Mātaio 22.15-22 Te Hohoà e te Parau.

 

Tāpati 18 no Âtopa 2020.

Te Hohoà e te Parau.

Taramo 96

1 E himene i te Fatu i te himene âpï, e himene i te Fatu, e te mau fenua atoà nei. 2 E himene i te Fatu, e haamaitaì i to na iòa, e faaìte i te ora na na eiaha ei mahana tuua. 3 E faaìte i to na hanahana i roto i te mau êtene, e ta na ra mau òhipa taa ê i roto i te taata atoà ra. 4 E rahi hoì te Fatu, e ia rahi hoì te haamaitaì ia na e ia rahi hoì to na mataù-raa-hia i te mau atua atoà ra. 5 Te mau atua atoà o te mau êtene, îtoro faufaa òre ia, âreà o te Fatu na na i hämani i te mau raì ra. 6 Te tura e te mana tei mua i ta na aro. Te püai e te nehenehe tei to na ra ia vähi moà. 7 Hö atu i te Fatu, e te mau fëtii o te taata atoà nei, hö atu i te Fatu i te hanahana e te püai. 8 Hö atu i te Fatu i te hanahana e au i to na ra iòa, ei ö te hopoi mai ia tomo i to na ra mau hëtere. 9 E haamori i te Fatu mä te tura moà ra, ia rürütaina òutou ia na, e te fenua atoà ra. 10 A parau na i rotopü i te mau êtene e: O te Fatu te arii, e haamauhia te fenua e òre roa e âueue. Te haavä nei hoì o ia i te mau taata mä te parau tià.11 Ia reàreà te mau raì ra, e ia òaòa te fenua, ia haruru te tai e to na îraa atoà ra 12 Ia ôuàuà te mau ô e to roto atoà ra E ia himene hua mai te mau räau o te vähi ururäau ra 13 i te aro o te Fatu, te haere mai ra hoì o ia, te haere mai ra o ia e haavä i te fenua. E haavä o ia i te ao nei mä te parau tià, e te mau taata atoà ra mä te parau mau.

Ìtaia 45.1 ;

O Turo tei parauhia e te Fatu ei rave i ta na ra òhipa.

1 Te nä ô nei te Fatu i tei faatähinuhia e ana ra, ia Turo, tei täpeà-hua-hia e au ta na rima àtau ra, ia vï te mau fenua ia ù i mua i ta na aro, e ia tätara i te tätià i te tauupu o te mau arii ra: e ia heheuhia mai i te mau ùputa i mua ia na; e òre hoì te mau ùputa e ôpanihia.

4-6

4 No ta ù tävini, nä Iatöpa; e no Ìteraèra, tei mäìtihia e au ra, i maìri ai au i to iòa ia òe na, e ua päpiti atu ä vau i to òe iòa, òre noa ä òe i te ìte mau ia ù nei. 5 O vau o te Fatu, e aita atu; aita atu Atua mäori rä o vau: nä ù e tätua ia òe, òre noa ä òe i te ìte mai ia ù. 6 Ia ìte rätou mai te hitiraa mai o te mahana, e aita ä atu, o vau anaè ra: o te Fatu vau, e aita ä atu;

1Tētāronia 1.1-5

Aroharaa

1 Pauro, e o Tiruano, e o Timoteo, i te Ètärëtia i roto i te Atua Metua e te Fatu ra ia Ietu Metia i Tëtäronia na. Ei ia òutou te aroha mau e te hau, no ô mai i te Atua i to tätou ra Metua, e no ô hoì te Fatu ra ia Ietu Metia.

Te oraraa e te faaroo o to Tëtäronia

2 Te haamaitaì nei mätou i te Atua ia òutou atoà aita e faaea, i te faahitiraa ia òutou i ta mätou nei pure; 3 aore hoì e faaea i te manaò i te rave päpü o to òutou faaroo, e te òhipa rahi o to òutou hinaaro, e te faaòromaì tämau o to òutou tiàturi i to tätou Fatu ia Ietu Metia, i te aro o te Atua o to tätou ra Metua. 4 Te ìte nei hoì mätou, e te mau taeaè herehia e te Atua ra, i to òutou mäìti-raa-hia: 5 i te mea, aore ta mätou Èvaneria i tae parau vaha noa atu ia òutou, mä te püai atoà rä, e mä te Värua Maitaì, e mä te ìte päpü. Ua ìte hoì òutou i to mätou huru i rotopü ia òutou ia maitaì òutou.

