Rata Haaàti no te mau tiaìraa.

 

Täpati 31 no Atopa 2021

 

Täpati 31 no Atopa 2021

Täpati faatïtïàifaroraa (Reforomatio)

Taiòraa : Märeto 12,18-34

Tumu Parau : Te rämäraa a te mau Tätutea ia Ietu i nià i te parau no te tià-faahou-raa e te parau no te Ture o te here.

E te nünaa mäìtihia e te Atua, a färii mai i te täpaò no te aroha mai roto I te Faatereraa o ta tätou Etärëtia Porotetani Mäòhi. I roto i teie taiòraa o ta tätou e hiò nei no teie Täpati Faatïtïàifaroraa, o ta tätou I mätau noa na i te parau e, Täpati Reforomatio, teie na tumu parau rahi e piti e faahitihia ra. Te mea päpü, ua tupu teie parau i muri aè i to Ietu rämäraahia e te mau Färitea i nià i te parau no te tute àufau a Taitara. Ua ìte tätou e, aita Ietu i topa i roto i te herepata a te mau Färitea. Mea nä reira te piti o te pupu taata i te täpiriraa mai i pïhaì iho, oia te mau Tätutea, no te tamata atoà e rämä ia Ietu, i nià i te parau no te tià-faahou-raa. Te manaò e tano tätou e täpeà mai i mua i te huru o teie nä pupu taata, piti atoà ra ua hoê te manaò no te haafifi ia Ietu i nià i ta na täpura òhipa. Teie rä, hoê noa ai raua i roto i ta raua ôpuaraa ìno, te mea pinepine rä e ìtehia nei, te rahi ia o te ùmeùmeraa e vai ra i roto ia rätou i te pae no ta rätou mau arataìraa e tae noa atu i te pae no te tiàturiraa. Te tahi hiòraa, te parau no te tià-faahou-raa : No te mau Färitea, te tiàturi nei rätou e e tià faahou te taata i te hoê mahana. Areà no te mau Tätutea, aita ia rätou e tiàturi nei e te vai ra te tià-faahou-raa. Te tumu ia rätou i haere roa ai e rämä ia Ietu nä roto i te faatiàraa i te àamu no terä vahine i täatihia i nä taeaè toohitu, mä te ui atu ia na e : Na vai ia terä vahine ia tae i te tià-faahou-raa ? Te tahi atoà parau e tano tätou e haapäpü no teie pupu taata, Tätutea, e pupu taata teie tei papa i ta rätou arataìraa i nià i terä parau e, Ta rätou anaè te mea tià e te mea mau, e te auraa atoà ihoä ia o terä iòa to rätou, Tätutea. I o tätou nei i teie mahana, te ìte-atoà-hia ra teie mau pupu taata e ori haere nei nä nià i te poromu, e teie atoà te hohoà pehe o ta rätou e faataì ra, ‘Ta mätou anaè te mea tià e te mea mau’. No reira, e ara-maitaì-atoà ia tätou o te topa atoà tätou i roto i teie reru, a parau-atoà-hia atu ai tätou e e mau fänauà tätutea. Hoê noa ta tätou niu no te parau tià e te parau mau, te Atua ta te Tamaiti i haere mai e faaìte. To tätou noa taahiraa âvaë terä e anihia ra e haapäpü maitaì, i nià i te èà o ta Ietu i faatoro no tätou, no te fänaòraa i te ora. No reira i mua i terä huru manaò o te mau Tätutea i te rämäraa ia Ietu, e parau paha tätou e e mau taata pöiri teie. I roto rä i te tahi hiòraa, maoti atoà paha rätou i ui i teie huru uiraa, i roaa atoà ai to tätou ìte i teie mahana i nià i te parau no terä ao i ô mai i te pohe. Ia au i ta Ietu mau pähonoraa ia rätou, te haapäpü maitaì ra o ia ia rätou e, te vai ra ihoä te tià-faahou-raa, oia te ora i muri mai i te pohe. Te auraa, eere tei te pohe te parau hopeà o te oraraa o te taata, tei te ora rä, tei te Atua. Te mea ia Ietu i parau ai i roto i te ìrava 27 e : Eere te Atua i te Atua no te feiä pohe, no te feiä ora rä.

A taa noa atu ai rä teie haapäpüraa ta Ietu i nià i te huru o te Atua, te haapäpü atoà ra O ia i te huru o te taata e ora atu i roto i terä ao, ’e au rä rätou i reira i te mau merahi o te ao ra’ (ìr 25vh). Ua ìte tätou i roto i te mau faatiàraa, te mau merahi te nuu atua ia te reira o te raì, e te mau tävini te reira no te Atua Metua. Te uiraa paha e tano e ui teie ia, pau roa änei hoì te taata e au i te mau merahi ? No te mea ia hiò anaè tätou i te tahi mau parau ta Ietu i faatià no te Pätireia o te Atua, te mea e ìtehia ra, a taa noa atu ai ia te parau no te tià-faahou-raa, te vai atoà ra te parau no te faataaraa i te feiä e òre e au ia rätou i terä ao (parapore no te ûpeà toro, parapore no te mau mämoe e te mau puaaniho). Te auraa, eiaha atoà paì tätou e moemoeä i mua i teie huru parau ta Ietu e eiaha atoà tätou e faariro i te Hau o te Atua e faaruèraa pehu na tätou. Te tahi atoà paha ia tumu Ietu i parau atu ai i terä Päpaì Parau i te ìrava 34vr: Aore òe i atea ê i te Pätireia o te Atua.

Te tahi atoà rä manaò o ta Ietu e hinaaro nei i te faaìte i te mau Tätutea nä roto i teie pähonoraa teie ia : Eiaha nä rätou e faanaho i te ao o te Atua, e vaiho ihoä paì nä te Atua e faanaho i to na ao. O tätou atoà te tahi mau àito püai roa i teie mahana, no te faanaho e te ôpere i te pärahiraa o te Pätireia i terä e i terä taata. Te vähi fifi rä hoì, te taata ôpere ia, te òreraa o na e päpü e, e pärahiraa änei hoì to na. No reira, mai te mea te horoà nei Ietu i teie mau pähonoraa, no te haapäpü-maitaì-raa ia i te taata e, aita ta na e tuhaa i roto i terä ao. Mai te mea e hinaaro o na ia riro o na mai te hoê o te feiä e au ia rätou terä ao, e haapaò ia i te parau mau. Mai te pähonoraa ta Âperahäma i horoà i te taata taoà rahi, Tei ia rätou ra Möte e te mau perofeta, a faaroo rätou i te reira e tià ai (Ruta 16,29). Mai te mea te roaa nei ia Ietu i te faaìte i te huru no terä ao no a muri aè, e täpaò faaìte ia e, no ô mai ihoä O ia i te Atua ra. E o Ta na ia parau e fäìraa pinepine i roto i Ta na mau haapiiraa, ia ìte te taata e, e mea tonohia mai O ia e te Atua (Ioane 17,21). Te auraa, o na anaè te taata e aita atu, mea na roto mai i terä ao tot e Atua i te haereraa mai. E aita i haere noa mai, ua hoì faahou i reira.

Te manaò tumu rä o ta tätou e täpeà mai i roto i teie faatïtoraa manaò i rotopü ia Ietu e te mau Tätutea, a tahi, terä ia haapäpüraa ta Ietu e, e tià faahou ihoä te taata ia tae i te hoê mahana. Te tahi hiòraa päpü maitaì, o Ietu iho, i pohe na e ua tià faahou mai. E tei nià i teie parau no te tià-faahou-raa, teie parau no te ora te niuraahia to tätou tiàturiraa i teie mahana: Te Atua, e Atua ia no te feiä ora, eere rä i te Atua no te feiä pohe. Te vai atoà ra te tahi parau a te paari i te mätamua ra, te nä ô ra : Tei tiàturi i to na ora e tei te Atua ra, e Atua to na ; areà tei òre i tiàturi i to na ora tei te Atua ra, aita to na e Atua. Te piti, eere nä tätou e faanaho i te ao o te Atua, no te mea i roto i te pure ta te Fatu i haapii i ta na mau pipi, aita Ietu i parau e:’Ia haapaòhia to òe hinaaro i te raì mai to te fenua atoà nei‘. Teie rä Ta na i parau :’Ia haapaòhia to òe hinaaro i te fenua nei, mai to te raì atoà na‘. E aha, e nä ô noa atoà paì tätou i te hiò, teie hoì oraraa to tätou aita e räveà e roaaraa ai ia tätou ia faanaho ia òaòa e ia pärahi noa te taata i roto i te hau, e roaa ia ia tätou e faanaho i te ao o te Atua, ta tätou e òre e ìte atu ra ? Te auraa, eiaha nä te Atua e faatano mai i nià i te mea o ta tätou e hinaaro ra e e manaò ra, nä tätou rä e faatano atu i nià i te hinaaro o te Atua ia tätou. Te mea paha e manaònaò, terä ia parau ta Ietu i roto i te Ruta 18,8:‘Ia tae mai rä te Tamaiti a te taata nei, te vai ra änei te faaroo i te fenua nei?‘ Oia hoì, e ìtehia änei te täpaò i nià i te fenua nei, o tei haapäpü e ua haapaòhia te hinaaro e te faaueraa a te Atua? E ìtehia änei

i nià i te fenua te mau täpaò no te tupuraa o te here e te aroha o te Atua?

Täpati Faatïtïàifaroraa teie, e ia parau hoì tätou e, faatïtïàifaro eere ia hoê ä e te faaàfaro aore ra, faaâpïraa. E tano e faaàfaro i te tahi hape tupu âpï. E tano e faaâpï i te tahi manaò aore ra, te tahi faanahoraa e arataìraa o te hoê nünaa. Areà, te faatïtïàifaroraa, te hoì-roaraa ia i te vähi tei reira te haamataraa mai te fifi i te tupu, e faatano faahou mai ai te haereà. Mai te tahi taata täià, ia mau anaè ta na ùpeà i nià i te toà, e hopu o ia no te haere e tatara e hoì faahou mai ai i nià. Aita teie hiòraa i ätea roa i te pähonoraa o ta Ietu i horoà atu i te mau Tätutea, oia te faahoìraa i te taata i te Tumu o te ora, oia te Atua, ia au i to na reo e:‘Te Atua e Atua ia no te feiä ora (ìr.27), o te horoà i te ora i te taata, te Atua no te Here e te Aroha o ta te Tamaiti i haere mai e faaìte. Tirä rä atu ai, eiaha e haamäoro i te tuapaparaa no te faatià ia tätou e to tätou manaò, a riro tätou ei mau fänauà Tätutea. Te tïtauraa:‘E here òe i to Atua mä to âau atoà, e mä to värua atoà, e mä to manaò atoà e mä to püai atoà, e e aroha atu òe i to tauaro mai to aroha ia òe iho na (ìr.30- 31).‘ Ia ora na e ia maitaì i teie hepetoma âpï.

