Märeto 11.12-26 Te faaàpu o te Värua.

 

Mahana piti 5 no Pipiri/Mäti 2024.

 

Haamanaòraa i te mau Veà Tono Peretane.

Te faaàpu o te Värua.

Taiòraa.

Taramo 7

1 Titaiona a Tävita. Ta na i himene i te Fatu, no te parau a Tuta âti-Pëniämina.

2 E ta ù Atua, e te Fatu, te tiàturi nei au ia òe; ia ora vau, e faaora ia ù i te feiä atoà e hämani ìno mai ia ù nei.

3 O te riro rätou mai te riona, i te àmuraa ia ù, o te hahae huàhuà roa ia ù, e aita e faaora.

4 E ta ù Atua, e te Fatu, i nä reira vau ra: e te vai nei te hara i ta ù rima,

5 ua hämani ìno atu vau i ta ù hoa ua faaora rä vau i tei ènemi hara òre noa ia ù nei,

6 a aùaù mai taua ènemi ra a rave mai ia ù; a taataahi o ia ia ù i raro i te repo, e ta ù hinuhinu nei e tuu o ia i raro i te vari Tera.

7 A tià, e te Fatu, mä to riri; a tià i nià, i te riri rahi hoì o ta ù mau ènemi. A ara òe no ù nei i te haaväraa ta òe i faaue ra.

8 Ia haaàti mai te mau taata i âmuihia ra ia òe; e teà na, e hoì òe i nià i te vähi teitei ra, no rätou.

9 Na te Fatu e tuu i te parau-tià i te mau taata ra: e hiò mai òe ia ù, e te Fatu, i te parau-tià na ù ra, e te haavare òre i roto ia ù nei.

10 Ia faahope-roa-hia te ìno o te feiä parau ìno ra, e haamau rä òe i te feiä parau-tià, e Atua parau-tià hoì òe o tei ìmi i te âau o te taata e te manaò.

11 No ô i te Atua ra to ù päruru e ora ai au nei e faaora o ia i tei tià te parau i te âau ra.

12 E haavä parau-tià te Atua, i òre i tuutuu ai to na riri i te feiä parau ìno ra.

13 Ia òre o ia ia färiu ra: e faaina o ia i ta na òè ia na, ua haafefe o ia i ta na fana.

14 E ua ineine, e ua faaau-mäite-hia te räau e pohe ai te reira: ua rave o ia i ta na mau òhe i mirahia no te feiä hämani ìno ra.

15 Inaha, ua tö te taata ìno i te parau-tià òre, e ua hapü i te haavare; e mea faufaa òre rä ta na e fänau.

16 Ua ô o ia i te âpoo, e ua hohonu: e hià rä o ia i roto i taua âpoo i ôhia e ana iho ra.

17 E hoì mai to na ìno i nià iho i ta na upoo; e iri mai hoì to na ìriä i nià i te tupuaì upoo no na iho.

18 E haamaitaì au i te Fatu i te parau-tià na na i reira e himene au mä te haamaitaì i te iòa o te Fatu teitei roa ra.

Märeto 11.12-26

Te tumu tute hotu òre

(Mät 21,18-19)

12 E ao aè ra, te hoì mai ra rätou mai Pëtänia mai, porori iho ra o ia.

13 Hiò atu ra o ia i te hoê tute i te ätea ê ua rauhia, haere atu ra e hiò i te mäa i nià iho. E tae atu ra o ia i pïhaì iho, aore roa e mäa i ìteä e te rau anaè ra aita hoì i tae i te tau e para ai te tute ra.

14 Ua parau atu ra Ietu i taua tute ra, nä ô atu ra: «Eiaha roa ei taata e àmu faahou i te mäa no nià ia òe i teie nei. Te faaroo atu ra hoì ta na mau pipi.

Ietu i roto i te hiero

(Mät 21,12-17; Ruta èv 19,45-48; Ioane 2,13-22)

15 E tae mai ra rätou i Ierutarëma: tomo atu ra Ietu i roto i te hiero, ua tiahi atu ra i te feiä i hoo atu e i te feiä i hoo mai i roto i te hiero ra i räpae, faatïòpa atu ra hoì i te mau ìri a te feiä hoo moni ra, e te mau pärahiraa o te feiä hoo ûuàiraò ra;

16 e aore roa i tuu i te taata ia hopoi i te färii taoà nä roto i te hiero ra.

17 E ua haapii atu ra hoì o ia ia rätou, nä ô atu ra: «Eere änei ua päpaìhia: «E parauhia to ù nei fare e fare pureraa no te mau fenua atoà», riro noa iho nei rä ia òutou ei ana èiä.

18 E ìte aè ra te mau päpaìparau e te feiä tahuà rarahi, ua ìmi iho ra i te räveà e pohe ai o ia; te mataù ra hoì rätou ia na, no te mea te mäere anaè ra te taata atoà i ta na parau.

19 E ahiahi iho ra, haere atu ra o ia i räpaeàu i taua ôire ra.

Te maröraa o te tumu tute hotu òre

(Mät 21,20-22)

20 E ao aè ra ia hoì rätou ra, hiò atu ra rätou i taua tute ra ua mäehe roa mä te tumu atoà.

21 Ua manaò aè ra Pëtero, ua nä ô atu ra ia na: «E Rapi, inaha te tute ta òe i faaìno ra, ua mäehe roa.

22 Ua parau mai ra Ietu ia rätou, nä ô mai ra: «Ei faaroo to òutou i te Atua.

23 Oia mau teie ta ù e parau atu ia òutou nei: o te taata e parau noa atu i teie nei mouà, ia pee òe e ia tïria òe i raro i te tai; e aore roa i feàapiti to na âau, te manaò mau ra rä i ta na e parau ra e tupu ia, e roaa ia ia na ta na e parau ra.

24 E teie nei, e faaìte hua atu vau ia òutou: te mau mea atoà ta òutou e ani ia pure ra, a manaò ai, e noaa taua mau mea ra, e noaa ia ia òutou.

