Ioane 14.15-26 E Pïnaì te reo o te Fenua.

 

Täpati 8 no Paroro Mua/Tiunu 2025.

ÔROÀ no te REO

E Pïnaì te reo o te Fenua

Mau taiòraa.

Taramo 104

1 E haamaitaì i te Fatu, e ta ù värua. E ta ù Atua, e te Fatu, òe tei rahi roa. Ua vehihia òe i te hanahana e te mana,

2 i te faaàhuraa ia òe iho i te märamarama mai te àhu ra, e te hohoraraa i te mau raì ra mai te päruru ;

3 i te vauvauraa i to na ra mau piha i te pape. E te räveraa i te mau ata ei pereoo no na, i te hahaereraa nä nià i te pererau ra o te mataì,

4 i te faariroraa i te mau merahi no na mai te mataì ra, e te mau tävini no na mai te auahi ura ra.

5 Na òe i haamau i te tumu o te fenua, ia òre roa ia âueue.

6 Ua täpoì hoì òe ia na i te àputo, mai te àhu ra, te teitei ra te pape i te mau mouà.

7 Ia aòhia e òe ra, maùe atu ra; i te haruru o to pätiri ra, ua haapeepee atu ra i te haere.

8 Ua aè rätou i te mau mouà, ua pou rätou i te mau peho, i te vähi i haapaòhia e òe no rätou ra.

9 E ôtià tei haapaòhia e òe, e òre ia e maìri ia rätou, e òre e hoì faahou mai e haanïnä i te fenua.

10 Ua tuu mai o ia i te pape pihaa ei vai matätia, o tei tahe haere nä roto i te ärea o te mau mouà ra :

11i reira te mau puaa o te fenua nei i te ïnuraa, e te mau âtini ôviri i te haamäharaa i to rätou hiaai.

12 I pïhaì iho te mau manu o te reva i te pärahiraa o tei òto i roto i te mau âmaa rii.

13 Te faararirari nei ò ia i te âivi rii no roto i to na ra mau piha ; e te î nei te fenua i ta òe i faahotu mai.

14 Te faatupu nei ò ia i te àihere na te mau puaa, e te räau rii na te taata. E te roaa nei te mäa ia na no roto i te fenua :

15 e te uaina e òaòa ai te âau o te taata nei e te monoì i hinuhinu ai to na mata, e te päne e itoito ai te âau taata nei.

16 Te mau räau a te Fatu ra, ua paari ia, te mau âreti i Repanona ra, ta na i tanu ra,

17 e tei ôfaahia e te mau manu ra. Te mau peruti ra to te hetite ra ùtuafare.

18 Te mau mouà teitei ra, no te puaaniho ôviri ia ; e te mau mato ra, e haapüraa ia no te täfana.

19 Ua hämani o ia i te marama no te mau tau i haapaòhia ra, ua ìte hoì te mahana i to na maìriraa.

20 Na òe i hopoi mai i te pöuri, e ua ruì iho ra, ei reira te mau taehae o te ururäau ra e haere ai,

21 te mau riona âpï i te ûâ-haere-raa i te mäa, i te ìmiraa i te mäa i te Atua ra.

22 Ua hiti anaè te mahana ra, ua hoì rätou, e ua taòto faahou i roto i to rätou mau âpoo.

23 Ua haere iho ra te taata i te òhipa na na, ta na i rave ra, e ahiahi atu.

24 Aita te huru rau o ta òe ra òhipa, e te Fatu. E mau räveà paari anaè ä ta òe. Ua î te fenua nei i ta òe ra taoà.

25 E tënä na hoì miti rahi e te âano, tei reira te mau mea e nee haere, eita e hope ia taiò : te mau mea rii ra e te mea rarahi atoà ra.

26 Tei reira te mau pahï i te tere-haere-raa; tei reira te Reviatana ta òe i hämani i te haùti haereà.

27 Te tiaì anaè ra te reira ia òe ra, ia noaa ta rätou mäa i te taime mau ra.

28 O ta òe i horoà ra, o ta rätou ia i rave ; ua heheu òe i to rima ra, ua îî anaè ia rätou i te maitaì.

29 Ua püroù òe i to mata ra, e àti ia to rätou. Ua rave mai òe i to rätou aho, ua pohe ia rätou, e ua hoì faahou i to rätou ra repo.

30 Ua tono mai ra òe i to värua, ua hämanihia rätou. E ua rave faahou òe i te aroä o te fenua.

31 E vai ä te hanahana o te Fatu e a muri noa atu. Te òaòa nei te Fatu i ta na iho ra òhipa.

32 Ua hiò anaè o ia i te fenua, ua rürü ia ; ua faatiàià anaè o ia i te mau mouà ra, ua pee te auahi i nià.

33 Te ora nei au ra, e himene ä vau i te Fatu ; te vai nei au ra, e himene au ei haamaitaì i taù Atua.

34 E mauruüru ä to ù manaòraa ia na ; e òaòa hoì au i te Fatu.

35 Te feiä rave hara ra, e mou ia i te fenua nei ; e te feiä parau ìno ra, e òre roa ia. E haamaitaì i te Fatu, e taù värua e. Hareruia.

Heuraa Manaò.

Ua riro te Taramo 104 èi faufaa faahiahia roa no te tupuraa i te mau hinaaro o te Atua no te hämaniraa e ta na horoà. Te faahanahana nei ò ia i te mana rahi e te mana o te Atua, o te faaìte ra i te mau òhipa a te aru. I roto e rave rahi tupuraa, e riro teie manaò èi mau tumu parau mai te òaòa, te mauruüru, e te ìteraa i te Atua èi taata päpaì e èi pätururaa na te ao nei. Te tumu parau no nià i te peu mau no roto mai i te tuhaa, mai te tahi atu mau taata, no roto mai ia i te mau pehepehe faaroo o te Puta a te mau Taramo. Ua päpaìhia teie mau parau i roto i te huru o te peu tumu no te nünaa Ìteraèra i tahito ra e te faaìte nei i ta rätou hiòraa no nià i te ao nei mai te mea e, ua faauëhia e ua täpeàhia te reira e te Atua. Te faaìte ra teie manaò taa ê i te hoê mana märamarama o te mau àamu i mua ra e te mau himene o te haamaitaì i te mana o te aru. E au te tahi feia mäìmi i te mau himene no Àifiti aore ra no te mau pae fenua no Metopotamia, tera rä, i roto i te Taramo 104, ua tuu-taa-ê-hia te reira i nià i te Atua Nui Tumu Tahi.

Te hoê irava tumu, o te ìrava 24 ia : 24 Aita te huru rau o ta òe ra òhipa, e te Fatu. E mau räveà paari anaè ä ta òe. Ua î te fenua nei i ta òe ra taoà. Te faaìte nei teie ìrava i te manaò e te faaìte ra te mau mea atoà e vai ra i te paari e te horoà a te Atua tei Rähu. Te tïtau manihini nei ò ia ia tätou ia fëruri i te aru e ia hiò i te reira èi haapäpüraa no te rahi o te Atua.

Ua î roa te Taramo 104 i te mau ìrava nehenehe roa o te faaìte ra i te rahi o te Atua e ta na hämaniraa. Teie te tahi atu mau ìrava faufaa roa :

Ìrava 1 : "E to ù värua, tei haamaitaì i te Fatu E to ù Atua, e mea maitaì roa òe E mea maitaì roa òe Te taì nei òe e te ànaanatae.