Mātaio 22.15-22

Te tute àufau ia Taitara

(Mär 12.13-17; Rut 20.20-26)

15 Haere atu ra te mau Färitea, âpoo iho ra, no te ìmi i te räveà e noaa ai Ietu ia rätou, na roto i ta na iho parau. 16 Ua tono atu ra rätou i ta rätou mau pipi ia na ra, e ta te mau Herotiani ra, o tei parau atu e: E te òrometua, ua ìte mätou e, e taata parau mau òe: e te haapii nei òe i te mau haereà o te Atua mä te parau mau, mä te hirahira òre i te taata; eita hoì òe e haapaò i te huru o te taata. 17 E teie nei, e faaìte mai na òe ia mätou i to òe manaò: e mea tià änei ia àufau i te tute a Taitara, e aore änei? 18 Ua ìte rä Ietu i to rätou täiroiro, ua nä ô atu ra o ia ia rätou: E teie nei feiä haavare, e aha òutou i tämata mai ai ia ù? 19 A faaìte mai na i te moni àufau. Ua faaìte atu ra rätou i te hoê moni veo. 20 Ua ui mai ra o ia ia rätou: No vai teie nei hohoà e te parau? 21 Ua parau atu ra rätou ia na: No Taitara. Ua nä ô mai ra o ia ia rätou: E hopoi mäori i ta Taitara ia Taitara ra, e ta te Atua ra, e hopoi ä ia i te Atua ra. 22 E ìte aè ra rätou i te reira parau, mäere iho ra, faaruè iho ra ia na, haere anaè atu ra.

Manaò.

I te tau o te mau Aito, ua riro te Atua Nui Tumu Tahi èi pütarià e èi ôriò mata no rätou. Ua riro te marae èi vähi moà roa no ta rätou haamoriraa i te Atua, e, te vähi atoà hoì te reira e färerei ai rätou i te Atua. E tià ia parauhia e, teie te piti o to rätou ùtuafare. Ia tae mai i te tau o te mau Tupuna ua haamata rätou i te òre e faatura faahou i te moà o te marae, ua täiva hoì i te mau hinaaro o te Atua, e ua haapaò noa atu ra i to rätou hinaaro taata. Te òto värua nei te mau Tupuna, teie ia te auraa, ua ìnoìno roa rätou no te haafaufaa-òre-raahia te moà o te marae, te vähi hoì e färerei ai te Atua i te taata, e te vähi atoà e haamori ai te taata ia Na,  no te faahanahana i to na iòa. Te tumu ia o te mau àti ta tätou i faaruru mai e tae roa mai i teie mahana, e tei tohu-ätea-hia e Vaitä. Ua hiò mai rä te Atua e te mau Tupuna i te mau fifi atoà i reira tätou i te mauraa, te mau peàpeà atoà i haapeàpeàhia tätou te mau àti, te mau mauiui atoà ta tätou i mauiui mai, ua ìtehia to tätou fatifati e ua aroha mai te Atua e te mau Tupuna ia tätou e te nünaa Mäòhi. Ua faaroo mai te Atua Metua i te autä o to na nünaa e ua tätarahapa i te àti rahi ta na i faautuà i to na nünaa no to na here. E ia faaroo tätou i te haapotoraa no te mau taiòraa tei faataahia no teie mahana, te naò ra ia. 

-Taramo 96, 12 Ia ôuàuà te mau ô e to roto atoà ra E ia himene hua mai te mau räau o te vähi ururäau ra

-Ìtaia 45, 5 O vau o te Fatu, e aita atu; aita atu Atua mäori rä o vau: nä ù e tätua ia òe, òre noa ä òe i te ìte mai ia ù.

-I Tetaronia 1, 4 Te ìte nei hoì mätou, e te mau taeaè herehia e te Atua ra, i to òutou mäìti-raa-hia.

-Mätaio 22, 20 Ua ui mai ra o ia ia rätou: No vai teie nei hohoà e te parau? 21 Ua parau atu ra rätou ia na: No Taitara. Ua nä ô mai ra o ia ia rätou: E hopoi mäori i ta Taitara ia Taitara ra, e ta te Atua ra, e hopoi ä ia i te Atua ra.

Tatararaa.