 

 

François, Tahiarii a PIHAATAE òrometua

Täpati 28 no Novema 2021

Täpati 28 no Novema 2021

 

(Tiaìraa 1)

 

Poro-Faaitoitoraa

 

-Te Pehepehe : To òe Ora.

 

Ua ihu te Fenua,

Ua tärehua te feruriraa o te mau faatere,

Ua pee aore noa te nünaa i to na èà,

I to na haereà tumu òre e te tïtauraa tumu òre,

E òre e neva, e òre e ôtohe, e òre e faaroo.

Ua ihu te nünaa, ua manunu i te tiàturiraa òre,

Mai te ià i hei i nià i te ùpeà i haapuni ia na,

Eie ua parau i to na pohe e, to na ia ora,

Ua vahavaha i te fenua i hii mai ia na.

E òre e neva, e òre e ôtohe, e òre e faaroo.

Ua aniania te mau faatere i te hanahana tura òre,

Aore e mëharo, aore e mëhara.

Eiaha rä ia e maere,

E manaò mai änei te ômii i te îtere eere i to na,

Ua tapihoohia òe no te haapori ia rätou.

Ua rapu, ua reru, ua rara te mau mea atoà,

A hoì i te toàpü o to òe hiroà,

Oi vaivai aè te ora e te märamarama,

Eiaha e onoöno, ua ihu ra, e hoì ia.

Te Fenua, te iho tumu, e te Atua, to òe ia ora.

Turo a Raapoto

(Tïreo)

 

-Te Taiòraa : Ruta 21. 25-36.

 

Ìr 33 : E mou te raì e te fenua, e òre rä ta ù nei parau e mou.

 

Ia ora na to Mäòhi Nui. Ia haamaitaìhia to tätou nä Metua, nä papa âueue òre. Ta räua tamaiti, te Tamaiti a te taata. Te värua Maitaì. Te hui àito e te hui tupuna. te tohu-raa-hia te haereraa mai o Ietu, mea ätea te faaararaa. O Ioane päpetito te tahi i faaära noa atoà i to na tau : Ruta 3. 3 Haere atu ra o ia nä te mau vähi atoà i te pae i Iörïtäna ra, i te poro haereà i te päpetito tätarahapa ia faaòrehia te hara; 4 mai tei päpaìhia i roto i te puta a te perofeta ra a Ìtaia: «E reo no te hoê i te poro haereà i te mëtëpara ra : A haamaitaì i te èà o te Fatu, e faatïtïàifaro i to na haereà.

5 Ia hope te peho i te faaîhia, ia hope te mouà e te mau âivi i te haapäpühia; ia faatïtïàifarohia te èà piò, e ia haamaninahia te èà puupuu. 6 Ia ìte te taata atoà i te ora a te Atua.» Aita te taata i faaineine i te èà. Aita te taata i ineine. Aita te mau âpoo i faaîhia, aita te mau patu e faataa ê i te taata i vävähihia. E ìno roa atu, aita o ia i färiihia e reva noa atu ai o ia. Ua faaärahia, aita i haapaòhia. Teie ta tätou e hiò nei i teie mahana, to Ietu ia te Tamaiti a te taata Hoìraa mai. A fea rä o ia e hoì mai ai, aita ia o ia iho i ìte, aita atoà te mau mërahi i ìte, aita e taata e ìte, hoê anaè të ìte maoti rä, o Taaroa Nui Tumu Tahi. Te auraa, eere na tätou te mahana no te hoìraa mai o Ietu, ta tätou, te faaineineraa ia ia tätou i te mau taime atoà. Ta tätou Tiaìraa, eita ia e tano noa no te âvaè Titema noa, e tano rä no te mau taime atoà o to tätou oraraa.

E Haapiiraa teie na Ietu i roto i te fare pure. E parau teie no te Hoìraa mai o Ietu te Tamaiti a te taata i te Ao nei. E tau hopeà, e tau riàrià rahi, e tau no te haaväraa. E tau no te pohe rahi. E tau e täpeàhia ai te mau mea atoà. Aita e hororaa. E mou te mau mea atoà.

E tupu te miti rahi, e topa mai te mahana, te âvaè, te mau fetià i nià i te fenua nei. E ora te tahi pae, e e pohe te tahi pae. Mea manaònaò no te uì e ora atu i te reira tau. Te mea päpü, oia hoì, ua Faaärahia. Aita ä ra ia i tupu atu ra, noa atu paì tera parau fifi roa ta Ietu e : e òre teie nei uì e mou e hope ai i te tupu. E Atua teie to tätou no te Aroha e no te Here rahi, e te faaòromaìraa roa. E fati mai o ia i ta tätou täparuparuraa. Eita teie pohe rahi e tupu mai te peu e haapäpü tätou i to tätou faaroo i nià i te Atua. E ora tätou i to tätou anaè Faaroo. Aita te Atua e te Fatu e pata huna ia tätou. Eita teie mahana e tupu täùe noa. Eita te Rahu e faaea i te rave i ta na tuhaa. Mai te tupuraa o te räau teie mahana hopeà. E aha te auraa, e tupuraa to te mau räau atoà ta te Atua i rahu, aita e räau ôrure hau. Te tupuraa o te rahiraa o te mau räau atoà a te Atua, e huero te haamataraa, e aa, e ohi, e rauère, e tumu, e âmaa, e tiare, e maahia atu ai. Aita ä ia e räau ta te Atua i rahu e, e huero e e horoà täùe mai te mäa, e räau ôrure hau te reira.

Hoê ä ia no teie mahana ta te Fatu e faaära ra, eita e tupu täùe noa, te vai ra te mau täpaò rii mätamua e täpae atu ai i nià i to na hoìraa mai. E, mai te peu e tupu i teie uì i to tätou ra, a òaòa tätou.

Mea rahi roa ta Ietu tautururaa mai ia tätou : A tahi, e hoì mai te Tamaiti a te taata. Terä te tiàraa here-roa-hia e Ietu. Te auraa, aita e fenua i räpae i teie hoìraa mai no na. Aita e fenua e moèhia ia na. E tià ihoä paha ia te reira nünaa mä to na parau. E haamanaò ia nünaa e, na te Atua i hinaaro i to na tupuraa taa ê, ei Popaa änei, ei Tinitö, ei Purutia, ei Mäòhi….Të haafaufaa òre ia na iho, o te Atua iho ia ta na e haafaufaa òre ra. Të òre i here ia na iho, o te Atua iho ia ta na e òre ra e here.

A piti, a mou noa atu ai te Rahu, oia te parau a te Atua i riro mai ei òhipa, te parau rä a Ietu, oia hoì te Tumu ia o te parau, eita ia e mou. E täàmu ia i nià i te Atua te tumu o te parau, eiaha rä i nià i te rahi o te mäa e te taèro, e te peàpeà o teie nei ao. Eiaha e täamuhia i nià i te faatereraa, i nià i te taata (ta tätou ia pehepehe) e mauà te püai, të te âpoo ihu noa to rätou ora.

A toru, E pure. Te pure hoì ra, o òe ia e te Atua. Teie hoì mau mea ra, eere ia i te taime hopeà e haapäpü ai, e haapäpü i teie nei e a muri noa atu. E ia tupu noa atu hoì teie pohe rahi, eiaha e haapeàpeà, na to tätou faaroo e faaora ia tätou. Na to tätou here i te Atua, here ia tätou e faaora ia tätou. No reira, eiaha e Tiaì faahou a taere roa : Ua rapu ra, ua reru, ua rara te mau mea atoà, A hoì ia i te toàpü o to tätou hiroà. Oi vaivai aè te ora e te märamarama, eiaha e onoöno. Ua ihu ra, e hoì ia. Te Fenua, te iho tumu, e te Atua, to tätou ia ora. Parau Mau…

 

 

René a RAÌ òrometua

Tapati 5 no Titema 2021

 

Poroì no te Tapati 5 no Titema 2021

(Tiaìraa 2)

 

Te taiòraa : Ìtaia 60, 1-11

 

Ìrava papa i te manaò : Ìtaia 60, 1. A tià i nià, ia märamarama òe : ua tae mai to òe märamarama, e ua hiti mai e te hanahana o te Tumu Nui i nià ia òe. Inaha, e àti hoì te fenua nei i te pöuri ; e te mau êtene i te pöuri taòtaò ; e hiti mai rä te Atua Nui Tumu Tahi i nià ia òe, e ìteä noa mai hoì to na hanahana i nià iho ia òe ra.

E faaauhia na te Mäòhi i te tumu haari. To na paari, to na päètaèta, te päutuutu e te rahi atoà o to na faufaa. Eere te Mäòhi i te tärere, eere hoì i te tüturi, eere atoà i te nee. E tau roa rä i teie nei to te nünaa Mäòhi faatuturiraahia, to na faatautauraahia, to na faatärereraahia, e ua tae roa i te faaneeraa ia na mai te mea ra e, e nünaa fenua òre teie, peu òre teie, hiroà òre e te Atua òre. E au atu ra e, e nünaa teie o të täomiomi-noa-hia ra i roto i te rumaruma o te pö e te pöuri taòtaò mai te mea ra e aore o na e ao. Inaha ia ui hoì tätou e, te vai ra änei hoê nünaa o te ao nei eere i to te Atua i tae ai te tahi pae i te ìriti roa atu i te märamarama o te reira nünaa no te haapae ia na i roto i te pöuri e te taa òre. O te mea mau ta te nünaa Mäòhi e ora nei teie mahana. Oia mau, te ìte noa nei tätou i teie ata rahi pöiri e e te hahano e faarumaruma noa ra i te oraraa o te nünaa Mäòhi mai te tau a tae mai ai te mau ìri tea i o tätou nei e tae roa mai i teie mahana.

Hau roa atu i teie mahana, ua ûàna roa teie peu faariroraa i te nünaa Mäòhi ei nünaa pöiri. Ua rahi roa e te ûàna roa te mau peu o të haapöiri noa hia nei ia òre ia noaa ia na te ìte i te mau mea atoà e au no te tauturu ia na i to na oraraa i nià i te tua o te fenua nei.

