Täpati 26 no Varehu/Tënuare 2025
E òaòa e puai e hoê e hanahana te òhipa
Mau
taiòraa
Taramo
19
1 Na te
Mënätehe. Taramo na Tävita.
2 Te parau hua
nei te mau raì i te hanahana o te Atua, E te faaìte nei te reva i te òhipa a ta
na rima.
3 Te haapii nei
te tahi ao i te tahi i te parau, e te faaìte nei te tahi ruì i te tahi i te
ìte.
4 Aore e ôrero,
aore e parau, aore to rätou reo i ìteä.
5 Ua tae rä to
rätou haruru i te mau fenua atoà, e ta rätou faaìteraa i te ôtià o teie nei ao.
Ua faatià o ia i to te mahana tiàhapa i roto ia rätou,
6 o tei haere
mai mai te täne âpï ra mai roto mai i to na ra piha, e mai te taata püai e òaòa
ra ia horo i to na hororaa.
7 Mai te tahi
pae raì to na haereà mai, e tae noa atu ra i te tahi pae i to na pouraa i raro,
e aore roa te hoê mea i ère i to na mähanahana.
8 Oia atoà te
ture a te Fatu aita e hapa, i te haafäriuraa i te värua. Te faaìte a te
Fatu e mea mau ia, e paari ai te âau o te maùa.
9 Te haapaòraa
a te Fatu e mea tià ia, e òaòa ai te âau. Te aò a te Fatu e mea
märamarama ia, e märamarama ai te mata nei.
10 Te mataù i
te Fatu e mea viivii òre ia, e tià ia i te vai-mäite-raa. Te faaauraa a te
Fatu e parau-mau ia,
e te mea tià anaè.
11 E taoà
hinaaro-rahi-hia ia i to te àuro, i te àuro rahi ra e te maitataì. E momona
rahi ia i to te meri
i te topataraa no roto i te meriterio.
12 Na te reira
hoì i haapii mai i to tävini, e tei te haapaò i te reira te utuà rahi.
13 O vai hoì tei
ìte i ta na iho ra mau hara, E tämä mai òe ia ù i ta ù mau hara ìteä-òre-hia
nei.
14 E täpeà mai
òe i to tävini i te hara ìimi, eiaha roa te reira ia faahepo mai ia ù, èi reira
vau e maitaì ai,
aore aè ra te hara rahi.
15 E tiàhia mai te parau a ta ù vaha i reira, e te manaò o ta ù âau, i mua
i to aro, e te Fatu, e ta ù haapüraa e ta ù ora.
Heuraa Manaò.
E pehepehe nehenehe roa te Taramo 19 o te faahanahana
i te hanahana o te Atua na roto i te rähuraa e te heheuraa o ta Na parau. Ua vähihia
te reira i roto e piti tuhaa rarahi:
1-Te faaìte nei te mau raì i te hanahana o te Atua
(ìrava 1 e tae i te 7) : Te parau nei teie tuhaa e nahea te mau mea hämanihia
nei e faaìte päpü ai i te rahi o te Atua. Te faaìte nei te mau raì, te mahana,
te pö, te mahana i te hanahana o te Atua ma te parau òre, ta rätou rä poroì e
poroì ia na te ao atoà nei.
2- E mea maitaì roa te ture a te Fatu (ìrava 8 e tae i
te 15) : I ô nei te päpaì taramo e faaìte ai mai te rähuraa e tae atu i te
parau a te Atua, ma te faaite e mea nahea te mau faaueraa a te Atua i te
riroraa èi mea maitaì roa, èi mea parau-tià, e èi mea faufaa. E hopoi mai te
reira i te paari, te òaòa e te marämarama.
Te ìrava tumu ia au i teie mäìmiraa, o te ìrava 15 ia
: " E tiàhia mai te parau a ta ù vaha i reira, e te manaò o ta ù âau, i
mua i to aro, e te Fatu, e ta ù haapüraa e ta ù ora. Te haapoto ra teie ìrava i
te haerea paieti e te auraro o te päpaì taramo i te Atua, ma te faaìte i te hoê
hinaaro hohonu e ora ia au i te hinaaro o te Atua.
Te na ô ra te ìrava 15 o te Taramo 19 e, " E
tiàhia mai te parau a ta ù vaha i reira, e te manaò o ta ù âau, i mua i to aro,
e te Fatu, e ta ù haapüraa e ta ù ora ".
Te faaìte ra teie ìrava i te hinaaro o te päpaì taramo
e ora ia au i te hinaaro o te Atua. Te ani ra oia e ia färiihia ta na mau parau
e to na mau manaò e ia auhia mai e te Atua. Te färii ra te päpaì taramo e o te
Atua to na mato, ma te faataipe i te âueue-òre-raa e te pärururaa, e èi faaora
no na, ma te faaìte i te faaoraraa e te faatiàmäraa. E pure ia no te püpüraa ia
na iho e te auraroraa, ma te faaìte i te faatura rahi e te tiàturiraa i te
Atua.
Te parau tumu no teie Taramo 19 e haapotohia na roto i
te manaò o te faaìteraa a te Atua na roto i te aru e te parau a te Atua. Te
faahanahana ra teie taramo e nafea te mau mea i rähuhia e haapäpü ai i te
hanahana o te Atua e mea nafea ta Na ture i te riroraa èi mea tià roa e te
faufaa roa no te ärataì i te ora o te taata. Te haapäpü maitaì ra te ìrava 14 i
teie paieti : Ia mauruüru ìe, e te Fatu, e ta ù papa e ta
ù ora, i te mau parau a ta ù vaha e te manaò hohonu o ta ù âau, ia mauruüru òe,
e te Fatu, e ta ù papa e ta ù ora.
Oia mau, Teie te hoê tätararaa no nià i te parau e heheuraa
hanahana na roto i te aru e te parau a te Atua :
Te faaite nei te parau " heheuraa no ô mai i te
Atua ra na roto i te aru e te parau a te Atua " i te manaò e te faaìte mai
nei te Atua ia na iho na roto e piti raveà tumu : na roto i te rähu e na roto i
te päpaìraa moà (te parau a te Atua).
