Paraumaitai

jeudi 25 novembre 2021

Rata Haaàti no te mau tiaìraa.

Täpati 31 no Atopa 2021

Täpati faatïtïàifaroraa (Reforomatio)

Taiòraa : Märeto 12,18-34

Tumu Parau : Te rämäraa a te mau Tätutea ia Ietu i nià i te parau no te tià-faahou-raa e te parau no te Ture o te here.

E te nünaa mäìtihia e te Atua, a färii mai i te täpaò no te aroha mai roto I te Faatereraa o ta tätou Etärëtia Porotetani Mäòhi. I roto i teie taiòraa o ta tätou e hiò nei no teie Täpati Faatïtïàifaroraa, o ta tätou I mätau noa na i te parau e, Täpati Reforomatio, teie na tumu parau rahi e piti e faahitihia ra. Te mea päpü, ua tupu teie parau i muri aè i to Ietu rämäraahia e te mau Färitea i nià i te parau no te tute àufau a Taitara. Ua ìte tätou e, aita Ietu i topa i roto i te herepata a te mau Färitea. Mea nä reira te piti o te pupu taata i te täpiriraa mai i pïhaì iho, oia te mau Tätutea, no te tamata atoà e rämä ia Ietu, i nià i te parau no te tià-faahou-raa. Te manaò e tano tätou e täpeà mai i mua i te huru o teie nä pupu taata, piti atoà ra ua hoê te manaò no te haafifi ia Ietu i nià i ta na täpura òhipa. Teie rä, hoê noa ai raua i roto i ta raua ôpuaraa ìno, te mea pinepine rä e ìtehia nei, te rahi ia o te ùmeùmeraa e vai ra i roto ia rätou i te pae no ta rätou mau arataìraa e tae noa atu i te pae no te tiàturiraa. Te tahi hiòraa, te parau no te tià-faahou-raa : No te mau Färitea, te tiàturi nei rätou e e tià faahou te taata i te hoê mahana. Areà no te mau Tätutea, aita ia rätou e tiàturi nei e te vai ra te tià-faahou-raa. Te tumu ia rätou i haere roa ai e rämä ia Ietu nä roto i te faatiàraa i te àamu no terä vahine i täatihia i nä taeaè toohitu, mä te ui atu ia na e : Na vai ia terä vahine ia tae i te tià-faahou-raa ? Te tahi atoà parau e tano tätou e haapäpü no teie pupu taata, Tätutea, e pupu taata teie tei papa i ta rätou arataìraa i nià i terä parau e, Ta rätou anaè te mea tià e te mea mau, e te auraa atoà ihoä ia o terä iòa to rätou, Tätutea. I o tätou nei i teie mahana, te ìte-atoà-hia ra teie mau pupu taata e ori haere nei nä nià i te poromu, e teie atoà te hohoà pehe o ta rätou e faataì ra, ‘Ta mätou anaè te mea tià e te mea mau’. No reira, e ara-maitaì-atoà ia tätou o te topa atoà tätou i roto i teie reru, a parau-atoà-hia atu ai tätou e e mau fänauà tätutea. Hoê noa ta tätou niu no te parau tià e te parau mau, te Atua ta te Tamaiti i haere mai e faaìte. To tätou noa taahiraa âvaë terä e anihia ra e haapäpü maitaì, i nià i te èà o ta Ietu i faatoro no tätou, no te fänaòraa i te ora. No reira i mua i terä huru manaò o te mau Tätutea i te rämäraa ia Ietu, e parau paha tätou e e mau taata pöiri teie. I roto rä i te tahi hiòraa, maoti atoà paha rätou i ui i teie huru uiraa, i roaa atoà ai to tätou ìte i teie mahana i nià i te parau no terä ao i ô mai i te pohe. Ia au i ta Ietu mau pähonoraa ia rätou, te haapäpü maitaì ra o ia ia rätou e, te vai ra ihoä te tià-faahou-raa, oia te ora i muri mai i te pohe. Te auraa, eere tei te pohe te parau hopeà o te oraraa o te taata, tei te ora rä, tei te Atua. Te mea ia Ietu i parau ai i roto i te ìrava 27 e : Eere te Atua i te Atua no te feiä pohe, no te feiä ora rä.

A taa noa atu ai rä teie haapäpüraa ta Ietu i nià i te huru o te Atua, te haapäpü atoà ra O ia i te huru o te taata e ora atu i roto i terä ao, ’e au rä rätou i reira i te mau merahi o te ao ra’ (ìr 25vh). Ua ìte tätou i roto i te mau faatiàraa, te mau merahi te nuu atua ia te reira o te raì, e te mau tävini te reira no te Atua Metua. Te uiraa paha e tano e ui teie ia, pau roa änei hoì te taata e au i te mau merahi ? No te mea ia hiò anaè tätou i te tahi mau parau ta Ietu i faatià no te Pätireia o te Atua, te mea e ìtehia ra, a taa noa atu ai ia te parau no te tià-faahou-raa, te vai atoà ra te parau no te faataaraa i te feiä e òre e au ia rätou i terä ao (parapore no te ûpeà toro, parapore no te mau mämoe e te mau puaaniho). Te auraa, eiaha atoà paì tätou e moemoeä i mua i teie huru parau ta Ietu e eiaha atoà tätou e faariro i te Hau o te Atua e faaruèraa pehu na tätou. Te tahi atoà paha ia tumu Ietu i parau atu ai i terä Päpaì Parau i te ìrava 34vr: Aore òe i atea ê i te Pätireia o te Atua.

Te tahi atoà rä manaò o ta Ietu e hinaaro nei i te faaìte i te mau Tätutea nä roto i teie pähonoraa teie ia : Eiaha nä rätou e faanaho i te ao o te Atua, e vaiho ihoä paì nä te Atua e faanaho i to na ao. O tätou atoà te tahi mau àito püai roa i teie mahana, no te faanaho e te ôpere i te pärahiraa o te Pätireia i terä e i terä taata. Te vähi fifi rä hoì, te taata ôpere ia, te òreraa o na e päpü e, e pärahiraa änei hoì to na. No reira, mai te mea te horoà nei Ietu i teie mau pähonoraa, no te haapäpü-maitaì-raa ia i te taata e, aita ta na e tuhaa i roto i terä ao. Mai te mea e hinaaro o na ia riro o na mai te hoê o te feiä e au ia rätou terä ao, e haapaò ia i te parau mau. Mai te pähonoraa ta Âperahäma i horoà i te taata taoà rahi, Tei ia rätou ra Möte e te mau perofeta, a faaroo rätou i te reira e tià ai (Ruta 16,29). Mai te mea te roaa nei ia Ietu i te faaìte i te huru no terä ao no a muri aè, e täpaò faaìte ia e, no ô mai ihoä O ia i te Atua ra. E o Ta na ia parau e fäìraa pinepine i roto i Ta na mau haapiiraa, ia ìte te taata e, e mea tonohia mai O ia e te Atua (Ioane 17,21). Te auraa, o na anaè te taata e aita atu, mea na roto mai i terä ao tot e Atua i te haereraa mai. E aita i haere noa mai, ua hoì faahou i reira.

