Tapati 02 no Èperera 2023
Faaitoitoraa.
Tapati no te mau Âmaa.
Taiòraa : Mätaio 21,1-11
Te
horo nei te tau i to na hororaa, âreà te parau a te Atua te hoì noa mai ra ia e
hope atu ia matahiti. E täpati no te mau âmaa teie, oia ia, e tomoraa hanahana no
te Fatu i roto i Ierutarëma, âreà te parau i täpeàhia mai no te haamanaòraa i
te reira tupuraa òhipa, e âmaa raau ia. E ui na ia tätou, e aha te faufaa o te
âmaa, mai te peu e aita e tumu ; inaha hoì no te tumu i parauhia ai to te âmaa,
e no te repo fenua i parauhia ai to te tumu, e no te Atua i parauhia ai to te
repo fenua.
‘A parau atu i te
tamahine o Tiona, Inaha, te haere mai na to Arii ia òe na mä te haèhaa, e mä te
pärahi i nià i te âtini, e te pinia, te fanauà o te âtini’.
Teie te haamataraa no te mau taime rii
hopeà o te Fatu i roto i teie nei ao, to na tomoraa hanahana i roto i
Ierutarema o tei âruehia e te nahoà rahi i âmui mai i taua mahana ra. Hou aè rä
te reira taime, teie te faaararaa o ta na i faatae i roto i teie nünaa :
…,Inaha, te haere mai na to Arii ia òe na mä te haèhaa,… .
Te haèhaa, te èà ia o ta te Atua i rave no te färereiraa i te taata.
Aita e moèhia
ra ia tätou e, te èà o ta te Atua i faaòhipa no te haereraa mai i roto i teie
nei ao, o te èà ia o te taata ia pü mai i te ao nei, oia na roto i te fänau. Na
roto i teie räveà, te faaìte noa ra te Atua i to na haèhaa, hanahana noa atu ä
o ia i roto i to na mana Atua, te reira hoì hanahana e te mana o ta na e mau
ra, ua niuhia ia i nià i te parau o te haèhaa. E ia haamanaò hoì tätou i te mau
haapiiraa matamua o ta Ietu i horoà i nià i te mouà, te na ô ra to na reo : E
ao to të haèhaa te âau, no rätou hoì te Pätireia o te Atua. Tano mau
atu ra te maa parau ra e, aita e òhipa ta te Fatu e faaue nei i te taata
e rave, tei òre o ia i na mua i te rave. Te auraa, hou o ia a parau ai, hou
o ia a faaue ai, ua na mua o ia i te rave e te ora i taua parau ra. Eere mai
terä parau ta te Färani e, E rave òe i te mea o ta ù e faaue atu, eiaha rä
òe e rave i te mea o ta ù e rave nei. Te parau e te òhipa, mea haere âpipiti raua.
... mä te pärahi i nià i te âtini, e
te pinia, te fanauà o te âtini.
E Arii teie e haere mai nei na nià i te âtini. Te auraa, ua horoàhia te
täpaò haapäpüraa i te nünaa e ìte ai o ia i to na Arii. Teie hoì peu i ravehia
e Ietu, oia te haereraa na nià i te âtini, e peu mätauhia ihoä e teie nünaa,
i te taime ihoä rä e faaariihia ai te tahi taata, e haapärahihia o ia i nià
i te âtini. E
te reira hoì peu, mai ia Taura mai ia, te arii matamua o Iteraera. E täpaò ihoä
paha no te haèhaa, e täpaò atoà ra no te faaìte i te huru o te Atua i mäìti ia
na ei arii. Aita Ietu i fifi noa aè i te faaòhiparaa i te peu mätauhia e te
nünaa no te färii i te tahi arii. Te riro noa ra te reira huru to Ietu no te
haapäpü e, te ora mau ra o ia ite parau ta na i faahiti i te tahi mahana :
Aita vau i haere e faaòre, e faatià rä.
E aha te fäito no
te haèhaa o të ineine tätou i te rave.
Terä te täpaò ta te Fatu, te Arii, te Tamaiti a te Atua i
rave no te faaìteraa i to na haèhaa, e te haèhaa o te Atua. E aha rä te fäito
no te haèhaa o të ineine tätou i te rave, no te faaìteraa i te haèhaa o te Atua
i mäìti ia tätou ei tävini no na. I mua i to tätou mau àmahamaharaa, to tätou
mau peàpeà ùtuäfare, fetii, âmuiraa, paroita, poritita, e rau noa atu ä, teie
te hiòraa e te tätauraa ta te Fatu e tuu mai nei i mua ia tätou, faahaèhaa.
Faahaèhaa no te mea, terä anaè te räveà e tupu ai te tauàparauraa, terä anaè te
èà e färerei ai te tahi i te tahi, terä anaè te räveà e tupu ai te hau i roto i
to tätou oraraa. E hau roa atu, teie anaè te èà e färerei ai tätou i to tätou
Atua.
Parau mau i teie mau taime ta tätou e ora nei, te ìtehia
ra te hepohepo rahi o te nünaa i mua i te maraaraa te hoo o te oraraa änei, te
mau òhipa piò e tupu nei i nià i to tätou fenua, te ûànaraa te mau
hämani-ìno-raa i te mau vahine e te mau tamarii, te ûànaraa te parareraa o te
mau raau taèro i roto i to tätou fenua, te ûànaraa te rauraa o te mau maì i nià
i te fenua nei, òmaha tihota, mariri ài taata, rurü, moè te hiroà, haaparuparu
(AVC), … Te uiuiraa rä e vai nei i teie taime, aita änei te rahiraa o teie mau
àti ta tätou e faaruru nei i teie mahana, e parau mai ra ia tätou e, ua ätea
tätou i te Atua? Aita änei e parau mai ra e, e haapae i terä huru teòteò to
tätou e e faahaèhaa i mua i te Atua?
Ia riro teie Hepetoma Vaereà marae, Tämäraa ei taime no
te patu-faahou-raa i to tätou mau tüàtiàtiraa, na roto i te taura mutu òre no
te here e te aroha o te Atua. Ia
ora na.
Tahiarii Opura a Pihaatae Òrometua
Mönire 03 no Eperera 2023.
Faaitoitoraa.
Taiòraa : Mataio : 26,
69-75
Aore au i ìte
o vai tena taata.