1-Te Heheuraa na roto i te rähu: Te faaìte ra te rahu,
e to na nehenehe e to na huru taa-ê, i te vai-mau-raa e te rahi o te Atua. Ua
riro te mau raì, te mau mouà, te mau moana, e te mau mea ora atoà, èi mau
haapäpüraa ìte-mata-hia o te mana e te paari o te Atua. Mai ta Taramo 19 ìrava 1
e parau nei, " Te parau hua nei te mau raì i te hanahana o te Atua, e te
faaìte mai nei te reva i te òhipa a to na ra rima ". Te rähu, o te hoê ia
huru i te puta matara noa o te faaìte ra i te hanahana o te Atua i te feiä atoà
e rave i te taime no te haapaò i te reira.
2-Te Heheuraa na roto i te Parau a te Atua: Te parau a
te Atua, e vai ra i roto i te mau Päpaì, o te hoê ia faaìteraa taa maitaì e te
faataa-maitaì-hia no nià i te hinaaro e te huru o te Atua. E ärataì te reira i
te feiä faaroo i roto i to rätou oraraa i te mau mahana atoà, ma te püpü atu ia
rätou i te mau haapiiraa, te mau faaueraa e te mau fäfauraa. Te na ô ra te
Taramo 19 i na ìrava e piti 7 e te 8 e : " E mea maitaì roa te ture a Iehova,
na te reira e faaora i te värua ; e e parau mau te ìteraa päpü no nià i te
Fatu, e na te reira e faariro i te feiä ìte òre èi feia paari. E mea parau-tià
te mau ôroà a te Fatu, e faatupu te reira i te òaòa i roto i te âau; e mea
viivii òre te faaueraa a te Fatu, e haamarämarama te reira i te mata ".
Na roto i te heheuraa i teie na huru parau e piti, te
feiä faaroo e marämarama atu ä rätou i te Atua. Te faaìte ra te rähu i te rahi
e te puai o te Atua, àreà te parau a te Atua ra, te faaìte ra ia i to Na here,
ta na parau-tià, e ta na ôpuaraa no te huitaata nei. Te tïtau nei rätou paatoà
i te feiä faaroo ia haamori i te Atua e ia ora ia au i ta Na mau haapiiraa te
Rähu.
Nehemia
8, 1-10
Ture i taiòhia.
1 E te taata
atoà ra ua haaputuputu tahi mai ra i roto i te aroä i pïhaì iho i te ùputa pape
ra; e ua parau atu ra rätou i te päpaì parau ra ia Êtera, e hopoi mai i te puta
ture a Möte, ta te Fatu i parau mai ia Ìteraèra ra.
2 Ua hopoi mai ra te tahuà ra o Êtera i te ture i te
aro o taua âmuiraa atoà ra, te täne e te vahine, e te feiä atoà i ìte i te
parau ia taiòhia ra, i te mahana hoê i te märama hitu ra.
3 Ua taiò iho
ra o ia i taua parau ra i roto i te aroä i mua atu i te ùputa päpe ra, mai te
poìpoì mai a e avatea noa atu ra, i mua i te aro o te täne e te vahine, e te
feiä atoà i ìte ra; faaroo päpü atu ra te tärià o te taata atoà i taua puta
ture ra.
4 Te tià noa ra taua päpaì parau ra o Êtera i nià i te
hoê tiàraa räau, i hämanihia e rätou no taua taiòraa ra; e tei ta na rima àtau,
o Matitia ia te tiàrama, e o Tema, e o Ànaia, e o Ùria, e o Hiritia, e o
Maateia; e tei ta na rima àui, o Petaia ia, e o Mitaèra, e o Maretia, e o
Hatuma, e o Hatepatana, e o Tëtäria, e o Meturama.
5 Ua heheu aè ra Êtera i taua puta ra i te aro o te
taata atoà ra, te teitei ra hoì to na tiàraa i to te taata atoà, e tei te
heheuraa o ia i taua puta ra, ua tià anaè mai ra te taata atoà;
6 ua haamaitaì atu ra Êtera i te Atua rahi ra i te
Fatu. Ua parau mai ra te taata atoà, mä te hopoi i te rima i nià, Âmene, âmene:
ua piò iho ra to rätou upoo i raro, e ua haamori i te Fatu mä te mata i raro i
te repo.
7 E o Ietua, e o Pani, e o Terepia, e o Iamina, e o
Âtupa, e o Tapetai, e o Hotia, e o Maateia, e o Terita, e o Àtäria, e o
Iotapata, e o Hänana, e o Peraia, e te mau âti-Revi; nä rätou i faaìte i te
taata i te auraa i taua ture ra: te tià noa ra te taata i to rätou ra tiàraa.
8 Taiò märamarama mäite iho ra rätou i te ture a te
Atua, e ua faaìte i te auraa, e ìte aè ra rätou i taua parau i taiòhia ra.
9 Ua parau atu
ra te tävana ra o Nehemia, e te tahuà päpaì parau ra o Êtera, e te mau
âti-Revi, tei haapii i te mau taata ra, E mahana moà teie nä te Fatu to òutou
Atua ra, eiaha e auë, eiaha e òto. Ua òto anaè hoì te taata atoà i te ìteraa i
taua parau ture ra.
10 Ua parau atu ra o ia ia rätou, A haere, e àmu i te
mäa maitaì, e inu i te pape mäàro, a haapaò atu ai i te tahi tufaa nä te feiä è
ère ra: e mahana moà hoì teie no to tätou Fatu. Eiaha e òto, o te òaòa rä no ô
ia te Fatu ra, to òutou ia maitaì.