Te manaò tumu rä o ta tätou e täpeà mai i roto i teie faatïtoraa manaò i rotopü ia Ietu e te mau Tätutea, a tahi, terä ia haapäpüraa ta Ietu e, e tià faahou ihoä te taata ia tae i te hoê mahana. Te tahi hiòraa päpü maitaì, o Ietu iho, i pohe na e ua tià faahou mai. E tei nià i teie parau no te tià-faahou-raa, teie parau no te ora te niuraahia to tätou tiàturiraa i teie mahana: Te Atua, e Atua ia no te feiä ora, eere rä i te Atua no te feiä pohe. Te vai atoà ra te tahi parau a te paari i te mätamua ra, te nä ô ra : Tei tiàturi i to na ora e tei te Atua ra, e Atua to na ; areà tei òre i tiàturi i to na ora tei te Atua ra, aita to na e Atua. Te piti, eere nä tätou e faanaho i te ao o te Atua, no te mea i roto i te pure ta te Fatu i haapii i ta na mau pipi, aita Ietu i parau e:’Ia haapaòhia to òe hinaaro i te raì mai to te fenua atoà nei‘. Teie rä Ta na i parau :’Ia haapaòhia to òe hinaaro i te fenua nei, mai to te raì atoà na‘. E aha, e nä ô noa atoà paì tätou i te hiò, teie hoì oraraa to tätou aita e räveà e roaaraa ai ia tätou ia faanaho ia òaòa e ia pärahi noa te taata i roto i te hau, e roaa ia ia tätou e faanaho i te ao o te Atua, ta tätou e òre e ìte atu ra ? Te auraa, eiaha nä te Atua e faatano mai i nià i te mea o ta tätou e hinaaro ra e e manaò ra, nä tätou rä e faatano atu i nià i te hinaaro o te Atua ia tätou. Te mea paha e manaònaò, terä ia parau ta Ietu i roto i te Ruta 18,8:‘Ia tae mai rä te Tamaiti a te taata nei, te vai ra änei te faaroo i te fenua nei?‘ Oia hoì, e ìtehia änei te täpaò i nià i te fenua nei, o tei haapäpü e ua haapaòhia te hinaaro e te faaueraa a te Atua? E ìtehia änei

i nià i te fenua te mau täpaò no te tupuraa o te here e te aroha o te Atua?

Täpati Faatïtïàifaroraa teie, e ia parau hoì tätou e, faatïtïàifaro eere ia hoê ä e te faaàfaro aore ra, faaâpïraa. E tano e faaàfaro i te tahi hape tupu âpï. E tano e faaâpï i te tahi manaò aore ra, te tahi faanahoraa e arataìraa o te hoê nünaa. Areà, te faatïtïàifaroraa, te hoì-roaraa ia i te vähi tei reira te haamataraa mai te fifi i te tupu, e faatano faahou mai ai te haereà. Mai te tahi taata täià, ia mau anaè ta na ùpeà i nià i te toà, e hopu o ia no te haere e tatara e hoì faahou mai ai i nià. Aita teie hiòraa i ätea roa i te pähonoraa o ta Ietu i horoà atu i te mau Tätutea, oia te faahoìraa i te taata i te Tumu o te ora, oia te Atua, ia au i to na reo e:‘Te Atua e Atua ia no te feiä ora (ìr.27), o te horoà i te ora i te taata, te Atua no te Here e te Aroha o ta te Tamaiti i haere mai e faaìte. Tirä rä atu ai, eiaha e haamäoro i te tuapaparaa no te faatià ia tätou e to tätou manaò, a riro tätou ei mau fänauà Tätutea. Te tïtauraa:‘E here òe i to Atua mä to âau atoà, e mä to värua atoà, e mä to manaò atoà e mä to püai atoà, e e aroha atu òe i to tauaro mai to aroha ia òe iho na (ìr.30- 31).‘ Ia ora na e ia maitaì i teie hepetoma âpï.

François, Tahiarii a PIHAATAE òrometua

Täpati 28 no Novema 2021

(Tiaìraa 1)

Poro-Faaitoitoraa

-Te Pehepehe : To òe Ora.

Ua ihu te Fenua,

Ua tärehua te feruriraa o te mau faatere,

Ua pee aore noa te nünaa i to na èà,

I to na haereà tumu òre e te tïtauraa tumu òre,

E òre e neva, e òre e ôtohe, e òre e faaroo.

Ua ihu te nünaa, ua manunu i te tiàturiraa òre,

Mai te ià i hei i nià i te ùpeà i haapuni ia na,

Eie ua parau i to na pohe e, to na ia ora,

Ua vahavaha i te fenua i hii mai ia na.

E òre e neva, e òre e ôtohe, e òre e faaroo.

Ua aniania te mau faatere i te hanahana tura òre,

Aore e mëharo, aore e mëhara.

Eiaha rä ia e maere,

E manaò mai änei te ômii i te îtere eere i to na,

Ua tapihoohia òe no te haapori ia rätou.

Ua rapu, ua reru, ua rara te mau mea atoà,

A hoì i te toàpü o to òe hiroà,

Oi vaivai aè te ora e te märamarama,

Eiaha e onoöno, ua ihu ra, e hoì ia.

Te Fenua, te iho tumu, e te Atua, to òe ia ora.

Turo a Raapoto

(Tïreo)

-Te Taiòraa : Ruta 21. 25-36.

Ìr 33 : E mou te raì e te fenua, e òre rä ta ù nei parau e mou.

Ia ora na to Mäòhi Nui. Ia haamaitaìhia to tätou nä Metua, nä papa âueue òre. Ta räua tamaiti, te Tamaiti a te taata. Te värua Maitaì. Te hui àito e te hui tupuna. te tohu-raa-hia te haereraa mai o Ietu, mea ätea te faaararaa. O Ioane päpetito te tahi i faaära noa atoà i to na tau : Ruta 3. 3 Haere atu ra o ia nä te mau vähi atoà i te pae i Iörïtäna ra, i te poro haereà i te päpetito tätarahapa ia faaòrehia te hara; 4 mai tei päpaìhia i roto i te puta a te perofeta ra a Ìtaia: «E reo no te hoê i te poro haereà i te mëtëpara ra : A haamaitaì i te èà o te Fatu, e faatïtïàifaro i to na haereà.

5 Ia hope te peho i te faaîhia, ia hope te mouà e te mau âivi i te haapäpühia; ia faatïtïàifarohia te èà piò, e ia haamaninahia te èà puupuu. 6 Ia ìte te taata atoà i te ora a te Atua.» Aita te taata i faaineine i te èà. Aita te taata i ineine. Aita te mau âpoo i faaîhia, aita te mau patu e faataa ê i te taata i vävähihia. E ìno roa atu, aita o ia i färiihia e reva noa atu ai o ia. Ua faaärahia, aita i haapaòhia. Teie ta tätou e hiò nei i teie mahana, to Ietu ia te Tamaiti a te taata Hoìraa mai. A fea rä o ia e hoì mai ai, aita ia o ia iho i ìte, aita atoà te mau mërahi i ìte, aita e taata e ìte, hoê anaè të ìte maoti rä, o Taaroa Nui Tumu Tahi. Te auraa, eere na tätou te mahana no te hoìraa mai o Ietu, ta tätou, te faaineineraa ia ia tätou i te mau taime atoà. Ta tätou Tiaìraa, eita ia e tano noa no te âvaè Titema noa, e tano rä no te mau taime atoà o to tätou oraraa.