Ia parau Ìtaia ia Ìteraèra e, « a tià i nià ia märamarama òe », aita atoà paha e òre ua na roto noa mai : Ìteraèra i te maru pohe i te oraraa mai e tae noa atu i te rahi e te rau o te mau täomiomiraa o tei haafifi roa i te oraraa hau o te nünaa. Ia parau anaèhia te tahi taata, aore rä te tahi nünaa a tià i nià, no te mea ia e tei raro te reira taata. Tei nià änei i te parahiraa aore rä tei nià i te vari i te nee noa raa.

Te vähi päpü rä i te taime a mohi ai te taata i raro i to na mataù e to na mataùtaù, i raro i to na mau òtohetoheraa eita roa ia taata e naeàhia i te hihi o te märamarama o te hiti noa nei no te taatoàraa. I te parauraa a Ìtaia i te nünaa a tià i nià e haamanaò atoà raa te reira e, aita roa atu te nünaa o te Atua e tano faaea noa mai te òre o ia e fänaò i te ora ta te märamarama e niinii tämau noa nei i nià ia na.

Ia òre ia moèhia ia tätou e, te mätamehaì o te rahu a te Tumu Nui o te märamarama ia, tei riro hoì ei ùputa no te ora, e no te mau mea atoà o ta te taata e fänaò i roto i te täatoàraa o to na oraraa. Te auraa aita roa atu te Tumu Nui e färii ia ère te taata e te nünaa i te märamarama e te ora.

I te parauraa e, au aè mäoti te papaâ i tae mai i o tätou nei i hitihia ai te nünaa Mäòhi e te märamarama, teie atu ra te haapäpüraa e, i te taeraa mai te papaâ io tätou nei i tärehua ai te oraraa o te Mäòhi e tae roa mai i teie mahana. Te auraa e nünaa märamarama te nünaa Mäòhi mai te mätamua mai ä. I roto roa rä i teie tau märamarama o ia i te haapöiriraahia.

Aita atoà paha e òre, i te taeraa mai teie reo to te Atua i roto i te tarià o Ìteraèra ua î roa to rätou àau i te òaòa no te mea, ia hitihia te tahi nünaa e te märamarama, o to na atoà ia fänaòraa i te ora. Ua ìte hoì tätou e, aita roa e tano i teie nau parau ia faataaêhia te tahi i te tahi. O te mea ia ta Ioane e na ò ra i te parau e, « tei roto ia na te ora, e taua ora ra o to te taata ia märamarama ».

I mua i te huru o te oraraa fifi, te ahoaho e te rumaruma o ta te nünaa Mäòhi e faaruru nei i teie mahana. I mua i te päpü òre o te huru o te oraraa o te nünaa Mäòhi ànanahi, eita atoà paha e òre tahi atoà teie reo ia tätou i teie mahana. O te Atua iho teie e faatià nei i te nünaa Mäòhi o tei hià i raro aè i te teimaha o te mau haavïraa rau a te Hau e faatere nei ia tätou.

O te Tumu Nui iho teie e faaî faahou nei ia Mäòhi Nui i to na märamarama e to na atoà hoì hanahana, ia òre te upoo o te Mäòhi ia taupe faahou i raro i mua i te rahi o te haamere o ta na faaruru noa nei aore e mahana tuuä. Ia ìte te nünaa Mäòhi e, te hanahana o te Atua o to na iho ia ora.

Ia haamanaò tämau noa rä hoì taua e te nünaa Mäòhi i te rahi hau ê o te Here e te Aroha o te Atua Nui Tumu Tahi ia tätou i te mea e, e ôriò mata e pütarià òe no na. Faaruru noa atu ä tätou i te rahi o te mau faaìnoraa rau, te mau haavïraa rau e te mau faaheporaa teimaha o te täomiomi noa nei ia òe, e tae roa atu i te taime e riro ai te huà repo ei mäa na òe.

Teie to Atua te haere mai nei ia òe mä te mä e te tiàmä, teie O Ia e vëhia nei ia òe i te rahi o to na hanahana, to na tura e to na atoà ra Hau. Teie to Atua e haere mai nei e faatià ia òe ia tiàmä òe e ia ora òe mä te Hau i nià i to òe fenua iti, e ia riro mau O Ia ei Atua no òe, e ei nünaa mau hoì òe no na.

E ta ù nünaa Mäòhi e, e tau teie no ta te Tumu Nui faaoraraa ia òe. Faaora ia òe mai roto mai i te tiàraa ài-huà-räau ta òe e amo tano òre noa ra. Faaora ia òe mai roto mai i to òe iho täuà òre i te rahi o to òe iho faufaa e te rahi ta òe faufaa ora o ta te Tumu Nui i hö noa mai na òe.

Ia färii atoà paì taua e te nünaa Mäòhi e, e tuhaa atoà ta taua iho i roto i te àti ta taua e faaruru noa nei. Eere änei e, no to täua atoà ätearaa e to taua täivaraa i te Tumu Nui i neneìhia ai taua e teie rahiraa àti o ta taua e faaruru noa nei. Ua hinaaro mau te Tumu Nui e färerei roa ia òe e te nünaa Mäòhi, ua faaruè O Ia i to na nohoraa moà roa. Teie rä, eita paha teie färereiraa to tätou e O Na mai te mea, eita e noaa ia tätou te haèhaaraa o te àau, no te tätarahapa e no te vaiho ia tätou ia tämähia e te rahi o to na here ia tätou nei.

I mua i te rahi e te ûàna o te tupuraa no te haavare e te parautià òre i roto i teie nei ao e i roto ia Mäòhi Nui i teie mahana, ia faaitoito tätou i te pähono i teie reo to te Atua ia tätou i teie mahana : A tià i nià ia märamarama òe, ua hiti mai te hanahana o te Tumu Nui i nià ia òe.

No te haamanaò faahouraa ia òe e te nünaa Mäòhi e, eere òe i te täparu, eere hoì i te tïpara, e nünaa rä òe o tei faaauhia e te Tumu Nui ia riro ei hiò hipa no na i nià i te tua o te fenua nei. I nià ia òe, i roto i to òe iho parau ei Mäòhi, e tupuraa hanahana no te hinaaro o te Tumu Nui, e ìte ai to te ao i te hanahana o te Atua riro atu ai te reira ei haamaitaìraa na te taatoàraa i te Teitei rahi te Atua Nui Tumu Tahi. Ia ora na.

 

Mïtema, Faatura a TÄPATI òrometua

Täpati 12 no Titema 2021

 

Täpati 12 no Titema 2021

(Tiaìraa 3)

Faaitoitoraa

 

Te Taiòraa : Ruta 3, 10-18

E haapiiraa teie na Ioane Päpetito, i teie mau taata, tei täpapa mai ia na, i te hiti o te Pape Iörïtäna. Ia au i te faaìteraa a Ioane a Tepetaio, mai ô atoà mai Ioane i te Atua ra i te tonoraahia mai i teie ao (Ioane 1/6). Ia au hoì te faaìteraa a te Perofeta Ìtaia 40/3. E reo teie o te pii haere na te mëtëpara, e faatïtïàifaro i te èà o te Fatu. Te auraa, ia tae anaè mai Ietu, ua ineine to na èà. Mänina noa. Faatïtïàifaro i te mau mouà teitei, te mau âivi, te mau èà puupuu, tuu mai i raro, faaî te mau peho, e te mau âpoopoo rii. Te auraa, ia àifaïto te oraraa o te taata. Ia tuea noa. Aita te tahi i nià, aita atoà e taata i raro, hoê anaè rä fäito to te mau taata atoà i mua i te Atua. E hinaaro teie no te Atua, eere no Ioane. Ta Ioane, te türama noa raa ia i te hinaaro o te Atua i te taata. Ia tätarahapa te taata, ia tämä, te haere mai ra te Atua i roto i te taata e ora ai, na roto i ta na Tamaiti ia Ietu Metia. I mua i teie haapiiraa paari mau ta Ioane e faatere nei. Mea rahi atoà te òre e märamarama ra, e mea rahi atoà te òre e faarii ra. E te uiui nei te tahi pae ia Ioane : « E na hea ia mätou ». Ia hiòhia te manaò, e feiä taoà teie e uiui nei. Terä mau mouà, terä mau âivi i roto i te oraraa nei. Ta Ioane pähonoraa, faarahi i te here e te aroha. Mea rahi ta òe àhu, höroà te tahi no te feiä veve. Mea rahi ta òe mäa, ôpere na te feiä riirii. Terä e ora ra i roto i te mau peho, terä e ora ra i nià i te fenua nei. Te òaòaraa o te taatoàraa o te taata o teie ao, ta te Atua e hinaaro nei. Aita atoà hoê noa aè faatereraa i te ao nei, i patu noa aè ta rätou arataìraa i nià i te hinaaro o te Atua. No te rahi o te nounou, e te ìno o te âau o te taata. Faaitoito rä hoì te porotetani, ia faatupuhia te hinaaro o te Atua i te fenua nei. Ua maitaì rahi to reira.

I roto i ta tätou parau, te haere atoà mai nei te mau Terona, e ani ia Ioane e Päpetito atoà ia rätou. Te feiä hara rahi roa aè teie i mua i te mata o te nünaa faaroo Âti Iuta. No ta rätou ihoä ia òhipa, täviri i te faufaa a te nünaa. Te uiui nei teie mau Terona ia Ioane Päpetito. Mai te peu, e päpetito òe ia matou, e aha ia ta matou tuhaa e rave. Maru roa te Pähonoraa a Ioane, faaea i te èia i te moni a te nünaa, haapaò noa i ta òe tuhaa moni, e àufauhia mai e te Hau Röma. Na reira atoà te mau faèhau Röma, ua haere atoà mai, ia päpetitohia e Ioane. Ma te ani atoà atu ë, e aha ta matou e rave i teie nei. Ua aò atu ra Ioane ia rätou. Faaea roa i te pari haavare noa i te taata. No te mea, te mau atoà ra te mau faèhau Roma i te tiàraa mutoì. Ua au rätou i terä taata, noa atu ta na òhipa èiä, eita rätou e haru. Ia òre anaè rätou e au i terä taata, noa atu ta na mau òhipa maitaì roa, e tià noa i teie mau faèhau, e pari i teie taata. Mea nä ô ta rätou hämani-ìno-raa i te mau taata Âti-Iuta. E àufauhia teie mau faèhau. Mea na ô ta rätou mau räveà, ia rahi atu ä ta rätou moni. Ta Ioane e parau atu ra ia rätou : « a mauruüru noa i ta òe moni âvaè ». Te mäere atoà nei teie mau taata, mea na hea o Ioane i te ìteraa i teie mau òhipa ìno ta rätou e rave noa nei. Òre noa atu ai te taata e ìte, te ìte noa mai ra te Atua. Mea na roto i te mata o te Atua o Ioane i te hiò i te huru o te taata. I tae roa ai te tahi pae i te manaòraa ia Ioane ë, o ò ia te Metia. I haapii atu ai Ioane ia rätou. Tä ù, e päpetito noa vau ia òutou i te pape. E taoà pohe te pape i te ômuaraa o teie ao. Ua faaàrepurepu atu ra te varua o te Atua i nià i te pape, riro mai nei te pape, ei taoà ora, tei fänau mai i te mau Raì, e te fenua. Te nä ô ra Ioane. Ta terä e haere mai ra na muri ia ù, e mana rahi aè to na i to ù, e päpetito ô na ia òutou i te värua maitaì e te auahi. Eita Ietu e faaea noa i nià i te pape. Faaòhipa rä Ietu i te mana o te varua, tei faatupu i te ora o te pape. Te auahi te mörï ia. O Ietu te märamarama o teie ao. Te auraa, mea hau aè ta Ietu huru Päpetito. Te faaìte atoà ra o Ioane i to na haèhaa i mua ia Ietu. Èita e tià ia Ioane i te tatara i te tïaa o Ietu. No te Âti-Iuta. Te taoà viivii roa aè teie i nià i te taata. No Ioane rä, te moà o Ietu, mai raro atu i to na tïaa, haere roa i nià i to na rouru. Eita Ietu e tänina i te taata i te auahi. E mörï türama ò ia i te taata, e pärahi noa ra i roto i te pöuri. Te auraa ia no teie auahi ta Ioane e haapii mai nei. Haamanaò terä reo to Ietu i parau atu i ta na mau pipi, i te mahana a rêva atu ai ò ia i nià i te raì. Te nä ô ra to na reo ia rätou : I päpetito na Ioane i te taata i te pape, e päpetitohia rä òutou i te mau mahana i muri nei, i te varua maitaì e te auahi. Òhipa 1/5.