Heuraa Manaò
Te faataa ra te Nehemia pene 8 i te hoê taime faufaa
roa i roto i te àamu o Ìteraèra i muri aè i to rätou hoìraa mai mai te
faatîtîraa i Päpuronia. Ua putuputu te nünaa no te faaroo i te taiòraa o te
Ture a Mote na Etera te päpaì parau. E täpaò teie òhipa no te hoê faaâpïraa i
te pae no te oraraa varua e te hoê faaâpïraa i te faufaa o te parau a te Atua.
Heheuraa i te mau ìrava 1 e tae i te 10
Ìrava 1: E putuputu te mau taata atoà mai te hoê taata
i nià i te mahora i mua i te ùputa päpe. Ua ani rätou ia Etera ia taiò i te
puta Ture a Mote.
Ìrava 2: E ärataì Etera i te Ture i mua i te
taìrururaa, oia hoì te mau tane, te mau vahine, e te feiä atoà o te e taa i te
auraa.
Ìrava 3: E taiò o ia i te Ture mai te poìpoì e tae atu
i te avatea, e e faaroo maitaì te mau taata atoà.
Ìrava 4: Te tià ra Etera i nià i te hoê tahua räau i
patuhia no taua ôroà ra, haaàtihia e te mau tävini e rave rahi.
Ìrava 5: Te ìriti ra Etera i te puta i mua i te aro o
te nünaa atoà, e te tià päatoà ra rätou i nià èi täpaò no te faatura.
Ìrava 6 : E haamaitaì Etera i te Fatu, e e pähono te
mau taata atoà, " Amene, Amene
" na roto i te âfaìraa i to rätou rima i nià, e i reira rätou e piò
ai e e haamori ai i te Fatu.
Ìrava 7: E tauturu te àti Revi i te nünaa ia taa i te
Ture, ma te faataa i tei taiòhia.
Ìrava 8: E taiò taa-ê rätou i te puta Ture a te Atua,
e e höroà rätou i te auraa o te reira ia taa i te nünaa i te taiòraa.
Ìrava 9: Te parau ra Nehemia, Etera, e te àti Revi i
te nunaa eiaha e òto aore ra e mauiui, no te mea e mahana moà teie no te Fatu.
Ìrava 10: Te faaitoito nei rätou i te mau taata ia
àmu, ia inu, e ia ôpere i te mau taata tei òre i faaineine i te hoê noa aè mea,
no te mea, te òaòa o te Fatu o to rätou ia puai.
Te ìrava tumu ia au i teie huru tuatapaparaa, o te ìrava
10 ia : " Eiaha e òto, no te mea o te òaòa o te Fatu ra o to òe ia puai
". Te haapäpü ra teie ìrava i te faufaaraa o te òaòa e te ôroà èi
pähonoraa tano i te marämaramaraa e te färiiraa i te parau a te Atua. Te
haamanaò mai nei o Ia ia tätou e e tae mai te puai värua na roto i te òaòa ta
te Atua e häroà, e tae noa atu i te mau taime tätarahaparaa e te faaâpïraa.
Faaotiraa
Te faaìte nei te Nehemia pene 8 i te mau ìrava 1 e tae
i te 10 i te faufaa rahi no te taiòraa e te marämaramaraa i te parau a te Atua
i roto i te oraraa huiraatira e te oraraa o te taata tätaìtahi. Te haamatara ra
te reira i te tuhaa a te mau ärataì i te pae o faaroo i roto i te haapiiraa e
te faataaraa i te mau Päpaì, e te haapäpü ra te reira e e tià ia täpaòhia te pähonoraa
i te parau a te Atua e te òaòa e te ôroà, no te mea i reira te puai o te nünaa
o te Atua e haavare ai.
Te parau nei te Nehemia i te pene 8 ìrava 10, "
Eiaha e òto, no te mea o te òaòa o te Fatu ra o to òutou ia puai ". Te
auraa o teie ìrava, oia hoì, eiaha te taata ia òto e aore rä, ia mauiui, noa
atu e, ua ìte rätou i ta rätou mau hara e ua tätarahapa. E tià rä ia na ia
òaòa, no te mea ua riro te òaòa ta te Atua e höroà ra èi tumu no te puai e te
turu.
Te òaòa o te Fatu o te hoê ia puai värua oia hoì te
aho o te faatià ia tätou ia upootià i nià i te mau fifi e ia ora ma te hau e te
tiàturi i te Atua. E haamanaòraa te reira e noa atu i roto i te mau taime no te
tätarahaparaa e te faaâpïraa, e mea faufaa rahi te tiàturiraa e te òaòa i te
Atua.
Te ìrava 10 o te Nehemia pene 8 e haapotohia na roto i
te manaò e ua riro te òaòa i te Atua èi tumu no te puai. Te faaitoito nei teie
ìrava i te feia tiàturi eiaha ia roohia i te òto e aore rä, i te àti, ia ìmi rä
i te puai e te pätururaa i roto i te òaòa ta te Atua e hopoi mai. Te haapii mai
nei te reira ia tätou e noa atu i roto i te mau taime no te tätarahaparaa e te
faaâpïraa, e mea faufaa rahi te tiàturiraa e te òaòa i roto i te Atua no te ora
i te hoê oraraa puai e te òaòa i roto i te oraraa faaroo.
1
Törïnetia 12, 12-30
Hoê tino e te mero e rave rahi
12 Mai te tino
hoì hoê nei, e rave rahi to na mero, e te mau mero atoà no taua tino hoê ra,
rahi noa ä rätou, hoê ä ia tino, oia atoà hoì te tino o te Metia.
13 I päpetitohia hoì tätou e te Värua hoê i roto i te
tino hoê ra, te âti-Iüta e te Herëni, te tävini e te tiàmä, e ua faainuhia
tätou i ta te Värua hoê ra.
14 È ère hoì te
tino nei i te mero hoê, e rave rahi rä.
15 Ia parau hoì te âvae e: «È ère au i to te tino, no
te mea è ère au i te rima», è ère mau änei o ia i to te tino i reira?