E Haapiiraa teie na Ietu i roto i te fare pure. E parau teie no te Hoìraa mai o Ietu te Tamaiti a te taata i te Ao nei. E tau hopeà, e tau riàrià rahi, e tau no te haaväraa. E tau no te pohe rahi. E tau e täpeàhia ai te mau mea atoà. Aita e hororaa. E mou te mau mea atoà.

E tupu te miti rahi, e topa mai te mahana, te âvaè, te mau fetià i nià i te fenua nei. E ora te tahi pae, e e pohe te tahi pae. Mea manaònaò no te uì e ora atu i te reira tau. Te mea päpü, oia hoì, ua Faaärahia. Aita ä ra ia i tupu atu ra, noa atu paì tera parau fifi roa ta Ietu e : e òre teie nei uì e mou e hope ai i te tupu. E Atua teie to tätou no te Aroha e no te Here rahi, e te faaòromaìraa roa. E fati mai o ia i ta tätou täparuparuraa. Eita teie pohe rahi e tupu mai te peu e haapäpü tätou i to tätou faaroo i nià i te Atua. E ora tätou i to tätou anaè Faaroo. Aita te Atua e te Fatu e pata huna ia tätou. Eita teie mahana e tupu täùe noa. Eita te Rahu e faaea i te rave i ta na tuhaa. Mai te tupuraa o te räau teie mahana hopeà. E aha te auraa, e tupuraa to te mau räau atoà ta te Atua i rahu, aita e räau ôrure hau. Te tupuraa o te rahiraa o te mau räau atoà a te Atua, e huero te haamataraa, e aa, e ohi, e rauère, e tumu, e âmaa, e tiare, e maahia atu ai. Aita ä ia e räau ta te Atua i rahu e, e huero e e horoà täùe mai te mäa, e räau ôrure hau te reira.

Hoê ä ia no teie mahana ta te Fatu e faaära ra, eita e tupu täùe noa, te vai ra te mau täpaò rii mätamua e täpae atu ai i nià i to na hoìraa mai. E, mai te peu e tupu i teie uì i to tätou ra, a òaòa tätou.

Mea rahi roa ta Ietu tautururaa mai ia tätou : A tahi, e hoì mai te Tamaiti a te taata. Terä te tiàraa here-roa-hia e Ietu. Te auraa, aita e fenua i räpae i teie hoìraa mai no na. Aita e fenua e moèhia ia na. E tià ihoä paha ia te reira nünaa mä to na parau. E haamanaò ia nünaa e, na te Atua i hinaaro i to na tupuraa taa ê, ei Popaa änei, ei Tinitö, ei Purutia, ei Mäòhi….Të haafaufaa òre ia na iho, o te Atua iho ia ta na e haafaufaa òre ra. Të òre i here ia na iho, o te Atua iho ia ta na e òre ra e here.

A piti, a mou noa atu ai te Rahu, oia te parau a te Atua i riro mai ei òhipa, te parau rä a Ietu, oia hoì te Tumu ia o te parau, eita ia e mou. E täàmu ia i nià i te Atua te tumu o te parau, eiaha rä i nià i te rahi o te mäa e te taèro, e te peàpeà o teie nei ao. Eiaha e täamuhia i nià i te faatereraa, i nià i te taata (ta tätou ia pehepehe) e mauà te püai, të te âpoo ihu noa to rätou ora.

A toru, E pure. Te pure hoì ra, o òe ia e te Atua. Teie hoì mau mea ra, eere ia i te taime hopeà e haapäpü ai, e haapäpü i teie nei e a muri noa atu. E ia tupu noa atu hoì teie pohe rahi, eiaha e haapeàpeà, na to tätou faaroo e faaora ia tätou. Na to tätou here i te Atua, here ia tätou e faaora ia tätou. No reira, eiaha e Tiaì faahou a taere roa : Ua rapu ra, ua reru, ua rara te mau mea atoà, A hoì ia i te toàpü o to tätou hiroà. Oi vaivai aè te ora e te märamarama, eiaha e onoöno. Ua ihu ra, e hoì ia. Te Fenua, te iho tumu, e te Atua, to tätou ia ora. Parau Mau…

René a RAÌ òrometua

Tapati 5 no Titema 2021

Poroì no te Tapati 5 no Titema 2021

(Tiaìraa 2)

Te taiòraa : Ìtaia 60, 1-11

Ìrava papa i te manaò : Ìtaia 60, 1. A tià i nià, ia märamarama òe : ua tae mai to òe märamarama, e ua hiti mai e te hanahana o te Tumu Nui i nià ia òe. Inaha, e àti hoì te fenua nei i te pöuri ; e te mau êtene i te pöuri taòtaò ; e hiti mai rä te Atua Nui Tumu Tahi i nià ia òe, e ìteä noa mai hoì to na hanahana i nià iho ia òe ra.

E faaauhia na te Mäòhi i te tumu haari. To na paari, to na päètaèta, te päutuutu e te rahi atoà o to na faufaa. Eere te Mäòhi i te tärere, eere hoì i te tüturi, eere atoà i te nee. E tau roa rä i teie nei to te nünaa Mäòhi faatuturiraahia, to na faatautauraahia, to na faatärereraahia, e ua tae roa i te faaneeraa ia na mai te mea ra e, e nünaa fenua òre teie, peu òre teie, hiroà òre e te Atua òre. E au atu ra e, e nünaa teie o të täomiomi-noa-hia ra i roto i te rumaruma o te pö e te pöuri taòtaò mai te mea ra e aore o na e ao. Inaha ia ui hoì tätou e, te vai ra änei hoê nünaa o te ao nei eere i to te Atua i tae ai te tahi pae i te ìriti roa atu i te märamarama o te reira nünaa no te haapae ia na i roto i te pöuri e te taa òre. O te mea mau ta te nünaa Mäòhi e ora nei teie mahana. Oia mau, te ìte noa nei tätou i teie ata rahi pöiri e e te hahano e faarumaruma noa ra i te oraraa o te nünaa Mäòhi mai te tau a tae mai ai te mau ìri tea i o tätou nei e tae roa mai i teie mahana.

Hau roa atu i teie mahana, ua ûàna roa teie peu faariroraa i te nünaa Mäòhi ei nünaa pöiri. Ua rahi roa e te ûàna roa te mau peu o të haapöiri noa hia nei ia òre ia noaa ia na te ìte i te mau mea atoà e au no te tauturu ia na i to na oraraa i nià i te tua o te fenua nei.

Ia parau Ìtaia ia Ìteraèra e, « a tià i nià ia märamarama òe », aita atoà paha e òre ua na roto noa mai : Ìteraèra i te maru pohe i te oraraa mai e tae noa atu i te rahi e te rau o te mau täomiomiraa o tei haafifi roa i te oraraa hau o te nünaa. Ia parau anaèhia te tahi taata, aore rä te tahi nünaa a tià i nià, no te mea ia e tei raro te reira taata. Tei nià änei i te parahiraa aore rä tei nià i te vari i te nee noa raa.