Ìrava 5 : “Ua Rähu ò ia i te fenua i nià i to na mau niu, eita roa atu ò ia e taìrihia. Te faaìte nei te reira i te vai-maitaì-raa e te faanahoraa i roto i te hämaniraa a te Atua.

Ìrava 14 : "Te horoà nei ò Ia i te puai no te mau hinaaro o te taata, e te mau tumu raau no te mau hinaaro o te taata, no reira, e faatupu te fenua i te maa. Te faahanahana nei teie ìrava i te Atua i roto i te hämaniraa, ma te horoà i te mau hinaaro o te ora.

Ìrava 31 : "Te hanahana atoà o te Fatu e a muri noa atu, a vaiiho ia òaòa te Fatu i ta na mau òhiparaa " E mea mure òre te hanahana o te Atua, e no reira, e färii ò ia i te òaòa i roto i ta na hämaniraa. Te faataa ra teie mau ìrava atoà i te hoê tuhaa taa ê o te Atua e ta na òhipa i roto i te ao nei.

Te faatumu nei te mau manaò tumu o te Taramo 104 i nià i te maitaì o te Atua èi taata päpaì e èi turu i te ao nei. Teie te mau tuhaa rahi o teie poroì :

Te Atua èi taata päpaì veà : Te faataa ra te hohoà i te mau mea atoà no te hämaniraa i te päpe, te raì e tae atu i te fenua, mai te mau miti e tae atu i te mau mouà, e te mau mea ora atoa. Te faaìte nei te reira i te mana hope òre e te paari o te Atua.

Te haapäpüraa a te Atua : Te òhipa nei te mau mea atoà i roto i te aru ma te au i te rima maitaì o te Atua. E fänaò ò ia i te mau mea ora e e haapaò maitaì i te mau mea ora atoà, e te ìtehia ra to na huru höroiraa i roto i te rahiraa o te mau mea ta na e horoà ra i te fenua.

Te mau hohoà hanahana e te aroha o te Atua : Te mau hohoà o te faaìno i te hanahana o te Atua. Ua riro te nehenehe e te fifi o te ao nei èi faaìteraa i ta Na Haamaitaìraa.

Te tïtau-manihini-raa i te Atua ia ârue i te Fatu no to na rahi, to na paari, e to na hämani maitaì i ta na mau mea ora, na roto i te fëruri-maite-raa i nià i te òhipa a te Atua.

Ia haapotohia noa atu, ua riro te Taramo 104 èi ôroà no te Atua èi puna no te oraraa, te märamarama, e te òaòa no te mau òhipa atoà. Te faaitoito atoà nei ò ia ia tätou ia ìte i to tätou tiàturiraa ia na e ia pähono i te haamoriraa e te mauruüru.

E mea faufaa roa te tiàraa o te Atua èi taata päpaì no te pae no te faaroo i te pae no te mau manaò, e ua faataahia iho ä rä i roto i te mau ìrava mai te Taramo 104. Teie te tahi hiòraa o teie tiàraa :

Te tumu o te mau mea atoà : Te faaìtehia ra te Atua mai te tumu e te pü o te mau mea atoà e vai ra. Aita ò ia e mauruüru no te hämani, tera rä, e horoà mai ò ia i te hoê täpaò e te hoê faaueraa no te hämani. E ìte te mau tuhaa atoà o te ao nei, te raì, te mau mouà, te mau moana, aore ra te mau mea ora, i to na oraraa e te au-hoê-raa i roto i te Atua.

È ère te Atua èi pätururaa : È ère te Atua i te mea taa ê no te hämani ; E ora atoà ò ia i te ao nei. Te haapäpü ra te Taramo 104 e mea nafea te Atua ia horoà i te mau hinaaro o ta na mau mea ora atoà, te tönoraa i te maa, te pape, e te faatereraa i te mau huriraa o te aru.

Te Atua èi arii no te hämaniraa : È ère te hämaniraa i te hoê òhipa ìno a te Atua. Te faaòhipa nei ò ia i te mana arii i nià ia na, te auraa ra, e òhipa te mau mea atoà i raro aè i ta na ärataìraa. Te vai ra i roto te faito o te mau mea ora e te mau täuiraa o te mau puai mau. È ère te Atua i te mea nehenehe roa e te paari, o te faaìte ra i te nehenehe e te paari : è ère te mana o te Atua anaè, no ta na atoa rä vahine e to na nehenehe te fenua. Te faahanahana nei te taata faatere i te hohoà o te ao nei èi faaìteraa i te mau huru maitätaì o te Atua. Te faarirohia ra te Atua èi taata päpaì hohoà èi taata faatere puai roa, e mea paari, e mea hanahana, e e mea tià ia na ia vai noa. Te tïtau nei teie òhipa i te feia faaroo ia pähono i te ârueraa, te ìteraa, e te faahemaraa i te aroha i te ao nei e haaàti ra ia rätou.

Eaha te tuàtiraa i rotopü i te Atua, te Rähu e te mau höpoià a te taata ?

Te täairaa i rotopü i te Atua e te höpoià a te taata i roto i te poroì a te Taramo 104 e i roto i te Parau Atua a te Pîpîria.

E mea nahea teie na tuhaa e piti :

Te Rähu èi ö na te Atua : Ua riro te Atua, èi taata faatere, èi vahi ora no te taata, tei î i te mau taoà huru rau. E höpoià teie ö i te hoê höpoià na te taata ia haapaò i te mau mea hämani e ia paruru i te reira èi òhipa no te faatura i te Atua.

Te mau höpoià no te faatereraa (te tiàraa) : E tïtauhia te taata ia riro èi mau tià no te hämaniraa. I roto i teie òhipa, e tià ia rätou ia faatere i te aru na roto i te paari, ma te âpe i te faaòhiparaa rahi roa e te parururaa i te faito o te faatià i te mau mea atoà ia manuia.

A pure na roto i te òhipa : Te färiiraa i te Atua èi taata päpaì hohoà, è ère ia i te mea au i te parau, no te mau òhipa atoà rä o te faaìte i te faaroo. E riro te äupururaa i te mau mea e haaàti ra ia tätou èi huru haamoriraa, o te faaìte ra i te mauruüru rahi i te taata päpaì hohoà.

Hiòraa i te faanahoraa o te päpe : Te faataa ra te Taramo104 i te hoê ao ìno, i reira te mau tuhaa atoà o te hämaniraa i te vahi e te tiàraa o to na haapäpüraa. Te piihia ra te hui taata nei no te faatura i teie faanahoraa a te Atua na roto i te oraraa ma te haapaò maitaì e te âperaa i te mau faanahoraa mau.

No reira, te tïtau ra te reira i te hoê pähonoraa itoito : te parururaa, e te faaòhiparaa i te mau räveà hämaniraa. Te haamanaò ra te reira i teie mahana, te mau fifi o te fenua i te hinaaro ia faatura i teie mau höpoià ia òre ia moè. Ua riro mau ä te Taramo 104 èi ôroà faahiahia o te rähuraa e te rahi o te Atua. Te peni nei ò ia i te hoê hohoà pehepehe no te aru èi faaìteraa no te mana e te paari o te Atua.