16 Ia parau hoì te tarià e: «È ère au i to te tino, no
te mea è ère au i te mata», è ère mau änei o ia i to te tino i reira?
17 Àhiri e mata anaè te tino atoà nei, e aha iho ra te
faarooraa? Àhiri hoì e faarooraa anaè te tino nei, e aha iho ra te hoìraa?
18 I teie nei rä, ua haamauhia e te Atua te mau mero o
te tino nei i ta na vähi hinaaro ra.
19 Àhiri hoì rätou atoà e mero hoê ra, tei hea iho ra
te tino i reira?
20 I teie nei rä, e rave rahi te mero, hoê roa rä
tino.
21 E òre hoì te
mata e tià ia parau i te rima e: «Òre noa atu ä òe ia ù nei «E te upoo hoì ia parau i te âvae e: «Òre noa
atu ä òrua ia ù nei »
22 Eiaha atu ä ia, o te mau mero huru paruparu o te
tino nei, eita roa atu ia e tià ia òre.
23 E te mau mero o te tino ta tätou e manaò nei e,
aore e maitaì reà, te haaàti nei tätou i te reira i te maitaì rahi; e to tätou
mau vähi nehenehe òre ra, te hau nei te reira i te nehenehe.
24 To tätou mau vähi nehenehe ra hoì, òre noa atu ia.
Ua täàti mäite rä te Atua i te tino atoà, e ua tuu i te maitaì rahi i te vähi i
ère ra.
25 Ia òre roa te au òre i te tino nei, ia fäito atoà
rä to te mau mero haapaò ia rätou iho.
26 Ia mäuiui te hoê mero ra, e mäuiui atoà te mau mero
atoà ra; e ia faateiteihia te hoê mero ra, e òaòa ia te mau mero atoà ra.
27 E teie nei, o te tino òutou no te Metia, e e mero anaè òutou e àti noa
aè.
28 E ua tuu hoì te Atua i te âpotetoro i roto i te
Ètärëtia, o mua ia, e te piti ra, e perofeta ia, te toru ra, e haapii ia, e te
rave täpaò, e te faaora maì, e te tauturu, e te faaìte, e te parau èê.
29 E âpotetoro anaè änei? E perofeta anaè änei? E
haapii anaè änei? E rave täpaò anaè änei?
30 Ua ìte päatoà änei i te faaora maì? E parau päatoà
änei i te parau èê? E faaìte päatoà änei i te parau èê?
31 Te nounou na òutou i te mau töroà rahi ra. E faaìte
atu rä vau ia òutou i te èà maitaì rahi roa ra.
Heuraa Manaò.
Oia mau, Teie te hoê tuatapaparaa i roto i te Törïnetia
1 pene 12 i te mau ìrava 12 e tae i te 30. I roto i teie
tuhaa no to Törïnetia, te faaòhipa ra te âpotetoro o Pauro i te faahohoàraa o
te tino taata no te faataa i te hoêraa e te huru rau i roto i te ètärëtia. E
òhipa taa-ê e te faufaa ta te mero tätaìtahi o te Ètärëtia e rave, mai te tuhaa
tätaìtahi o te tino o te taata nei.
Teie te tahi tuhaa no te Heheuraa i te mau ìrava 12 e
tae i te 30
1-Ìrava 12 : Te haamata ra Pauro na roto i te
faataaraa e mai te tino hoê ra e e rave rahi mero to na, oia atoà te Metia. Ua
riro te Ètärëtia èi pupu no te mau mero e rave rahi.
2-Ìrava 13 : Ua päpetitohia te feiä faaroo atoà, te
àti Iuta anei e aore rä, te Herëni, te tîtî e aore rä, te tiàmä, i roto i te
Värua hoê ra, ia riro èi tino hoê.
3-Te mau ìrava 14 e tae i te 20 : Te faaìte nei Pauro
e, è ère te tino i te mero hoê, e rave rahi rä. E òhipa ôtahi e te faufaa to te
mero tätaìtahi, te rima anei, te âvae, te tärià aore ra te mata. Àita e mero e
parau e, aita oia e hinaaro ia vëtahi ê.
4-Te mau ìrava 21 e tae i te 26 : Te haapäpü nei Pauro
i te parau no te hoêraa o te mau mero o te tino. E mea tïtauhia te mau mero
paruparu aè, e te feiä e au ra e mea ïti aè to rätou tura, e tià ia ia
haapaò-maitaì-hia rätou. Ia mauiui te hoê mero, e mauiui te mau mero atoà o te
tino; Mai te mea e, e faaturahia te hoê mero, e òaòa te mau mero atoà i pïhaì
iho ia na.
5-Mau ìrava 27 e tae i te 30 : Te faaoti nei Pauro na
roto i te haamanaòraa ia tätou e, te feiä faaroo ra, o te tino ia o te Metia e
e mero rätou tätaìtahi no teie tino. Ua täpura oia i te mau horoà a te varua ua
rau e te mau tiàraa rau i roto i te ètärëtia, ma te haapäpü e, è ère hoê ä
höroà to te mau taata atoà, e tiàraa faufaa rä to te mau taata atoà ia haùti.
Te ìrava tumu ia au teie mäìmiraa, oia hoì ia, te
ìrava 27 : 27 E teie nei, o te tino òutou no te Metia, e e mero
anaè òutou e àti noa aè. Te haapoto nei teie ìrava i te manaò tumu o teie
tuhaa : te hoêraa i roto i te huru rauraa. E tiàraa e e tiàraa taa-ê to te
taata tiàturi tätaìtahi i roto i te tino o te Metia, e ua riro te reira èi
hoêraa au maitaì.