Te vähi päpü rä i te taime a mohi ai te taata i raro i to na mataù e to na mataùtaù, i raro i to na mau òtohetoheraa eita roa ia taata e naeàhia i te hihi o te märamarama o te hiti noa nei no te taatoàraa. I te parauraa a Ìtaia i te nünaa a tià i nià e haamanaò atoà raa te reira e, aita roa atu te nünaa o te Atua e tano faaea noa mai te òre o ia e fänaò i te ora ta te märamarama e niinii tämau noa nei i nià ia na.

Ia òre ia moèhia ia tätou e, te mätamehaì o te rahu a te Tumu Nui o te märamarama ia, tei riro hoì ei ùputa no te ora, e no te mau mea atoà o ta te taata e fänaò i roto i te täatoàraa o to na oraraa. Te auraa aita roa atu te Tumu Nui e färii ia ère te taata e te nünaa i te märamarama e te ora.

I te parauraa e, au aè mäoti te papaâ i tae mai i o tätou nei i hitihia ai te nünaa Mäòhi e te märamarama, teie atu ra te haapäpüraa e, i te taeraa mai te papaâ io tätou nei i tärehua ai te oraraa o te Mäòhi e tae roa mai i teie mahana. Te auraa e nünaa märamarama te nünaa Mäòhi mai te mätamua mai ä. I roto roa rä i teie tau märamarama o ia i te haapöiriraahia.

Aita atoà paha e òre, i te taeraa mai teie reo to te Atua i roto i te tarià o Ìteraèra ua î roa to rätou àau i te òaòa no te mea, ia hitihia te tahi nünaa e te märamarama, o to na atoà ia fänaòraa i te ora. Ua ìte hoì tätou e, aita roa e tano i teie nau parau ia faataaêhia te tahi i te tahi. O te mea ia ta Ioane e na ò ra i te parau e, « tei roto ia na te ora, e taua ora ra o to te taata ia märamarama ».

I mua i te huru o te oraraa fifi, te ahoaho e te rumaruma o ta te nünaa Mäòhi e faaruru nei i teie mahana. I mua i te päpü òre o te huru o te oraraa o te nünaa Mäòhi ànanahi, eita atoà paha e òre tahi atoà teie reo ia tätou i teie mahana. O te Atua iho teie e faatià nei i te nünaa Mäòhi o tei hià i raro aè i te teimaha o te mau haavïraa rau a te Hau e faatere nei ia tätou.

O te Tumu Nui iho teie e faaî faahou nei ia Mäòhi Nui i to na märamarama e to na atoà hoì hanahana, ia òre te upoo o te Mäòhi ia taupe faahou i raro i mua i te rahi o te haamere o ta na faaruru noa nei aore e mahana tuuä. Ia ìte te nünaa Mäòhi e, te hanahana o te Atua o to na iho ia ora.

Ia haamanaò tämau noa rä hoì taua e te nünaa Mäòhi i te rahi hau ê o te Here e te Aroha o te Atua Nui Tumu Tahi ia tätou i te mea e, e ôriò mata e pütarià òe no na. Faaruru noa atu ä tätou i te rahi o te mau faaìnoraa rau, te mau haavïraa rau e te mau faaheporaa teimaha o te täomiomi noa nei ia òe, e tae roa atu i te taime e riro ai te huà repo ei mäa na òe.

Teie to Atua te haere mai nei ia òe mä te mä e te tiàmä, teie O Ia e vëhia nei ia òe i te rahi o to na hanahana, to na tura e to na atoà ra Hau. Teie to Atua e haere mai nei e faatià ia òe ia tiàmä òe e ia ora òe mä te Hau i nià i to òe fenua iti, e ia riro mau O Ia ei Atua no òe, e ei nünaa mau hoì òe no na.

E ta ù nünaa Mäòhi e, e tau teie no ta te Tumu Nui faaoraraa ia òe. Faaora ia òe mai roto mai i te tiàraa ài-huà-räau ta òe e amo tano òre noa ra. Faaora ia òe mai roto mai i to òe iho täuà òre i te rahi o to òe iho faufaa e te rahi ta òe faufaa ora o ta te Tumu Nui i hö noa mai na òe.

Ia färii atoà paì taua e te nünaa Mäòhi e, e tuhaa atoà ta taua iho i roto i te àti ta taua e faaruru noa nei. Eere änei e, no to täua atoà ätearaa e to taua täivaraa i te Tumu Nui i neneìhia ai taua e teie rahiraa àti o ta taua e faaruru noa nei. Ua hinaaro mau te Tumu Nui e färerei roa ia òe e te nünaa Mäòhi, ua faaruè O Ia i to na nohoraa moà roa. Teie rä, eita paha teie färereiraa to tätou e O Na mai te mea, eita e noaa ia tätou te haèhaaraa o te àau, no te tätarahapa e no te vaiho ia tätou ia tämähia e te rahi o to na here ia tätou nei.

I mua i te rahi e te ûàna o te tupuraa no te haavare e te parautià òre i roto i teie nei ao e i roto ia Mäòhi Nui i teie mahana, ia faaitoito tätou i te pähono i teie reo to te Atua ia tätou i teie mahana : A tià i nià ia märamarama òe, ua hiti mai te hanahana o te Tumu Nui i nià ia òe.

No te haamanaò faahouraa ia òe e te nünaa Mäòhi e, eere òe i te täparu, eere hoì i te tïpara, e nünaa rä òe o tei faaauhia e te Tumu Nui ia riro ei hiò hipa no na i nià i te tua o te fenua nei. I nià ia òe, i roto i to òe iho parau ei Mäòhi, e tupuraa hanahana no te hinaaro o te Tumu Nui, e ìte ai to te ao i te hanahana o te Atua riro atu ai te reira ei haamaitaìraa na te taatoàraa i te Teitei rahi te Atua Nui Tumu Tahi. Ia ora na.

Mïtema, Faatura a TÄPATI òrometua

Täpati 12 no Titema 2021

(Tiaìraa 3)

Faaitoitoraa

Te Taiòraa : Ruta 3, 10-18

E haapiiraa teie na Ioane Päpetito, i teie mau taata, tei täpapa mai ia na, i te hiti o te Pape Iörïtäna. Ia au i te faaìteraa a Ioane a Tepetaio, mai ô atoà mai Ioane i te Atua ra i te tonoraahia mai i teie ao (Ioane 1/6). Ia au hoì te faaìteraa a te Perofeta Ìtaia 40/3. E reo teie o te pii haere na te mëtëpara, e faatïtïàifaro i te èà o te Fatu. Te auraa, ia tae anaè mai Ietu, ua ineine to na èà. Mänina noa. Faatïtïàifaro i te mau mouà teitei, te mau âivi, te mau èà puupuu, tuu mai i raro, faaî te mau peho, e te mau âpoopoo rii. Te auraa, ia àifaïto te oraraa o te taata. Ia tuea noa. Aita te tahi i nià, aita atoà e taata i raro, hoê anaè rä fäito to te mau taata atoà i mua i te Atua. E hinaaro teie no te Atua, eere no Ioane. Ta Ioane, te türama noa raa ia i te hinaaro o te Atua i te taata. Ia tätarahapa te taata, ia tämä, te haere mai ra te Atua i roto i te taata e ora ai, na roto i ta na Tamaiti ia Ietu Metia. I mua i teie haapiiraa paari mau ta Ioane e faatere nei. Mea rahi atoà te òre e märamarama ra, e mea rahi atoà te òre e faarii ra. E te uiui nei te tahi pae ia Ioane : « E na hea ia mätou ». Ia hiòhia te manaò, e feiä taoà teie e uiui nei. Terä mau mouà, terä mau âivi i roto i te oraraa nei. Ta Ioane pähonoraa, faarahi i te here e te aroha. Mea rahi ta òe àhu, höroà te tahi no te feiä veve. Mea rahi ta òe mäa, ôpere na te feiä riirii. Terä e ora ra i roto i te mau peho, terä e ora ra i nià i te fenua nei. Te òaòaraa o te taatoàraa o te taata o teie ao, ta te Atua e hinaaro nei. Aita atoà hoê noa aè faatereraa i te ao nei, i patu noa aè ta rätou arataìraa i nià i te hinaaro o te Atua. No te rahi o te nounou, e te ìno o te âau o te taata. Faaitoito rä hoì te porotetani, ia faatupuhia te hinaaro o te Atua i te fenua nei. Ua maitaì rahi to reira.