E piti òhipa e tupu rä i roto i ta tätou
nei taiòraa.
A tahi : ua tapeàhia Ietu e te mau
faèhau, e ua ärataìhia i te tahuà rahi rä, ia Taiafa e to nä mau mero no te
uiui, ua tuuhia Ietu i mua i te haavaraa.
A tahi roa ia òhipa ä tupu ai, mai teie te
huru, to te àpooraa tuneteri faaueraa i te faatereraa hau Roma e haru ia Ietu,
e ia arataì mai ia rätou ra.
Te tanoraa mau, ia tià anaè mai te faèhau,
no te täpeà ia, i te fëia e faatupu ra i te huehue i roto i te oraraa o te
huiraatira, e au ia, ia rätou te haavaraa a te ture tïvira.
Ua haruhia Ietu, teie taata hau, teie
taata tei î i te maitaì, tana òhipa tumu, färerei te nünaa, haapii te taata,
faaöra i te mau maì o te taata… Aita hoê äè taime te ite-raa-hia te Fatu te
faatupu ra i te ôrureraa hau i roto i te oraraa o te nünaa, no te mea e ere te
reira to nä tere i te ao nei, te tuhaa o ta nä i räve, o te faaâmuraa ia i te
faaroo o te nünaa. E mea päpü maitaì te
tahua òhiparaa ä te Fatu.
No teie mau arataì faaroo Ati Iuta, te ite
rä rätou, i mua i te mau òhipa e räve hia ra e Ietu e riro teie taata i te
faatupu i te tauiraa i roto i te oraraa o te nünaa, i roto i te oraraa faaroo o
te nunaa, o te mea mau ia e haapeàpeàhia rä i teie mau tahuà rahi ia Taiafa mä.
E riro Ietu i te faahuru ê i te mau faanahoraa o ta rätou i haamau no te
arataìraa i te oraraa o te nünaa. Tera ia te manaò o ta rätou i faaöti e ua tü
no te täpeà i te ôpuaraa ä Ietu, tapeà i ta nä òhipa. No te mea te ìte rä te
mau tahua rarahi, pae rahi o te nünaa teie e âpee nei i te mau haapiiraa ä te
Fatu, ta te märamarama o te parau e faaoraora ra i to rätou faaroo.
I teie taime, tei mua Ietu i to rätou aro,
e taime tano teie no rätou e ia haapäpü mai Ietu i te tahi mau pähonoraa e
èrehia rä e rätou. E mea rahi te mau ìte tei haere mai no te faahià ia Ietu,
teie nei rä, aita to rätou mau manaò e hoê rä, faatiàraa ê ta te tahi faatiàraa
ê ta te tahi. Te parau rä tei faatupu i te riri, te ìnoìno i roto i te âau o
teie àpooraa, to rätou ia òreraa e faarii i teie tiàraa Tamaiti ä te Atua, o ta Ietu e haapäpü ra, e
to nä pärahiraa tei te rima àtau ia o te Metua, tei roto i te ao Atua, ta
tätou e parau nei e, tei te vähi eita e
naeà-hia e te ìno, tei te vähi mä.
Te haavähia ra te Tamaiti ä te Atua, teie
nei, aita atoà te mau arataì faaroo Ati Iuta i ìte e, te haavä-atoà-hia mai rä
rätou. O rätou tei òre i ämo i te faaötiraa ä te Atua i nià i to nä vairaa, o
rätou tei haafifi i te tupuraa o te maitaì o te ôpuaraa faaora ä te Atua, tei
haafifi i te tupuraa no te parau tià, o rätou tei nane i te oraraa faaroo o te
nünaa, e tei faariro ia rätou mai te mea rä, tei ia rätou rä te parau hopeà no
te ora o te taata. E mea itoito maitaì rätou i te hiò e te huaì mai i te üru
tïtä i roto i te mata o te tahi, areà to rätou iho, aore ia rätou e ìte ra,
tapuni noa ia muri mai i to rätou àhu autahuà, to rätou aàhu pereue. Te vai
äteatea noa rä to rätou paruparu, e to rätou mau tüàti òre .
E au e, te täpunipuni noa rä i muri mai i
ta rätou mau ture, huna noa ai to ratou huru e o ta rätou e manaò rä e, e nä ta
rätou ture rätou e faaora, faaòhipa i te taime ta no no te faahià i te tahi,
mai teie ia Ietu. Te tanoraa mau e tauturu te ture i te oraraa faaroo o te
nünaa e tae noa atu i te oraraa no te mau mahana tätaì tahi, mai teie ta te
Fatu i haamaitaì, ua faaroo hoì òutou i parauhia mai e te fëia tahito rä e, e
niho rä e niho ia, e mata rä e mata ia, o Vau nei rä te parau atu nei au ia
òutou o tei riri noa atu i to nä taeaè i roto ia nä iho, e au ia nä te
haaväraa. Te auraa, e tauturu rahi teie faaravaìraa ture i te taata, no te mea,
e horoàhia ia nä i te tahi taime no te feruri e no te färerei i to nä taeaè ia
tupu te parau no te faahauraa. Ia hoì mai te turaraa o te taata, te tumu ia i
haamauhia ai te ture. Eiaha rä i nià i terä faaötiraa e, e au ia nä te pohe.
Ia hiò-anaè-hia, aita e ìmiraa raveà i
roto i te fëia tei ia rätou ra te faatereraa o te oraraa faaroo, aita e tauàraa
parau, nä ô noa ia tätou e, te taata tei mau i roto i to rätou rima, e taata
pohe terä e o te mea mau ia o ta rätou i
faaöti e ta rätou i haamana te parau ia no te pohe.
Te piti o te parau : Te haavare ä Petero.
Teie te tahi raveà ta teie tamaiti i
faaòhipa, no te faaora ia nä i mua i te pariraa ä te taata. E aha rä hoì te haavare ;
te faaroo nei tätou e, ua haavare o mea ia mea, te nä reira atu rä e te nä
reira atu rä. Aita e taata, paarï i mua i teie parau no te haavare, a mätaìtaì
na i te parau âpï i roto i te âfata teata, te tahi mau tumu parau, e hape ihoa
òe e parau mau teie e faatiàhia nei, ä tae hoì e, te piri mai rä te tau no te
mäìtiraa, i reira mau teie raveà e faaòhipa püai hia e. Te haavare, te
parau tumu e vare e aore rä e varevare, te tahi hiòraa, ia mäoro anaè te päpë
haarï i roto i te möhina, e tö te päpe e varevarehia.