Te òhipa mau ia i tupu, àhuru mahana i muri mai, te mahana no te Penetetote. Ua püpühi mai ra te tahi mataì rahi i nià ia rätou, î roa aè ra taua fare ra i te varua maitaì, ua fä mai ra te arero mäa i nià i to rätou upoo, mai te ahi ra te huru. Òhipa 2,1-4. Ia haamanaò hoì tätou i terä reo to Ietu i ta na mau pipi : « E teie nei, e haere òutou e faariro i te mau fenua atoà ei pipi, a päpetito atu ai ia rätou i te iòa o te Metua, te Tamaiti, e te Varua maitaì : » Mataio 28, 19. Ta tätou ia Päpetitoraa e rave nei. Terä ta Ioane i haapii mai, e päpetito pape noa tä ù, mea mana aè ta Ietu Päpetitoraa i ta ù. E faahopuhia òutou i te mana o te Varua Maitaì, e te märamarama o te Atua. E faahopuhia òutou i te mana o te Atua Metua, te mana o Ietu Metia, te mana o te Varua Maitaì. Ia haamaitaìhia te Atua, no teie mau aòraa maitaì roa ta Ioane Päpetito. Ia maitaì te nünaa faaroo o te Atua i Mäòhi Nui nei, i teie ôroà fänau, e teie mätahiti âpï e fä mai nei, ia òaòa i te Atua no te ora mure òre. Âmene.

Henri, Heitarauri a GERMAIN òrometua

Täpati 19 no Titema 2021

 

 

Täpati 19 no Titema 2021

(Tiaìraa 4)

Ruta èv. 1, 39 – 45

 

Ìrava 45 : « E ao hoi to na to tei haaroo : e e haatupuhia te mau mea a te Fatu i haaìte mai ia na ra. »Tau rii mahana noa e toe ra, e ö haahou tätou i roto i te haamanaòraa i te tahi taiò mahana faufaa roa e te faahiahia i roto i te oraraa o te Teretetiano no te ao atoà, mai Mäòhi nui nei, e tae noa atu i te hopeà o te mau fenua atoà tei naeàhia i te here e te aroha o te Fatu. Hou rä hoi te reira, ua nä roto mai na tätou i nä tau e maha no te tiaìraa, faarooroo mai na tätou i te mau parau atoà e tauturu ia tätou i te ìteraa i te hinaaro o te Atua i roto i nä tau e 3, e riro atoà te reira e tauturu i to tätou faaroo, to tätou tiàturiraa, e teie mahana, tei te 4 no te tau tiaìraa. Uiui atoà ia te manaò e, e aha rä ia ta te Atua parau ia ù, ia täua, ia mäua, ia mätou, ia tätou, ia òutou i teie mahana âpï ? No reira, e to Mäòhi nui nei, to hiti nià, to hiti raro, to hiti pae, Ia ora na i teie mahana. Ia haamaitaìhia te Atua Nui Tumu Tahi ! Ia haamaitaìhia te Fenua, metua vahine faatupu ora ! Ia haamaitaìhia te hui àito, te hui tupuna, e o tätou atoà i teie mahana tei taìruru mai no te haamori i te Atua, aita tätou i täpapa mai i te hinaaro o te taata, ia au rä i te hinaaro hoê no te Atua, ia hanahana to na iòa, na roto änei i te papa haamori, te mau taiòraa, te mau hïmene tei riro atoà ei ârueraa ia na. Tätou paatoà tei âmui, Ia ora, ia ora, te aroha ia rahi.

Te na ô ra ta tätou ìrava no teie mahana : « E ao hoi to na to tei haaroo : e e haatupuhia te mau mea a te Fatu i haaìte mai ia na ra. » E reo teie no te tahi metua vahine ra o Èritäpeta i to na tuahine ra o Märia. E reo òaòa teie nö na, no roto roa mai i te papa o to na manava, to na mëharo, to na âau, o ta na e vauvau nei, to na mauruüru rahi i te òhipa e tupu nei i roto i to räua färereiraa. Hoa here mä, o nä tävini vahine teie tei mäìtihia no te amo i te ôpuaraa faaora a te Atua, tahi pae e tamahine âpï roa, o Märia te iòa, e o Iotëfa to na hoa here, e tahi pae, e vahine paari o Èritäpeta te iòa, o Tätäria to na hoa here. I roto i to rätou oraraa, e ùtuafare teie tei paari i roto i te parautià te auraa, e ùtuafare piri roa teie i te Atua, i te fenua e i te rahu. E ùtuafare tei papa i to rätou oraraa ia au i te faatereraa a te Atua, e te auraa ra, e mau taata teie tei here i te Atua, e tei ineine noa i te tiaì i te ôpuaraa a te Atua Metua. Parau mau, i roto i te tuatua, e nau vahine teie tei òre ä i fänau i te tama, e nä roto i teie tïtauraa a te Atua, ua noaa ia tätou i te haapäpü i terä manaò e, te vähi tei òre i tià i te Taata, ua tià ia i te Atua, e teie nei, ua tö nä vahine i nä Toa no te parau mau e te parautià, o Ioane e o Ietu. I roto i te tiàmäraa o te Atua Metua, tei mäìti ia räua ei fauraò, ei mauhaa e pü mai ai tahi toa no te faatävai e faatïtïàifaro i te èà o te Fatu, e pü atoà mai rä tahi Toa ei Faaora no to te ao atoà nei. Te auraa, ua riro teie nä vahine ei Metua, ei Pou päpü no te haapäutuutu faahou i teie Fare tei huehue e tei hua nane roa i te rave a te faatereraa Arii, e te mau faatere faaroo.

Eere änei rä hoi no to räua tiàturi rahi i te Atua, eere atoà nei rä hoi no to räua parautià rahi i mua i te Atua i ìtehia mai ai räua ei mauhaa päpü no te oraraa hau o te nünaa o te Atua. I muri iti noa aè i to te Mërahi faaäraraa ia rätou i te tïtauraa e te ôpuaraa a te Atua, ua hinaaro o Märia e färerei i to na tuahine ra ia Èritäpeta, të noho nei i Iuta i nià i te hoê mouà. E tano e parau e, nä roto i to na òaòa i teie ôpuaraa maitaì roa, to na òaòa i teie ö i roto i to na ôpü, ua hinaaro o Märia e ôpere i te reira i roto i te ùtuafare o to na tuahine ra o Èritäpeta. Ua hinaaro o ia e faaìte atoà i to na mauruüru rahi no teie òhipa maere rahi e tupu nei i roto i to rätou oraraa, te tumu mau ia o Märia i täpapa itoito ai i te fare o to na tuahine. Noa atu hoi te ätea, aita te reira i faaapiapi noa aè i to na tere, aita atoà i faaòtohe noa aè i to na manaò, na to na òaòa, na to na faaroo, na to na here i türaì i to na hinaaro e färerei i to na tuahine, e te mea ihoä ia i ìtehia i to na tomoraa atu i roto i te fare ma te aroha atu ia na. E tano e parau e, eere ta Märia i te aroha täùtu, eere i te aroha tävaha, eere i te aroha peu noa, eere i te aroha haavarevare noa. E aroha oraora, te ièiè, te ànaanatae, te ànaanaea, e parau mau, e parau tià, no roto roa mai i te papa o to na mëharo. Eere änei hoi te reira te tumu i ôuà òaòa ai te tama i roto i te ôpü o to na Tuahine ? Eita tätou e hape i te haapäpü e, oia mau, na to na faaroo, to na püai, to na tiàturiraa, to na here, to na värua i faaànaanatae i te värua o to na tuahine e ta na tama. Eita mau atoà tätou e hape i te parauraa e, te aroharaa a Märia, e parau ia no te Faaroo. Aita ihoä paha i haapäpühia e aha mau na te huru aroharaa o ta Märia i faaòhipa, e aha mau na te parau o ta na i faahiti i puta roa ai i roto i te tarià o to na tuahine e ta na tama. Aita atoà rä e òre e, teie te reo aroha o Märia ia Èritäpeta : « IA ORA NA ». Haamanaò aè nei tätou i te reo aroha o te Fatu i te taime a ôpanipani ai te mau pipi ia rätou no te mataù i te Âti Iuta, teie atoà te reo o te Fatu no te faahoì mai i te hau i roto i te âau o ta na mau tamarii : IA ORA NA òutou. I teie maa parau iti, ua pee ê te mataù, ua pee ê te manaònaò, ua hoì mai te

hau, te ànaanatae, ua haùtiùti te ora no te haapäpü mai ia tätou e, te IA ORA NA, e parau te reira no te FAAROO, i tano roa ai o Èritäpeta i te fäì e : « E ao hoi to na to tei faaroo : e e faatupuhia te mau mea a te Fatu i haaìte mai ia na ra. » Aita o ia i faaroo tarià noa, ua faaroo âau atoà rä, ua faaroo atoà to na mëharo, ua hiòhiò, ua tütonu, ua manaò, e ua haaputu i roto i te mëharo, te tumu ia te òaòa i mäì mai ai i räpae. E ia haapotohia te manaò, ua faatura e ua tiàturi hopehope roa nä Metua vahine i te parau i faataehia mai e te mërahi i roto i to räua ùtuafare.

