te Atua èi tumu no to tatou faaroo. Te ani nei te reira ia tätou ia rave i te hoê fafauraa hohonu : ia riro èi mau ìte no te here àueue òre o te Metia, ia ora i roto i te hoêraa i te poìpoì i pïhaì iho i te àmuraa maa a te Fatu, e ia vai iho i to tatou mau oraraa ia riro èi faaìteraa no te maitaì e te ora o te tupu mai i roto ia Na.

Faaòhiparaa i roto i to tatou oraraa

Te tämatahia nei tätou tätaìtahi na roto i teie parau poroì. I te mau taime feàaraa aore ra i te èreraa i te pae värua, e haamanaò e âpee mai te Atua ia tätou èi Arii e èi tahuà î i te here. Ia òpere anaè tätou i te pane èi haamanaòraa i te Metia, te rave itoito ra ia tätou i teie òhipa o te täui i to tätou oraraa. Ia faaitoito teie faaìteraa ia tätou ia faaìte i te âau horoà, ia toro i te rima i te feia nävaì òre, e ia tiàturi i te mau temeio ta te Atua e faatupu i roto i te mau huru oraraa fifi roa. Taa ê atu i te tämau-âau-noa-raa i te hoê ôroà, e tïtau manihini teie pororaa ia tätou i te hoê oraraa e auraa to na, i reira to tätou faaroo e faaìte ai na roto i te tiàturiraa, te aroha, e te hoê au-maite-raa haavare òre e to tätou mau taeaè e mau tuahine atoà. Te faaìte mai nei o Ietu ia tätou e, i roto ia Na, e riro mai te feia paruparu èi mea puai, e noa atu te haìhaì o ta tätou mau räveà, na te reira e faariro èi mea faahiahia na roto i to Na aroha e te here.

I te hopeàraa, ua riro teie fëruri-hohonu-raa èi faahaamanaòraa i te mau mahana atoà i te mana täui òre o te Metia, to tätou Arii mure òre e Tahuà Mure Òre. Te pii nei ò Ia ia tätou ia faatumu i to tätou mata i nià i te mau mea faufaa rahi : te hoêraa i te Atua, te tiàturiraa i te hoê pätireia parau-tià, e te päpüraa e, na roto ia Na, e riro mai ta tätou mau òhipa rii faaroo haìhaì èi mau temeio rahi. E tuu anaè ia tätou iho i roto i teie parau mau ma te faatià i te reira ia ärataì i to tätou täahiraa âvae tätaìtahi, ma te tiàturi e, tei pïhaì iho noa to tätou Fatu ia tätou i te mau taime atoà, no te faaàmu e no te faaâpï ia tätou.

No te haere ä i mua, e tià ia tätou e uiui e mea nafea te parau àro a Merehiteteta i te tupuraa i roto i te Èpitetore i to Hepera, o te faahohonu ra i te auraa o te au-tahuà-raa mure òre o te Metia. E na te reira e täuturu ia tätou ia märamarama e, è ère to tätou âpitiraa i roto i te òhipa faaoraraa i te òhipa haamanaòraa noa, o te höroàraa rä i te ora, ma te tuu ia tätou i roto i te hoê hiroà faaroo o te tuàti i te mau fafauraa mätamua a te Atua i te taata nei. Ia ö mai teie parau poroì i roto ia òutou e ia faaüru ia òutou ia ora hope roa i te parau mau o te Èvaneria i roto i to òutou oraraa i te mau mahana atoà.

 

Pehepehe.

Te himene o te mau motu.

 

I raro aè i te hiòraa marü o te hoê raì auro,

E parau marü noa mai te mau àre miti i te mau parau moè.

E âmui mai te mau huero one atoà, te hoê veà no te hoê moemoeä,

I te mau ôhumuraa a te mataì rorofaì.

 

I reira, i nià i te ìriatai i reira te ninamu e te mahana e ànoì ai,

E faaroohia te mau manaò horuhoru te hoê òri, te hoê äraraa.

E tämärü te miti i te värua, e tämärü i te taime paruparu,

E e höroà i te hoê vahi haapüraa i to tätou âau ori haere.

 

E òhu noa te mau àre miti ma te maniania òre,

Ma te vitiviti o te tau, e na te muhumuhu o te mau àre

E faaìte mai i te mau èà faahiahia, te faaìte mai nei te mau fetià tätaìtahi,

Tei ànaana i roto i te pö hau, i te tiàturiraa no te hoê ànanahi, e tià ia täraihia.

 

I roto i teie àmuraa maa monamona,

E riro te taime èi taime mure òre, èi taime no te ora,

No te ôhie e no te hanahana, ia ìriti te värua i teie himene,

Ma te faaìte i to tätou mau hinaaro, e ia ärataìhia ò ia e te märamarama o te mau tau.

 

Ia faahaamanaò mai teie mau ìrava ia òutou e, mai te hihi hopeà òre o te moana, te vai ra i roto i te mau taime atoà o te oraraa. Te hoê fafauraa no te faaâpïraa e no te here. Ia faaüru teie pehepehe i to òutou iho tere, tei î i te mau märamarama e te mau manaò no te faaìte atu.

 

Teraì òr. Faatura.