Teie te tahi mau tuhaa faufaa e ìtehia ra i roto i teie taramo :

Te hanahana o te rähuraa : Te faataa ra teie taramo i te mau mea faahiahia o te fenua, te miti, e te ra'i e te mau hohoà e rave rahi. Te mau mouà, te mau peho, te mau ànavai, te mau ànimara, e te mau òhuraa o te aru, e mau faaìteraa anaè ia no te faanahoraa a te Atua i roto i te aru.

Ua täaihia te mau mea ora atoà i te Atua : Te haapäpü ra ò ia e ua täaihia te mau mea ora atoà i te ärataìraa a te Atua. E ìmi te mau ànimara e te mau taata i ta ratou maa e e ìte rätou i ta rätou maa mäoti te mau ö a te Atua.

Te mana e te mana arii o te Atua : Te pee ra te mau mea atoà i hämanihia i te mau faaueraa a te Atua, ma te haamäramarama i to Na mana arii ôtià òre. Te vai atoà ra te mau tuhaa puai mai te mataì e te auahi i roto i ta na täviniraa.

Te òaòa e te ârueraa : Te tïtau manihini mai ra te taramo ia tätou ia fëruri i te mau mea i rähuhia èi räveà no te ârue i te Atua. Ua riro te nehenehe o te ao nei e te au-maitaì-raa o te aru èi mau tumu no te òaòa e no te haamoriraa. Ua riro teie taramo èi äniraa ia hiò i te aru e ia ìte i te rima o te Atua i roto i te mau tuhaa ïti atoà. E faahaamanaòraa te reira no to tätou tuàtiraa i te ao e haaàti nei ia tätou e i to tätou tiàraa i roto i te ohipa a te Atua.

Te Taramo 104 èi puna nehenehe no te faaüruraa no te fëruri i nià i ta tätou höpoià no te aru. Teie te tahi mau räveà no te faatupu i te hoê tuàtiraa :

Te färiiraa i te rähuraa èi ö noo mai i te Atua ra : Te faahanahana ra te taramo i te aru èi òhipa na te Atua, te hanahana e te tià roa. E ärataì te reira ia tätou ia hiò i te fenua eiaha mai te hoê noa räveà e tià ia faaòhipahia, mai te hoê rä höroà moà e tià ia faahereherehia e ia faaturahia.

Te hoêraa : I roto i te faataaraa e mea nafea te mau tuhaa atoà o te aru e turu ai i te ora (te mau pape e faaàmu ra i te fenua, te mau raau e horoà ra i te maa, e te vai atu ä), te haapäpü ra ò ia e mea paruparu te âifaitoraa o te rähuraa. E höpoià na tätou, èi taata, ia paruru i teie âifaitoraa.

Te òhipa ârueraa e te mauruüru : E haa-faahiahia-raa te aru i roto i to na mau huàhuà atoà, mai ta te taata päpaì i te taramo e rave ra, e faatupu i roto ia tätou i te mauruüru o te faaìtehia ra i roto i te mau òhipa päpü no te haapaò i te mau mea e haaàti ra ia tätou.

Te tiàauraa : Mai te peu e e horoà mai te Atua i te hämaniraa na te hui taata nei, mai ta te tahi atu mau ìrava pîpîria e faaìte ra, te faahaamanaò mai ra te Taramo 104 ia tätou e e tià ia täpaòhia teie tiàauraa e te faatura e te paari. Te tïtau manihini ra teie taramo ia tätou ia hiò i te aru mai te hoê faaìteraa i te rahi o te Atua e ia òhipa èi tiaì haapaò i te parururaa i te reira. Teie huru hiòraa e riro èi piiraa puai no te färii i te mau huru oraraa maitaì aè e no te paruru i to tätou oraraa no te mau uì a muri aè òia hoì i teie mahana no ànanahi.

Ua rau te huru i roto i te mau òhipa i te pae o te aru no teie nei tau, mea pinepine na roto i te haapäpüraa i te hoê täairaa i rotopü i te taata e te aru. Teie te tahi mau hiòraa :

Te huru o te taata : E faatuàti teie manaò i te parururaa i te aru e te huru pae värua na roto i te faatupuraa i te hoê hiòraa i reira te mea moà o te aru e te au-maite-raa i rotopü i te taata e te mau mea e haaàti ra ia tätou. Òia hoì, te mau peu mai te fëruriraa i roto i te hepohepo òre, aore ra te mau peu o te faahanahana i te Fenua. Te mau ture faauruähia i te pae värua : Te tiàturi nei te tahi mau täatiraa i te mau faaueraa tumu i te pae värua no te ärataì i ta rätou mau òhipa i te pae o te aru, mai te faaturaraa i te ora, te parau-tià, e te maitaì o te taatoàraa. Èi hiòraa, te hoê nei te mau tuhaa rahi o te parururaa i te rähu i faaäuhia i te mau faito i te pae faanavaìraa faufaa, i te pae vaamataèinaa, e i te pae no te aru i te pae no te oraraa faaroo.

Te faaâpïraa na roto i te parururaa i te aru : Te hiò nei vëtahi pae i te àti i te pae no te aru mai te hoê räveà no te patu faahou i to tätou huru faaroo, na roto i te uiuiraa no nià i ta tätou mau faufaa e ta tätou mau peu no nià i te aru. Òia atoà ia te fëruriraa i to tätou pärahiraa i roto i te ao nui e ta tätou höpoià i nià i te ao nei. Te faaìte nei teie mau reni ärataì e, te huru i te pae no te faaroo e riro èi ärataì puai no te faaüru i te mau òhipa a te aru e no te haapuai i ta tätou fafauraa ia paruru i te mau fenua o te ao nei. Ia faaroo te taata i te reo o te fenua e tià ai.

Òhipa 2.1-11

Te haereà mai o te Värua Maitaì

1 E tae mau atu ra i te mahana Penetetöte, ua taìruru mäite aè ra rätou atoà i te vähi hoê mä te hinaaro hoê.

2 E aore i mähia, o te haruru mai ra no nià mai i te raì mai te mataì rahi ûàna ra, î roa aè ra te fare i pärahihia e rätou ra.

3 Ua fä mai ra te arero mäa ia rätou ra mai te ahi ra te huru, e faaea iho ra i nià iho ia rätou atoà ra,

4 e î aè ra rätou atoà i te Värua Maitaì, ua parau iho ra i te parau èê, i ta te Värua i horoà mai i te parau ia rätou ra.

5 E te pärahi ra te taata âti-Iüta paieti i Ierutarëma, no te mau fenua atoà i raro aè i teie nei raì.

6 E pärare atu ra taua roo ra, ua ruru mai ra te taata atoà, e mäere iho ra, no te mea i faaroo atu ra taua mau taata atoà ra i ta rätou iho parau mau i te parau-raa-hia mai ra.

7 Faahiahia atu ra rätou atoà mä te pöpou, nä ô iho ra rätou rätou iho : «Inaha, è ère änei rätou e parau nei i to Tarirea anaè?

8 E aha rä hoì teie i ìte ai tätou atoà nei i to tätou iho reo mau i te parau-raa-hia mai ?

9 To Paretia, e te âti-Mëtai, e te âti-Èrama, e te feiä e pärahi i Metopotamia, e Iutea, e te Tapatotia, e to Ponoto, e to Àtia,

10 e to Ferutia, e to Pamafuria, to Àifiti, e to Rupi i te pae i àti mai i Turene ra, e te taata èê hoì no Röma, te âti-Iüta, e te peroteruto,

11 to Tereta, e to Âräpia, i te faarooraa atu tätou ia rätou i te parauraa mai i te peu taa ê a te Atua i ta tätou iho nei mau parau mau.