I teie tiaìraa maha, te ìte nei ä tätou i te hinaaro rahi o te Atua Metua ia tätou i teie mahana, oia hoi, e Atua òaòa to tätou, e Atua no te mau vähi atoà, e Atua teretere, eita e mau i te hoê vähi tumu, e Atua no te mouà, e Atua no tatahi, e Atua no roto i te faaàpu, no roto i te täutairaa, no roto i te mau òhiparaa atoà, no te mea e Atua hau roa teie e te here rahi i to na nünaa. E Atua tei ìte i te manaònaò e te hepohepo o to na nünaa, e Atua tei ìte i te faaòaòa, faahau, faaànaanatae noa i te taata, e Atua ôhie atoà i te tomo noa i roto i te ùtuafare, e Atua ìte atoà rä i te ìmi i te räveà no te tomo roa i roto i to òe âau, ia Atua faahouhia to te taata i roto i teie nei ao.

Te ìte atoà nei tätou i te huru tei uruhia i roto ia Èritäpeta i te reo noa o Märia, e taua reo ra, te reo ihoä ia o te Atua, e aore ra, o te Atua iho tei tomo roa i roto i te ôpü. Te òaòa tei ìtehia, te auraa, e tano tätou e haapäpü e, ia tomo te Atua i roto i te ùtuafare, e aore ra, ia färii tätou i te Atua i roto i to tätou mau ôpü fëtii, te mau ùtuafare, e òaòa të ìtehia, e òuàuà noa tätou i te òaòa, eita e peàpeà faahou, e oraraa hau to tätou mai teie atu nei a tau a hiti noa atu.

E tano rä hoi e uiui ia täua i teie mahana : Ea ha ta te Atua parau i tae mai ia täua ra mai tei tae mai ia Märia ra e o Èritäpeta ? E aha to te Atua hinaaro ia täua i teie mahana ? Te mea päpü e aù nünaa here, eere na täua e faatere nei ia täua iho e io täua iho. Na te faräni e parau nei no täua, aita roa atu ta täua e parau io täua iho. Ua faaèrehia täua i to täua tiàraa taata mäòhi i nià i to täua fenua mäòhi. Aita ihoä paha täua i hopoi tîtîhia, âreà to täua värua e to täua âau, ua riro roa, ua päenu hänoa i roto i te ânoì e te taamino. Te tupuraa mai teie tirotiro taèro 19, ua haamata mäite mai to täua âau mäòhi i te hoì faahou mai io täua iho, ua topatopa märiirii te mau poa e faaapiapi nei i to täua mata, te ùputa no te ìte i te maitaì a te Atua. Te auraa, ua hau täua e te Fenua, ua faaàpu faahou täua na te pae fare, ua faaàpu ä ia i te òre roa. I teie mätahiti 2021, no te âvaè Âtete, ua püai e ua maraa faahou te fäito tirotiro i nià. I roto i te àrepurepu e te taamino, ua huehue roa te oraraa hau o to täua nünaa mäòhi, aita e tiàturi faahou i te faatereraa hau mäòhi, aita e tiàturi faahou i te räveà pätia tämatamata a te mau täote, ua färiu rä täua i nià i ta täua räau mäòhi, ua hau täua i te 20 tauatini taata e hau atu, tei inu i ta täua räau, te auraa, te nuu mäite noa ra to täua hohoìraa i te Atua ra, i te Fare Metua ra. Teie pahaia te parau huru tano rii noa aè, ua riro teie räau ei mauhaa no te faahoì marü noa mai to täua iho âau i roto i te ôpü moà o teie Fenua. Teie räau ta täua, o te Atua iho terä e tomo mai nei i roto i to täua oraraa, mai ia Märia i âfaì i te tama Atua i roto i te ùtuafare o Èritäpeta. Te noni, te Aloé, te ôporo, te reà, te parau iho te reira na te Atua, e aore ra, te värua iho te reira o te Atua, tei roto täatoà o na i teie mau mäa, te Rahu, te Ora ia o te nünaa mäòhi.

Haamanaò noa na tätou, i roto i te tere o Märia, eere tei te rahi o te parau i faaòaòa i te tama. Aita o ia i taiò i te Taramo, aita i taiò i te puta täatoà. E aroharaa noa, ma te âpeehia e to na âau, to na värua, to na manaò e to na püai iti e hope roa, maa parau iti haìhaì noa : IA ORA NA. No te Atua iho teie reo, o ia te haamataraa o teie parau, e hinaaro no te Atua ia vai noa te Ora i roto i te taata hoê, te nünaa o teie nei ao, mai ia täua atoà i teie mahana e te nünaa mäòhi, e hinaaro no te Atua ia tüatau noa te Ora i roto i te nünaa mäòhi, no te mea te IA ORA Na, e parau te reira no te Faaroo. No reira e a ù nünaa here iti e, A ORA E TO TĀUA ATUA, IA ORA, IA ORA NA !

 

Raìtui, Vavaeteraì a TAUHIRO òrometua

Mahana mäa 25 no Titema 2021

 

Mahana mäa 25 no Titema 2021

(Ôroà Fänau)

NÄ PARAU PAPA :

 

- E tohu na Timeona : Ua ìte aè nei hoì ta ù mata i te ora nä òe, i haapaòhia e òe i mua i te mata o te taata atoà nei ; e tiàrama ei haamäramarama i te Êtene, Ei hanahana no to òe ra taata no : Ìteraèra.

- E tohu na Vaitä : E tae mai te mau manu moà o te moana i te fenua nei, e haere mai rätou e taìhaa i ta teie räau i motu e haapii nei.

 

E te mau tamarii a Taaroa Nui Tumu Tahi, te aroha ia rahi. A òaòa, e a ôuàuà i te òaòa no te mea, e Atua to òe, e aita òe i moèhia ia na mai te matahurahura mai o teie nei ao e ìnaa nei. E Atua to òe no te here e te aroha, e Atua tei horoà i to na täatoàraa ei ora no òe i Mäòhi Nui nei. Te fänau hoì ta tätou e haamanaò faahou nei i teie mahana, e haapäpüraa ia i te here ôtià òre e te here mutu òre o te Atua i to te ao nei. No reira, a mau tütüaau i te here i àma i roto i to òe âau no te mea, te here e te Atua, hoê ä ia.

E piti parau papa i faahoì faahouhia mai i mua ia tätou. Ia parau hoì tätou no te faahoì faahouraahia mai, e haapäpüraa ia e, eere teie i te parau papa âpï, e parau ìtehia rä. Mai te rama rä ia pau to na àma, aita atu ia e òhipa maitaì roa aè e rave maori rä, te faaâpïraa i te rama, ia òre roa atu tätou ia haere hänoa nä roto i te pöuri. Eita ia e òre i roto i te tau, ua pau rii paha ia te àma o teie nä parau papa. No reira, eita ia tätou e tiaì ia pau roa te àma, e tämata tätou i te faaâpï faahou i te àma o teie nä parau papa, a riro atu ai ei tiàrama e haamäramarama i to tätou mau haereà i roto i te oraraa nei.

Rave mai na tätou i terä parau papa no roto mai i te Ruta, ta tätou i ìte maitaì e, aita ä ia parau i hiòhia aè nei ei tohu na Timeona ; e ìnaha, ia taiò maitaì tätou aore ra ia faaroo maitaì tätou, e au ra ihoä ia i te tohu. Haamanaò rii noa na tätou ia parauhia e tohu, e tupuraa òhipa to mua i te mata taata, aita rä te auraa o te reira tupuraa òhipa i horoàhia i te mau huru taata atoà maori rä, i te taata tohu anaè. Eiaha roa atu ia moèhia ia tätou e, hou te tupuraa o te tohu, tei roto o Timeona i te tiaìraa i te haamähanahana no Ìteraèra. Ia parauhia hoì no te haamähanahana, e haapäpüraa te reira e tei roto i te nünaa Ìteraèra i te fifi i te reira tau. E aita atu hoì e fifi tumu maori rä, tei raro aè te nünaa Ìteraèra i te faatereraa faatïtï a te hau Röma. Te ora noa ra ihoä paha te nünaa Ìteraèra i nià i to na iho fenua, eere faahou rä na te Ìteraèra e faatere tiàmä ra ia na iho. Aita atu ia e auraa hohonu to teie haamähanahanaraa ta Timeona e tiaì nei maori rä, te faatiàmäraa aore ra te faataaêraa, aore ra te faatià faahouraa i te nünaa Ìteraèra mai roto mai i te mau àti rau.

I taua mahana ra, tei roto o Timeona i te hiero, i reira o ia i te ìteraa i te tahi àiü e mea âfaìhia mai e te metua no te haapaò i ta rätou peu tumu no te tamarii mätahiapo. Âreà o Timeona, e auraa ê roa ta na i märamarama ia na i ìte i taua àiü ra. Terä ia reo to Timeona e nä ô ra e : E te Fatu, e tuu òe i to tävini i teie nei mä te hau, ua au hoì i ta òe parau ; ua ìte aè nei hoì ta ù mata i te ora na òe. Ia haapotohia, ua tupu te parau tohu : terä haamähanahana ta Timeona i tiaì noa mai na, èie roa i mua i to na mata, e àiü te haamähanahana ia Ìteraèra. E riro paha tätou i te vahavaha e te uiui atoà e : Nä hea e tià ai i te tahi àiü ia faatià faahou i to na nünaa. Te nä ô ra te tahi reo o te Fatu : E òre roa ia e tià i te taata, eita rä e òre i te Atua, e tià hoì te mau mea atoà nei i te Atua. No reira, na te Atua te ôpuaraa e haamähanahana ia Ìteraèra nä roto i te tahi àiü, e tupu ihoä ta na i ôpua.

I te tanoraa mau ra, no te mea ua tupu te tohu, ua hope atoà ia te parau i ô nei ; e ìnaha, e parau hau atu ä ta te Atua i faaìte ia Timeona nä roto i teie àiü, terä ia reo to na e nä ô ra e : E tiàrama ei haamäramarama i te Êtene, e ei hanahana no to òe ra taata no Ìteraèra. E tano paha ia tätou e parau e, ua tupu ihoä te tahi tohu i taua mahana ra, te faatoro faahou nei rä o Timeona i te tahi tohu âpï, aore ra te püòi nei te Atua i ta na ôpuaraa faatià faahou i te nünaa Ìteraèra.