Faaotiraa
Te haapii mai nei te Törïnetia 1 pene 12 i te mau
ìrava 12 e tae i te 30 ia tätou i te faufaa o te hoêraa e te huru rauraa i roto
i te ètärëtia. E tiàraa taa-ê e te faufaa to te mero tätaìtahi, e e mea
tïtauhia te taatoàraa no te tino o te Metia ia tere maitaì. Te haamanaò mai nei
teie faahohoàraa no te tino taata ia tätou e e tià ia tätou ia haafaufaa e ia
faatura i te mau höroàraa e te mau tiàraa o te tahi e te tahi, e ia rave âmui i
te òhipa no te maitaì o te taatoàraa.
Te parau nei te ìrava 27 no te Törïnetia 1 i te pene
12 e, 27 E teie nei, o te tino òutou no te Metia, e e mero
anaè òutou e àti noa aè. Te auraa no teie ìrava, oia hoì, e âmuitahi te feiä
tiàturi atoà i te tino o te Metia, oia hoì, te Ètärëtia. Ua riro te taata
tiàturi tätaìtahi èi mero no teie tino e e tiàraa taa-ê e te faufaa to na ia
haùti. Mai te mau tuhaa taa-ê o te tino taata nei e òhipa taa-ê e te tïtauhia,
e mau höroà taa-ê e e hopoià taa-ê ta te mero tätaìtahi o te Ètärëtia. Te
haapäpü ra teie ìrava i te hoêraa e te täairaa i rotopü i te feiä faaroo, ma te
haamanaò ia tätou e mea faufaa te taata tätaìtahi no te òhipa-maitaì-raa o te
täatoàraa.
Te auraa o te parau " o tei faaroo ra, o te tino
ia o te Metia " oia ia, ua hoê te feiä faaroo atoà, èi mero no te
Ètärëtia, i roto i te Metia èi mau tuhaa taa-ê no te hoê tino taata. E tuhaa ôtahi
e te faufaa ta te taata faaroo tätaìtahi e rave, mai te tuhaa tätaìtahi o te
tino taata e òhipa marämarama maitaì to na. E riro raua toopiti èi taata au
maitaì e te au maite, ma te haa âmui no te rave i te hinaaro o te Atua e no te
tävini ia vëtahi ê. Te haapäpü nei teie faaäuraa i te hoêraa, te huru rau, e te
hoêraa o te feiä faaroo i roto i te Ètärëtia. Te ìrava 27 o te Törïnetia 1, pene
12 e haapotohia na roto i te manaò o te hoêraa na roto i te huru rauraa. Te
haapäpü nei teie ìrava e, te feiä tiàturi atoà, noa atu e, e tiàraa e e höroàraa
taa-ê to rätou, e tino hoê to rätou päatoà i roto i te Metia. E mea faufaa te
mero tätaìtahi e e tauturu o ia i te tereraa maitaì o te täatoàraa. Te haamanaò
nei teie parau tumu i te faufaa rahi no te rave-âmui-raa i te òhipa, te
faaturaraa te tahi i te tahi e te färiiraa i te faufaa hoê roa o te taata
tätaìtahi i roto i te Ètärëtia. E au maite teie parau no teie parau te Tumu
Nui, tei haamanaò ia tätou mai roto atu i te fenua te tupu, tei toro te mau aa
i te vahi haumärü. Tei turaì i to na tupu i roto i te mau àmaa tei faaìte i te
rauraa o te mau àmaa, maite aa e mau ra i roto i te fenua, i parauhia ai te
Tumu Nui.
Ruta
èv. 1, 1-4 ; 4, 14-21.
Ruta
èv 1, 1-4.
Ômuaraa
1 No te mea e
rave rahi aè nei tei tämata i te tuatäpapa i te papaa parau i faatupu-mau-hia i
roto ia tätou nei, 2 ia rätou i tuu mai ia tätou nei, ta tei ìte mau to rätou
mata mai te mätamua mai ä, e e òrometua hoì no taua parau ra i muri aè;
3 o vau atoà hoì, no te mea ua ìteä-päpü-hia e au te mau parau atoà mai te
mätamua mai ä, manaò aè nei e mea tià ia päpaì tuatäpapa atu i taua parau ra ia
òe na, Teofiro tüiroo;
4 ia ìte päpü òe, e parau mau te mau parau i haapiihia atu ia òe na.
Ruta èv. 4, 14-21.
Te haamataraa Ietu i ta na òhipa i Tarirea
(Mät 4,12-17; Mär 1,14-15)
14 Ua hoì mai
ra Ietu i Tarirea mä te mana o te Värua, tuì atu ra to na roo e àti noa aè taua
fenua ra.
15 Haapii atu ra o ia i roto i to rätou mau tunato, mä
te haamaitaì-päatoà-hia.
Aita to Nätareta i tiàturi ia Ietu
(Mät 13,53-58; Mär 6,1-6)
16 E tae mai ra
o ia i Nätareta i te vähi i paari ai o ia ra, ua tomo mai ra o ia i roto i te
tunato i te täpati, o ta na ä ia peu, e ua tià aè ra i nià e taiò i te parau.
17 Ua tuu mai ra rätou i te puta a te perofeta ra a
Ìtaia i ta na rima, e ia hohora aè ra o ia i taua puta ra, ìte iho ra o ia i te
vähi i päpaìhia ra:
18«Tei nià iho ia ù te Värua o te Fatu, o ia i faatähinu mai ia ù ei poro
haere i te parau maitaì i te taata rii, ua tono mai o ia ia ù èi faaora i te feiä âau
òto, èi poro haere i te ora no te tïtï, e ia hiò faahou te matapö, e èi tuu hoì
i te feiä i paruparu,
19 èi poro haere i te mätahiti e ìtehia mai ai e te Fatu ra.»
20 E ôtaro aè
ra i taua puta ra, ua tuu atu ra i te tävini ra, pärahi iho ra i raro. Ua
tiàtonu mai ra te mata o to te tunato atoà ia na.
21 Ua parau atu ra o ia ia rätou: «Teie nei parau i
päpaìhia ta òutou i faaroo iho nei, ua tupu ia i teie nei mahana.