Heuraa Manaò.

Teie te hoê tätararaa no puta Òhipa pene 2 i te mau ìrava 1 e tae i te 11 e te hoê fëruriraa no nià i te mau ìrava tei faarirohia èi mea faufaa.

1. Ua tupu te päpaìraa e te mau manaò èi faaìteraa i te tupuraa te Ôroà Penetetöte mätamua roa, te hoê òhipa faufaa rahi i te haamataraa o te Ètärëtia. I muri aè i te Revaraa, ua putuputu te mau pipi i roto i te hoê piha, e ua ìte rätou i te tupuraa o te fafauraa a Ietu i te taeraa mai o te Värua Moà. E täpaò teie taime i te hoê täuiraa i roto ia na iho e te ìritiraa i te hoê poroì no te ao atoà nei i ôpuahia no te mau nünaa atoà.

2. Hiòraa i te päpaìraa. Te täìrururaa e te tiaìraa ìrava 1 : Te huru o te âmuiraa : E haamata te faatiàraa na roto i te faataaraa i te mau pipi i putuputu i te hoê vahi. Te haapäpü nei teie hoêraa i te pae tino e te pae värua i te faufaa rahi o te nünaa i roto i te òhipa tiaìraa i te fafauraa hanahana.

Te huru tiaìraa : Te faahohoà ra te tupuraa i te pure, te hau, e te tiaìraa i te hoê tupuraa o te faahuehue i to ratou tupuraa mau. Te faahohoà ra teie haaputuputuraa i te hoê täuiraa âmui e fatata mai ra.

Te faaiteraa a te Värua Moà (ìrava 2 e tae i te 4) Te faaìte nei te päpaìraa i te hoê taì mai te hoê mataì puai e faaî ra i te fare. Te faaìte ra teie mau faaiteraa te taì, te mataì, e i muri iho te mau arero auahi i te hoê òhipa a te Atua o te ìte-mata-hia e o te faaroohia, teie parauraa no taì, taì ia na te àiü fänau ta te Atua Nui Tumu Tahi i haafänau te Ètärëtia a te Metia, te mataì ra te Aho i haapuaìhia.

Te niniiraa e te täuiraa : E mea vitiviti e e mea hope roa te niniiraa a te Värua Moà : ua î te taatoàraa o te mau pipi i te Värua, o te ärataì ia rätou ia paraparau na roto i te tahi ê atu reo. È ère teie òhipa i te mea faufaa òre ; te faatäipe ra te reira i te puai o te täuiraa o te ôfati i te mau täôtiàraa o te taata (te mau täôtiàraa iho ä rä o te àparauraa) e o te haamatara i te tupuraa mau i te mau parau i haamauhia e te Metia.

Te täipe o te auahi : Èita noa te vairaa mai te mau arero o te auahi e tämä, i te hohoà atoà rä o te mana o te Atua o te türama e o te haapau i te mau mea atoà i nià i to na èà, ma te haamanaò i te mau parau i roto pîpîria na mua atu (mai te höroàraa i te Ture ia Mote ra i nià i te mouà Tinai).

 

Te huru o te mau ìte (ìrava 5 e tae i te 11) Te mau reo e te mau nünaa atoà : Noa atu e, e mea maere te taa-ê-raa, te faaroo nei te mau Àti Iuta no te mau fenua èè i te mau pipi i te paraparau-raa-hia na roto i to rätou iho reo tumu, òia atoà ia tätou i teie mahana. Te haapäpü ra teie mau parau e ua faataahia te Èvaneria no te mau taata atoà, no te nünaa atoà, no te mau fenua atoà noa atu e aha te peu, te iho, hiroà, te taère aore ra te reo, ma te faaòre i te huru rau mätamua no roto mai i te àrepurepuraa o te mau reo i te patu no Päpera.

Te maere e te uiraa : E faatupu te huru rau o te mau reo i te maere e i te tahi mau taime te taa-òre-raa i rotopü i te feia e faaroo, o te ìte ra i te temeio o te haafifi ra i ta rätou mau huru märamaramaraa e te mau àparauraa mätauhia.

3. Te ìrava tumu te ìrava 4 ia, 4 e î aè ra rätou atoà i te Värua Maitaì, ua parau iho ra i te parau èê, i ta te Värua i horoà mai i te parau ia rätou ra.

Manaò faufaa : I teie taime mau e ìtehia ai te òhiparaa a te Atua i roto i te oraraa o te mau pipi. Ua riro to ratou îraa i te Värua èi täpaò no te hoê täuiraa rahi i roto i to rätou oraraa e i roto i te àamu o te Ètärëtia.

Te täuiraa o te taata iho e o te taatoàraa : Te faaìte nei te parau haa 'faaî' i te hoê täuiraa no te taatoà, te hoê täuiraa rahi tei faatupuhia e te mana o te Värua ia tià i te mau pipi i teie nei ia färii i te hoê räveà âpï no te faaìte i to rätou faaroo e no te haaparare i te parau poroì a te Metia.

Te päpüraa o te parau poroì : Te mea ta te mau pipi e parau nei " na roto i te tahi ê atu reo " e täpaò ia no te tupuraa o te Èvaneria. Na te reira e faatià ia tätou ia fëruri mai teie atu taime i te hoê Ètärëtia tei hau atu i te mau ôtià, no te peu tumu, te iho tumu, te hiroà tumu e no te hiroà e te reo, ma te haapäpü i te manaò e e noaa te aroha o te Atua i te mau taata atoà, noa atu e aha te tumu.

Te töhuraa e te täpaò no te hoê haamataraa âpï : Te faahiti nei teie temeio i te mau töhuraa a te Faaäuraa Mätamua e te faahohoà nei te reira i te tiàraa o te Ètärëtia i roto i te haaputuputuraa i te mau nünaa, ma te haapäpü i te ôpuaraa a te Atua no te faaoraraa i te taata nei.

4. Àita te mau tätararaa e te mau faanavaìraa no nià i te Atua e faataa noa nei i te hoê temeio taa ê ; te haamau nei te reira i te niu no te hoêraa e no te mau òhipa no te ao atoa nei. Teie te tahi atu mau manaò :

Faataa-ê-raa e o Päpera : I te vahi i faatupuhia ai te àmahamaharaa i te pae o te reo i te àrepurepuraa o te mau reo i Päpera, i ò nei, ua riro te huru rau èi räveà e pärare ai te poroì a te Atua e e hoê ai i te mau nünaa o tei pätoì na i mütaa iho ra.

Te pororaa e te òhipa : E tae mai te faaìteraa a te Värua Moà no te faaineine i te mau pipi no te òhipa o te pororaa èvaneria. Èita teie värua ta rätou e färii e horoà noa ia rätou i te mana no te poro, no te haaputapü atoà rä i te âau o te feia e faaroo ia rätou na roto i to rätou iho reo, e na roto i te reira, e roaa ai ia rätou te parau mau no te hanahana.