Ia hiòhia teie tohu âpï, mai te mea ra te täpura òhipa ia i tonohia mai ai teie àiü ; e no te mea e tohu âpï teie, e e parau hoì no te tahi àiü, e ôhie ia tätou i te märamarama e, o Ietu teie àiü e parauhia nei. E piti täpura òhipa i roto i te tohu âpï : a tahi roa, o Ietu te tiàrama ei haamäramarama i te Êtene ; e a piti, o Ietu te tiàrama ei hanahana no te nünaa Ìteraèra.

Mai te mea ra, e piti ihoä paha täpura òhipa taa ê te tahi i te tahi, hoê anaè rä ôpuaraa tumu maori rä, te ôpuaraa faaora a te Atua i to teie nei ao. Te vähi taa ê noa i te mea ia e, te vai ra te Êtene e te vai ra te Ìteraèra. Ia parauhia e Êtene, te mau nünaa atoà ia eere i te Ìteraèra. Te auraa, ua haamau te Atua i ta na ôpuaraa faaora eiaha no te nünaa Ìteraèra anaè, no te mau nünaa atoà rä i raro aè i teie nei raì no te mea, mai ta te Atua iho i haapäpü mai e : No ù te mau fenua atoà o te ao nei, e te mau nünaa atoà e pärahi ra i reira. Teie paha te tahi parau faufaa roa ia haapäpü faahouhia tätou i teie mahana : no te mea tätou tahi nünaa ê atu i te Ìteraèra, e ôpuaraa faaora atoà ia ta te Atua i te nünaa Mäòhi i teie mahana. Te auraa, aita e faufaa e horo hänoa, aita e faufaa e faauta hänoa i te tiàturiraa i nià i te taata, aita e faufaa e haere roa i terä pae mai o te moana, aita atoà e faufaa e haere roa i nià i te raì. Ia haapotohia, i Mäòhi Nui nei te Atua e faatupu ai i ta na ôpuaraa faaora i te nünaa Mäòhi. Te uiraa : E mea nä hea.

I roto i te tohu a Timeona, hoê anaè räveà e faaìtehia ra no te faatià faahou i te nünaa Ìteraèra, e te mau nünaa atoà o te ao nei, e TIÀRAMA ia, haapäpühia mai ai ia e, e TIÀRAMA ei HAAMÄRAMARAMA i te Êtene ; e e TIÀRAMA ei HANAHANA no Ìteraèra. Te TIÀRAMA hoì e te TÜRAMA, taua mea iti nei ä ia ; e aita atu hoì e hopeàraa mau to te TIÀRAMA e te TÜRAMA maori rä, ia MÄRAMARAMA, òia hoì ia MÄRAMARAMA. Ia haapotohia, hoê anaè räveà no te faatià faahou i te tahi nünaa maori rä, te TIÀRAMA aore ra te TÜRAMA. Te auraa ia no terä fäìraa ta Ietu no na iho e : O vau te märamarama o teie nei ao ; e ta na atoà i haapäpü i ta na mau pipi e : O òutou te märamarama o teie nei ao.

Eita paha tätou e hape roa ia haapäpü e, teie tohu ta Timeona i te mea e tià faahou ai te tahi nünaa, terä atoà ia ta Vaitä i tohu i to na tau i te nä ôraa e : E tae mai te mau manu moà o te moana, e haere mai rätou e taìhaa i ta teie räau i motu e haapii nei. Te haamähanahana ta Timeona i tiaì na i to na tau, e te taìhaa ta Vaitä i tohu i to na tau, hoê ä ia auraa. Te TIÀRAMA hoì aore ra te TÜRAMA i roto i ta Timeona tohu, te HAAPII ia i roto i ta Vaitä tohu. Te uiraa faufaa e haapäpü i te manaò, teie ia : e TIÀRAMA i te aha ; e TÜRAMA i te aha ; e HAAPII i te aha. Aita atu paha e parau ta te Atua iho i hinaaro ia haapii tämauhia te mau nünaa atoà o te ao nei maori rä : Ia here òe i to òe Atua, e ia here òe ia òe iho.

No reira, e piiraa teie i te mau tävini o te Atua no teie tau : A tirë i te moe noa, eere òutou i te MOE – RAMA, o òutou rä te mau TIÀ - RAMA Mäòhi ta Taaroa Nui Tumu Tahi i tiàturi hope no te faatià faahou i te nünaa Mäòhi mai roto mai i te mau faatîtîraa rau a te hau Faräni i teie mahana.

E mai te peu hoì ua pau te àma o te rama Mäòhi, a hiò ia i te tumu àti i tope àuruhia e te mataì, peneiaè te àma faahou to òe here ia òe iho, to òe here i to òe fenua, e to òe here i to òe Atua. Mauruüru.

 

Robert, Maehaa a TAIRUA òrometua

MATAHITI PAPAA 31 NO TITEMA 2021

 

MATAHITI PAPAA 31 NO TITEMA 2021

 

POROI NO TE PO

 

TARAMO 126 = FIRIPI 4/4-8 : OAOA, NA TE HAU A TE ATUA O TEI HAU E

MAOHI : EI TERE HAU MAORO PUUPUU ORE TO TE VAAMAOHINUI

 

°Na Mua roa, ia Hio-Tütonu e ia Manaò-Meharo/Haamanaò Tätou i ta te Pehepehe/Taramo Fäì-Faaìteraa, e tià ia HaaPäpühia, e HaaManaòraa teie i te tahi Tau ‘FaaÒreraahia te Tîtîraa o Ìteraèra/Tiona’, mai roto mai i to Nä Tïtïraa i te Âià iho, e tö Na Höpoi-Tïtïraahia i te Fenua Hau Èmepera Päpuronia. I muri aè rä te Pauraa to Papuronia i te Hau Èmepera Peretia, ua tià i to Peretia ia Faahoì i te Ìteraèra i te Aîà, ia au te tahi Höhoà FaaAuraa, ia huru Tiàma aè. I Tupu ai te tahi Àtaraa-Òaòaraa e Parauraa na te Ìteraèra, «O tei Ueue mä te Roimata ra, e Ôòti ia mä te Òaòa.», -e te tahi TiàTuriraa e Haamaitaìraa, «E Òhipa Rahi ta te Atua i Rave ia Rätou...E FaaHoì mai ä te Atua i te mau Tïtï...». Aita atoà ra paha teie Òhipa i ätea roa, i ta Teraì a Ihorai􀀀

Faaauraa, «I te Püaa Täpeahia i roto i te Aûa. Faarahi noa atu ä, tei roto ihoä rä i te Âua!». *A Hemo rä ia Tau, e tae mai ai i te Tau i Iri Päpü atoà mai ai te tahi ä Òhipa Haatïtîraa na te Hau Èmepera Röma-Àifenua-Àinünaa, e ia au ä i te tahi Höhoà FaaAuraa ia huru Turä aè. Aita atoà atu ra Peu i Ìtehia, mäori rä, o te Faa-Huru-Ê, Tü-Mä e Vavahi roa ìno i te mau Papa Faaroo e Oraraa o te mau Nünaa Iteraèra-EuropaÂrapia.

Teie Hau Roma o tei Faaauhia na i te Puaa/Teni Faaìno Atua, e tei Amoamo-Paèpaè ia Päpuronia Vahine Faaturi (Âpotarupo 13, 17-20). Âpitihia mai ai e tä Na mau Haa-Fänauraa Fifi e te Àti Taata, o tei FaaÒromaìhia-Färiihia e FaaHereherehia e te mau Tïtïi-Piri Röma. Aita atoà ra paha Òhipa i ätea roa i ta Teraì a Ihorai􀀀

Faaauraa, «I te Ùri Täàmuhia i nià i te Taura. Tuutuu noa atu ä, tei nià ihoä rä i te Taura!». #Eiaha ia e parauhia te Faarururaa Ietu, te mau Pipi e Âpotetoro, i te mau Haauiuiraa-Haafifiraa a te Taata i te Tuhaa Òhipa Hinapaarae/Faaaâpiraa Papa Faaroo e Oraraa Ètärëtia TumuTahi. I te Tau te ora noa ra Ietu, e i muri aè i to Na Pohe-Tiàfaahouraa-Hoìraa mai i Rotopü i to te Ao. Oia mau, o ta Pauro ia i Ora atoà na i roto i tö Na mau Tere-Pororaa Parau Maitaì o te Atua Metua Aroha o Ietu, nä te mau Èà Moana-Roto e Fenua o Iteraèra-Ârapia-Èuropa. Oia mau, mai tä Na i Faahiti i roto i tä Na Veà papaì i to Firipi-Matetonia, «Ua Ìtea tö Ù nei Täpeàraahia i te Metia nei, e Àti noa aè te Peraitorio e te mau Vähi atoà nei...E ia Manii noa atu to Ù nei Toto!». Ta te Faaroo MaruMetia Mau ä teie Faaraveraa, o tei Firihia i te Taura pito Faaroo o te mau Hui Àito Hepera, Arii Ìteraèra, Tupuna Âti-Iuta, i Âpee-Faaarahia e te mau AuTahuà e