25 E ia tià òutou i nià e pure, e e hapa ta òutou ia vëtahi ê ra, a faaòre atu; ia faaòre atoà mai to òutou Metua i te ao ra i ta òutou hapa.

26 Ia òre rä òutou ia faaòre i te hapa, e òre atoà to òutou Metua i te ao ra e faaòre mai i ta òutou hapa.

Haamanaòraa i te mau veà Tono Peretane.

 Oia mau teie tahi tuhaa,  i te 5 no mati 1797, ua täpae mai te pähi  o Tärapu no te fenua Peretane i Matavai i te pae àpatoèrau no te fenua nei no Tahiti. I nià i te pähi, te vai ra te mau veà tono Porotetani no te Taiete Faatupuraa Parau no Ronetona.

Thomas Haweis, tei ànaanatae roa i te mau àamu i faatiàhia te Täpena Tute, i te Taiete Faatupuraa Parau no Ronetona i te àvaè Tetepa 1795. I te 24 no Tetepa 1796, ua tonohia mai te mau veà tono mai Portsmouth mai, i nià te hoê pähi tei piihia o Tärapu, tei faauehia e te Täpena James Wilson, e e toru àhuru veà tono Porotetani, e ono vahine, e e toru tamarii i nià i te pähi.

Ua tonohia mai hoê àhuru ma vaù o teie mau veà tono no te haere mai e faaea i Tahiti. Ua ärataìhia rätou e te Faaaò Ioane Jefferson. Ua pou mai rätou i te 7 no mati e ua färiihia rätou i te pae tähatai e te arii Pömare II e ta na vahine o Tetua Tetua, tei amohia i nià i te täpono na te feiä tumu o te fenua.

I rotopü i te mau veà tono, e maha anaè tei faarirohia èi feiä ìte i te taiò. Te tahi atu mau veà tono, noa atu e, e nehenehe ta rätou e taiò e e papaì, ua faataahia rätou no te rave i te òhipa haapiiraa. Èi hiòraa, e taata tämuta o Henry Nott hou a riro mai ai èi veà tono.

Ua faatiàhia te hoê ôfaì haamanaòraa i te mätahiti 1970 i te Pointe Vénus i Mähina no te faahanahana i te taeraa mai o te mau veà tono Peretane. Te faahohoà nei teie ôfaì haamanaòraa i te pähi ra o Tärapu e te faataa nei i te parareraa o te èvaneria i Moana Nui a Hiva. Tei faatäipe atoà ra te reira  i te haapaòraa Mäòhi i vai na i Tahiti nei hou te taeraa mai o te èvaneria.

Te tumu rahi o te Taiete Faatupuraa Parau no Ronetona o te pororaa ia i te èvaneria hanahana o te Atua i haamaitaì, ma te vaiiho i te mau ètärëtia âpï ia faataa i to rätou iho huru. Ua ôpuahia te reira no te faatupu i te hoê rururaa i reira te mau veà tono e nehenehe ai e rave âmui i te òhipa, e tauturu i te pae faufaa, e e faanaho i te mau veà tono na te ara. Ua riro te reira èi tumu no te mau òhipa Teretetiano e rave rahi, i Atia Hitiaa o te rä, i te mau Motu no Patifita Àpatoà, e i Afirita Àpatoà.

Ua huri te mau veà tono na roto i te reo Tahiti, tei neneìhia te puta mätamua roa na roto i te reo Tahiti i Ronetona i te mätahiti 1810. O te parau ia a John Davies, te hoê veà tono Porotetani no te faatupuraa parau no Ronetona.

Ua rave o Henry Nott, te tahi atu mitionare a te Taiete Faatupuraa Parau no Ronetona, hau atu i te 30 mätahiti i te huriraa i te Pîpîria na roto i te reo Tahiti. Ua vauvauhia te neneiraa mätamua o te Pîpîria na roto i te reo Tahiti i te Arii vahine ra o Victoria i te mätahiti 1838.

E tuhaa faufaa roa ta teie mau huriraa i roto i te pororaa èvaneria o te mau huiraatira tumu e i roto i te tupuraa o te mau papaì reo Tahiti.

18 E haamaitaì au i te Fatu i te parau-tià na na i reira e himene au mä te haamaitaì i te iòa o te Fatu teitei roa ra.

E pure teie na te Taramo 7 na te feia parau-tià i hämani-ìno-hia. E piiraa te reira i te Fatu, tei niuhia i nià i te huru parau-tià a te feiä haapaò i mua i to rätou mau ènemi. E ani te päpaì Taramo i te Fatu ia tià mai i nià e ia ära mai no te haaväraa ta na i faaue mai, ma te tiàturi e, e faaorahia o ia na roto i te haaväraa. Te faataa maitaì ra teie mau parau i te haaväraa e tupu a muri aè. Te faaìte nei te reira i te tiàturiraa i te Fatu ia au i te ìrava 2, ma te mauiui i mua i te parau-tià òre i te faaìteraa a te ìrava 10, e te àrueraa i te ìrava 18. Tera rä, e ère teie i te hoê piiraa no te haaväraa a te Atua mai tei tupu i roto i te tahi atu mau parau i faahitihia na. Te poroì tumu o te hoê ia piiraa i te parau-tià a te Atua, te hoê faaìteraa i te tiàturiraa i te Fatu noa atu te hämani-ìno-raa, e te hoê tiaìraa i te haaväraa e tae mai. Teie te tahi mau raveà e tià ai ia tätou ia faaòhipa i te parau i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà, A tiàturi i ta te Atua parau-tià te haamanaò mai ra e haava parau-tià te Atua. I roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà, e nehenehe te reira e faaitoito ia tätou ia tiàturi i te parau-tià a te Atua, noa atu e te faaruru ra tätou i te parau-tià òre.