Piiraa no te hoêraa i roto i te mau tufaa huru rau : Te ani nei teie ìrava i te nünaa Marü Metia ia ìte e ia faahanahana i te huru rau o te mau höroàraa e te mau reo èi taoà rahi e èi täpaò ìte-mata-hia no te vairaa mai o te Värua i rotopü i to na mau mero atoà.

5. Te puta Òhipa pene 2 : i te mau ìrava 1 e tae i te 11 ua faanahohia na roto i te faaüruraa a te Värua Moà i nià i te âmuiraa, e ua tupu te reira na roto i te mau tuhaa e rave rahi : te tiaìraa e te pure a te mau pipi, te faaìteraa a te Värua, e i te pae hopeà te faaìteraa a te mau taata e rave rahi o te ìte nei i te reira. Te faataa-maitaì-hia ra e te ìrava 4 mai te hoê taata tuatapapa i te parau no nià i te Atua e te faatiàraa o te àamu, o te täpaò i te täuiraa o te hoê huru oraraa i roto i te tiaìraa i te hoê oraraa e rave ra i te òhipa i roto i te ao taatoà nei. Te faatäipe ra teie temeio i te hoêraa na roto i te mau räveà huru rau e te faaineine ra i te èà no te haaparareraa i te Èvaneria na te ao atoà nei. Ia òto te reo tumu o te fenua i reira e pïnaì te navenave o te aho. Òia hoì, te faaroo e òhipa ra mea ora ia, te faaroo aore e òhipa mea pohe ia.

Röma 8.8-17

8 E teie nei, te feiä i au i ta te tino ra, e òre roa te Atua e mauruüru ia rätou.

9 Aore rä òutou i au i ta te tino ra, te au nei rä i ta te Värua ra, no te mea te pärahi ra te Värua o te Atua i roto ia òutou. Te ère ra rä te hoê taata i te Värua o te Metia ra, è ère ia ò ia i te taata no na.

10 E tei roto te Metia ia òutou ra, te ora nei ia te Värua i te parau-tià, ua pohe mau rä te tino i te hara.

11 Te pärahi ra to na Värua i roto ia òutou to tei faatià ia Ietu i te poheraa ra, o tei faatià i te Metia i te poheraa ra, na na atoà ia e faaora i to òutou mau tino pohe ra i to na Värua i pärahi i roto ia òutou na.

12 E teie nei, e te mau taeaè ra, e àmutärahu tätou, è ère rä i ta te tino a haapaò atu ai i ta te tino ra.

13 Ia haapaò hoì òutou i ta te tino ra, e pohe ia òutou ; ia tinai rä òutou i ta te tino ra i te Värua, e ora ia òutou.

14 O te feiä atoà hoì i ärataìhia e te Värua o te Atua ra, e tamarii anaè ia rätou na te Atua.

15 È ère hoì i te värua tävini tei noaa ia òutou ia mataù faahou ; o te Värua faatamarii rä tei noaa ia òutou, i parau ai hoì tätou : «E Àpa, e ta ù Metua.»

16 O te Värua iho hoì, e to tätou atoà nei värua, o tei faaìte ia e, e tamarii tätou na te Atua.

17 E tamarii ra, e feiä tufaa ia ; e feiä tufaa i te Atua ra, e feiä tufaa tätou e te Metia ; te pohe âpipiti nei hoì tätou e ò ia atoà, ia haamaitaì-âpipiti-hia tätou e ò ia atoà hoì.

Heuraa Manaò.

Teie te hoê tätararaa no te Roma pene 8 i te mau ìrava 8 e tae i te ìrava 17 e te hoê haamäramaramaraa no nià i te ìrava tumu no teie nei èpitetore.

Tei roto te mau ìrava täpiri e te mau ärataìraa o teie mau ìrava i te hoê tuhaa o te èpitetore i reira to Paulo faataaraa i te oraraa âpï i püpühia i te feia faaroo. Te faaäu nei ò ia i te oraraa e faaterehia nei e te tino e tei ärataìhia e te Värua, no te faaìte e nahea te vairaa mai te Värua Moà no te täui i te oraraa o te feia tiàturi Atua, ma te faariro ia rätou èi mau tamarii na te Atua e èi feia tufaa i te Metia. E piti tuhaa i roto i te mau tïtauraa : i te hoê pae, te faaìteraa i te paruparu o te tino no te haamaha i te mau tïtauraa a te Atua, e i te tahi pae, o te haapäpüraa ia i te parau mau i te faaroo e te tuàtiraa ta te faaroo i te Metia e püpü mai nei.

1-Hiòraa i te huru o te taata i roto i te Roma pene 8 : i te mau ìrava 8 e tae i te 17 Te mau hopeàraa o te huru o te tino (ìrava 8 e tae i te 11)

Ìrava 8 : Te haamata nei o Pauro na roto i te parauraa e " o tei ora i te haapaòraa i ta te tino ra, e òre ia e mauruüru i te Atua ". Te haapäpü ra teie parau i te faataa-ê-raa mau i rotopü i te hoê oraraa faaterehia e te paruparu taata e te hinaaro o te Atua.

Te mau ìrava 9 e tae i te 11 : I ô nei, te faataa ê nei te âpotetoro i te huru o te tino e to te Värua. E faahaamanaò ò ia i te feia faaroo e, àita rätou i roto i te tino nei, tei roto rä i te Värua o te Atua, o te huti mai i roto ia rätou i te hoê oraraa âpï e te riàrià na roto i to na vairaa i roto i te ora. E faaìtehia i ô nei te vairaa o te Värua èi mana no te tiàraa âpï o te taata tiàturi.

2-Te piiraa ia ora mai te au i te Värua (ìrava 12 e te 13)

Ìrava 12 : Te haapäpü nei o Pauro e, no te mea hoì e, ua tiàmä te feia tiàturi Atua i te faahaparaa, e höpoià atoa ia na rätou ia haapae i te mau òhipa a te tino nei.

Ìrava 13 : Te haapäpü nei teie ìrava i te tïtauraa ia rave i te hara, òia hoì, te tuuraa i te pohe i roto i to tätou huru taata, te tïtauhia nei i te taata ia ora mai te au i te Värua. E piiraa ôhie ia täui i te mau mahana atoà na roto i te aroha e te here hanahana.

3-Faaàmuhia èi Tamarii na te Atua (ìrava 14 e tae i te 17)

Ìrava 14 : Te ìrava tumu ia " O rätou atoà hoì tei ärataìhia e te Värua o te Atua ra, e mau tamarii anaè ia rätou na te Atua ". Te haapoto nei teie ìrava i te âau o te parau poroì : ia ärataìhia tätou e te Värua è ère ia i te hoê noa räveà no te oraraa, e faaìteraa atoà rä te reira no to tätou tiàraa taata e hanahana ai te Atua. Te auraa no te ärataìraa a te Värua, o te riroraa ia èi mero no te Atua ma te ôtià òre.

Mau ìrava 15 e tae i te 17 : Te faatupu nei teie mau ìrava i te manaò no te faaàmuraa. Ua faataa mai Pauro e, no te mea hoì e, àita rätou i färii i te värua faatîtî, e färii ia te feia faaroo i te värua faaàmu o te faatià ia rätou ia pii i te Atua e, " E te Metua, e ta ù Metua ". No reira, te haapäpühia ra rätou eiaha noa no to rätou faaoraraa, no to rätou atoà rä tufaa a muri aè, te âpitiraa atu i roto i te mau mäuiui o te Metia e, ò ia atoà te hanahana no a muri aè. Te höroà ra teie ìrava i te haapäpüraa rahi no nià i te faufaa e te riroraa èi mero o tei tiàturi i te ôpuaraa täraèhara a te Atua.