Heuraa Manaò
Oia mau, Teie te hoê tuatapaparaa no te Ruta èv. Pene
1 i te mau ìrava 1 e tae i te 4 e te Ruta pene 4 te mau ìrava 14 e tae i te
ìrava 21,
Pene 1 i te mau ìrava 1 e tae i te 4
I muri mai : Ua riro teie mau ìrava èi ômuaraa no te
Èvaneria a Ruta. Te faataa ra o Ruta no te aha o ia i päpaì ai i ta na èvaneria
e mea nafea to na haaputuraa i ta na mau parau èi turämaraa i te tau a haamata
ai Ietu i ta na òhipa.
Ìrava 1: Te faahiti ra o Ruta e e rave rahi tei manaò
e päpaì i te hoê faatiàraa o te mau òhipa i tupu i rotopü ia rätou.
Ìrava 2: Te haapäpü ra o ia e ua tupu teie mau òhipa e
te feiä o tei ìte mata roa e o tei tävini i te parau mai te ômuaraa mai ä.
Ìrava 3: Ua faaoti o Ruta e päpaì i te hoê faatiàraa
nahonaho maitaì i muri aè i to na hiòpoà-maite-raa i te mau mea atoà mai te
ômuaraa mai ä, ia ìte o Teofiro e oia te ìte päpü i te päpüraa o te mau
haapiiraa ta na i fänaò.
Ìrava 4: Te ôpuaraa a Ruta, o te höroàraa ia ia Teofiro
i te hoê haamarämaramaraa hau atu i te marämarama e te päpü no nià i te mau òhipa
i tupu no nià ia Ietu.
Te pene 4 i te mau ìrava 14 e tae i te 21
I muri mai : Te faataa ra teie mau ìrava i te
haamataraa o te täviniraa a Ietu i mua i te taata i Tarirea, i reira to na
haapiiraa i roto i te mau tunato e ua haapöpouhia o Ia e te täatoàraa.
1-Ìrava 14 : Ua hoì o Ietu i Tarirea, ua î i te mana o
te Varua, e ua parare to na roo na te mau vahi atoà.
2-Ìrava 15: Te haapii nei o Ia i roto i te mau tunato
e te faahanahanahia nei o Ia e te täatoàraa.
3-Ìrava 16: Te haere ra o Ietu i Nätareta, i reira o Ia
i te paariraa, e tomo atu ra i roto i te tunato i te Täpati, mai ta na i mätau
na.
4-Ìrava 17: E höroà mai rätou i te puta a te perofeta
ra o Ìtaia ia Na, e ìte atu ra o Ia i te vahi i päpaìhia ai te reira...
5-Mau ìrava 18 e tae i te 19 : Te taiò nei o Ietu i te
hoê tuhaa no roto mai ia i te Ìtaia o te parau nei no te faatahinuraa o te Värua
o te Fatu no te hopoi i te parau âpï maitaì i te feiä veve, no te faaora i te
âau òto, no te poro haere i te tiàmäraa o te feiä i täpeàhia, no te faaàraàra i
te matapö, no te faatiàmä i tei faatîtîhia, e no te poro i te mätahiti au o te
Fatu.
6-Ìrava 20: I muri aè i te taiòraa, e faahoì o Ietu i
te puta i te tävini ra e e pärahi o Ia. Ua mau te mau mata atoà i roto i te
tunato i nià ia Na.
7-Ìrava 21: Te parau nei o Ietu e, ua tupu teie mau päpaìraa
moà i teie iho nei mahana, a faaroo ai rätou i te reira.
Te tahi ìrava faufaa roa i manaòhia mai teie ia Ruta
èv. Pene 4 i te mau ìrava 18 e tae i te 19 : Tei nià iho ia ù te Värua o te
Fatu, no te mea ua faatahinu mai o ia ia ù ia poro haere i te parau maitaì i te
taata rii ; ua tono mai o ia ia ù no te faaora i te feia âau òto, no te poro
haere i te faaoraraa i te feia tîtî e te faaoraraa i te matapö, no te faatiàmä
i tei faatîtîhia, no te poro haere i te hoê mätahiti no te färii-maitaì-raa a
te Fatu.
Faaotiraa
Te faaìte nei te pene 1 i te mau ìrava 1 e tae i te 4
i te ôpuaraa a Ruta ia höroà i te hoê àamu âfaro e te päpü no nià i te mau
òhipa tei tupu no nià ia Ietu, àreà te pene 4 i te mau ìrava 14 e tae i te 21
te faaìte mai nei ia i te haamataraa o te òhipa a Ietu e ta na täviniraa ma te
faaòhipa i te mau parau a te perofeta a Ìtaia. Te haapäpü ra te ìrava faufaa i
te òhipa a Ietu e hopoi mai i te parau âpï maitaì, te faaoraraa maì, e te
faatiàmäraa, o te täpaò ia i te haamataraa o ta na täviniraa i mua i te taata.
Te na ô ra na ìrava 18 e te 19 o te Ruta ev. Pene 4 e: Tei nià iho ia ù te Värua o te Fatu, no
te mea ua faatahinu mai o ia ia ù ia poro haere i te parau maitaì i te feia
veve ; ua tono mai o ia ia ù no te faaora i te feiä âau òto, no te poro haere i
te faaoraraa i te feiä tîtî e te faaoraraa i te matapö, no te faatiàmä i tei
faatîtîhia, no te poro haere i te hoê mätahiti no te färii-maitaì-raa a te Fatu.
Te auraa
E faahitiraa teie no roto mai i te perofeta Ìtaia i te
pene 61 i te na ìrava e piti 1 e te 2 ta Ietu i taiò i roto i te tunato no
Nätareta. Te faaìte nei te reira i te täpura òhipa a Ietu e i te mau tuhaa
faufaa o ta na täviniraa :
1-Tei ni'a te Varua o te Fatu ia ù : E haamata o Ietu
na roto i te parauraa e, ua î o Ia i te Värua Moà, te auraa ra, ua faauruhia e
ua ärataìhia o Ia e te Atua i roto i ta na täviniraa.