Hapa òre o te taata tätaìtahi, e faaìte te papaì taramo i to na hapa òre e e tïtau o ia i te Atua ia haava ia na ia au i ta na parau-tià. E nehenehe i te reira e faaüru ia tätou ia ora ma te parau-tià e ia ìmi i te parau-tià i roto i ta tätou iho mau òhipa. Te pure no te pärururaa, e pure ia paruruhia tätou i te mau ènemi. I roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà, e nehenehe te reira e faaitoito ia tätou ia pure no te ani i te pärururaa a te Atua ia manaò anaè tätou e te haamataùhia ra tätou aore ra te fifihia ra tätou. Pähonoraa i te faaìnoraa, e ani te päpaì taramo i te Atua ia pätoì i te feia e faaìno mai ia tätou. E nehenehe te reira e tauturu ia tätou ia pähono i te faaìnoraa eiaha ma te tahoo, na roto rä i te aniraa i te parau-tià i te Atua. Te fäìraa e te tätarahaparaa mai te peu e mea rahi aè ta òutou täairaa e te mau ènemi e ärataì ia tätou ia fäì i ta tätou hara e ia tätarahapa. A haamanaò, e tïtau te faaòhiparaa i te Pîpîria i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà i te fëruriraa ia tätou iho e te pure no te ani i te paari no ô mai i te Atua ra. Mea faufaa ia ani i te Atua ia tauturu ia tätou ia ìte i ta na Parau e ia faaòhipa i te reira i roto i to tätou oraraa. Te parauhia ra e na Tavita te Taramo 7 e ua riro o ia èi faaìteraa puai o to na tiàturi i te parau-tià a te Atua, i mua ihoä rä i te mau pariraa e te mau haamataùraa tano òre. Ua haamauhia te mau parau o teie taramo i roto i te hoê ao i reira te Arii Tavita e ìmi ai i te pärururaa a te Atua i mua i to na mau ènemi. No reira, te pii ra teie taramo i te tauturu no te pätoì i te pari haavare e te mau pariraa tià òre. I roto i te haapaòraa âti Iuta, te faahitihia ra teie mau parau no nià i te ôroà o te haamanaò ra i te mau òhipa i tupu i nià i te nunaa Hepera i täaihia i te puta a Ètëtera.  I rotopü i te mau tatorita, i te area e 530 mätahiti, ua mäìti o Benoît Peata i teie taramo no te ôroà o te Mahana piti. Mea faufaa ia täpaò e e nehenehe te tatararaa e te faaòhiparaa i te mau Taramo e täui ia au i te mau tiàturiraa e te mau faaroo a te taata tätaìtahi. No reira, te faaitoitohia nei ia haere e hiò i te mau raveà rau e ia paraparau i te feiä faatere pae varua e aore rä, i te mau tauturu no te hoê ìteraa hohonu aè.

24 E teie nei, e faaìte hua atu vau ia òutou: te mau mea atoà ta òutou e ani ia pure ra, a manaò ai, e noaa taua mau mea ra, e noaa ia ia òutou.

Te parauraa teie i te päpaìraa a Märeto i te pene 1 i te mau ìrava 12 e tae i te ìrava 26 o te hoê ia tuhaa no te Faaäuraa Âpï, e te vai ra e piti na tumu parau i roto i te faahohoàraa o te tumu tute e te tiàvaruraa te feiä hoo i rapae àu i te hiero.

Te maa tute e te poìa,  no to na poìa, ua haafatata atu o Ia i te hoê tumu tute ma te tiàturi e e ìteä mai ia na te maa i nià i te tumu. No to na ite-noa-raa i te mau rauère, ua faaìno o ia i te tumu raau i te taratara. E täipe teie parauraa tei riro èi haapiiraa no nià i te faaroo e te pure. Te faatäipe ra te tumu tute hotu òre i te feiä o te òre e faahotu i te mau hotu o te faaroo noa atu te huru rapae àu.

Te tiàvaru-raa-hia te feiä hoo taoà i rapae i te hiero : Ua tomo Ietu i roto i te hiero i Ierutarëma e ua tiahi i te feiä hoo taoà e te feiä hoo moni, ma te parau e, te fare o te Atua e fare ia no te pure no te mau nunaa atoà. Ua riro teie òhipa èi faahaparaa i te täpihooraa o te haapaòraa faaroo e te tiàvaruraa i te feiä e ère i te Âti Iuta mai te vahi no te pure.

Ua täaihia teie na tupuraa e piti e te tumu parau o te faaroo mau. Ua riro te tumu tute hotu òre e te hiero no na tumu ei faaìte i te mau hohoà no te faaroo hohonu e te âueue òre. E tïtau o Ietu i te hoê faaroo haavare ore o te faaìte ia na iho na roto i te mau òhipa parau-tià e te paieti haavare òre i te Atua. No nià i te parau no te faaòhiparaa i te oraraa i te mau mahana atoà, te faahaamanaò mai nei teie mau ìrava ia tätou i te faufaa ia ora i to tätou faaroo ma te parau tià e te haavare òre, ia faahotu i te hotu o te parau-tià e te here, e ia täpeà i to tätou mau vahi haamoriraa èi mau vahi moà no te färereiraa i te Atua.

Te tiàturi nei au e tauturu te reira ia tätou ia ìte maitaì i te parau no te tute, e te tiàvaruraa. Mai te peu e e uiraa ê atu ta tätou aore ra e hinaaro tätou e hiòpoà hohonu atu ä i te tahi mau tuhaa, ia au i teie mau faaìteraa.

Te oraraa i te hoê faaroo mau, Te faahaamanaò mai nei teie mau parau ia tätou i te faufaa rahi ia ora i te hoê faaroo mau, eiaha rä te hoê faaroo haavarevare. I roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà, e nehenehe te reira e faaitoito ia tätou ia haavare òre i roto i to tätou faaroo e ia âpe i te haavarevare.

Te hoturaa i te hotu pae varua : Mai te tumu tute i faaìnohia no to na hotu òre, ua piihia tätou ia faahotu i te  hotu i roto i to tätou oraraa pae varua. E nehenehe te reira e faaitoito ia tätou ia ìmi i te mau raveà no te faaìte i to tätou faaroo na roto i te mau òhipa tei here i te täviniraa.