Ia faaòhipahia e te taata teie parau no te
haavare, oia ia te ìmiraa i te mau raveà atoà, ia vare mai, ia tahe to òe
manaò, täpiri mai ai te tahi mau peu rii ta òe e faaòhipa, e òiòi mai te manaò
i te riro.
Mai teie ta Petero i mua i teie mämä, e
toru taime te täpeàraa i tana pähonoraa, aita vau i ìte o vai tena taata. E au
atu rä e, aita teie taeaè i òhipa nä e te Fatu, inaha hoì hoê âuà taofe ta räua
e te toeà o te mau pipi. Ua huna Petero i to nä tiàraa tävini no te Fatu, no te
mataù anei i mua i ta te tuneteri huru haavaraa i te Fatu, ta rätou huru räve
ìnoraa i te Fatu.
E te vähi i moèhia i teie tamaiti, te
taime ia ä totara ai te moa, nä te reira i haamanaò i to nä hape, to na hunaraa
i te Fatu, i roto i terä maa taime poto,ua faatupu atoà i roto ia na te mauiui,
ua ìte e ana te Fatu tona paruparu, te auraa nä te Fatu noa i ämo i teie
rahiraa parau, teie rahiraa hamani ìno, aita hoê aè taata i tià mai no te
päruru i te Fatu. Parau mau, e taime poto, e mea teimaha ra no nä, no te mea e
âpee te reira òhipa ia na i te mau vähi atoà, e i roto i to nä oraraa, eita te
hau e roaa i roto i te âau, no te mea te taata ta òe i huna, e taata parau tià,
e taata tei hinaaro i te maitaì no te nünaa oia hoì te Fatu.
Aita anei tätou e riro nei, mai ia Petero,
hunahuna i te parau mau, täpuni i muri i te parau, täpoìpoì i te mau ôpuaraa
faaora ä te Atua. Te viivii àtomi, te mau maì rau, te maraa raa o te miti, terä
mau àivanaa no te hiòhiò i to tätou mau roto moana, e te vai noa atura. E hia
to tätou i haamämühia, tei täpeàhia i te fare àuri, ia tupu ta rätou parau mau.
Ua tae atoà paha te taime i te parau e, ua ravaì, ä tire, te hape rä te âveià,
te ô rä te mäòhi i te àpoo no nä iho.
Ta u nünaa here e, ua haapärahihia täua i
roto i üru maitaì, ta te papaa i parau nä e, o te parataito, ä hiò nä teie
mahana ta tätou huru räve i teie parataito to tätou, ua viìviì, ua maìhia, no
reira eiaha e faaea faahou i roto i te mämü, ä tià ä parau, no òe teie fenua,
nä òe teie faufaa ä here ia nä ä àtuatu ia nä, to òe terä ora, ä faatura ia nä,
ua tae anaè tätou i reira, ua maitaì te Atua ia tätou.
Ia ora nä.
Heiotiu a TEHEVINI Òrometua
Mahana piti 04 no Eperera 2023
Faaitoitoraa.
Taiòraa : Mataio 27/ 1- 14.
Mänaò faaitoito :
Tei roto
tätou i ta tätou nei hepetoma Pure, e te reira faanahoraa pauroa te mau
matahiti tätou e rave ai. E rave tätou tera hepetoma Pure, no te tomo atu i
roto i tera värua, haamänaòraa te mau mauiui ta Ietu i faaruru hou a tuuhia ai
o ia i nià i te Tatauro. I teie mahana, te ômua nei tätou i teie pene parau ta
Mataio i te pene 27, ta naò ra paì ta tätou ûpoo parau e, « To Ietu
ruuruuraahia e te tuuraahia atu ia Pirato. I te mau matahiti atoà to tätou
hiò-noa-raa mai i teie mau taiòraa e i te mau matahiti atoà e haamänaò ai tätou
e aore rä, e noaa mai ia tätou te tahi mänaò âpï, no teie mau parau tei tuuhia
mai i mua ia tätou. Mai teie, i roto i ta tätou taiòraa e parau ihoa ia na mua
roa no Ietu, e parau atoà no Iuta, e e parau no Ponotio Pirato, te vai atoà ra
te mau tahuà rarahi, te mau taata paari e te vai atu ra, o rätou ia ta tätou
mau taata haaùti i teie mahana i roto i ta tätou nei taiòraa. E
mai te peu e, ua âpee maitaì tätou i ta tätou nei taiòraa, ua ìte ia tätou te
òhipa e tupu ra. Naò noa ia vau i te parauraa e, i muri mai i te tahi
putuputuraa tei i roto i te mau tahuà rarahi e te mau feia paari, ua rave atu
ra rätou ia Ietu arataì atu ra e rätou i mua ia Pirato, i te ìteraa mai o Iuta
ia Ietu, o Iuta teu haavare, o Ietu tei tuu ia Ietu i mua i te mau tahuà
rarahi, ua tatarahapa iho ra i mua i te òhipa ta na i rave, te naò ra tona reo
e « Ua hara vau, o vau i tuu i te taata hara òre ». I mua i te
reira mänaò to na aita atu ra o ia i hinaaro faahou i te moni àufau tei
höroàhia no na, no te tuuraa atu oia ia Ietu i roto i te rima a te mau tahuà
rarahi. Ua rave atu ra te mau tahuà rarahi i tera moni no te häere atu e hoo
mai i te tahi fenua e mai ta taiòraa e parau mai ra tera òhipa ta te mau tahuà
rarahi e rave ra ua tohu aèna hia e te Perofeta ra ia Ieremia. I muri mai i te
reira, te naò ra ia ta tätou mau ìrava höpeà no ta tätou taiòraa no teie
mahana, tei mua Ietu ia Pirato e te parau nei o Pirato ia Ietu e, o te Arii
maori òe o te Âti Iuta, te pari nei te mau tahuà rarahi ia òe, aita òe i faaroo
aè i te rahi o te hara ta rätou i pari mai òe. Teie mai ä te haapotoraa o ta
tätou nei taiòraa.