2-Te pororaa i te parau âpï maitaì i te feiä veve: Ua
tonohia o Ietu no te hopoi i te Èvaneria, te parau âpï maitaì o te faaoraraa, i
te feiä i roto i te fifi, i te pae värua e i te pae o te tino.
3-Te faaoraraa i tei òto te âau: E haere mai o Ietu no
te faaora e no te tämahanahana i te feiä i roohia i te àti e te mauiui.
4-Pororaa i te faaoraraa i te feia i täpeàhia: Te faaìte
ra o Ietu i te tiàmäraa o te feiä i täpeàhia, i te pae tino anei aore ra i te
pae varua.
5-I te matapö: E faaora o Ietu i te matapö, oia atoà
rä te marämarama pae varua i te feia i roto i te pöuri.
6-Te faatiàmäraa i te feia e haavïhia ra: E faatiàmä o
Ietu i te feiä e haavïhia ra e te mau huru mauiui e parau-tià òre huru rau.
7-Neneìhia hoê mätahiti o te färii maitaì a te Fatu:
Ua poro o Ietu i te hoê tau färii-maitaì-raa a te Atua, ma te haamanaò i te
mätahiti Iupiri i roto i te tütuu àti Iuta, i reira te faaòreraahia te mau
tärahu e te tiàmäraa mai te mau tîtî.
A taio ai o Ietu i teie mau ìrava, te parau ra o Ia e
ua tupu teie mau parau tohu i roto ia na iho, ma te haapäpü e o na te Metia i tapuhia mai o te haere mai no te faaora e no te faahoì
faahou mai te tiàmäraa o te mau nünaa.
Faaoraraa
Ua riro te faaoraraa èi manaò tumu i roto i te haapiiraa
marü metia. Te faataa ra te reira i te òhipa ta Ietu Metia i rave no te faaora
i te hui taata nei i te hara e te pohe na roto i to na tutia i nià i te
tätauro. Oia hoì, te faaoraraa o te faatiàmäraa ia e aore rä, te faaoraraahia i
te mana o te hara e to na mau hopeàraa. E òhipa aroha te reira no te raì mai o
te püpü i te faaòreraa hara e te faahauraa e te Atua.
Faahoì-faahou-raa
Te faahoì-faahou-raa mai, i te pae varua, o te
faanahoraa ia na roto i te reira na te Atua e faahoì faahou mai ai i te auraa i
rotopü i te taata nei e e faahoì faahou mai ai i te mea i moè e aore rä i ìno
na roto i te hara. Oia hoì, te faaoraraa i te mau âau òto, te faahauraa i te
mau auraa, e te faaâpïraa i te oraraa värua. E mea pinepine te
faahoì-faahou-raa mai i te tüàtihia i te täuiraa e te faaâpïraa, i reira hoì te
Atua e faahoì mai ai i te ora e te tiàturiraa i te feiä tei paruparu i te pae
varua e aore rä, tei moè.
Te faataa nei te faaoraraa e te faahoì-faahou-raa mai
i te òhipa a te Atua no te faaora e no te faaâpï i te taata nei, ma te püpü i
te hoê oraraa âpï e te hoê auraa tei faahoì-faahou-hia mai e te Atua te Tumu
Nui.
Te parau tumu no te faaâpïraa e te faahoìraa e haapotohia na roto i te manaò no te täuiraa e te faahoì-faahou-raa mai. Te auraa ra, e höroà i te ora, te puai e te itoito no te mau mea tei paruparu, tei ìno e aore rä, tei moè. E räveà te reira no te faaoraraa e no te faaâpïraa, i reira te mea i parari e täatihia ai e te mea tahito e faaâpïhia ai. Ua riro teie parau tumu èi haamanaòraa i te faufaa no te faaâpïraa i te pae varua e no te faahoì-faahou-raa mai i te mau auraa e te oraraa i roto i ta te Atua faatereraa.
Heuraa Ìrava.
Taramo 19, 15 E tiàhia mai te parau a ta ù vaha i reira, e te
manaò o ta ù âau, i mua i to aro, e te Fatu, e ta ù haapüraa e ta ù ora.
Nehemia 8, 10 Ua parau atu
ra o ia ia rätou, A haere, e àmu i te mäa maitaì, e inu i te pape mäàro, a
haapaò atu ai i te tahi tufaa nä te feiä è ère ra: e mahana moà hoì teie no to
tätou Fatu. Eiaha e òto, o te òaòa rä no ô ia te Fatu ra, to òutou ia maitaì.
1Törïnetia 12, 27 E teie nei,
o te tino òutou no te Metia, e e mero anaè òutou e àti noa aè.
Ruta èv. 4, 18«Tei nià iho
ia ù te Värua o te Fatu, o ia i faatähinu mai ia ù ei poro haere i te parau
maitaì i te taata rii, ua tono mai o ia
ia ù èi faaora i te feiä âau òto, èi poro haere i te ora no te tïtï, e ia hiò
faahou te matapö, e èi tuu hoì i te feiä i paruparu,
19 èi poro haere i te mätahiti e ìtehia mai ai e te Fatu ra.»
Faaitoitoraa.
E
au mau hoa here e,
I
roto i teie mau tau tämataraa e te faaâpïraa, e haamanaò na tätou i te mana e
te maitaì o to tätou Fatu, o te ärataì nei e o te haapuai nei ia tätou i te mau
täahiraa atoà o te èà.
Te
haapii mai nei te Taramo 19 ìrava 15 ia tätou e : Ia ìtehia te mau parau a ta ù
vaha e te manaò o ta ù âau i mua i to òe aro, e Iehova, o ta ù papa e ta ù
faaora. Ia tuàti noa ta tätou mau parau e to tätou mau manaò i te hinaaro o te
Atua, i te mea e, o o Ia to tätou niu päpü e to tätou faaora.