Te àtuàturaa i te moàraa o te mau vahi haamoriraa: Te tïtau mai nei teie parau no te tiàvaruraa o te feiä hoo i roto i te hiero ia tätou i te faufaa rahi no te faautuàraa e te täpeàraa i te huru moà o ta tätou mau vahi haamoriraa. E nehenehe te reira e faaitoito ia tätou ia turu i te haamauraa i te hoê vahi moà no te haamoriraa i roto i to tätou mau vaamataèinaa.

Te tiàturiraa i te Atua i te tau o te hämani-ìno-raa: Te faaìte ra teie mau parau e mea nafea to Ietu faarururaa i te pätoìraa e te hämani-ìno-raa ma te tiàturi àueue òre i te Atua. E nehenehe te reira e faaitoito ia tätou ia tiàturi i te Atua i roto i te mau taime fifi o to òutou oraraa.

Te pure e te Faaroo : Ua faaòhipa ia haamanaò, e tïtau te faaòhiparaa i te Pîpîria i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà i te fëruriraa ia tätou iho e te pure no te ani i te paari no ǒ mai i te Atua ra. Mea faufaa ia ani i te Atua ia tauturu ia tätou ia ìte i ta Na Parau e ia faaòhipa i te reira i roto i to tätou oraraa, no te haapii i te mana o te pure e o te faaroo. E nehenehe te reira e faaitoito ia tätou ia faahohonu atu ä i to tätou oraraa pure e ia tiàturi i te mana o te Atua no te òhipa i roto i to tätou oraraa.

 

Pehepehe.

Faaàpu, värua.

 

I roto i te ô o te värua, i reira te faaroo e aahia ai,

Te huero tätaìtahi i tänuhia, i roto i te here, e tupu ia i te rahi.

E òhipa tämau teie, e òhipa hanahana,

No te faatupu i te hotu, i nià i te ùru no te raì.

 

Te faaòromaì o te hoê ia hotu, te monamona e te tämau,

E tupu maru noa oia, e vai tämau noa rä.

E au te òaòa i te hoê ànavai päpe, e ànaana noa,

E ori oia na roto i te mau fifi, e te òaòa.

 

Te hau o te hoê ia tumu räau, paari i roàhia,

Te püpüraa i te hoê haapüraa päpü, atea ê atu i te òto.

Te maitaì o te hoê ia tiare, aore e hopeàraa,

E ruperupe te reira no te taatoàraa, o te aru.

 

E mouà te haapaò maitaì, e mea àueue òre e te puai,

Eita oia e àueue, noa atu e e pohe oia.

Te marü, o te hoê ia huruhuru manu, te marämarama e te marü,

E tämarü te reira i te mau âau e te hoê aupururaa marü.

 

E te here, te hotu rahi roa aè o te mau mea atoà,

E tuiau mai oia, e faaora oia, e faariro oia ia tätou ei mea monamona.

O o Ia te mahana e türama nei i to tatou èà,

E i roto i te mau hotu atoà o te värua, e ìtehia i reira.

 

No reira, e faatoro anaè tätou i to tätou rima, e e òhi anaè i teie mau hotu,

E e faaìte anaè i te reira i te mau taata atoà, i tera pö e tera ruì.

Na roto hoì i te höroàraa, e tü ai tätou,

Te patireia o te Atua i roto i to tätou oraraa.

 

Te tiàturi nei au e, te faaüru nei teie pehepehe ia òutou ia faatupu e ia faaìte i te mau hotu o te varua i roto i to òutou oraraa i te mau mahana atoà.

 

Teraì òr. Faatura.

 

Ioane 2.13-25 Vävähi, Tiàfaahou ia Ù

 

Tāpati 3 Pipiri /Mäti 2024.

ÔROÀ

Vävähi, Tiàfaahou ia Ù

Mau taiòraa.

Taramo 19.

1 Na te Mënätehe. Taramo na Tävita.

2 Te parau hua nei te mau raì i te hanahana o te Atua E te faaìte nei te reva i te òhipa a ta na rima.

3 Te haapii nei te tahi ao i te tahi i te parau, e te faaìte nei te tahi ruì i te tahi i te ìte.

4 Aore e ôrero, aore e parau, aore to rätou reo i ìteä.

5 Ua tae rä to rätou haruru i te mau fenua atoà, e ta rätou faaìteraa i te ôtià o teie nei ao. Ua faatià o ia i to te mahana tiàhapa i roto ia rätou,

6 o tei haere mai mai te täne âpï ra mai roto mai i to na ra piha, e mai te taata püai e òaòa ra ia horo i to na hororaa.

7 Mai te tahi pae raì to na haereà mai, e tae noa atu ra i te tahi pae i to na pouraa i raro, e aore roa te hoê mea i ère i to na mähanahana.

8 Oia atoà te ture a te Fatu aita e hapa, i te haafäriuraa i te värua. Te faaìte a te Fatu e mea mau ia, e paari ai te âau o te maùa.

9 Te haapaòraa a te Fatu e mea tià ia, e òaòa ai te âau. Te aò a te Fatu e mea märamarama ia, e märamarama ai te mata nei.

10 Te mataù i te Fatu e mea viivii òre ia, e tià ia i te vai-mäite-raa. Te faaauraa a te Fatu e parau-mau ia, e te mea tià anaè.

11 E taoà hinaaro-rahi-hia ia i to te àuro, i te àuro rahi ra e te maitataì. E momona rahi ia i to te meri i te topataraa no roto i te meriterio.

12 Na te reira hoì i haapii mai i to tävini, e tei te haapaò i te reira te utuà rahi.

13 O vai hoì tei ìte i ta na iho ra mau hara? E tämä mai òe ia ù i ta ù mau hara ìteä-òre-hia nei.

14 E täpeà mai òe i to tävini i te hara ìimi, eiaha roa te reira ia faahepo mai ia ù, ei reira vau e maitaì ai, aore aè ra te hara rahi.

15 E tiàhia mai te parau a ta ù vaha i reira, e te manaò o ta ù âau, i mua i to aro, e te Fatu, e ta ù haapüraa e ta ù ora.

Ètoto 20.1-17.