Te
naò ra rä te mänaò, eaha ta tätou e täpeà mai ei mänaò tauturu ia tätou no teie
hepetoma Pure to tätou. A tahi roa, e täpeà mai tätou i tera mau parau no Iuta
e a piti e ìriti ia tätou i te tahi mänaò no te reira taime i tuuhia ai Ietu i
mua ia Pirato. Tahi mänaò Iuta, ua ìte tätou o Iuta, tahi tei reira taata tei
ora mai i pïhaìho ia Ietu aore rä, tahi te reira taata te âpee ia Ietu i roto i
ta na mau haaraa, tahi te reira o na pipi àhuru ma piti a Ietu. E mai ta te
taiòraa e faaìte mai ra o Iuta, tera ia taata tei faaôhie i te täpeàraahia o
Ietu e te mau tahuà rarahi. I te reira taime e tano ia tätou e paparau i nià ia
Iuta, eaha ta te huru o Iuta e haapii mai ra ia tätou. Mai tera e parauhia atu,
o Iuta te tahi pipi a Ietu e tona tanoraa mau o Iuta te tahi taata o ta tätou e
tano e rave ei hiòraa no te tahi taata tiàturi i te Atua no te mea ei pipi o
na, ia hiò anaè ra hia èere roa atu o na te tahi taata tei tano e rave ei
hiòraa no tätou no te pae àu o te täviniraa. Pipi no atu ei pipi, aita rä tera
faanahoraa ta na i rave e tano ra. E au ra e, i te reira mau taime atoà i âpee
ai o ia ia Ietu ua âpee matapo noa o na, ua haere noa o na ma te àau pouri, mä
te òre e haapaò i te mau òhipa, haapiiraa atoà ta Ietu i rave. Parau no atu paì e, aita hoê aè òhipa i ö mai i roto i
to na àau. I te taime noa i ìte ai ia Ietu i roto i te rima o te mau tahuà
rarahi, i reira noa to na mata i te àraàra mai ai. I reira o na i te ìteraa atu
e, ua hape te òhipa ta na i rave, e ia mänaò anaè vau e ua î roa paha to na àau
i te mänaò hepohepo, te haamä, e te tatarahapa rahi roa. E tano ihoa ia ia
tätou i te ui atoà aore rä i te hiò atoà i roto ia tätou. Te tiàturi ra rä te
mänaò e, èere tätou mai ia Iuta ra te huru, te àraàra noa ra, te vai ara noa ra
to tätou mau mata e àau i nià i te mau òhipa atoà tei haapiihia mai e tätou,
tei haapiihia ra e tätou, na ato tätou mau metua e aore ra na to tätou fenua. E
mau taata tätou e, ia haapii anaèhia tätou i te parau a te Atua aita te reira e
vai noa ra i roto i te to tätou mau tärià ua reva roa ra te reira mau haapiiraa
i roto i to tätou mau ààu. Ta te mänaò ia e te hiòraa i nià i te
parau a Iuta e haapii rä e e tauturu atoà mai ra i tätou.
Te piti o te mänaò, i mua ia ia Pirato, ua
arataìhia Ietu i mua ia Pirato e te uiui nei o Pirato ia Ietu, te tahi paì ia
te reira taata tei òre e ìte ra o vai o Ietu, ua tuu ia te mau tahuà rarahi ia
Ietu i mua ia na, ia rave ihoa o na i te tahi faaòtiraa no Ietu. I mua i tera
mau uiraa te Pirato hoê noa paì pähonoraa ta Ietu, « E parau mau ta òe i
parau mai na ». I roto i te hiòraa e ère te reira i te tahi tumu papü no
te faaûtuà atu ia Ietu. Ìmi atu ra rä te mau tahuà rarahi i te tahi atu räveà
ê, e ia faaûtuà ihoa Pirato ia Ietu.
I
mua i te reira, e parau noa paì ia e tauà-parau-raa i roto ia Ietu e o Pirato,
te hiòraa aita atu paì ia räveà ta Pirato, no te mea aita o na i ìte o vai mau
na Ietu e te hape ta na i rave, aita ihoa ia o na e tano e rave i te tahi
faaôtiraa no Ietu. Tera ia, faahoì i te tahi atu taime.
I roto i ta tätou taiòra no teie mahana
e piti paì huru taata e vai ra. A tahi Iuta, i muri ia to na ìteraa ua hape
ihoa o na, e piti te tahi mai ia Pirato ra te huru, tei òre i ìte o vai o Ietu,
e tei tuu i mua i te nünaa te parau o Ietu, o ta tätou ia e hiò atu i teie mau
mahana i muri nei. Te mänaò paha i ô nei, tei hea roa paì tätou i teie mahana,
Iuta aore ra Pirato. Ia riro ra teie mau taiòraa o tei haamänaò noa hia mai ai
i te mau matahiti atoà, e räveà tautururaa ia tätou i nià i to tätou mau tiàraa
tävini a te Atua. te haapaü atoà mai ra paha tei reira mau taiòraa ia tätou e,
ua tae atoà paha te taime e àraàra i te mata e faaära i te àau e te värua, i
òre tätou ia hema noa. No reira nünaa
ta tätou te reira mänaò faaitoito no teie âruì, ia itoito noa tätou i roto i ta
tätou täviniraa e rahi te haamaitaìraa a te Atua i nià ia tätou. Ia ora na.
Tähei,
Maruhua.v a TARA Òrometua
Mahana toru 05 no èpërera 2023
Faaitoitoraa.
Taiòraa : Mätaio 27/15-30
E hoa here mä, Käòha Nui tätou paotu. Teie mahana, tei mua tätou i te parau no te faaotiraa, aore rä mäìtiraa
a te nünaa i te tahi taata. Iò nei, e mäìti te nünaa i roto ia Parapa aore rä o
Ietu. No te tätara mai teie parau i ta tätou e toru tuhaa i manaòhia mai.
Te tuhaa matamua, Mataio 27/15-23 : « O
vai ta ù e tuu atu ia òutou na. O Parapa aore ra o Ietu te Metia ».