Te
haamanaò mai nei te pene 8 ìrava 10 ia tätou e, Eiaha e òto, no te mea o te
òaòa o te Fatu ra o to òutou ia puai. Noa atu i roto i te mau taime òto e te
tätarahaparaa, ia ìtehia ia tätou te puai i roto i te òaòa ta te Atua e höroà
mai ia tätou. Teie òaòa hanahana, o ta tatou ia pätururaa e ta tätou tämahanahanaraa.
Te
parau mai nei te Törïnetia 1 pene 12 ìrava 27 ia tätou e, O te tino òutou no te
Metia, e o òutou to na ra mau mero, i to na iho ra haerea. E mau mero faufaa
rahi tätou päatoà no te tino o te Metia, e tiàraa taa-ê e te faufaa to tätou
tätaìtahi. Ma te hoê, e riro tätou èi taata au maite e te rave âmui i te òhipa
no te faatupu i te hinaaro o te Atua.
I
te pae hopeà, te haamanaò mai nei te Ruta èv. Pene 4 ìrava 18 e te 19 ia tätou i te òhipa a Ietu
: Tei nià iho ia ù te Värua o te Fatu, no te mea ua faatahinu mai o Ia ia ù ia
poro haere i te parau maitaì i te taata rii ; ua tono mai o Ia ia ù no te
faaora i te feia âau òto, no te poro haere i te faaoraraa i te feiä tîtî e te
faaoraraa i te matapö, no te faatiàmä i tei faatîtîhia, no te poro haere i te
hoê mätahiti no te färii-maitaì-raa a te Fatu. E pee anaè tätou i te hiòraa o
Ietu na roto i te faataeraa i te parau âpï maitaì, te faaoraraa maì e te
faaoraraa i te feiä navaì òre, e na roto i te faaìteraa i te aroha o te Atua i
roto i to tätou oraraa.
Ia
faaüru e ia haapuai teie mau parau i to tätou faaroo, ma te haamanaò ia tätou
e, ua herehia tätou, ua päturuhia e ua piihia tätou ia riro ei mauihaa no te
aroha hanahana.
Ma
te faaroo e te tiàturi,
Pehepehe.
Te
faaoraraa e te faahoì-faahou-raa mai
I
raro aè i te maru o te hara, ua moè tätou,
Tera
rä, na roto i to Na aroha, ua ìtehia tätou.
Ua
àufau Ietu, to tätou Faaoraraa, i te hoo, no te faatiàmä ia tätou,
No
te höroà mai ia tätou i te hoê tiàororaa âpï.
Te
faaoraraa, te hoê òhipa no te here fäito òre,
Te
faaoraraa ia tätou i te ìno, te püpüraa ia tätou i te ora.
Na
roto i ta Na tutia, ua faaòrehia ta tätou mau hara,
Ua
òto to tätou âau, e i te pae hopeà, ua faahoì-faahou-hia mai.
Faahoì-faahou-raa
mai, te fafauraa no te faaâpïraa,
Te
faaoraraa i te mau varua, te marämarama i roto i te ìno.
Te
mea i parari, ua tätaì o Ia,
Ua
moè, ua faaineine o Ia.
I
roto i to Na na rima e ìtehia ia tätou te hau,
Te
hoê huru oraraa, te hoê ànanahi âpï.
Te
faaoraraa e te faahoì-faahou-raa mai, Te rima i roto i te rima,
Te
haere nei tätou na muri Iho ia Na, no te hoê ànanahi päpü maitaì.
Haamaitaìraa.
Oia
mau, Te hoê tumu parau e tuàti i teie mau ìrava oia hoì E òaòa e puai e hoê e
hanahana te òhipa. Teie
te raveà no te tauturu i te ìrava tätaìtahi i roto i teie parau tumu :
Taramo
19 ìrava 15 : Ia färiihia te mau parau a to ù nei vaha e te manaò o ta ù âau i
to òe na mata, e te Fatu, o ta ù papa e ta ù faaora. Te haapäpü nei teie ìrava
i te faufaa rahi no te püpüraa ia na iho e te feruri-hohonu-raa i nià i te
parau a te Atua, o te hopoi mai i te òaòa e te puai o te ora.
Nehemia
pene 8 ìrava 10 : Eiaha e òto, no te mea o te òaòa o te Fatu ra o to òe ia puai.
Te haapäpü nei teie ìrava e te òaòa i te Atua o te hoê ia puna no te puai e te
pätururaa, e tae noa atu i te mau taime no te tätarahaparaa e te faaâpïraa.
1
Törïnetia pene 12 ìrava 27 : O te tino òutou o te Metia, e o òutou to na ra mau
mero, i to na iho ra haerea. Te haamatara ra teie ìrava i te hoêraa e te
täairaa i rotopü i te feiä faaroo, e tiàraa ôtahi e te faufaa to te taata tätaìtahi
i roto i te tino o te Metia.
Ruta
èv. pene 4 ìrava 18-19: Tei nià iho ia ù te Varua o te Fatu, no te
mea ua faatahinu mai o Ia ia ù ia poro haere i te parau maitaì i te taata rii ;
ua tono mai o Ia ia ù no te faaora i te feia âau òto, no te poro haere i te
faaoraraa i te feiä tîtî e te faaoraraa i te matapö, no te faatiàmä i tei
faatîtîhia, no te poro haere i te hoê mätahiti no te färii-maitaì-raa a te
Fatu. Te faataa ra teie mau ìrava i te òhipa a Ietu, o te hopoi mai i te parau
âpï maitaì, te faaoraraa maì, e te faatiàmäraa, e o te poro ra i te aroha o te
Atua.
Te
faaite nei teie mau ìrava e nahea te püpüraa ia na iho, te òaòa i te Atua, te
hoêraa o te feiä faaroo, e te òhipa hanahana e hoê ai no te hopoi mai i te
puai, te faaoraraa e te täuiraa i roto i to tätou oraraa e i to te ao nei.
Teraì
òr. Faatura.