Ua tupu teie parau i roto i te hoê pariraa a te mau Faritea ia Ietu. Ia fifi O ia i roto  i ta na mau òhipa faaìteraa i te mau hinaaro o te Atua. E aha te mau raveà ìno i faaòhipahia e te mau Faritea. Ua  tono rätou te hoê pupu  taata tei parauhia te mau Herotiani. Teie pupu  taata, e mau  taata ia no Herota, o rätou ätoà teie  e turu  nei  i te faatereraa a te hau Roma e vai ra i taua tau ra. I roto i teie faanahoraa te tuuhia  nei o Ietu i mua i te hoê oè mata piti, oia ia, ia faahapa o Ietu ia Taitara ra, e ririhia ai  o Ietu e te mau Roma, ia faahapa hoì o Ietu i te âti-Iüta ra e riri ia to na nunaa ia na. Te manaò tumu ra o te mau Herotiani, ia mutu o Ietu i teie oè. No te òre-raa e noaa ia rätou te faahapa te faaìte nei rätou i te hoê moni veo, e i nià  i teie moni e hohoà ia no te hoê o te èmepera Roma, e i muri  i teie moni e hohoà ia no te hoê arii vahine no te hau, i ta na rima àtau te vai ra ia te hoê âmaa raau. Te faaite nei o Ietu i to na manaò i nià i teie moni, ta Taitara ra, na Taitara ia, ta te Atua, i te Atua ra ia. Te auraa no teie parau maori ra ia eiaha ia faatuàtihia te hinaaro o te taata i to te Atua. E òre roa hoì e tià ia ravehia teie mau òhipa. Te faanahoraa a Taitara, e faanahoraa ia no te faatîtî, no te hämani-ìno, no te aroha òre, àreà ra te faanahoraa a te Atua no te aroha ia, no te here, no te hau, e te haamaitaìraa.

I roto i te taatoàraa no teie taiòraa ta tätou Mataio 22:15-22  mea iti  roa to Ietu mau manaò, ua rahi äè te mau manaò o teie âmaa faaroo Herotiani i te ìmiraa i te mau raveà ätoà ia topa o Ietu i roto i ta rätou mau ôpape no te haavare.

No te mea na roto i te parapore ta te Fatu i faatià i te mau tapati i maìri, ua päpü maitaì i te mau ärataì o te nunaa e, o rätou ta te Fatu e parau ra.

No reira no to rätou ìte päpüraa e, o rätou tera feiä ta te mau parapore e faahapa ra, ua hinaaro teie feiä e haru e täpeà i te Fatu, e aore e haamämu, eiaha O ia ia türepu  faahou i te nunaa. Na roto i taua mau huru ra, te riro  nei te reira ei mau täpaò tei faaära mai e, ua riro te Fatu i teie nei mai te tahi tumu räau o te tano ia ìriti tumuhia ia òre O ia ia faaäpiäpi  faahou i te àua i reira to te mau faatere o te nunaa tanu-noa-raa i te räau taèro no te hara, e no te pätoì Atua. Te tupu nei teie mau pätoìraa na te faatere o te nunaa, ia òre te mau faanahoraa a te Atua ia haere i te rahi, a fifi hoì rätou i te parau tià a te Atua. Te faatupu nei rätou i te mea, i haamata i te pïhaahaa i roto i to rätou ôpu  mea tïtauhia ia ìmi e ia feruri rätou i te tahi raveà päpü maitaì e roaa ai te Fatu ia rätou i te täparahi.

Teie nei, ua vai rätou i mua i te parau a te Fatu, 20 Ua ui mai ra o ia ia rätou: No vai teie nei hohoà e te parau? 21 Ua parau atu ra rätou ia na: No Taitara. Ua nä ô mai ra o ia ia rätou: E hopoi mäori i ta Taitara ia Taitara ra, e ta te Atua ra, e hopoi ä ia i te Atua ra. Ia au i te ômuaraa no ta tätou parau, te faaära  nei te tupuna no te Evaneria oia hoi, o Mätaio ia tatou e, ua haaputuputu te mau faatere no te tahi âmaa faaroo âti-Iüta, no te feruri i te parau e roaa ai te Fatu i te faahapa.

Na roto i teie arataìraa parau ta teie tupuna no te Evaneria te ìte nei tätou e, te òhipa e ravehia nei e teie âmaa faaroo i teie taime e ère ia i te òhipa maitaì. I roto i ta tätou tereraa òhipa, i roto i te Ètärëtia, i roto i te mau haapiiraa faaroo, te mau feruriraa pipiria, aita tätou e ìmi ra i te mau raveà ia pohe o Ietu ia tätou, te ìmi nei ra tätou nahea to tätou huru taata tähito e pohe ai i te Fatu.

E i roto i ta tätou parau, te putuputu nei  teie âmaa faaroo no te feruri e, Nahea o Ietu e pohe ai ia rätou, Aita ra teie âmaa faaroo, i putuputu, no te ìmi i te mau raveà, e nahea rätou e marämarama ai i te mau manaò ta Ietu e faaìte nei no te Patireia o te Atua. Ua hau ätu ra to rätou feruriraa e, e fifi rätou i te parau tià a Ietu.