I roto i ta tätou parau, te haere atoà mai nei te mau Terona, e ani ia Ioane e Päpetito atoà ia rätou. Te feiä hara rahi roa aè teie i mua i te mata o te nünaa faaroo Âti Iuta. No ta rätou ihoä ia òhipa, täviri i te faufaa a te nünaa. Te uiui nei teie mau Terona ia Ioane Päpetito. Mai te peu, e päpetito òe ia matou, e aha ia ta matou tuhaa e rave. Maru roa te Pähonoraa a Ioane, faaea i te èia i te moni a te nünaa, haapaò noa i ta òe tuhaa moni, e àufauhia mai e te Hau Röma. Na reira atoà te mau faèhau Röma, ua haere atoà mai, ia päpetitohia e Ioane. Ma te ani atoà atu ë, e aha ta matou e rave i teie nei. Ua aò atu ra Ioane ia rätou. Faaea roa i te pari haavare noa i te taata. No te mea, te mau atoà ra te mau faèhau Roma i te tiàraa mutoì. Ua au rätou i terä taata, noa atu ta na òhipa èiä, eita rätou e haru. Ia òre anaè rätou e au i terä taata, noa atu ta na mau òhipa maitaì roa, e tià noa i teie mau faèhau, e pari i teie taata. Mea nä ô ta rätou hämani-ìno-raa i te mau taata Âti-Iuta. E àufauhia teie mau faèhau. Mea na ô ta rätou mau räveà, ia rahi atu ä ta rätou moni. Ta Ioane e parau atu ra ia rätou : « a mauruüru noa i ta òe moni âvaè ». Te mäere atoà nei teie mau taata, mea na hea o Ioane i te ìteraa i teie mau òhipa ìno ta rätou e rave noa nei. Òre noa atu ai te taata e ìte, te ìte noa mai ra te Atua. Mea na roto i te mata o te Atua o Ioane i te hiò i te huru o te taata. I tae roa ai te tahi pae i te manaòraa ia Ioane ë, o ò ia te Metia. I haapii atu ai Ioane ia rätou. Tä ù, e päpetito noa vau ia òutou i te pape. E taoà pohe te pape i te ômuaraa o teie ao. Ua faaàrepurepu atu ra te varua o te Atua i nià i te pape, riro mai nei te pape, ei taoà ora, tei fänau mai i te mau Raì, e te fenua. Te nä ô ra Ioane. Ta terä e haere mai ra na muri ia ù, e mana rahi aè to na i to ù, e päpetito ô na ia òutou i te värua maitaì e te auahi. Eita Ietu e faaea noa i nià i te pape. Faaòhipa rä Ietu i te mana o te varua, tei faatupu i te ora o te pape. Te auahi te mörï ia. O Ietu te märamarama o teie ao. Te auraa, mea hau aè ta Ietu huru Päpetito. Te faaìte atoà ra o Ioane i to na haèhaa i mua ia Ietu. Èita e tià ia Ioane i te tatara i te tïaa o Ietu. No te Âti-Iuta. Te taoà viivii roa aè teie i nià i te taata. No Ioane rä, te moà o Ietu, mai raro atu i to na tïaa, haere roa i nià i to na rouru. Eita Ietu e tänina i te taata i te auahi. E mörï türama ò ia i te taata, e pärahi noa ra i roto i te pöuri. Te auraa ia no teie auahi ta Ioane e haapii mai nei. Haamanaò terä reo to Ietu i parau atu i ta na mau pipi, i te mahana a rêva atu ai ò ia i nià i te raì. Te nä ô ra to na reo ia rätou : I päpetito na Ioane i te taata i te pape, e päpetitohia rä òutou i te mau mahana i muri nei, i te varua maitaì e te auahi. Òhipa 1/5.

Te òhipa mau ia i tupu, àhuru mahana i muri mai, te mahana no te Penetetote. Ua püpühi mai ra te tahi mataì rahi i nià ia rätou, î roa aè ra taua fare ra i te varua maitaì, ua fä mai ra te arero mäa i nià i to rätou upoo, mai te ahi ra te huru. Òhipa 2,1-4. Ia haamanaò hoì tätou i terä reo to Ietu i ta na mau pipi : « E teie nei, e haere òutou e faariro i te mau fenua atoà ei pipi, a päpetito atu ai ia rätou i te iòa o te Metua, te Tamaiti, e te Varua maitaì : » Mataio 28, 19. Ta tätou ia Päpetitoraa e rave nei. Terä ta Ioane i haapii mai, e päpetito pape noa tä ù, mea mana aè ta Ietu Päpetitoraa i ta ù. E faahopuhia òutou i te mana o te Varua Maitaì, e te märamarama o te Atua. E faahopuhia òutou i te mana o te Atua Metua, te mana o Ietu Metia, te mana o te Varua Maitaì. Ia haamaitaìhia te Atua, no teie mau aòraa maitaì roa ta Ioane Päpetito. Ia maitaì te nünaa faaroo o te Atua i Mäòhi Nui nei, i teie ôroà fänau, e teie mätahiti âpï e fä mai nei, ia òaòa i te Atua no te ora mure òre. Âmene.

Henri, Heitarauri a GERMAIN òrometua

Täpati 19 no Titema 2021

(Tiaìraa 4)

Ruta èv. 1, 39 – 45

Ìrava 45 : « E ao hoi to na to tei haaroo : e e haatupuhia te mau mea a te Fatu i haaìte mai ia na ra. »Tau rii mahana noa e toe ra, e ö haahou tätou i roto i te haamanaòraa i te tahi taiò mahana faufaa roa e te faahiahia i roto i te oraraa o te Teretetiano no te ao atoà, mai Mäòhi nui nei, e tae noa atu i te hopeà o te mau fenua atoà tei naeàhia i te here e te aroha o te Fatu. Hou rä hoi te reira, ua nä roto mai na tätou i nä tau e maha no te tiaìraa, faarooroo mai na tätou i te mau parau atoà e tauturu ia tätou i te ìteraa i te hinaaro o te Atua i roto i nä tau e 3, e riro atoà te reira e tauturu i to tätou faaroo, to tätou tiàturiraa, e teie mahana, tei te 4 no te tau tiaìraa. Uiui atoà ia te manaò e, e aha rä ia ta te Atua parau ia ù, ia täua, ia mäua, ia mätou, ia tätou, ia òutou i teie mahana âpï ? No reira, e to Mäòhi nui nei, to hiti nià, to hiti raro, to hiti pae, Ia ora na i teie mahana. Ia haamaitaìhia te Atua Nui Tumu Tahi ! Ia haamaitaìhia te Fenua, metua vahine faatupu ora ! Ia haamaitaìhia te hui àito, te hui tupuna, e o tätou atoà i teie mahana tei taìruru mai no te haamori i te Atua, aita tätou i täpapa mai i te hinaaro o te taata, ia au rä i te hinaaro hoê no te Atua, ia hanahana to na iòa, na roto änei i te papa haamori, te mau taiòraa, te mau hïmene tei riro atoà ei ârueraa ia na. Tätou paatoà tei âmui, Ia ora, ia ora, te aroha ia rahi.