E peu mätauhia e teie nünaa e te mau tävana i terä tau, ia tae i te ôroà päta,
i te tuu i te hoê taata täpeàhia ia tae i te ôroà päta. E na te tävana e ui i
te nünaa e na te nünaa e mäìti. Na te tävana, teie uiraa i te nünaa tei täìruru
mai i täua mahana ra. Ua faahoì o ia i te manaò hopeà i te taata e nä na e
faaoti mai i te parau o teie tamaiti, ta na iho i ârue, i haamaitaì, i
faahötana ë, o te Metia. No Ponotio Pirato, ua päpu te huru o teie na taata
toopiti, O Parapa, te hoê ia taata rave hara, o Ietu hoì, te hoê ia taata parau
tià. Eaha ta te taata pähonoraa i mua i teie uiraa. « O Parapa ». Ua rave
te taata i ta na faaotiraa, tei haapeàpeà i te tävana no te mea aita i ìtehia
ia na te hara a Ietu.
Te piti o te tuhaa, Mätaio 27/24-26 : « Ei nià ia mätou
to na toto e ei nià i to mātou mau tamarii ». Te tomoraa
o Ietu i Ierutarema, ua pii te nünaa : « Hotana i te tamaiti a
Tavita (Mataio 21/9). Ua rave te nünaa i ta na faaotiraa oia hoì e
faaora ia Parapa na roto i to na ìnoìno e te pouri, e teie atoà ta na
parau : « Ei nià ia mätou to na toto e ei nià i to mätou mau
tamarii » (Mataio 27/25). Te auraa, i mua i ta na faaotiraa, ua
ineine o ia i te mea ë, ta na atoà huaai i te amo i te reira. Te parau fifi
teie e apee noa nei i te oraraa o teie nünaa. Teie rä, na hea i te tätara i te
reira fifi. Na roto i te Fatu iho o te ora, na roto i te tätarahapa. Ua tuu mai
ra te tävana ia Parapa ia rätou ra, tuu atu ra ia Ietu ia faatätaurohia.
Te toru o te tuhaa Mataio 27/27-30 : « …tuu ihora i te turi i
raro i mua ia na ma te tahitohito… » Ua faaära Ietu i te ìno o te
taata, te horoàraa i te tamaiti a te taata i te rima o te mau faèhau, te
faautuàraa i te pohe, te tähitohito e te faatätauro. Ua färii e ua tuu te Fatu
i to täatoà i roto i te rima o te taata. I mua ra i te reira huru ìno, ua
ineine hope te tamaiti i te amo i te ôpuaraa faaora a to na Metua o ia hoì ia
ora te taata.
No reira, te ìte ra
tätou i te faanahoraa a te tävana ra o Pirato, i roto i ta na ìmiraa räveà no
teie tamaiti. Aita rä i manuia, e na te nünaa e faaoti, e faatätauro i te
tamaiti a te Atua. Teie fäito ìno o te taata e to na hoì pärupäru i mua i te
tahi mau tupuraa òhipa. Na te taata iho e faaoti i to na parau, te mea maitaì
aore ia te mea ìno. Na na iho e amo i ta na faaotiraa. Ua mäìti i te ìno,
faaitoito ia i te amo i te ìno, ua mäìti i te maitaì, faaitoito atoà i te amo e
te àtuàtu i te maitaì. Teie rä te parau hopeà, tei to tätou Atua. Na na te
faaotiraa hopeà.
No reira e aù nünaa iti ë, faaitoito anaè
ä i te ìmi e te mäìti i te mea maitaì ia au i ta te Atua ôpuaraa faaora. Ia
Atua noa ä te Atua i roto i te taata, ia òre ta tätou parau ia hape, e ia
paruparu. A tià, a faaìte i te parau mau e te parau tià.
Käòha Nui
Smylea, Heiau.v a AH-LO Òrometua
Mahana maha 06 no Eperera 2023
Faaitoitoraa.
Taiòraa : Mataio 27/ 31- 44.
Te mau taeaè e te mau tuahine, Ia ora na tätou i roto
i te here e te aroha o te Tumu Nui. Ia haamaitaìhia O ia no te mau maitaì atoà
ta tätou e fanaò noa nei i te mau mahana atoà o to tätou nei oraraa. No reira ia tauturu e ia faaitoito ä i teie parau ia
tätou i roto i te täviniraa i te Atua.
I te mau matahiti atoà, te
rave noa nei tätou i roto i teie hepetoma moà i te haamanaòraa ia i te mau mea
atoà ta Ietu i rave i te pae höpeà o ta na òhipa ; oia hoì, mai to na
tomoraa i Ierutarema, to na faaìnoraahia, ua haavähia, ua haamäuiuihia, to na
poheraa. E i muri mai, e ìte atu tätou ananahi to na tià-faahou-raa. Päpü
maitaì ia tätou, aita tätou e haapohe faahou nei i to tätou Fatu. Te haamanaò
noa rä tätou i te mau mea atoà ta na i rave no tätou e no te faatupuraa i te
hinaaro a to na Metua i pou mai hoì o ia i te fenua nei. E no te faatupu i
te ôpuaraa faaora no te taata nei.
No teie mahana e hiò mai tätou i te tuhaa
mai te ìrava 31-44. I roto i to tätou oraraa, mea
pinepine tätou e ìte teie huru manaò faatupu i te tahoo. Ia hiò-anaè-hia aita i
tiàhia, no Ietu i mua i te mau manaò tähitohito e i mua i to na pohe te mea ta
na e haapeàpeà ra i te ìmi-faahou-raa i te tahi ä raveà no te taata. Te vahi i
moè ia tätou, ua tuu roa mai te Atua i ta na Tamaiti, ua riro mai Ietu ei
taata, eere na Ietu e hinaaro e haere i nià i te Tatauro e patiti na te taata
ra. Aita
atòa Ietu i färii i te tauturu a te taata i te horoà-raa-hia i te raau e te
vineta. Aita atoà Ietu i färii i te parau a te taata « a faaora ia òe e a pou mai i raro »
no te mea, ia rave anaè Ietu i te mau òhipa mäere, aita ia te taata e ìte
faahou i te teimaha o te hape ta na i rave, i vaiho ai te Atua i te taata ia
faatae i ta na òhipa i te hopeà.