NaMua/Perofeta. $Na roto rä i ta Pauro Hiohio-Tutonu e MataAra-MataÔoi, eita o Ia e Hape i te Manaò e te Meharo/Haamanaò i to Firipi, i te mau Tumu i naeàhia ai o Ia i te Àti, o te Feìî ia, te Märö, te Âau teitei o te Ènemi no te Parau Maitaì e te Òhipa Maitaì. ua Ìte atoà o Ia, e Maì Maùe teie mai te mau Maì Pee atoà, o te Òre e Àpe-Mäìti i te mau Âua Oraraa Nünaa, Ètärëtia, e Hau Atua Here-Aroha e te Paraumau- Parautià. Pïhaì aè rä i te reira, aita te Ôtaa Parautià òre e Fifi-Âti i Haaparuparu ia Na i te Ìte-Mäuruuru-Òaòa, i te Òaòa o te Firipi, i te Peeraa i te Haereà MaruMetia Mau. I Ani tämau atoà ai o Ia, «Faaravaì mai Òutou i to Ù Òaòa, i te Tähoê-Mäiteraa...Òaòa i te Fatu, eiaha e Faaea...Eiaha e Ahoaho i te mau Mea atoà...Na te Hau a te Atua...e Faaitoito mai i to Òutou Âau e to Òutou Manaò!». §Te auraa, aita atoà atu ia Manaònaoòraa ta Pauro, e mai ta Ietu, oia hoì, eiaha ia Tarapape e Tahe Vari noa te Faaineineraa-Haapaariraa Tämau o te Feiä Piihia e Tiàturihia no te Faaâpïraa, Faataa-Êraa ia Tiàmä te mau Ètärëtia, Nünaa e Fenua o te Atua Metua Aroha-Faaora. Na reira hoì tei Faatoahia no te Tià Päutuutu ei Mataara, ei Ìte-Ora, ei Poro-Faaìte i te Arataìraa e te Tupuraa Mau o te Hau Atua Paraumau-Parautià. E no te Aò-Pätoì-Ârai-Tïnai i te mau Ôpuaraa Pohe a te Taehae o te Âua iho e to Räpae aè i te Âua. Ârea te Papa e te Rävea Taa Ê, e Paèpaè-Amoamo i te reira, o te Mana Faaroo-Tävini PoiHere, FaaTura, FaaHaehaa, Haamahu. Eere rä te Mana Püai HaaTïtï, FaaHepo, HaaRiàrià, FaaHià i te Tauaro i raro aè i te Tauaro. °A hemo atoà rä ia Tau, e te Fä mai nei te Hau Èmepera Faräni Ìmi Ora, e tö Na Hiaài-Hiainu Mäha Òre i ta te Tahi Ê Faufaa Tumu, mä te ÀiFenua-ÀiNünaa-Mäfera Fenua Metua, e te Tü- Heru/Hua-Nane i te Papa Faaroo e Oraraa Mäòhinui e TamaHereIti Mäòhi. Ìno roa atu ai i teie Tau, te mea ia, ua Ìmi Ora na roto i te ÀihamuÀimama roa ìno maa Toeà rii Maitaì no roto i te Veve, Pohe e Pera Mäòhi. Eita ia e Maerehia te Tohu a Vaitä i nià i te Tämanu/Àti i TopeÀuruhia, e ta te reira Täpaò i Haapii mai, inaha, «Tenä mai te Fanauà ùnaùna a TeTumu, e riro te Fenua, e e Mou te Haapaòraa Tahito ia Rätou!». Âreà teie Fanauà ùnaùna Hau Èmepera Faräni, e Huero Ôfaahia- Patahia mai ia e te mau Ôpu Hau Èmepera Àifiti, Päpuronia, Peretia, Röma, Purutia Haru-Putu i te mau Fenua e Nünaa o te Tumunui, i raro aè i te Maru pohe o te Pererau Hau Tämaru. *Teie Hau Emepera Faräni, -o tei HaaÛana i te Peu HaaAuraro-HaaTütüri-HaaTapihoo ia Porinetia Faräni, te mau Faatere Fenua, Tävana Vaamataèinaa, Ôpu Fëtii e te mau Ètärëtia, -e tei Faahotu ùmu i te Taèro : Hïroà Farâni, Hiämoni, Âtömi, 19, Peu o te Ao, Tapihoo-Vävähi Fenua-Metua, ia vaivai aè maa ORA. No te aha, no te mea a ia, ua Vare, ua Òhu, ua Ninito, ua Manunu, ua TaìÂhurue roa te Hiroà i te Taìnavenave o te mau Tuhaa Òhipa Faahiahia, e te Taìpunu o te mau Pütë Moni Rarahi. I Haa-Manii Vai-Puèhia mai e te Hau Faräni no tä Na Òhipa Tamatamataraa Taèro Âtomi, e no ta te Hau Mäòhi Piri Faräni Òhipa Färiiraa Rätere. I Òaòa ai te Hoê pae i te Hiò ia Faräni, ei Hau Metua e ei Mämä Faaàmu Tïtï i teie Tau. I Faaauhia rä i te mau Tau

Tamaì Mäòhi-Faräni (1840-1890), i te Hoa-Tauà-Taio Tauiui Huru-Tötöä Hoa: «Taio-Rö Mirimiri teie nei, Taio-Rö Höhoni ârauaè! Taio-Òro Atua Hau teie nei, Taio-Òro Atua Hae ârauaè... $Paraumau, aita Mäòhinui e te TamaItiHere Mäòhi, i Ère atoà na i te Oraraa Peàpeà􀀀 Hau Òre, te Âmahamaha e te Tötöä, e tae noa atu i te mau Peu Haa-Porititaraa, Haruraa Mana, Faaheporaa Hui Mana, i te tau o te Hui Àito, Hui Arii, Hui Tupuna Mäòhinui. I Huri-Taère ai te Hau Atua Faatau Aroha o te Ao Uri e Tea, ei Hau Òro Atua Tauà Tamaì. Noa atu ä ia te mau Aòraa- FaaAòraa, mai ta Maemaearohi Faatere Hau TePorioNuu i na reira i tä Na Tama Hui Arii Rata, i rara na i te Haapaòraa Òre, «E aha Òe i Taparahi ai i te Taata! Inaha, to Puè Metua i Haapaòhia ei Arii no te Fenua, aita i Taparahi i te Taata!». I Haapäpü faahou ai te Arii Tetunaè i te Papa Haapaòraa Hui Arii Hau Mäòhinui, ia Tura te Âià, te Nünaa e te Arataì. Eita rä ta Rätou FaaTupuraa Fifi e Piri rii noa aè i terä e Âtuàtu-Tämauhia ra e te ‘Hau Èmepera Faräni-Fenua Porinetia Faräni’, o tei Türuì i nià i te Ture Faa-Tiàmä-Hope, no te Tütahu tämau i te Àma o te Âau marü òre, e te Hinaaro mäha òre o te Taata Faräni-Porinetia ! #Te auraa atoà ra, aita Mäòhinui e te TamaItiHere Mäòhi i Ère na i te Märuuru o te Atua i ta Na i Faatoa, mä te Faauruaraa a te Faaroo-Teuteu-Mäòhi-Mau, e aha noa atu ai te Hauririà o te Täpü Àti Riàrià Rahi i nià i te ÈàTià no te Tauaroraa i te Ôpuaraa Hau Atua Piò Òre e te Mure Òre :

1/- Hou te Etärëtia Porotetani Mäòhi : O MauiTiitii, TerehëaManu, Tetunaè, Vaitä...

2/-I te Tau Etärëtia Porotetani Mäòhi : O Pätii, Pömare II, IV, Mehao, Pouvanaa, Täpaò, Teariki, Teraì, Turo...O Rätou e tei au mai, o tei Mau Tütüaau i nià i te Papa Ôpuaraa, e tei Täpeà i te Hoe e te Âveià-Fä o

te VaaTereFaataaÊ ia Tiàma te EPM MataAra MataÔòi i te Oraraa Nünaa, ia Ora Hau te Mäòhi i Mäòhinui. I teie Tau Mäoaraa-Pararaa Matahiti Âpi Mäòhi e ÈPM, Tauàtihia mai e te mau Matahiti Âpi a to te Ao i teie 31 no Tïtema, ta te ÈPM Tautooraa nä roto i te Faaroo, Pure, Haapae, e te Atuanui-Tumunui-Taaroanui, «Te

FaaÒreraa ia i te Tïtïraa o Faräni...».

§E mai ta te ÂRÂ-EPM i Faaara na, «Ua tae i te Tau hinaarohia e te Atua, ia FaataaÊ te Hau Faräni ia Mäòhinui, te Räveà anaè ia e Tiàma ai o Ia iho, e e Tiàma atoà ai te Nünaa Mäòhi...Ia riro o Mäòhinui e Tätou ei Fäìraa Òaòa Âmui na Tätou...No te Päruru ia Mäòhinui e i te Mäòhi.». No reira, a taa atu ai te Ôtaa Parautiàòre e te Fifi-Ati i Faaruruhia i teie 2021, te Ìte-Mäuruuru- Òaòa atoà ra Tätou i te Faufaa no te Hau Atua i teie mahana, ânanahi e âmuri noa atu. E tià ai ia, «Òaòa i te Fatu, eiaha e Faaea...Eiaha e Ahoaho i te mau Mea atoà...Na te Hau a te Atua...e Faaitoito mai ä...», -i roto i to Tätou Tere 2022, no te FaataaÊ ia Tiàmä, e no te FaaOra ia Hau, -mä te Hoêraa o te VaaAma Ùtuafare, VaaHiva Opû Fëtii, VaaMataèinaa Nünaa, VaaTaaroanui Mäòhinui. I Ôrerohia ai, «Haapae i te Räau Toa, ei Hau mäoro Puupuu òre, e Faaea mä te Here.»

 

Joël, Taoàhere a HOIORE òrometua faaturahia

« Ioane 18.33-37 » Fänau

 

Tāpati 21 no Novema 2021.

Fänau

« Taramo 93. »

O te Fatu te arii.1 Tei ia te Fatu te hau. Ua faaàhuhia i te mana ; ua vehihia te Fatu, e ua tätuahia i te püai, ua mau hoì te fenua, e òre roa e àueue. 2 Ua haamau-ê-hia na to òe teröno, mai tahito mai ra, mai tahito mai ä hoì òe.3 Te teitei nei te tai, e te Fatu, te teitei nei te reo o te mau aru ra, e ta na mau aru ra, te teitei nei te fätiraa. 4 O te Fatu i te vähi teitei ra, e püai rahi to na i to te haruru o te miti ra, e te mau aru rahi o te moana ra.5 O ta òe hoì i faaìte mai ra, e parau mau ia ; o te maitaì tei au i to òe ra fare, e te Fatu, e hope roa aè te mau uì atoà ra.  

« Tāniera 7.13-14 »

13 Hiò iho ra vau i taua ôrama i te ruì ra, e inaha, te hoê mai te Tamaiti a te taata ra i te haereà mai nä roto i te mau ata o te raì ra ; e ua haafätata atu ra o ia i To te mau mahana tahito ra, e tuuhia iho ra i pïhaì iho ia na. 14 E ua höroàhia mai ra te mana, e te hinuhinu, e te pätireia no na, ia auraro mai te taata atoà, e te mau fenua atoà, e te reo atoà ia na. To na na mana, e mana mure òre ia, e òre ia e mou, e to na pätireia, e òre ia e pau.

« Àpotarupo 1.5-8 »

5 e no ô mai hoì ia Ietu Metia te ìte parau mau ra, e te mätahiapo mai te pohe mai ra, e te arii o te mau arii o te ao nei. Ei ia na, ei tei aroha mai ia tätou nei, e ua tämä ia tätou i ta tätou hara i to na iho ra toto, 6 e ua faariro ia tätou ei arii anaè, e ei tahuà na te Atua i to na ra Metua ; ei ia na te haamaitaì, e te mana, e a muri noa atu, Âmene. 7 Inaha, te haere mai na o ia i roto i te ata ; e ìte te mau mata atoà ia na, e te feiä atoà i pätia ia na ra, e e auë te mau ôpü atoà o te ao nei ia na. Oia ia, Âmene. 8 Te nä ô mai ra te Fatu ra : O vau te Ârefa e te Ômeta, te matamehaì e te faahopeà, o të vai nei, e o tei vai na, e o të vai a muri noa atu, o te Mana hope.