Te mau tumu o te Faaäu.

1 Ua parau mai ra te Atua i teie atoà nei mau parau, nä ô mai ra,

2 vau to Atua ra o te Fatu, o tei arataì mai ia òe mai te fenua mai ra mai Àifiti, mai te ùtuafare i tävini ai ra.

3 Eiaha roa to òe ei Atua ê atu, ia ù nei.

4 Eiaha roa òe e hämani i te îtoro tarai no òe, e te hohoà no te hoê mea i nià i te raì ra, e no te hoê mea i raro i te fenua nei, e no te hoê mea o te moana i raro aè i te fenua ra:

5 Eiaha roa òe e piò i raro ia rätou, eiaha hoì e tävini ia rätou; e Atua tähoo hoì au o te Atua no òe nei o te Fatu, e te tähoo hoì i te hara a te feiä metua i nià i te tamarii e tae noa atu i te toru e te maha o te uì, ia òre rätou ia hinaaro mai ia ù ra;

6 E te aroharaa atu i te feiä i hinaaro mai ia ù, e ua haapaò i ta ù parau, e tautani noa atu te uì.

7 Eiaha òe e faahiti faufaa òre noa i te iòa o to Atua ra o te Fatu; e òre hoì te Fatu e faatià ia na i tei faahiti faufaa òre noa i to na ra iòa.

8 E haamanaò i te mahana täpati ia haamoàhia ia.

9 E tià ia òe ia haa, e ia rave i ta òe mau òhipa atoà i na mahana e ono ra;

10 Âreà te mahana hitu ra, o te täpati ia no to Atua ra o te Fatu; eiaha roa òe e rave i te òhipa i te reira mahana, o òe, e to tamaiti atoà, e to tamähine, e to tävini täne, e to tävini vahine, e to mau puaa atoà ra, e te taata ê atoà io òe ra.

11 E ono hoì o te Fatu mahana i te hämaniraa i te raì e te fenua, e te tai, e te mau mea atoà i roto ra; âreà te mahana hitu ra, faaea iho ra o ia i te reira; i haamaitaì ai te Fatu i te mahana täpati, e ua haamoà iho ra hoì i te reira.

12 E faatura atu i to metua täne, e to metua vahine; ia haamaorohia to òe puè mahana i te fenua ta to Atua ta te Fatu e höroà no òe na.

13 Eiaha roa òe e täparahi noa i te taata.

14 Eiaha roa òe e faaturi.

15 Eiaha roa òe e èiä.

16 Eiaha roa òe e pari haavare noa ia vëtahi ê.

17 Eiaha roa òe e nounou i to vëtahi ê ra fare, eiaha atoà òe e nounou i ta vëtahi ê ra vahine, e to na tävini täne, e to na tävini vahine, e ta na puaatoro, e ta na âtini, eiaha atoà i te mau mea atoà na vëtahi ê ra.

1 Törïnetia 1.22-25.

22 Te ani ra hoì te âti-Iüta i te täpaò, e te tïtau ra te Herëni i te paari;

23 te parau nei rä mätou i te Metia faatataurohia ra, e türoriraa no te âti-Iüta, e e mea maamaa i te Herëni.

24 Âreà i te feiä i haapaòhia ra, te âti-Iüta e te Herëni atoà, o te mana ia o te Atua, e te paari o te Atua, te parau i te Metia nei.

25 E paari rahi hoì to te mea maamaa a te Atua nei, i to te taata nei paari; e püai rahi to te paruparu o te Atua, i to te taata nei püai.  

Ioane 2.13-25

Ietu i roto i te hiero

Mät 21,12-13; Mär 11,15-17; Ruta èv 19,45-46

13 Te fätata ra te Päta a te âti-Iüta ra, haere atu ra Ietu i Ierutarëma.

14 E ìte atu ra o ia i te feiä hoo puaatoro, e te mämoe, e te ûupa, e te feiä hoo moni i te pärahiraa i roto i te hiero ra.

15 Ua hämani iho ra o ia i te taura rii ei papaì, ua tiahi atu ra ia rätou atoà i räpaeàu mai i te hiero ra, e te mau mämoe e te puaatoro, e hueä atu ra hoì te moni a te feiä hoo moni ra, faatïòpa atu ra hoì i te mau ìri.

16 Ua parau atu ra i te feiä hoo ûupa ra: «E hopoi ê atu i tënä na mau mea Eiaha e faariro i te fare o ta ù Metua ei fare hooraa taoà.

17 Ua manaò aè ra ta na mau pipi i te parau i päpaìhia ra e: «Ua riro roa vau i te itoito i to fare.»

18 Ua parau mai ra te âti-Iüta ia na, nä ô mai ra: «E aha ta òe täpaò e faaìte mai i nä reira mai ai òe?

19 Ua parau atu ra Ietu ia rätou, nä ô atu ra: «A vävähi na i teie nei hiero, e ua ruì toru anaè, ua tiàfaahou ia ia ù.

20 Ua parau mai ra te âti-Iüta: «E maha àhururaa e ono tiàhapa te mätahiti i te faatiàraa i teie nei hiero, e tià faahou änei ia òe i te ruì toru?

21 Tana tino iho ra te hiero ta na e parau ra.

22 E ia tiàfaahou mai o ia mai te pohe mai ra, ua haamanaò aè ra ta na mau pipi e, i parau na hoì o ia i taua parau nei; ìte aè ra rätou i te parau i päpaìhia ra, e te parau i parauhia e Ietu ra. E ìte te Metia i to roto i te taata

23 E ia na i pärahi i Ierutarëma i te ôroà ra i te Päta, e rave rahi tei faaroo ia na i reira, i te mau täpaò i ìteä ia rätou ta na i rave ra.

24 Aita rä Ietu i tiàturi atu ia rätou, no te mea ua ìte o ia ia rätou atoà.

25 E òre hoì o ia e faaìtehia mai e vëtahi ê i te huru o te taata, ua ìte hoì o ia i to roto i te taata.

Mau manaò turu.