Te na ô ra ta tätou ìrava no teie mahana : « E ao hoi to na to tei haaroo : e e haatupuhia te mau mea a te Fatu i haaìte mai ia na ra. » E reo teie no te tahi metua vahine ra o Èritäpeta i to na tuahine ra o Märia. E reo òaòa teie nö na, no roto roa mai i te papa o to na manava, to na mëharo, to na âau, o ta na e vauvau nei, to na mauruüru rahi i te òhipa e tupu nei i roto i to räua färereiraa. Hoa here mä, o nä tävini vahine teie tei mäìtihia no te amo i te ôpuaraa faaora a te Atua, tahi pae e tamahine âpï roa, o Märia te iòa, e o Iotëfa to na hoa here, e tahi pae, e vahine paari o Èritäpeta te iòa, o Tätäria to na hoa here. I roto i to rätou oraraa, e ùtuafare teie tei paari i roto i te parautià te auraa, e ùtuafare piri roa teie i te Atua, i te fenua e i te rahu. E ùtuafare tei papa i to rätou oraraa ia au i te faatereraa a te Atua, e te auraa ra, e mau taata teie tei here i te Atua, e tei ineine noa i te tiaì i te ôpuaraa a te Atua Metua. Parau mau, i roto i te tuatua, e nau vahine teie tei òre ä i fänau i te tama, e nä roto i teie tïtauraa a te Atua, ua noaa ia tätou i te haapäpü i terä manaò e, te vähi tei òre i tià i te Taata, ua tià ia i te Atua, e teie nei, ua tö nä vahine i nä Toa no te parau mau e te parautià, o Ioane e o Ietu. I roto i te tiàmäraa o te Atua Metua, tei mäìti ia räua ei fauraò, ei mauhaa e pü mai ai tahi toa no te faatävai e faatïtïàifaro i te èà o te Fatu, e pü atoà mai rä tahi Toa ei Faaora no to te ao atoà nei. Te auraa, ua riro teie nä vahine ei Metua, ei Pou päpü no te haapäutuutu faahou i teie Fare tei huehue e tei hua nane roa i te rave a te faatereraa Arii, e te mau faatere faaroo.

Eere änei rä hoi no to räua tiàturi rahi i te Atua, eere atoà nei rä hoi no to räua parautià rahi i mua i te Atua i ìtehia mai ai räua ei mauhaa päpü no te oraraa hau o te nünaa o te Atua. I muri iti noa aè i to te Mërahi faaäraraa ia rätou i te tïtauraa e te ôpuaraa a te Atua, ua hinaaro o Märia e färerei i to na tuahine ra ia Èritäpeta, të noho nei i Iuta i nià i te hoê mouà. E tano e parau e, nä roto i to na òaòa i teie ôpuaraa maitaì roa, to na òaòa i teie ö i roto i to na ôpü, ua hinaaro o Märia e ôpere i te reira i roto i te ùtuafare o to na tuahine ra o Èritäpeta. Ua hinaaro o ia e faaìte atoà i to na mauruüru rahi no teie òhipa maere rahi e tupu nei i roto i to rätou oraraa, te tumu mau ia o Märia i täpapa itoito ai i te fare o to na tuahine. Noa atu hoi te ätea, aita te reira i faaapiapi noa aè i to na tere, aita atoà i faaòtohe noa aè i to na manaò, na to na òaòa, na to na faaroo, na to na here i türaì i to na hinaaro e färerei i to na tuahine, e te mea ihoä ia i ìtehia i to na tomoraa atu i roto i te fare ma te aroha atu ia na. E tano e parau e, eere ta Märia i te aroha täùtu, eere i te aroha tävaha, eere i te aroha peu noa, eere i te aroha haavarevare noa. E aroha oraora, te ièiè, te ànaanatae, te ànaanaea, e parau mau, e parau tià, no roto roa mai i te papa o to na mëharo. Eere änei hoi te reira te tumu i ôuà òaòa ai te tama i roto i te ôpü o to na Tuahine ? Eita tätou e hape i te haapäpü e, oia mau, na to na faaroo, to na püai, to na tiàturiraa, to na here, to na värua i faaànaanatae i te värua o to na tuahine e ta na tama. Eita mau atoà tätou e hape i te parauraa e, te aroharaa a Märia, e parau ia no te Faaroo. Aita ihoä paha i haapäpühia e aha mau na te huru aroharaa o ta Märia i faaòhipa, e aha mau na te parau o ta na i faahiti i puta roa ai i roto i te tarià o to na tuahine e ta na tama. Aita atoà rä e òre e, teie te reo aroha o Märia ia Èritäpeta : « IA ORA NA ». Haamanaò aè nei tätou i te reo aroha o te Fatu i te taime a ôpanipani ai te mau pipi ia rätou no te mataù i te Âti Iuta, teie atoà te reo o te Fatu no te faahoì mai i te hau i roto i te âau o ta na mau tamarii : IA ORA NA òutou. I teie maa parau iti, ua pee ê te mataù, ua pee ê te manaònaò, ua hoì mai te

hau, te ànaanatae, ua haùtiùti te ora no te haapäpü mai ia tätou e, te IA ORA NA, e parau te reira no te FAAROO, i tano roa ai o Èritäpeta i te fäì e : « E ao hoi to na to tei faaroo : e e faatupuhia te mau mea a te Fatu i haaìte mai ia na ra. » Aita o ia i faaroo tarià noa, ua faaroo âau atoà rä, ua faaroo atoà to na mëharo, ua hiòhiò, ua tütonu, ua manaò, e ua haaputu i roto i te mëharo, te tumu ia te òaòa i mäì mai ai i räpae. E ia haapotohia te manaò, ua faatura e ua tiàturi hopehope roa nä Metua vahine i te parau i faataehia mai e te mërahi i roto i to räua ùtuafare.

I teie tiaìraa maha, te ìte nei ä tätou i te hinaaro rahi o te Atua Metua ia tätou i teie mahana, oia hoi, e Atua òaòa to tätou, e Atua no te mau vähi atoà, e Atua teretere, eita e mau i te hoê vähi tumu, e Atua no te mouà, e Atua no tatahi, e Atua no roto i te faaàpu, no roto i te täutairaa, no roto i te mau òhiparaa atoà, no te mea e Atua hau roa teie e te here rahi i to na nünaa. E Atua tei ìte i te manaònaò e te hepohepo o to na nünaa, e Atua tei ìte i te faaòaòa, faahau, faaànaanatae noa i te taata, e Atua ôhie atoà i te tomo noa i roto i te ùtuafare, e Atua ìte atoà rä i te ìmi i te räveà no te tomo roa i roto i to òe âau, ia Atua faahouhia to te taata i roto i teie nei ao.