Ua
faaìte Ietu i te parau mau e ua faahuru ê i te mau faanahoraa i matau-noa-hia e
rätou, i hinaaro ai te mau färitea, te mau tahuà
rarahi e te feiä paari e haapohe ia na. Ua moèhia ia rätou, te Atua ta rätou e tävini nei ia au i
ta rätou faaìteraa, e Atua here, e Atua aroha noa. Tei hea roa te parau no te
here e te aroha i taua taime ra. E maraa anei ia tätou i te amo i te mau hopoià
teimaha atoà mai ta Ietu i rave ? Aita, e hau-roa-atu aita o ia i òtohe; no te
parau mai ia tätou e noa atu te ìno rahi o te taata ua tià roa ia na i te
faatupu i te hinaaro o to na Metua.
A haamanaò tätou i te tahi Aito ia
pouvanaa a Oopa hoê a huru e ìte hia ra, ua tahitohito, ua faaìnohia, ua
tapeàhia i te fare auri no to na faaìteraa i te parau mau e o ia tei paruru,
faaora e no te faaìteraa i te òhipa tià òre e ravehia rä i nià to na nünaa.
Te mea faufaa
rä no tätou i teie mahana, eere ia i te hiòraa i te parau o Pouvanaa e to Ietu
poheraa. Te mea ra e hiò, e haamanaò i te òhipa o ta räua i rave iho no òe e te
nünaa Mäòhi o täua teie e tahitohito-hia-ra, täua teie e pohe nei. No reira, ua
faaoromaì, ua vaiho räua na te parau e na te Atua e arataì ia räua, a faaea i
te taiva, a paruru a here i to òe fenua e a tià a faaìte i te parau mau eiaha e
fiu i te parau, a here i te Atua, a faaitoito i te faatià ia òe iho. A haapäpü
i to tätou tiàturiraa i te Atua e a faateniteni ia na no te rahi o to na mau maitaì e to
na aroha ia tätou. A hoì i te Atua, a hoì i to tätou ora e o te Atua anaè te
ora. Ia maitaì tätou i roto i to tätou oraraa e i roto i te täviniraa i to
tätou Atua, Ia ora na.
Marcel, Manutahi a TERIINOHO
Òrometua.
Mahana pae 07 no Eperera 2023
Faaitoitoraa.
Taiòraa : Mataio 27/ 46- 56
Ìrava 46vh : « E ta ù Atua, e ta ù Atua, e aha òe i faaruè
mai ai ia ù ».
Ia haamaitaìhia
te Tumu Nui, Fatu o te raì e te fenua, te parau i ìriti i te ùputa o teie nei
ao.
Ia haamaitaìhia
te Tumu Nui, Fatu o te parau. Te parau e ärataì ia tätou i roto i te ìteraa i
te hinaaro o te Atua.
Ia haamaitaìhia te Atua Metua no te rahi o to na Here
e to na Aroha.
E hoa here mä, Ia ora na i te Here e te Aroha o te
Atua Metua.
Taime rii hopeà teie no te Fatu i roto i teie nei ao. Ta
na ätoà ia teie parau hopeà i mua i te Atua e te taata, tuu atu ai i to na
värua. « E ta ù Atua, e ta ù Atua e
aha òe i faaruè mai ai ia ù… » Haapäpü noa maira te reira e, i mua i
teie faanahoraa i roto i te oraraa o te taata, tahi ätoà teie huru fäìraa ta te
taata i mua i te parau o te pohe e i mua i to na Atua. Piiraa püai e te
teimaha, piiraa no roto roa mai i te ôpü o te Fatu. I nià te Fatu i te tatauro,
pii ai i to na Atua. Ua mänaò te taata e, te piiraa ra te Fatu ia Eria. Àita
roa atu, ta na piiraa no te faatae ia i te Atua ra. Te Atua ia faaroo e ia ìte i to na mauiui.
« E ta ù Atua, e ta ù Atua e aha òe i faaruè mai
ai ia ù » No te aha teie piiraa ta te Fatu.
No te mea änei, ua rävaì roa i te mamae, àita e roaa faahou i te faaoromaì. E fäito to te faaoromaì. E ôtià to te faaoromaì. « E ta ù Atua, e ta ù Atua… » Piiraa
i te Atua. Atua ta te Fatu i here, Atua ta te Fatu i tiàturi, Atua tei tono i
teie tamaiti i teie ao ia ora to te ao na roto i te Hau ôtià òre o te Atua.
Teie ra hoì taime nei, hinaaro rahi to te Fatu i teie Atua, ia ìte mai ia na i
roto i to na fifi « E ta ù Atua, e
ta ù Atua… »
« E aha òe i faaruè mai ai ia ù… »
Te faaruè e parauhia nei, te òpanipaniraa te ùputa o te tarià, te vaha, te mata
e te àau i mua i te tahi huru tupuraa òhipa. Te färiu ê i te parau, te
faanahoraa, te fifi e te oraraa o te tahi taata. Ua ätea te tahi i te tahi, ua
mutu te taura o te tüàtiraa e te here. Te vai ra te tahi ärea i rotopu i te
tahi e te tahi.
Na te ìno rahi o
te taata, te rahi o te mauiui e te pohe, e faatupu i te reira mänaò faaruè i
rotopu i te taata e te taata. Na hea ra i te taamu faahou i te taura o te Here
e te tiàturiraa. Ta te ìno e faatupu, e mamae. Ta te ìno e fänau, e pohe. Na
hea ra i te taamu faahou. E aha te pähonoraa a te Atua i mua i teie huru
piiraa. Ua haùtiùti te rahu. Ua àueue te mau mea ätoà. Ua huru ê te mänaò o te
taata.
« tuu atura i to na värua… » Ua
färii te Fatu i to na parau. Ua vaiho te Fatu i to na parau i roto i te rima o to na Atua, e na na e
faaoti i te reira. Àita e parau faahou ta te taata i
teie nei, na te Atua te parau, ìtehia na roto i te mau òhipa ätoà tei haùti,
tei àueue, tei huru ê. Pähonoraa na te
Atua i te piiraa a teie tamaiti, àita te Atua i faaea matapö i mua i teie huru
tupuraa òhipa. Àita te tarià o te Atua i turi i mua i teie piiraa ta te
tamaiti. I tuu teie
tamaiti i to na värua, ua tiàmä ätoà ia o ia i mua i to na Metua. Ua
üpootià te ôpuaraa faaora a te Atua Metua. Ia haamaitaìhia te Tumu Nui.