No te faatupu i te ôpuaraa mai teie te huru, mea tïtauhia ia âmuimui te mau puai ätoà. Eita ätu ra ia e ravaì noa i te mau pipi a te âmaa faaroo a te färitea, te âpiti ätoà mai nei ra, i roto i teie ôpuaraa ìno te mau pipi a te mau Herotiani.

I roto i te parauraa a Mataio, e ère te feiä faatere iho o na âmaa faaroo tei haere e farerei ia Ietu, ua tono ätu ra, teie mau faatere faaroo i te tahi feiä ê ê. Ia hiòhia, e tuàti roa teie huru faanahoraa i ta te <<Mafia>> na te mau upoo e rave i te mau ôpuaraa ìino, e na te tahi pupu taata e ätu e faaòhipa i te mau faaotiraa, hoê a huru ätoà i o nei. Te täpuni nei te mau upoo rarahi tei faaoti i to Ietu parau, i muri mai i ta rätou mau pipi i tono ätu ia Ietu ra.

<<Teie feiä i tonohia no te faaòhipa i te ôpuaraa ìno, te hinaaro nei o Mataio e faaìte mai i te àravihi o teie pupu taata. Te àraaraa  maitaì nei teie huru to rätou, na roto i ta rätou mau parau rii ômuaraa i faauta i nià i te Fatu. Ia haapaò maitaìhia ta rätou parau, mai te mea ra e, te na mua nei rätou i te peipei i te Fatu.<<E mea taaê ihoä òe, i nià i ta òe parau i nià i ta òe haapiiraa, i nià i to òe huru i mua i te taata e i mua i te Atua.>>

I te tau o Âtamu raua o Èva, tera rii ätoà te huru o te faahema, i roto i to te Fatu tämataraahia i te mëtëpara mai teie rii ätoà te peu ta te faahema i rave. E peu tumu ihoä teie na te tiàporo na mua ihoä o ia i te peipei e te amoamo, e i muri mai ei reira o ia e faaìte mai ai i ta na ôpuaraa e to na hinaaro.

I roto i te parauraa a Mataio, ua riro te mau parau rii faahiahia i nià i te Fatu, ei ùputa na reira teie mau tiàporo i te tuu i ta rätou ôpuaraa ìno i faaineine no te Fatu. E mea au änei i te ture ia hopoì i te moni aufau na Taitara e aore änei ? Hohoà maitaì teie uiraa i te tahi ômere tei ìritihia mai roto mai i to na vairaa e tei faatorohia mai e teie mau taeaè no te pätia i te Fatu.

I teie taime, ua vai noa mai ra i te vahi marämarama te ôpuaraa ìno i pïhaahaa noa i roto i te âau no te mau ènemi o te Fatu. No reira, te manaò ìno e vai ra i roto i te taata, ua päheru te Fatu i te reira, ua ìte o ia i te manaò o te taata i te ätea ê ra, to na ìte eita ia e noaa Taramo 139:1-6 Hau roa ätu ai, e hiò te taata i rapae àu äè, àreà te Fatu e hiò o ia  i te âau. I Tämuera 16:7vh.

Ia hiò te Fatu i te âau o to na mau ènemi, ua päpü ia na te mea ta rätou e tïtau ra. Ia haamanaò maitaì anaèhia tera uiraa ta rätou, E  MEA  AU  ÄNEI I  TE  TURE  IA  HOPOI  I  TE  MONI  AUFAU  NA TAITARA E AORE ÄNEI ? Eita e òre e, te hinaaro nei rätou e faatito i te mana arii  e te mana Atua, e faatito i te puai nuu, e te haehaa o te Fatu, te hinaaro nei rätou e faatito  i te patireia e faaterehia ra e Tiperio te Emepera no te hau Roma, e tera Patireia ta te Fatu e parau pinepine ra i roto i ta na mau parapore, oia hoi te Patireia o te Atua. Teie huru ärataìraa manaò e matara mai oia na roto mai i te parau no teie moni aufau na Taitara. I roto i ta Mataio parauraa, te faaìte nei o ia e, teie moni aufau e parauhia nei, hoê ia moni veo. Teie to na auraa, i nia i te àpi mätamua o teie moni, ua tüpaìhia te hohoà e te parau o te Emepera Roma ra o <<Vespasien>>.Areà ra i muri mai i te aro o taua moni ra, te vai ra ia te hohoà no te arii vahine no te hau o te täpeà noa ra i te hoê âmaa raau i roto i to na rima àtau. I hiòhia teie moni veo, aita ätu e hohoà e ätu i nià, aita ätoà ätu e papaìraa e i nià ia na maori ra to te Emepera no Roma, e to tera arii vahine no te hau. I te taime o Ietu a ui ätu ai i ta na mau ènemi, no vai te hohoà e te papaìraa i nià i te moni te haapäpü mai ra ihoä e no te Emepera no Roma, teie to na auraa i roto i teie moni, te matara mai nei to rätou parau, oia hoì te parau no te ärataì, o te nunaa, e te parau ätoà o te taatoàraa o te nunaa mäìtihia.