Te ìrava tumu : 14 O te feiä atoà hoì i ärataìhia e te Värua o te Atua ra, e tamarii anaè ia rätou na te Atua.

Tiàraa värua : Te haapäpü nei ò Ia e, àita to tätou äuraa e te Atua i niu-noa-hia i nià i te mau tïtauraa faatupuhia e te taata, i nià rä i te vairaa o te Värua i roto ia tätou, ta te faaroo anaè tei faatupu.

Te ôfatiraa i te ture : Ia ôpani anaè te ture i te taata ia täpae i te maitaì-roa-raa, e höroà mai te Värua i te hoê hiòraa no te hämani-maitaì-raa-hia i roto i te here e te riroraa èi mau tamarii na te Atua Nui Tumu Tahi.

Haapäpüraa : Èi mau tamarii, èita te feia faaroo e faahau noa e te Atua, ua faataa-atoà-hia rä ratou no te färii i te mau taoà no to Na pätireia, ma te faaìte i te fafauraa a te feia âià e te Metia.

No reira, e mea faufaa roa teie ìrava no te mea te haapoto nei e te haapäpü nei te reira i te ìteraa marü metia : te oraraa mai te au i te Värua o te tömoraa ia i roto i te hoê auraa päpü e te tämau i roto i te aroha Atua, ma te täui roa i te huru o te taata, ia iho mai te huru ta te Atua i tuu i roto ia na.

 

Ioane 14.15-26

E tono mai te Fatu i to na Värua

15 Ua hinaaro òutou ia ù ra, e haapaò i ta ù parau.

16 Na ù hoì e ani atu i te Metua ra, e na na e horoà mai i te tahi Faaaò ia òutou, ia pärahi mau ò ia e a muri noa atu io òutou nei.

17 O te Värua parau mau ra, o të òre e färiihia mai e te ao nei ra, no te mea aore i hiò ia na, aore hoì i ìte ia na. E ìte rä òutou ia na, e pärahi mau hoì ò ia io òutou nei, e ei roto hoì ia òutou.

18 Eita vau e vaiiho ôtare noa ia òutou, e hoì mai ä vau ia òutou nei.

19 E ia roovaù ïti aè, e òre to te ao e hiò faahou mai ia ù ; e hiò mai rä òutou ia ù, no te mea e ora vau, e ora atoà hoì òutou.

20 Ia tae i te reira mahana e ìte ai òutou e, tei roto hoì au i ta ù Metua, e tei roto hoì òutou ia ù e tei roto vau ia òutou.

21 Tei ia na ta ù ra parau e ua haapaò ò ia i taua parau ra, ò ia tei hinaaro mai ia ù. E tei hinaaro mai ia ù ra, e herehia mai ò ia e ta ù Metua ra ; e e here hoì au ia na, e e faaìte atu hoì au ia na ia ù iho.

22 Ua parau mai ra Iüta ia na eiaha Ìtatariota : «E te Fatu, e aha òe i faaìte mai ai ia mätou ia òe iho, e aore i to te ao ?

23 Ua parau atu ra Ietu ia na, nä ô atu ra : «Ia hinaaro mai te taata ia ù ra, e haapaò ia i ta ù parau. E e here mai hoì ta ù Metua ia na, e e haere atu hoì mäua ia na ra e pärahi mau atu io na ra.

24 O të òre e hinaaro mai ia ù ra, aore ia i haapaò i ta ù parau. È ère rä i ta ù teie nei parau ta òutou e faaroo nei, na te Metua rä i tono mai ia ù nei ra.

25 I faaìte au ia òutou i teie nei mau parau, i te pärahiraa vau io òutou nei.

26 Na te Faaaò rä, na te Värua maitaì ra, o ta te Metua e tono mai mä to ù nei iòa ra, na na e haapii mai ia òutou i te mau mea atoà ; e e faaìte faahou mai hoì ia òutou i te mau parau atoà ta ù i parau atu ia òutou na.

Heuraa Manaò.

Teie te hoê tuatapaparaa no te Ioane pene 14 i te mau ìrava 15 e tae i te 26, ma te faatumu i nià i te ìrava o te haapäpü ra e, o te reira te täpaò no te mau taata tätara parau e rave rahi.

I roto i te mau ìrava turu e te mau auraa atoà o teie ìrava no roto mai i te òreroraa parau aroha a Ietu, e o tätou i roto i te hoê haapiiraa hohonu no nià i te täairaa e te tiàturiraa. Ua pii Ietu i ta na mau pipi no te faaìte i to rätou here ia na na roto i te äu-raro-raa i ta na mau faaueraa, àita anaè te reira, i ta na parau tapu e tupu i roto i to na taatoàraa. È ère teie täairaa i rotopü i te here e te auraro i te hoê ture faufaa òre : e tïtau manihini te reira i te taata faaroo tätaìtahi ia ora i te hoê täairaa mau e te Metia, te hoê täairaa o te haamauhia na roto i te haapaò-maitaì-raa i ta na mau haapiiraa. Ia na reira ò ia, te faaineine ra Ietu i to na mau hoa no to na revaraa e fatata mai ra na roto i te haapäpüraa atu ia rätou i te hoê huru âpï : no te Tämahanahana, òia hoì te Värua Moà.

Ìrava 15 e tae i te 17 : Te tïtauraa no te here e haamata ia na roto i te hoê aniraa : 'Ua hinaaro òe ia ù ra, e haapaò i ta ù parau.' I ô nei, è ère te here i te hoê manaò päpü, e faaìtehia rä te reira na roto i te haapaò-maitaì-raa i te mau haapiiraa a te Metia. Na teie piiraa ia haapaò e haamau i te niu no te hoê au-täàti-raa puai e te Atua. Te parau tapu i muri iho, i roto i te na ìrava 16 e te 17, e pure o Ietu i te Metua ia tono mai i te " tahi Faaaò ". Teie taò, tei î i te auraa, o te Värua Moà ia o te òhipa èi òrometua haapii, èi ärataì, e èi paruru i te feia faaroo. E mea tuàti maitaì te reni ärataì i ô nei : èita te Faaaò e tae mai èi puai tino òre, èi hohoà rä no te vairaa mure òre o te Metia i rotopü i te feia tei here i te Metia.

Ìrava 18 e tae i te 21 : Te vai-ôtahi-noa-raa i roto i te mau ìrava i muri nei, ua haapäpü faahou mai Ietu e, èita ò ia e vaiiho ôtare noa i ta na mau pipi, noa atu to na revaraa. E tae mai te manaò no te 'faaüruraa' i ô nei, no te mea, te täamuraa e hoê nei ia Ietu e ta na mau pipi, èita ia te reira e ôfati i te pohe e aore rä, i te faataa-ê-raa i te pae tino. Areà rä, e täui te reira e e rave ò ia i te hohoà o te Värua e vai ra i rotopü ia rätou. Te haapäpü nei teie ìrava i te faito värua no te hoêraa e te Atua : te haapaò-maitaì-raa i ta na mau faaueraa è ère noa ia i te hoê tïtauraa no te faaitoito, e täviri atoà rä no te hoê auraa piri e te faaâpïhia e te Fatu.