E nafea te Atua i te faaìteraa mai ia Na iho na roto i ta Na mau Rähu e ta Na Parau i Hämani te faaìte nei tei päpaìhia e, te parau nei te mau raì i te hanahana o te Atua e te faaite mai nei te reva o te raì i te mau òhipa a to na ra rima i faatupu. Te poro nei rätou i te mau mahana e te mau pö atoà i te mana e te paari o te Atua. Te mahana, o te hiti mai e o te òhu tämau noa, o te hoê ia faaìteraa i niuhia no te maitaì o te Atua i nià i ta Na mau taata tei faatupu i te ôpuaraa ora o te mau taata atoà o te ao nei. Tei faatumu i te Parau a te Atua E haapaò ai te mau papaì i te ture a te Fatu, o tei maitaì roa e o te faahoì mai i te varua. E mea tià e mea òaòa te mau ôroà a te Fatu i roto i te âau. Mea faufaa aè te reira i te auro e te monamona o te meri. I mua i te puai o teie mau maitaì, Te vai nei te pähonoraa a te taata i te pae hopeà na roto i te fäìraa i ta na iho mau hape ma te ani i te Atua ia tamä e ia faatiàmä. Ma te ani atoà ia paruruhia o ia i te mau hara i ravehia ma te hinaaro mau i te mea te topa pinepine nei i roto i teie faanahoraa, e faaotiraa teie ma te püpü i te mau parau o to na vaha e te manaò hohonu o to na âau i te Atua. I teie mahana, te haamanaò mai ra teie mau parau i te faaìte mai te Atua ia Na iho na roto i te ao o te fenua te aru, e aore ra te nätura e ta Na Parau. Te ani mai nei o Ia ia tätou ia pähono i teie mau heheuraa ma te haehaa e te püpüraa ia tätou iho na roto i te päpetitoraa. E piiraa ia feruri i te rahi o te Atua e ia feruri e nahea tätou ia pähono i ta Na heheuraa i roto i to tätou oraraa. No roto mai te Parau e faaìte nei i te mau raì i te hanahana o te Atua mai roto mai i te parau i roto i te Pîpîria e te fenua. Te auraa ra, te haapäpü ra te rähuraa a te Atua, te raì e te mau mea atoà i roto i te mahana, te àvaè, te mau fetià, i te rahi, te puai, e te paari o te Atua teie e ìte-noa-hia nei e tätou. Te hanahana o te Atua o te ànaana ia, te ànaana o to Na mau maitaì hope òre. No reira, ia hiò tätou i te raì, e ìte tätou i te hanahana o te Atua. Te faatià ra te raì, e to na nehenehe e to na faahiahia, i te àamu o te hanahana o te Atua ma te mämü e te puai. E heheuraa rahi teie ta te Atua e höroà nei no Na iho i te mau taata atoà, noa atu te huru o to rätou reo e aore rä, to rätou hiroà tumu. I te mau mahana atoà, i te ao anei e aore rä, i te pö, te poro nei te raì i te hanahana o te Atua. Tera rä, eita teie heheuraa a te Atua na roto i te rähuraa e navaì no te ìte hope roa i te Atua. No reira te Atua i faaìte atoà mai ai ia Na iho na roto i ta Na Parau, te Pîpîria, e te fenua o te faaìte mai ra i to na aroha e to na hinaaro ia tätou. Ua haapäpü roa te Atua i te reira na roto i te faanahoraa i na faaueraa Hoê àhuru, tei parauhia te Ture Hoê Ahuru. Teie te tahi faaòhieraa no teie mau parau

O Iehova to òe Atua, o tei arataì mai ia oe mai te fenua mai i faatîtîhia ai òe ra.

Eiaha roa to òe ei Atua ê atu, ia ù nei: E piiraa teie ia haapaò maitaì i te Atua.

Eiaha roa òe e hämani i te ìtoro taraihia ra: e ôpaniraa teie i te haamoriraa ìtoro.

Eiaha oe e faahiti faufaa ore noa i te iòa o Iehova to òe Atua : e piiraa te reira ia faatura i te iòa o te Atua.

A haamanaò i te mahana Tapati, ia haamoà i te reira: E piiraa ia haamoà hoê mahana i te hepetoma i te Atua.

A faatura i to òutou metua vahine e i to òutou metua tane : E piiraa teie ia faatura no ô mai i te mau metua ra

Eiaha roa òe e täparahi i te taata: E ôpaniraa te reira ia täparahi i te taata.

Eiaha e faaturi: E ôpaniraa teie i te faaturi i roto i te faaipoiporaa.

Eiaha roa òe e èiä : E ôpaniraa te èiä.

Eiaha òe e pari haavare noa atu i to taata tupu: e ôpaniraa te reira i te haavare.

Eiaha e nounou i te fare o to taata tupu : e ôpaniraa te reira i te feìi.

Ua faataahia teie mau faaueraa no te arataì i te auraa i rotopü i te taata e te Atua, e i rotopü atoà i te taata iho. Te faaìte nei te reira i te ìno o te taata, o te hinaaro i te rave i te mau mea atoà i ôpanihia i ô nei. Na ture mätamua e maha, no nià ia i te auraa i rotopü i te taata e te Atua, e no ni'a i na ture hopeà e ono, to tätou auraa e to tätou taata tupu i roto i te oraraa vaamataèinaa. E mea faufaa na Ture Hoê Àhuru no te mau taata e rave rahi. Ärataìraa itoito teie, e höroà na Ture Hoê Ahuru i te mau ärataìraa no te oraraa i te mau mahana atoà. E tauturu te reira i te mau taata atoà ia faataa i te maitaì e te ìno. Te mau täairaa e te Atua, E tauturu te reira ia faanaho i te mau honoraa i rotopü i te mau taata e te Atua. E tuàti tià na ture mätamua e maha i teie auraa. Te auraa e o vëtahi ê, e ärataì na ture hopeà e ono i te mau auraa i rotopü i te mau taata i roto i te oraraa vaamataèinaa. Te here i te Atua e i te taata tupu,  i roto i te faaroo, ua niuhia na Ture Hoê Ahuru i nià i te ture hoê roa o te here i te Atua e i te taata tupu. Tei parauhia Tiàmäraa ua faarirohia rätou mai te hoê èà no te tiàmäraa, ma te faatiàmä i te mau taata i te faatîtîraa a te hara. Mea faufaa ia täpaò e noa atu e e tuhaa faufaa na Ture Ahuru i roto i te faaroo, ua âpitihia te reira e te mau haapiiraa a Ietu i roto i te Faaäuraa Âpï, e tae noa atu te mau Taò Atua.