No tätou nei ra
i teie mahana, haapiiraa rahi ta teie parau ia tätou. Tauturu rahi ta te Fatu
ia tätou i te ìteraa e, i ô mai i te mamae e te pohe, te vai ra te parau o te
tiàfaahouraa. No reira,
ia haamaitaìhia te Atua Metua, no to na here e to na aroha. Ia
haamaitaìhia te Tamaiti, te faaora o to te ao. Ia haamaitaìhia te Värua, tei
tauturu i te tupuraa o te ôpuaraa faaora a te Tumu Nui.
Ei te Atua anaè
ra te tura e te hanahana. IA
ORA NA.
Repeta, Temeharo.v a MAIARII Òrometua
Mahana maa 08 no Eperera 2023
Faaitoitoraa.
Taiòraa : Mataio 27/ 57- 66
Taramo 31
Ia hakamaitaki-hia te Atua Metua ki to
kätou farereiraa i teie haga âpï. Mauruuru maitaki i te Atua no to na Here e to
na Aroha ia tätou, òia tei ärataì ia tätou i roto i to tätou oraraa ùtuafare e
to tätou oraraa faaroo.
E te haga makui a te Atua, aita i
täpeàhia mai i te tahi ìrava papa no tätou, ua ravehia ra te manaò faufaa i
roto nä taiòraa e 2, mai to Ietu Metia e to Tavita fakakiteraa i to räua
tiàturiraa i te Atua Metua. Noatu te mau hämani ìnoraa a te taata e te
mau faahemaraa rau o te ao nei, ua üpootià te ora i nià i te pohe, e ua tupu te
Here e te Aroha o te Atua.
O ta Mätaio ia e türama maira ia tätou. To Ietu Metia, tororaa i to na tarià, te
faahaehaaraa i to na âau, te faaturaraa i to na Metua e te horoàraa i to na
täatoàraa no te faatupu i te hinaaro o to na Metua täne, o te Atua. Òia hoì, ua
pohe e ua tià faahou te Tamaiti ôtahi o Ietu Metia.
Ua
faaära ätea-hia ia, i te mau pïpï e Ietu ; “ia tae i te ruì 3 e tià faahou mai
oia” e ua tupu. Noa atu te raveà a te mau Tahuà rarahi, te mau Päpaì parau e te
Arataì o te faaroo òia te mau Tavini o te Atua ia tuuhia i te faèhau i mua i te
ùputa o te menema o Ietu ia kòre ra rätou ia naeàhia i te parau e te nunaga. Òia
hoì, o ta te Tamaiti i fakakite mai, e o ta rätou i huna i te Atua.
Mai ia Tavita, i roto i ta tätou nei Taramo. Maöti i to na
tiàturiraa i te Atua Metua, e ta na mau pure tuutuu òre i mua i te mau ôpuaraa
ìno a te taata i ora ai òia.
Ua faaroohia mai i ta na piiraa e te Atua Metua. Na te parau a te Atua i päruru ia na, i
faaitoito faahou ia na, i tauturu e i ärataì ia na i roto i to na oraraa
ùtuafare e to na faaroo. E ua òre roa te parau no te òto e te peàpeà i teie taime i roto i
tona âau. E taime ra no te Òaòa, e e taime no te Maitaì e te Hau.
Te ìte ra ia tätou
e, no Tävita, ua mau päpu i to na tiàturiraa i te Atua Metua. Ua tuu òia i to
na ora i roto i te rima o te Atua, ia fanaò atoà òia i ta na mau maitai. Mai ta
te Atua i faafanaò i ta na mau pipi, ua fakakìte Tavita i to na òaòa rahi i te
Atua no ta na mau hamani maitaki ia na i te mau taime atoà o to na oraraa.
Âreà, no
Ietu Metia, aita te tiàturiraa i to na Metua Täne i àueue noa aè, ua faatupu
òia i te hinaaro o to na Metua. Ua haapäpü òia i to na taahiraa âvae i nià i te
èà o to na faaora.
No
tätou, ua ara e ua kìte maitaki tätou a tau matahiti i teie nei, i teie mau
parau. Eaha atu ä ia ta tätou e tïtau ra i te Atua i teie mahana. E
ìnaha, ta te Rahu e faaìte noa nei ia tätou eere i te haavare o te parau mau ia
e te parau tià. Hou roa atu ai o te Here e te Aroha o te Atua, to tätou Metua
täne.
E te tämau noa nei tätou i te haavarevare e te haavare ia
tätou iho, e i te Atua. Teie ia, e tiaì ia tätou aore e faaitoito tätou i te
faaìte, i te faaòhipa i to tätou tiàturiraa i te Atua noa atu te mau fifi e âua
haati nei ia tätou i teie mahana. A mau tuutuaau ânaè tätou i to tätou faaroo i
nià to tätou faaora, òia hoì ia Ietu Metia.
Rarani, Vaitu.v a REHUA Pipi
Òrometua
Täpati no te Tiàfaahouraa 9 no èperera 2023
Taiòraa Ioane 20, 1-9
Irava tumu : 8vh « ìte iho ra o ia,
e faaroo atu ra »
Ia ora na roa i te aroha e te here fäito òre o te Atua i teie täpati
haamanaòraa i te tiàfaahouraa o to tätou Fatu mai te pohe mai.
O te hoê teie o te papa tumu mau o to tätou faaroo i roto i te Etärëtia.
No to Ietu faaroo i te Metua, i tià roa ai i te Metua i te faatiàfaahou ia na,
ia tupu ta na i ôpua, oia hoì, ia ora te mau taata atoà. Aita e haamanaòraa i
te tiàfaahouraa mai te peu eita tätou e haamanaò i te mau òhipa ta Ietu i rave,
mai te mau haapiiraa, te faaoraraa i te mau taata, no te maì, tei uruhia e te
värua faufau, te mau temeio ta na i rave, e tona iho huru i mua i te taata. No
te reira mau tumu i tià ai ia tätou ia faahiti i te parau o tona tiàfaahouraa.
Te märamarama ra ia tätou e, aita e tiàfaahouraa mai te peu e, e àpe tätou i te
mau èà ta te Fatu i haere mai, e aore ia eita tätou e faaroo ia na.