Te ìte atoà nei tätou i te huru tei uruhia i roto ia Èritäpeta i te reo noa o Märia, e taua reo ra, te reo ihoä ia o te Atua, e aore ra, o te Atua iho tei tomo roa i roto i te ôpü. Te òaòa tei ìtehia, te auraa, e tano tätou e haapäpü e, ia tomo te Atua i roto i te ùtuafare, e aore ra, ia färii tätou i te Atua i roto i to tätou mau ôpü fëtii, te mau ùtuafare, e òaòa të ìtehia, e òuàuà noa tätou i te òaòa, eita e peàpeà faahou, e oraraa hau to tätou mai teie atu nei a tau a hiti noa atu.

E tano rä hoi e uiui ia täua i teie mahana : Ea ha ta te Atua parau i tae mai ia täua ra mai tei tae mai ia Märia ra e o Èritäpeta ? E aha to te Atua hinaaro ia täua i teie mahana ? Te mea päpü e aù nünaa here, eere na täua e faatere nei ia täua iho e io täua iho. Na te faräni e parau nei no täua, aita roa atu ta täua e parau io täua iho. Ua faaèrehia täua i to täua tiàraa taata mäòhi i nià i to täua fenua mäòhi. Aita ihoä paha täua i hopoi tîtîhia, âreà to täua värua e to täua âau, ua riro roa, ua päenu hänoa i roto i te ânoì e te taamino. Te tupuraa mai teie tirotiro taèro 19, ua haamata mäite mai to täua âau mäòhi i te hoì faahou mai io täua iho, ua topatopa märiirii te mau poa e faaapiapi nei i to täua mata, te ùputa no te ìte i te maitaì a te Atua. Te auraa, ua hau täua e te Fenua, ua faaàpu faahou täua na te pae fare, ua faaàpu ä ia i te òre roa. I teie mätahiti 2021, no te âvaè Âtete, ua püai e ua maraa faahou te fäito tirotiro i nià. I roto i te àrepurepu e te taamino, ua huehue roa te oraraa hau o to täua nünaa mäòhi, aita e tiàturi faahou i te faatereraa hau mäòhi, aita e tiàturi faahou i te räveà pätia tämatamata a te mau täote, ua färiu rä täua i nià i ta täua räau mäòhi, ua hau täua i te 20 tauatini taata e hau atu, tei inu i ta täua räau, te auraa, te nuu mäite noa ra to täua hohoìraa i te Atua ra, i te Fare Metua ra. Teie pahaia te parau huru tano rii noa aè, ua riro teie räau ei mauhaa no te faahoì marü noa mai to täua iho âau i roto i te ôpü moà o teie Fenua. Teie räau ta täua, o te Atua iho terä e tomo mai nei i roto i to täua oraraa, mai ia Märia i âfaì i te tama Atua i roto i te ùtuafare o Èritäpeta. Te noni, te Aloé, te ôporo, te reà, te parau iho te reira na te Atua, e aore ra, te värua iho te reira o te Atua, tei roto täatoà o na i teie mau mäa, te Rahu, te Ora ia o te nünaa mäòhi.

Haamanaò noa na tätou, i roto i te tere o Märia, eere tei te rahi o te parau i faaòaòa i te tama. Aita o ia i taiò i te Taramo, aita i taiò i te puta täatoà. E aroharaa noa, ma te âpeehia e to na âau, to na värua, to na manaò e to na püai iti e hope roa, maa parau iti haìhaì noa : IA ORA NA. No te Atua iho teie reo, o ia te haamataraa o teie parau, e hinaaro no te Atua ia vai noa te Ora i roto i te taata hoê, te nünaa o teie nei ao, mai ia täua atoà i teie mahana e te nünaa mäòhi, e hinaaro no te Atua ia tüatau noa te Ora i roto i te nünaa mäòhi, no te mea te IA ORA Na, e parau te reira no te Faaroo. No reira e a ù nünaa here iti e, A ORA E TO TĀUA ATUA, IA ORA, IA ORA NA !

Raìtui, Vavaeteraì a TAUHIRO òrometua

Mahana mäa 25 no Titema 2021

(Ôroà Fänau)

NÄ PARAU PAPA :

- E tohu na Timeona : Ua ìte aè nei hoì ta ù mata i te ora nä òe, i haapaòhia e òe i mua i te mata o te taata atoà nei ; e tiàrama ei haamäramarama i te Êtene, Ei hanahana no to òe ra taata no : Ìteraèra.

- E tohu na Vaitä : E tae mai te mau manu moà o te moana i te fenua nei, e haere mai rätou e taìhaa i ta teie räau i motu e haapii nei.

E te mau tamarii a Taaroa Nui Tumu Tahi, te aroha ia rahi. A òaòa, e a ôuàuà i te òaòa no te mea, e Atua to òe, e aita òe i moèhia ia na mai te matahurahura mai o teie nei ao e ìnaa nei. E Atua to òe no te here e te aroha, e Atua tei horoà i to na täatoàraa ei ora no òe i Mäòhi Nui nei. Te fänau hoì ta tätou e haamanaò faahou nei i teie mahana, e haapäpüraa ia i te here ôtià òre e te here mutu òre o te Atua i to te ao nei. No reira, a mau tütüaau i te here i àma i roto i to òe âau no te mea, te here e te Atua, hoê ä ia.

E piti parau papa i faahoì faahouhia mai i mua ia tätou. Ia parau hoì tätou no te faahoì faahouraahia mai, e haapäpüraa ia e, eere teie i te parau papa âpï, e parau ìtehia rä. Mai te rama rä ia pau to na àma, aita atu ia e òhipa maitaì roa aè e rave maori rä, te faaâpïraa i te rama, ia òre roa atu tätou ia haere hänoa nä roto i te pöuri. Eita ia e òre i roto i te tau, ua pau rii paha ia te àma o teie nä parau papa. No reira, eita ia tätou e tiaì ia pau roa te àma, e tämata tätou i te faaâpï faahou i te àma o teie nä parau papa, a riro atu ai ei tiàrama e haamäramarama i to tätou mau haereà i roto i te oraraa nei.

Rave mai na tätou i terä parau papa no roto mai i te Ruta, ta tätou i ìte maitaì e, aita ä ia parau i hiòhia aè nei ei tohu na Timeona ; e ìnaha, ia taiò maitaì tätou aore ra ia faaroo maitaì tätou, e au ra ihoä ia i te tohu. Haamanaò rii noa na tätou ia parauhia e tohu, e tupuraa òhipa to mua i te mata taata, aita rä te auraa o te reira tupuraa òhipa i horoàhia i te mau huru taata atoà maori rä, i te taata tohu anaè. Eiaha roa atu ia moèhia ia tätou e, hou te tupuraa o te tohu, tei roto o Timeona i te tiaìraa i te haamähanahana no Ìteraèra. Ia parauhia hoì no te haamähanahana, e haapäpüraa te reira e tei roto i te nünaa Ìteraèra i te fifi i te reira tau. E aita atu hoì e fifi tumu maori rä, tei raro aè te nünaa Ìteraèra i te faatereraa faatïtï a te hau Röma. Te ora noa ra ihoä paha te nünaa Ìteraèra i nià i to na iho fenua, eere faahou rä na te Ìteraèra e faatere tiàmä ra ia na iho. Aita atu ia e auraa hohonu to teie haamähanahanaraa ta Timeona e tiaì nei maori rä, te faatiàmäraa aore ra te faataaêraa, aore ra te faatià faahouraa i te nünaa Ìteraèra mai roto mai i te mau àti rau.