Ìrava 22 e te i te 26 : Ua haamäramarama e ua faaaano atu ä te mau ìrava hopeà o te tuhaa i te fafauraa i fafauhia na mua atu.

E piti tuhaa to te òhipa a te Tämahanahana : e haapii ò ia i te mau mea atoà e e faahaamanaò ò ia i te mau pipi i te mau mea atoà ta Ietu i parau atu ia rätou. Te haapäpü ra teie faaueraa toopiti te haapiiraa e te faahaamanaòraa e te vai ora noa ra te òhipa faaoraraa e te haapiiraa a te Metia i roto i te âau o ta na mau pipi, noa atu e ua reva ò ia.

E mea maere mau te tätararaa a te ìrava 26 : " Na te Faaaò rä, na te Värua Maitaì ra, o ta te Metua e tono mai ma to ù nei iòa ra, na na e haapii mai ia òutou i te mau mea atoà, e na na e faahaamanaò mai ia òutou i te mau mea atoà ta ù i parau atu ia òutou na ". E rave tämuhia nei teie ìrava èi hiòraa, no te mea te faataa ra te reira i te tereraa e na reira ai te Metia e tämau noa ai i te paraparau e i te òhipa i roto i te oraraa o ta Na mau pipi. E faaìtehia te Värua Moà èi tià o te paturu, i roto i te fëruriraa o te feia tiàturi, i te taatoàraa o te haapiiraa a te Metia. Mea faufaa roa te tuhaa o te haamanaòraa : te haapäpü ra te reira e èita te parau a Ietu, tei faataehia aore ra na roto i te parau vaha aore ra na roto i te mau Päpaì Moà, e haamoèhia, e faaora-tämau-hia rä i roto i te oraraa pae värua o te feia haapaò maitaì. No reira, na te Faaaò e haapäpü e e tämau noa i te òhipa ta Ietu i haamata, ma te faariro i te taime faataa-ê-raa èi oraraa tämau, faaàmuhia e te vai-piri-raa mai te Värua Moà.

E rave rahi mau faahopeàraa to te parau tapu no nià i te Atua e te mau faaòhiparaa i te parau tapu no nià i te vai-tämau-raa mai o te Atua na roto i te Värua Moà : Te hoê hohoà o te hoê täairaa piri roa e te Atua : Te faahaamanaò mai ra teie ìrava ia tätou e e tià ia faaìtehia te here ia Ietu na roto i te au-raro-raa mau. È ère teie au-täàti-raa i te hoê noa pae, e tïtau rä te reira i te òhipa a te Atua i roto i te oraraa o te taata tiàturi, na roto i te Värua Moà o te haapii e o te ärataì.

Te tamau-noa-raa o te heheuraa a te Raì : Na roto i te fafauraa i te hoê Òrometua e te hoê Faaaò, ua haapäpü mai Ietu e, èita ta na mau parau e moè i te roaraa o te tau, e tämau noa rä te reira i te haamäramarama i te feia tiàturi na roto i te òhipa faaoraraa a te Värua Moà.

Te pätururaa i roto i te mau taime fifi : No te mau pipi tei manaò e, e mea paruparu rätou i mua i te manaò moèmoè i muri aè i te fänauraa, ua riro teie fafauraa èi puna no te tämahanahanaraa e no te haapäpüraa e, e vai itoito noa e te päruruhia te vairaa hanahana.

No te hoê taata faaroo no teie nei tau, te tïtau ra teie mau ìrava i te hoê fëruriraa hohonu e nafea ò ia e ora ai ma te itoito i to na faaroo. Te haapäpü nei te reira e e àtuàtuhia te auraa e te Atua eiaha noa na roto i te haapaòraa i te mau ture, na roto atoa rä i te hoê huru oraraa, tei faatupuhia na roto i te òhipa-tämau-raa a te Värua Moà i roto i to tätou mau oraraa i te mau mahana atoà.

Èi faaotiraa, te höroà mai nei te Ioane pene 14 i te mau ìrava 15 e tae i te 26 i te hoê hiòraa rahi e te tämahanahana no nià i te huru o te auraa e te Metia, noa atu to na taa-ê-raa i te pae tino. Te haamatara ra te ìrava i te faaueraa tumu faufaa roa e e ìriti te here ia Ietu, tei faaìtehia na roto i te au-raro-raa i ta na mau haapiiraa, i te ùputa no te haere-tämau-raa atu i mua i te aro o te Atua. Te haapoto taa ê nei te ìrava 26 i teie faanahoraa o te aroha ma te haapäpü e, o te Värua Moà te òrometua e te tiaì i te parau a te Metia, ma te haapäpü e, e vai ora noa ta na parau mau e e vai noa te reira i roto i te âau o te feia faaroo.

Te faaaanoraa i te tumu parau : E mea ànaanatae ia ìte e ua faaüru teie fafauraa a te Värua e rave rahi mau manaò no nià i te Atua e te mau faanahoraa faaroo, o te ìte nei i roto i te tereraa tämau o te òhipa a te Metia na roto i te räveà a te Atua, te hoê puna no te manaò âpï e te täuiraa. Te tahi fëruriraa i nià i teie ìrava e ärataì i te hoê mäìmiraa no nià i te mau räveà e haapuaihia ai te faaroo i te mau mahana atoà, na roto anei i te pure, te fëruri-hohonu-raa i nià i te mau Päpaì Moà, aore ra te peu a te hoê püpü taata ora. E ìriti teie uiraa i te hoê vahi no te àparauraa i rotopü i te mau peu a te Pîpîria e te mau tämataraa no teie tau no te oraraa faaroo, ma te tïtau i te mau taata atoà ia ìte faahou i te hohonuraa o te vairaa o te Atua e ia vaiiho i te Värua ia täui i to rätou auraa e te oraraa.

Heuraa Ìrava.

-Taramo 104, 1 E haamaitaì i te Fatu, e ta ù värua. E ta ù Atua, e te Fatu, òe tei rahi roa. Ua vehihia òe i te hanahana e te mana,

-Òhipa 2, 4 e î aè ra rätou atoà i te Värua Maitaì, ua parau iho ra i te parau èê, i ta te Värua i horoà mai i te parau ia rätou ra.

-Roma 8, 14 O te feiä atoà hoì i ärataìhia e te Värua o te Atua ra, e tamarii anaè ia rätou na te Atua.

-Ioane 14, 26 Na te Faaaò rä, na te Värua maitaì ra, o ta te Metua e tono mai mä to ù nei iòa ra, na na e haapii mai ia òutou i te mau mea atoà ; e e faaìte faahou mai hoì ia òutou i te mau parau atoà ta ù i parau atu ia òutou na.

Faaitoitoraa.

Teie te hoê manaò o te faaaò mai i roto i te hoê  autäraa (òia hoì te auraa, te hoê piiraa no roto mai i te âau, te hoê amuamuraa i roto i te mäuiui) e i te pae no te huru o te taata. Te ôpua nei teie päpaìraa ia riro èi faahaamanaòraa i te Atua tei Hämani e èi piiraa i te hoê höpoià âpï i nià i te fenua nei, to tätou ùtuafare âmui, ma te türuì i nià i te ärataìraa a te Värua o te täui i to tätou oraraa. Parau mau, e faatäno i te reira ia au i to te Atua huru e to Na iho mau tupuraa.