« Ioane 18.33-37 »

33 Hoì atu ra Pirato i roto i te haaväraa ra, ua parau atu ra ia Ietu, nä ô atu ra ia na : O te Arii òe o te Âti-Iuta ? 34 Ua parau mai ra Ietu ia na : Na òe iho änei tenä na parau, e na vëtahi ê änei òe i nä reira mai ia ù ? 35 Ua parau atu ra Pirato : E Âti-Iuta änei au ? Na to òe iho fenua e na te mau tahuà rarahi ra òe i tuu mai ia ù nei. I aha na òe ? 36 Ua parau mai ra Ietu : Eere i to teie nei ao to ù Pätireia. Ahiri no teie nei ao to ù Pätireia, ua faaitoito ia ta ù mau tävini ia òre au ia tuuhia atu i te rima o te Âti-Iuta. Eere rä to ù Pätireia i to ô nei. 37 Ua parau atu ra Pirato : O te Arii maori òe ? Ua parau mai ra Ietu : Te parau mai ra òe e, e Arii au. I fänau mai ai au, e i haere mai ai hoì au i te ao nei, e faaìte i te parau mau. No te parau mau o ia ra, e faaroo ia i ta ù reo. 38 Ua ui atu ra Pirato ia na : E aha te parau mau ?

Manaò.

E rave rahi mau parau i faaroohia e tätou, tei haapararehia na roto i te mau raveà faaìteraa parau âpï, e tae noa atu i te mau raveà e faaòhipahia nei tei faaàtutu na roto i te mau raveà no te reva. Te mau parau tei faatito te Parau mau, te faaìte ra te reira pupu taata ta na Parau mau, te faaìte ra te feiä mäìtihia te tahi pae o te nünaa ta rätou e parau nei te pae rahi, àita ia e parau ta te pae ïti, teie huru faanahoraa e ärataìraa tei faatupu i te faatîtîraa, tei haafaufaa òre te tiàraa o te taata. Te Parau mau àita ta te rahi, àita ta te ïti, tei roto i te âparauraa e maitaì ai te Mau o te Parau, èita ra tei roto i te faaheporaa a te pae rahi e mana ai te hoê ture, teie huru faanahoraa ua haafaufaa-òre-hia te mana o te nünaa. Mau-ti-ra te Parau Mau a te aru èita mai ia tätou, èita te maa ùru e haafaufaa òre i te taata, tei tänu, tei èia, te hupehupe, te faatau, te taèro àva, te püpühi paka  e te vai atu ra, e färii noa te ùru ia pöfaìhia ei maitaì no te taata tei poìa.  

Teie te tahi tumu i topa ai tätou i roto i ano i teie mahana, ua rupehuhia te èà, te horo àveià òre nei tätou ma te ìte òre teihea te hitiaa o te rä, te purehu nei te parau ma te huare òre, mai te mea atu ra mau taata tei fänau maauhia rätou, ia fänau maauhia te hoê taata e nenevahia te faanahoraa.

I roohia ai tätou e te àti rau e tāumiumi nei ia tätou i teie mahana, e tià anei ia tätou ia uiui, e aore e ìmi te taata tätaì tahi teihea ta na tuhaa i roto i teie mau haatafifiraa e färereihia nei e tätou. E nā hea vau, aore ra e aha ta ù tuhaa no tē tauturu i to ù nūnaa, tei paremo i roto i te mau huare o te feiä e manaò ra tei ia rätou te faatereraa hope o te hoê fenua mai ia Mäòhi Nui.

No te mea ua riro mai te parau ei taata, ua riro mai hoì te märamarama ei taata, eita e tià ia tätou ia vahavaha i te fenua të òre to na parau e tià ia faataaêhia i to te vai i fänau mai ia na, te vai hoì te mätamua i faaroo i te reo o te Atua, e te mätamua atoà i pü mai i roto i te märamarama. Aita ihoä paha te fenua e parau ra i te reo o te taata mai ia Ietu e parau ra i te reo o te taata, te fenua rä te tumu o te reo o te taata, e te parau noa ra te fenua i te reo o te Atua, e nä roto hoì i te fenua, te haapii noa nei te Atua i te taata i te ora. No reira, te feiä të òre e färii i te märamarama e te türamaraa e horoàhia ra e te fenua, aore ra tei faahua riri i mua i te reira parau ei hunaraa i to rätou färii òre, e matapö ia e arataì ra i te matapö. Aita rätou e ìte ra, aore ra eita e hinaaro i te ìte e, te fenua, e te mau mea atoà e faaî ra i te fenua, te tai, e te reva, no roto mai ia i te märamarama o te Atua, e tupuraa no te parau a te Atua, e i roto hoì i ta te Mäòhi hiòraa ra, o te Atua iho te reira. Te auraa, eita e tano e faataa ê i te parau o te Atua i te parau o te fenua e te vai. Mea nä hea atu ra te Tumu o te märamarama i faarirohia ai ei tumu no te pöuri. Tei òre i färii i te märamarama, no te mea ia te au ra i te pöuri, e tei pärahi i roto i te pöuri ra, e au ia i te matapö. Te mea ia tätou i parau ai e, te fenua, te tïteàmata ia o te ìte, te mea te reira e tauturu i te taata i te ìteraa e te märamaramaraa i te auraa o te mau mea atoà e haaàti ra ia na, e tae noa atu i to na iho parau, to na mäòhiraa i roto i te ôpuaraa a te Atua. Teie ia faaìteraa e vai ra i roto i te mau taiòraa no teie mahana, teie te tahi mau ìrava te papa i ta tätou parau no teie mahana :

- Taramo 93, 3 Te teitei nei te tai, e te Fatu, te teitei nei te reo o te mau aru ra, e ta na mau aru ra, te teitei nei te fätiraa.

- Täniera 7, 14 E ua höroàhia mai ra te mana, e te hinuhinu, e te pätireia no na, ia auraro mai te taata atoà, e te mau fenua atoà, e te reo atoà ia na. To na nä mana, e mana mure òre ia, e òre ia e mou, e to na pätireia, e òre ia e pau.

- Àpotarupo 1, 8 Te nä ô mai ra te Fatu ra : O vau te Ârefa e te Ômeta, te matamehaì e te faahopeà, o të vai nei, e o tei vai na, e o të vai a muri noa atu, o te Mana hope.

- Ioane 18, 37 Ua parau atu ra Pirato : O te Arii maori òe ? Ua parau mai ra Ietu : Te parau mai ra òe e, e Arii au. I fänau mai ai au, e i haere mai ai hoì au i te ao nei, e faaìte i te parau mau. No te parau mau o ia ra, e faaroo ia i ta ù reo.

Te parau e färereihia nei e tätou i teie mahana, te huru päpaìraa a Ioane i teie âparauraa na Pirato e o Ietu. O Pirato e rave òhipa na te faatereraa Roma, ta na òhipa e faariro i te mau fenua atoà èi taata Roma hoê noa arii te arii no te fenua Roma. I roto i tätou taiòraa ua hoì mai o Pirato i roto i te vahi haaväraa :

« O te Arii òe o te Âti-Iuta ?

 <Na òe iho änei tenä na parau, e na vëtahi ê änei òe i nä reira mai ia ù ?

 « E Âti-Iuta änei au ? Na to òe iho fenua e na te mau tahuà rarahi ra òe i tuu mai ia ù nei. I aha na òe ?

 <Eere i to teie nei ao to ù Pätireia. Ahiri no teie nei ao to ù Pätireia, ua faaitoito ia ta ù mau tävini ia òre au ia tuuhia atu i te rima o te Âti-Iuta. Eere rä to ù Pätireia i to ô nei.

« O te Arii maori òe ?

<Te parau mai ra òe e, e Arii au. I fänau mai ai au, e i haere mai ai hoì au i te ao nei, e faaìte i te parau mau. No te parau mau o ia ra, e faaroo ia i ta ù reo.

« E aha te parau mau ?

Teie huru âparauraa, tei nià e toru vahi, tei òre i färerei te fëruriraa i nià i te hoê faahauraa, no te aha, no te mea ua pärahi noa Pirato i nià i to na tiàraa faatere i te hoê nuu no te täparahi i te taata tei òre e färii i te faatereraa a te Arii no Roma.

Te mau tahuà, e mau faatere no te faaroo âti-Iuta na rätou i tuu ia Ietu i roto i teie faatereraa e faatîtî ra i to rätou nünaa te pariraa ua haapii o Ietu i te taata ia faatupu i te òrurehau, e faainaina i te Atua.

No Ietu i roto i teie âparauraa ua pärahi-noa i roto i te hau, ma te àrahuta òre te hinaaro o Ietu e haafänau i teie mau taata ia ìte e, e taata rätou na mua roa, te taata ra o te Atua Nui Tumu Tahi to rätou haapüraa. Te haapiiraa e horoàhia ra e Ietu no te faaìte ia i roto i âparauraa, ia haapae te taata i to na huru tiàraa e ia ìte o ia na mua roa e taata o ia, i reira noa e fänau ai te hau, te ìte, te märamarama o te Parau Mau. No te turaì te âparauraa i nià i te hoê àifaitoraa, i reira e fänau ai te taata ta te Atua Nui Tumu Tahi i hämani i to na hohoà, to na huru e ta na i haapüaì i te aho i riro mai ai èi taata tiàma. Te tiàmaraa o te taata o te Atua te tumu ta na ia i haafänau.

Teie mau ârepurepuraa i roto i to tätou fenua ua hinaaro teie mau pupu taata ia faaroohia to rätou reo, no te rahi ra te âhoahoa, te âhoahoa a te hau mäòhi, te âhoahoa a te hau färani, te âhoahoa a te mau pupu òhipa, te âhoahoa a te mau täatiraa, te âhoahoa a te mau ètärëtia, e te ôhumu a te nünaa, ua riro teie mau âhoahoa mai te maniania àuri òre e te navenave òre. To na auraa rä ua turi te tarià o teie mau taata ua hinaaro te tahi pae ia faaroohia rätou, e òre e tupu no te mea ua fänau te teòteò i roto i te âau.

Ia faaroo hoì tätou ia parau mai Ietu teie te huru, I fänau mai ai au, e i haere mai ai hoì au i te ao nei, e faaìte i te parau mau. No te parau mau o ia ra, e faaroo ia i ta ù reo.

 

Teraì òr. Faatura.