I taua mahana ra, tei roto o Timeona i te hiero, i reira o ia i te ìteraa i te tahi àiü e mea âfaìhia mai e te metua no te haapaò i ta rätou peu tumu no te tamarii mätahiapo. Âreà o Timeona, e auraa ê roa ta na i märamarama ia na i ìte i taua àiü ra. Terä ia reo to Timeona e nä ô ra e : E te Fatu, e tuu òe i to tävini i teie nei mä te hau, ua au hoì i ta òe parau ; ua ìte aè nei hoì ta ù mata i te ora na òe. Ia haapotohia, ua tupu te parau tohu : terä haamähanahana ta Timeona i tiaì noa mai na, èie roa i mua i to na mata, e àiü te haamähanahana ia Ìteraèra. E riro paha tätou i te vahavaha e te uiui atoà e : Nä hea e tià ai i te tahi àiü ia faatià faahou i to na nünaa. Te nä ô ra te tahi reo o te Fatu : E òre roa ia e tià i te taata, eita rä e òre i te Atua, e tià hoì te mau mea atoà nei i te Atua. No reira, na te Atua te ôpuaraa e haamähanahana ia Ìteraèra nä roto i te tahi àiü, e tupu ihoä ta na i ôpua.

I te tanoraa mau ra, no te mea ua tupu te tohu, ua hope atoà ia te parau i ô nei ; e ìnaha, e parau hau atu ä ta te Atua i faaìte ia Timeona nä roto i teie àiü, terä ia reo to na e nä ô ra e : E tiàrama ei haamäramarama i te Êtene, e ei hanahana no to òe ra taata no Ìteraèra. E tano paha ia tätou e parau e, ua tupu ihoä te tahi tohu i taua mahana ra, te faatoro faahou nei rä o Timeona i te tahi tohu âpï, aore ra te püòi nei te Atua i ta na ôpuaraa faatià faahou i te nünaa Ìteraèra.

Ia hiòhia teie tohu âpï, mai te mea ra te täpura òhipa ia i tonohia mai ai teie àiü ; e no te mea e tohu âpï teie, e e parau hoì no te tahi àiü, e ôhie ia tätou i te märamarama e, o Ietu teie àiü e parauhia nei. E piti täpura òhipa i roto i te tohu âpï : a tahi roa, o Ietu te tiàrama ei haamäramarama i te Êtene ; e a piti, o Ietu te tiàrama ei hanahana no te nünaa Ìteraèra.

Mai te mea ra, e piti ihoä paha täpura òhipa taa ê te tahi i te tahi, hoê anaè rä ôpuaraa tumu maori rä, te ôpuaraa faaora a te Atua i to teie nei ao. Te vähi taa ê noa i te mea ia e, te vai ra te Êtene e te vai ra te Ìteraèra. Ia parauhia e Êtene, te mau nünaa atoà ia eere i te Ìteraèra. Te auraa, ua haamau te Atua i ta na ôpuaraa faaora eiaha no te nünaa Ìteraèra anaè, no te mau nünaa atoà rä i raro aè i teie nei raì no te mea, mai ta te Atua iho i haapäpü mai e : No ù te mau fenua atoà o te ao nei, e te mau nünaa atoà e pärahi ra i reira. Teie paha te tahi parau faufaa roa ia haapäpü faahouhia tätou i teie mahana : no te mea tätou tahi nünaa ê atu i te Ìteraèra, e ôpuaraa faaora atoà ia ta te Atua i te nünaa Mäòhi i teie mahana. Te auraa, aita e faufaa e horo hänoa, aita e faufaa e faauta hänoa i te tiàturiraa i nià i te taata, aita e faufaa e haere roa i terä pae mai o te moana, aita atoà e faufaa e haere roa i nià i te raì. Ia haapotohia, i Mäòhi Nui nei te Atua e faatupu ai i ta na ôpuaraa faaora i te nünaa Mäòhi. Te uiraa : E mea nä hea.

I roto i te tohu a Timeona, hoê anaè räveà e faaìtehia ra no te faatià faahou i te nünaa Ìteraèra, e te mau nünaa atoà o te ao nei, e TIÀRAMA ia, haapäpühia mai ai ia e, e TIÀRAMA ei HAAMÄRAMARAMA i te Êtene ; e e TIÀRAMA ei HANAHANA no Ìteraèra. Te TIÀRAMA hoì e te TÜRAMA, taua mea iti nei ä ia ; e aita atu hoì e hopeàraa mau to te TIÀRAMA e te TÜRAMA maori rä, ia MÄRAMARAMA, òia hoì ia MÄRAMARAMA. Ia haapotohia, hoê anaè räveà no te faatià faahou i te tahi nünaa maori rä, te TIÀRAMA aore ra te TÜRAMA. Te auraa ia no terä fäìraa ta Ietu no na iho e : O vau te märamarama o teie nei ao ; e ta na atoà i haapäpü i ta na mau pipi e : O òutou te märamarama o teie nei ao.

Eita paha tätou e hape roa ia haapäpü e, teie tohu ta Timeona i te mea e tià faahou ai te tahi nünaa, terä atoà ia ta Vaitä i tohu i to na tau i te nä ôraa e : E tae mai te mau manu moà o te moana, e haere mai rätou e taìhaa i ta teie räau i motu e haapii nei. Te haamähanahana ta Timeona i tiaì na i to na tau, e te taìhaa ta Vaitä i tohu i to na tau, hoê ä ia auraa. Te TIÀRAMA hoì aore ra te TÜRAMA i roto i ta Timeona tohu, te HAAPII ia i roto i ta Vaitä tohu. Te uiraa faufaa e haapäpü i te manaò, teie ia : e TIÀRAMA i te aha ; e TÜRAMA i te aha ; e HAAPII i te aha. Aita atu paha e parau ta te Atua iho i hinaaro ia haapii tämauhia te mau nünaa atoà o te ao nei maori rä : Ia here òe i to òe Atua, e ia here òe ia òe iho.

No reira, e piiraa teie i te mau tävini o te Atua no teie tau : A tirë i te moe noa, eere òutou i te MOE – RAMA, o òutou rä te mau TIÀ - RAMA Mäòhi ta Taaroa Nui Tumu Tahi i tiàturi hope no te faatià faahou i te nünaa Mäòhi mai roto mai i te mau faatîtîraa rau a te hau Faräni i teie mahana.

E mai te peu hoì ua pau te àma o te rama Mäòhi, a hiò ia i te tumu àti i tope àuruhia e te mataì, peneiaè te àma faahou to òe here ia òe iho, to òe here i to òe fenua, e to òe here i to òe Atua. Mauruüru.

Robert, Maehaa a TAIRUA òrometua