-Taramo 19, 9 Te haapaòraa a te Fatu e mea tià ia, e òaòa ai te âau. Te aò a te Fatu e mea märamarama ia, e märamarama ai te mata nei.

-Ètoto 20, 2 vau to Atua ra o te Fatu, o tei arataì mai ia òe mai te fenua mai ra mai Àifiti, mai te ùtuafare i tävini ai ra.

-1 Törïnetia 1, 25 E paari rahi hoì to te mea maamaa a te Atua nei, i to te taata nei paari; e püai rahi to te paruparu o te Atua, i to te taata nei püai. 

-Ioane 2, 19 Ua parau atu ra Ietu ia rätou, nä ô atu ra: «A vävähi na i teie nei hiero, e ua ruì toru anaè, ua tiàfaahou ia ia ù.

Te parau nei te mau ìrava no roto mai i te Törïnetia 1 i te pene 1 i te mau ìrava 22 e moti i te ìrava 25 i roto i te èpitetore a Pauro. Te ani nei te Âti Iuta i te temeio e te ìmi nei te Herëni i te paari, te aò nei tätou i te Parau a te Metia, I te mau Âti Iuta e i te mau Ètene, i te feiä rä tei parauhia, te Âti Iuta e te Herëni, o te Metia ia te mana o te Atua e te paari o te Atua, e mea paari aè hoi te maamaa o te Atua i te taata, e mea puai aè te paruparu o te Atua i te taata nei. Te haapäpü nei teie mau ìrava i te taa-ê-raa i rotopü i te mau tiaìraa a to te ao nei e te parau poroì o te Parau Maitaì. Te ìmi ra te mau àti Iuta i te mau täpaò temeio, e te ìmi ra te Herëni i te paari. Areà rä, te faaìte nei te Parau Maitaì i te Metia i faatataurohia, e au ra e mea maamaa te reira no te tahi mau taata, no te feiä rä e tiàturi nei, o te mana mau ia e te paari o te Atua. Te parau ra e faatataurohia te Metia o te òhipa ia i tupu i roto i te Pîpîria i te taime a faautuàhia ai o Ietu no Nätareta, tei faarirohia e te mau taata faaroo èi Metia, i te utuà pohe e te tävana Roma o Ponotio Pirato e tei haapohehia na roto i te haamauiuiraahia te Tätauro. I roto i te parau no te faaroo, e auraa hohonu to te parau ra e Metia i faatataurohia. Te faataipe ra te reira i te tutia o Ietu no te huitaata. Ia au i te mau Päpaì Moà, ua hopoi mai Ietu i ta tätou mau hara e faautuàraa i nià i te tätauro, ma te höroà mai i te hau. Ua riro te faatätauroraa o Ietu e to na tià-faahou-raa i muri mai èi pü no te Parau Maitaì. E faahohoàraa te faatätauroraa i te tutia o Ietu no te mau  hara a te taata nei, e ua riro te tià-faahou-raa èi täpaò no to na upootiàraa i nià i te pohe e te hara. Te riro nei te parau faatataurohia te Metia èi faahaamanaòraa i te tutia o Ietu no te taata nei e te here o te Atua i to te ao nei. O te mea e tià ia tätou i te haafatata i pïhaì iho i te Parau Maitaì, i päpaìhia e Ioane i te pene 2 i te mau ìrava 13 e tae i te ìrava 25 o te hoê ia mau ìrava no roto mai i ta Ioane  faaìteraa i te mau  òhipa i tupu i reira Ietu i te tiahiraa i te feiä hoo i rapae àu i te hiero. Teie te hoê tätararaa no teie mau ìrava, te òhipa tei tupu, A fatata mai ai te Pata a te àti Iuta, ua haere atu ra o Iesu i Ierutarëma e ua ìte i te feiä hoo i roto i te hiero, te mau puaatoro, te mau mämoe e te mau ùuàiraò, e tae noa atu i te feiä hoo moni. Ua täamu i te taura i nià i te hoê àufau räau e ua tiahi ia rätou päatoà i rapae i te Hiero, ma te tüpaìpaì i nià i ta rätou mau paèpaè e ma te täora i ta rätou mau moni i nià i te repo. Ua parau o ia i te feiä hoo ûuàiraò, A tatara i te reira i rapae. Eiaha e faariro i te fare o ta ù Metua èi fare no te hämani-ìno-raa. Te auraa täipe e ère teie òhipa a Ietu i te hoê òhipa haavï ûàna, te faaìte ra i te reira i te èreraa i te auraa i tupu i roto i te faaòhiparaa i te Hiero. Te faahaamanaò nei te reira i te auraa tumu o te Hiero ei vahi âparauraa i rotopü i te Atua e te taata. E piiraa te reira no te huru maitaì o te täuiraa, o te haere na roto i te huru maitaì o te vahi täuiraa e te huru o te tereraa o te reira. Te huru o te mau Àti Iuta, Ua ani te Âti Iuta ia Ietu i te hoê täpaò no te faatià i ta na òhipa i rave. Ua pähono atu Ietu, E teie nei e vävähi teie hiero, e ia toru aè mahana, e faatià vau i te reira i nià  Ua feà te mau Âti Iuta, no te mea ua tïtauhia e maha àhuru mä ono mätahiti no te patu i te Hiero. Tera rä, te parau ra Ietu i te parau no te hiero o to na tino. No reira, ia tià mai o Ia mai te pohe mai, e haamanaò ta Na mau pipi i ta na mau parau e e tiàturi rätou i te mau parau tohu o te papaìraa moà. Te ìteraa ia Iesu, i roto i te ôroà no te Pata i Ierutarëma, e rave rahi tei tiàturi ia Ietu no te mau täpaò ta na i rave. Aita rä o Iesu i tiàturi ia rätou, no te mea ua ìte o ia i te mau taata atoà e ua ìte o ia e aha to roto i te taata. O te hoê ia ìrava tei î i te mau täpaò e te mau haapiiraa no nià i te mau òhipa a Ietu e to na ìte hohonu no nià i te iho taata. Te parau e faatià i teie nei hiero, e ia toru aè mahana, e faatià faahou vau i te reira o te hoê ia faahitiraa parau a Ietu i roto i te Parau Maitaì Ioane 2:19. Te hiero, Ia parau anaè o Iesu i te parau no teie hiero, aita o ia e faahiti ra i te parau no te hiero i Ierutarëma, no to na iho rä tino. E faahohoàraa teie no te faaìte e, ua riro to na tino èi vahi putuputuraa mau i rotopü i te Atua e te taata. Te vävähiraa e te tià-faahou-raa te vävähiraa i te Hiero, o te poheraa ia o Ietu i nià i te tätauro. A parau ai o ia e, i roto i na mahana e toru e faatià vau ia na i nià, te tohu nei o ia i to na iho tià-faahou-raa. E toru mahana i muri aè i to na poheraa, Ua tiàfaahou mai o Iesu, e ua faatupu i ta na töhuraa. Te täpaò ua ravehia teie parau ei pähonoraa i te aniraa a te mau Âti Iuta i te hoê täpaò no te faatià i ta na òhipa no te tiahiraa i te feiä hoo i rapae àu i te Hiero. Te täpaò ta na e höroà ra, o to  na iho ia pohe e to na tià-faahou-raa. Te Faaäuraa Âpï Na roto i te parauraa i to na tino èi Hiero, ua faaìte o Ietu i te fafauraa âpï. I roto i teie poroì tei faaâpï, te vahi färereiraa i te Atua e ère faahou ia i te hoê hiero tei hämanihia i te ôfaì, o te Metia iho rä. Na roto i to na poheraa e to na tià-faahou-raa, ua ìriti o Ietu i te hoê èà âpï e tae atu ai i te Atua ra. No reira, ua riro teie ìrava èi parau tohu no nià i te hinaaro ûàna, te pohe e te tià-faahou-raa o Ietu, e no nià i te haamauraa i te hoê räveà âpï no te taai atu i te Atua na roto i te ärairaa a te Metia. Te parau  Eiaha e faariro i te fare o ta ù Metua èi fare no te Atua o te hoê ia faahitiraa parau a Ietu i roto i te Èvaneria päpaìhia e Ioane, Ioane 2:16. Teie te hoê tätararaa no teie parau Te fare o to ù Metua : I ô nei, te faahiti nei Ietu i te hiero i Ierutarëma èi fare no to ù Metua, èi faaìteraa e, ua riro te hiero èi vahi moà no te haamoriraa i te Atua. Te fare täpeàraa ua faaòhipa o Ietu i te parau ra fare täpeàraa pereoo no te faahapa i te mau òhipa täpihooraa e ravehia nei i roto i te Hiero. I roto i teie mau òhiparaa, te vai ra te hooraa i te ânimara no te faatütiaraa e te hooraa i te moni oia hoì te täuiraa moni. Te hiò nei o Ietu i teie mau òhipa mai te faariroraa i te Hiero èi vahi òhiparaa, o te ruri ê i te Hiero i to na tumu mau, oia hoì, te haamoriraa i te Atua. Te parau poroì a Iesu, na roto i te faahitiraa i teie mau parau, te faaìte nei o Ietu i to na riri i te haaviivii-raa-hia te Hiero. E tïtau te reira i te tura moà no te Hiero e no te haamoriraa mau i te Atua. Te faahapa atoà nei o ia i te haavare a te feiä e parau nei e, te haamori nei rätou i te Atua a rave ai rätou i te mau òhipa täpihooraa i roto i to Na hiero. No reira, teie mau ìrava, o te hoê ia piiraa a Ietu i te viivii òre o te haamoriraa i te Atua e i te moàraa o te Hiero, mai te Märae e Moà ra, e hanahana ai no te Te Atua Nui Tumu Tahi.