Te òto o te âau : Te hoê piiraa no roto mai i te Rähuraa " To ù värua, a haamaitaì i te Mure Òre " E te Fatu, tei hämani ia òe, e ìtehia to òe vairaa mai i roto i te raì nui ateate e te hanahana o te reva. Na roto i te Taramo 104, te faahaamanaò mai ra teie mau parau ia tätou e ua riro te aru, i roto i to na au-maite-raa atoà, èi faaìteraa i to te Atua ànaana e to Na hanahana. I teie rä mahana, te ìte nei tätou ma te tätarahapa e te mäuiui e ua pepe te rähu faahiahia mau na roto i ta tätou mau òhipa a te taata. E àrepurepu te mataì, e repo te päpe, e e mäuiui te fenua i ora na i mütaa iho ra i te mau pepe o te huenane e te nounou a te taata.

Mai taua mau pipi ra tei haaputuputu i te hoê vahi, ua färii i te aho ora o to Värua i te Penetetöte (Òhipa pene 2 ìrava 4), te hinaaro nei tätou ia faaorahia tätou e taua puai ora ra. Ia faaära mai te Värua Moà, na roto i te mana o to na aro, i roto ia tätou i te ôrama no te hoê ao tei î i te natura, i reira te mau taata ora atoà e faaìte ai i to mau maitaì.

E no te mea, na roto i te Atua i aroha, e tamarii mätou no aroha (Roma pene 8 ìrava 14), e tià ia tätou iho ia ìte i ta tätou mau òhipa tätaìtahi ; ua piihia tätou ia riro èi tiaì no teie fenua, ia tiaì i te reira mai te hoê taoà tei höroàhia mai ia tätou nei. Tera rä, e mea tià ia färiihia e, àita tätou i manuia i roto i teie höpoià. Te faaìte ra te huru paruparu i to tätou iho taa-òre-raa e te faatura òre i te òhipa i rähuhia.

E te Fatu, na roto i te fafauraa a te Faaaò (Ioane pene 14 ìrava 26), a haapii mai ia mätou eiaha noa ia märamarama i ta òe mau faaueraa, ia ora atoa rä i te reira i roto i to mätou auraa e te mau mea e haati nei ia mätou. Ia faaüru mai te Värua i roto ia tätou i te hoê paari âpï, e faahoì faahou mai i te mau täamuraa i rotopü i te taata nei e te aru, e ia täui i to tätou fëruriraa no te hoê haamataraa âpï mau.

I teie mahana no te roimata e te manaò rü, tei faateitei, tei haèhaa nei tätou i ta tätou täparuraa : faaora i to tätou matapö, höroà mai i te puai no te faahoì faahou mai i te mea ta tätou i hämani, e no te faatupu faahou i roto ia tätou i te hinaaro ûàna ia ora mai te au i hämani. Ia faahoì mai i te maitaì te ora i roto i te mau üru raau, te mau miti, te mau ànavai, e te mau mea ora atoà e haapoupou nei mätou i to Hanahana. Ia riro tätou, na roto i te òhiparaa a to Värua, èi mauhaa no te hoê ao i reira te here e te faatura i te Fenua nei e riro ai èi òhipa mätamua roa no to tätou âau e no to tätou oraraa. Âmene.

Te tahi parau tumu o teie autäraa i te pae faaroo, Te âmuiraa ia i rotopü i te hanahana o te rähuraa hanahana e te höpoià a te taata no te faaherehere.

Òia hoì, e piiraa no te faafäriuraa i te pae värua e i te pae no te tino : te färiiraa i taua natura ra, mai te hoê ohipa temeio a te Atua (mai ta te Taramo 104 e faahaamanaò mai nei ia tätou), e tià ia ia tätou ia faatura e ia haapaò maitaì. Ua haapäpühia mai teie piiraa e te ìteraa faaora o te Värua (i roto i te Òhipa pene 2 ìrava 4 e te Ioane atoà i te pene 14 i te ìrava 26) o te faahaamanaò nei ia tätou, èi mau tamarii tätou na te Atua (Roma i te pene 8 ìrava 14), no nià i ta tätou höpoià ia riro èi tiaì päpü i te ao nei.

Tïtauraa, te haapäpü mai nei teie mau ìrava i te hoê parau poroì faufaa roa : e tià i to tätou faaroo ia hurihia èi òhipa paruru i te aru, e te faahohoà ra ia te reira e mea nafea to te Atua piiraa ia tätou ia faahoì mai e ia ora ia au i te mau mea i rähuhia.

 

Pehepehe.

Te reo hanahana o te fenua

 

I te hitiraa o te poìpoì, ua peni te Atua,

E te Rähu, i te raì mure òre e te fenua ora,

E muhumuhu mai te mau rauère tätaìtahi,

Te mau àre atoà, i to iòa te hoê himene hanahana,

I reira te natura e faaìte ai ia na iho ma te hanahana moà.

 

I roto i te aho àma o te Värua, mai te mau arero auahi

I roto i te hoê ao arero, te ìte nei mätou i roto i to mätou âau ;

Te hoê manaò puai o te faahaamanaò ia tätou e,

E te mau tamarii o te märamarama,

Ua färii tätou i te höpoià o teie Fenua here.

 

Na te Tämahanahana, te ärataì o te mau värua moèmoè,

E tuu mai i roto ia tätou i te auahi o te aroha, e haapii ia tätou,

Na roto i to Na reo marü, no te faahoì faahou mai

I teie täamuraa i motu, no te tämärü i te mau pepe o te rähu,

No te hoê i te raì e i te fenua nei i roto i te tiàturiraa.

 

E te na na, e tämärühia tätou i ta tätou mau òhipa maamaa,

E faaòre mai i ta mätou hapa, e te haapaò òre ; Mai te hoê piiraa ûàna i roto i te muhu òre,

E mata na tätou i te patu i roto i to tatou rima i te faaâpïraa,

E ia tià hoì, na roto i te Värua o te täamu i te mau mea atoà,

I te here hanahana ia faaâpï i te àamu nehenehe e te moà.

 

Ua faataahia teie pehepehe mai te hoê pure e te hoê fafauraa, te hoê piiraa puai no te tuàti faahou i te huru Atua e te aru. Te ani nei te reira ia tätou ia fëruri hohonu i nià i to tätou tiàraa èi mau tamarii na te Atua e i nià i ta tätou höpoià ia paruru i teie ao faufaa rahi tei höroàhia mai ia tätou.

 

Himene

Te Pïnaì o te Fenua

 

Àhee 1 :

I raro aè i te hoê raì mure òre,

Ua penihia te ìriatai,

E muhumuhu te mau ànavai

Ma te ùnaùna te mau rauère

 

Faahoì :

Te mau aho atoa, te mau aho atoa,

Te mau ôpape atoà, a ärataì

To täahiraa âvae i nià i te fenua.

Ua himenehia te ora.

 

Àhee2 :

I roto i te òaòa o te poìpoì,

E faaüru te Värua ia tatou,

Mai te arero auahi,

E faaora i to värua,

 

Àhee3 :

E mau tamarii na te Teitei,

Tei piihia no te paruru,

Tei haamoèhia

E te mau òhipa maamaa.

 

Teraì òr. Faatura.