Te parau i täpeàhia no teie täpati, teie faaìteraa a te Evaneria a Ioane
e nä ô ra « ìte iho ra o ia, e
faaroo atu ra » (8vh). E parau teie no Ioane, te pipi herehia e Ietu
tei horo atu e o Timona i te menema i muri aè i te faaìteraa a Märia i te òhipa
o ta na i ìte i roto i te vairaa o te tino pohe o te Fatu. I to na haereraa
atu i taua poìpoì ra, ua matara te ùputa o te menema. Ua faataahia te ôfaì e
aore e tino faahou tö roto. No Märia, ua haere mai o ia e hiò i te hoê tino
pohe, no te faaoti hope i te òhipa e au ia ravehia no na. To na tere, no te
haere ia e haapäpü roa i te parau o te pohe o te Fatu i te tatauro, e ta na hoì
i ìte i roto i teie âpoo. E tano e parau e, te haereraa i te menema, aita e
parau to te tiàfaahouraa i roto i to na feruriraa. E te riro nei te moèraa o te
tino o te Fatu, mai te tahi parau tei faatupu i te uiuiraa i roto ia na, e
parau maere roa hoì teie i tupu.
O vai tei rave i teie òhipa ? Tei hea
roa te tino o Ietu ? E aha te òhipa e rave e haere e ìmi i teie tino pohe.
Penei aè, e riro teie menema ei haamanaòraa nä te mau uì i muri.
No to tätou Fatu, eita tätou e haamanaò ia
na tei pohe, ta te ôfaì e aore ia te tahi atu mau täpaò haamanaò mai ia tätou.
Noa atu te rahi o te here o Märia i to na Fatu, ua faaea noa o ia i nià i terä
Fatu tei pohe i te ìno o te taata. No Ioane, tei horo atu i te menema, te riro
nei te moèraa o te tino o Ietu ei tumu i haamanaò ai o ia i te mau parau ta te
Metia i faahiti na i mua ia rätou. Te parau no
to na pohe e to na tiàfaahouraa ia tae i te toru o te ruì. Na te moèraa o te
tino, i ìriti ia na te märamarama o te mau parau a Ietu. Eita atoà e òre, i to
räua Timona faarooraa i te faaararaa a Märia, ua haamata atoà te uiuiraa i te
fä mai i roto ia Ioane. Eere änei, ua tiàfaahou Ietu ia au mai ta na i parau
mai ia rätou ?
No reira, ua òhie o ia i te tomo i roto i teie parau âpï. No te haapäpü
i to na manaò, ua tiaì o ia ia Pëtero ia tomo na mua i roto i te menema. Ua
tiaì o ia i te hiòraa a Petero, to rätou matahiapo. E noaa änei te
tahi manaò no roto mai ia na ? e tauturu mai änei Petero i ta na
feruriraa ? I mua i te òhipa ta na i ìte teie te mea ta te Evaneria e
faaìte ra : « ìte iho ra o ia,
e faaroo atu ra ».
E aha rä ta na i ìte i faaroo ai o ia
? e mea päpü i roto i te faaìteraa a Ioane, hoê ä òhipa ta na i ìte, ta Petero
hoì e ta Märia atoà. Aita e mea e
faataa ra i ta rätou hiòraa i roto i teie menema. Te mea e tano e
ui, e aha ta rätou too toru i haere mai e hiò ? I ìmi na Märia i te tino
pohe o Ietu, âreà o Petero, ua haere mai ia e hiò i te tanoraa o te mau parau a
Märia a feruri atu ai i te auraa o teie tupuraa òhipa. No Ioane, ua haere mai
ia e ìmi i te tupuraa o te mau parau a te Fatu no to na tiàfaahouraa. Aore e
tino faahou, te mau täpaò noa no to na tuuraahia i roto i te menema tei toe
mai. E tano teie mau uiuiraa no tätou atoà i teie mahana. E aha ta tätou i
haere mai e hiò ? No Ioane, aita o ia i peàpeà te moèraa te tino o to na
Fatu. Ua riro te reira ei tauturu ia na i roto i to na
faaroo. Ua
tauturu i ta na ìteraa i te tupuraa o te parau a te Atua. Te « ìte »
ta te Evaneria e parau nei, eere ia i te ìte i te tahi mea i to na mata.
Mai te mea te « ìte » e òhipa ia
na te mata. Ta Ioane « ìteraa » e tuhaa ta te âau i faatupu. Ta te
âau hoì i färii, ua tià mau te Fatu, òre noa atu to na mata e ìte i te Fatu i
te tiàfaahouraa. Nä te reira huru
« ìteraa » i tauturu i to na faaroo i mua i teie òhipa. Te auraa,
aita te « ìteraa » a Ioane i faaea noa i nià i te tuhaa a te mata, ua
faaòhipa atoà rä o ia i ta to na âau huru « ìteraa » i te mau
haapiiraa i noaa ia na mai roto mai i to na Fatu. O te hoê teie o te
mau tïtauraa ta te Fatu e tïtau nei i ta na Etärëtia. Te faarooraa, òre noa atu
ai i ìte te tupuraa o te mau òhipa. Te faaroo i te Fatu, o te hoê teie horoà na
te Atua i te taata. Tei ia tätou te färiiraa i te reira huru horoà, ta tätou te
reira òhiparaa i nià ia tätou iho na mua roa. Aita te Atua i tiaì mai i ta
tätou mau òhipa maitataì no te horoà mai i te reira ö faufaa rahi no tätou. Ua
horoà noa mai o ia mai te tahi taoà horoà i te taata atoà. E tano rä e ui e, no
te aha te taata i onoono noa ai i te pätoì i teie ö hoo òre a te Atua, a
tiàturi noa ai e noaa ia na te faaroo nä roto i to na iho püai, nä roto i to na
àravihi. E inaha i nä reira mai na te mau uì taata e aore e faaroo i noaa. Teie
ta tätou parau âpï : « ua tiàfaahou mai te Fatu » ; « ua
tiàfaahou mai to tätou Fatu Ietu ». E horoà teie na te Atua, e horoà hoo
òre na na i te taata. Na Ietu, to tätou
Fatu i hoo faahou mai ia tätou nä roto i to na pohe e to na tiàfaahouraa. Ia haamaitaì mai
te Fatu tei faatiàfaahou ia tätou.
Tehuiarii a PIFAO
Òrometua