 

Pehepehe.

Vävähi, Tiàfaahou ia Ù

 

I roto i te pöiri o te pö, ua marua te hoê fare,

Te hoê hiero hanahana, tei riro i teie nei èi rehu ahi.

E tupu mai te haamouraa, e mea hohonu te maniania òre,

Ua moè te mau mea moà, i reira o ia i te vai-noa-raa.

 

Tera rä, i roto i teie hepohepo, ua höroàhia mai te hoê fafauraa,

Te hoê muhumuhu no te tiàturiraa, ta te mataì i hopoi mai.

Ua parau o ia, I roto i na mahana e toru, e faatià vau ia na i nià.

E hiero e ère i te ôfaì, no te tino ìò rä e te faaroo.

 

E tae mai te pohe, e aroha òre, e täìri te reira ma te tätarahapa òre,

Ua haamouhia te hiero, ua pohe to na tino.

Tera rä, te vai noa ra te fafauraa, i roto i te âau o te feiä e tiàturi,

Te tiaìraa i te âahiata âpï, i reira te oraraa e fänau-faahou-hia ai.

 

E i reira, i roto i te hanahana o te âahiata o te toru o te mahana,

Ua faatiàhia te hiero, ua upootià te oraraa.

Aita e haamouraa faahou, tei ô nei te tià-faahou-raa,

E täpaò no te here mure òre, o te òre roa e mou.

 

Te tiàturi nei au e, te òaòa nei e te faauru nei òutou i teie pehepehe. Tei faataipe te reira i te tereraa o te oraraa, te pohe, e te fänau-faahou-raa, te hoê tumu parau no te ao atoà nei o te tuàti ra i te mau taère e te mau tiàturiraa e rave rahi.

 

Teraì òr. Faatura.