<<Ia rave mai tätou i te tahi hiòraa i nià i ta tätou iho moni, mai te 20 tara änei, aore ra te 4 tara, e te vai noa ätu ra, te ìtehia nei e, i tera vahi tei reira te upoo taata ua papaìhia e, Repupirita Färani, e i tera vahi e tumu haari to reira e te mouà, ua papaìhia e, Porinetia Färani. Te parau haamana o teie moni, tei roto ia i tera päpaìraa e, Repupirita Färani, eita ätoà ia e hape e tei raro äè tatou i te mana Repupirita i te oraraa i teie mahana. >>

No reira te püòhu nei te parau no teie moni, tei manaòhia ei moihaa no te hoo i te Fatu, te püòhu nei te reira, i te fifi o te nunaa, e to na mau Faatere. E piti fifi e ìtehia nei.

1) E tïtï rätou i o rätou iho, na te tahi Hau e roa e faatere nei ia rätou.

2) E ère änei, no to rätou ihoä ètaèta e no to rätou pätoì noaraa i te Atua e tae roa mai i teie nei, te pätoì ätoà nei a rätou i te Tamaiti àià. E ere änei no reira rätou i ere ai i to rätou tiàraa nunaa tiàma. No reira ia parau änaè te Fatu e, e hopoi i ta Taitara i Taitara ra eita e ore e, te vai ra tera manaò e, a faaòromaì i te faatura i to òutou tiàraa nunaa faatïtïhia, a auraro i to òutou tiàraa nunaa tei faaèrehia i to na tiàmaraa.

Ia parau änaè o Ietu e, ta te Atua e hopoi ia i te Atua ra, eita òre e, te hinaarohia nei, e faahaamanaò i te mau Âti-Iüta e e nunaa mäìtihia rätou, e te Atua, e to te Atua hohoà e ta na päpaìraa, aita to nià i te auro e te ârio, ua tüpaìhia ra te reira i nià ia rätou, tei nià iho te hohoà o te Atua ia rätou, e ia tätou. Aita ra te Atua i tuu i to na hohoà i nià i te hoê taoà pohe, ua tuu ra te Atua i to na hohoà i nia i vahi ora, i te taime O ia a hämani ai i te taata, TE PARAU NEI O IA E  E HÄMANI TÄTOU I TE TAATA IA AU I TO TÄTOU HOHOÀ, IA AU I TO TÄTOU  HURU, E UA HAAPUAÌ IHO RA I TE ORA I ROTO.

Na roto ia Ietu te faahaamanaò nei te Atua i to na nunaa i to na tiàraa, e ui mäìtihia e nunaa moà, e autahuà, Te mea tano ia rätou ia rave o te ìteraa ia e, te tiaì ätoà mai ra te Atua i te mau hotu e au i to rätou tiàraa nunaa mäìtihia.

No reira, ei ôpaniraa, e parau fifi roa tei tuuhia i mua i te Fatu ia hape ta na parauraa e fänau mai ia te hoê fifi rahi roa i te mau Faatere fenua e o Ietu e te patireia o te ao.

Teie ra, i te pae hopeà te na o nei Mataio e, ÌTE ÄE  RA  RÄTOU  I  TE REIRA  PARAU, MAERE IHO  RA,FAARUÈ  IHO  RA  I  TE FATU  HAERE  ÄTU  RA.

Ei faaotiraa mea tià i faahiti faahouhia teie na parau piti.

-Ìtaia 45, 5 O vau o te Fatu, e aita atu; aita atu Atua mäori rä o vau: nä ù e tätua ia òe, òre noa ä òe i te ìte mai ia ù.

-I Tetaronia 1, 4 Te ìte nei hoì mätou, e te mau taeaè, mau tuahine herehia e te Atua ra, i to òutou mäìti-raa-hia.

                                  

 

Teraì òr. Faatura.