Mātaio 17, 1-9 Mäìtihia.

 

Tāpati 5 Mäti 2023.

ÔROÀ

Mäìtihia

Taramo 33

1 E òaòa i te Fatu, e te feiä parau tià e, e au te haamaitaì i te feiä parau tià.

2 E haamaitaì i te Fatu i te tïnura, e himene ia na i te näpara aho àhuru ra.

3 E himene ia na i te himene âpï, faaòto maitaì na mä te òaòa e te au mäite.

4 E parau tià ta te Fatu, e te haavare òre hoì ta na atoà ra mau òhipa.

5 Hinaaro o ia i te parau tià e te au, te î nei te fenua i te maitaì a te Fatu.

6 Na te parau a te Fatu i oti ai te mau raì, e to rätou atoà ra i te aho o to na vaha.

7 Ua haaputu o ia i te moana ra o te tai ei puèà, e ua vaiiho o ia i te moana i roto i te fare vairaa.

8 Ia mataù te mau fenua atoà i te Fatu; e ia höriri to te ao atoà nei ia na.

9 Ua parau hoì o ia, e oti aè ra; ua faaue o ia, e ua mau atu ra.

10 Te faaòre nei te Fatu i te âpooraa a te mau êtene, te faariro nei i tei ôpuahia e te mau taata ra ei mea faufaa òre.

11 Tei faaauhia e te Fatu ra, e tià ia i te vai-mäite-raa, e tei manaòhia e ta na âau e tae noa atu i te mau uì atoà ra.

12 E ao to te fenua, o te Fatu to rätou Atua; e te mau taata i mäìtihia e ana ei tufaa na na.

13 O te Fatu tei hiò mai nä nià mai i te raì, te hiò mai ra i te mau tamarii atoà a te taata nei.

14 Te vähi i pärahihia e ana ra, ta na ia hiòraa mai i to te ao atoà nei.

15 O ia anaè rä tei haafäito i to rätou âau, e o ia tei hiòpoà mai i ta rätou mau räveà.

16 Aore e arii i ora i te rahi o ta na nuu, aore e taata püai i ora i te rahi o te püai.

17 E mea faufaa òre te puaahorofenua ei haapüraa, aore e taata e ora i to na püai rahi.

18 Inaha, tei nià to te Fatu mata i te feiä i mataù ia na, i nià i te feiä i tiàturi i to na ra aroha,

19 e faaora ia rätou i te pohe, e ia ora hoì rätou i te oè ra.

20 Te tiaì nei to mätou värua i te Fatu; o to mätou ia tauturu, e to mätou ia päruru.

21 Te òaòa nei to mätou âau ia na; te tiàturi nei hoì mätou i to na ra iòa moà.

22 Ia vai mäite mai ä to aroha, e te Fatu, i nià ia mätou, mai ia mätou nei e tiàturi atu ia òe ra.

Tenete 12,1-4

To te Atua tïtauraa ia Âperäma

1 I parau mai hoì te Fatu ia Âperäma, E haere ê mai òe i to fenua na, i to fëtii, e te ùtuafare o to metua na, i te fenua na ù e faaìte atu ia òe na:

2 e faariro hoì au ia òe ei nünaa rahi; e e haamaitaì au ia òe, e faarahi atu vau i to òe iòa, e e riro òe ei maitaì.

3 e o tei haamaitaì ia òe ra, o ta ù ia e haamaitaì, e o tei faaìno ia òe ra, o ta ù ia e faaìno: e ei ia òe e maitaì ai te mau fëtii atoà o te ao nei.

4 Haere atu ra Âperäma i ta te Fatu i parau mai ia na ra; e haere atoà atu ra hoì Rota: a hitu aè ra o Âperäma àhururaa i te mätahiti e pae tiàhapa, i reva atu ai o ia mai Harana atu.

2 Timoteo 1,8-10

8 Eiaha òe e haamä i te parau o to tätou Fatu, e eiaha atoà e haamä ia ù i to na taata i täpeàhia nei. E färii atoà rä òe i te pohe o te Èvaneria nei, i te itoito a te Atua ra:

9 o tei faaora ia tätou nei, e ua parau ia tätou i te parauraa moà ra, eiaha no ta tätou òhipa, no to na iho rä hinaaro, e te aroha mau i horoàhia mai i te Metia ra ia Ietu no tätou, hou teie nei ao ra.

10 Ua faaìte-hua-hia mai rä i teie nei i te färaa mai o to tätou ora o Ietu Metia, o tei faaòre i te pohe nei, e ua faaìte päpü mai i te ora mure òre i te Èvaneria nei ra;

Mātaio 17, 1-9

To Ietu faahuru-ê-raa-hia

(Mär 9.2-9; Rut 9.28-36)

1 E ruì ono aè ra, ua rave aè ra Ietu ia Pëtero, e ia Iatöpo, e ta na taeaè ia Ioane, e ua arataì atu ra ia rätou i nià i te hoê mouà teitei.

2 E faahuru-ê-hia iho ra o ia i mua ia rätou; ànaana aè ra ta na mata mai te mahana ra, e teatea aè ra to na àhu mai te märamarama ra.

3 E inaha, ua fä mai ra Möte räua o Èria ia rätou ra, e täuàparau anaè iho ra räua e o Ietu.

4 Ua parau atu ra Pëtero ia Ietu, nä ô atu ra: «E te Fatu, e mea maitaì ia pärahi tätou i ô nei. E ia tià ia òe ra, e faatià vau i ô nei e toru aè fare autä: no òe te tahi, no Möte te tahi, no Èria hoì e tahi.

5 E te parau noa ra o ia, e inaha, täpoìhia mai ra rätou e te hoê ata ànaana; e inaha, te hoê reo mai ra no roto i te ata, i te nä-ô-raa mai e: O ta ù Tamaiti here teie, ua mauruüru roa vau ia na. A faaroo ia na.

6 E ia faaroo aè ra te mau pipi i te reira, ua tïpapa iho ra rätou i raro, mä te mataù rahi.

7 Ua haafätata mai ra Ietu i pïhaì iho, faatiàià mai ra ia rätou, nä ô mai ra: «A tià, eiaha e mataù.

8 E ia nänä aè ra i to rätou mata i nià, aore roa e taata i ìteä e rätou, mäori rä o Ietu anaè ra.

9 E tei to rätou pouraa mai mai nià i te mouà, ua faaue mai ra Ietu ia rätou: «Eiaha roa atu òutou e faaìte i te taata i ta òutou i ìte aè nei/ôrama, e tae noa atu i te taime e tiàfaahou mai ai te Tamaiti a te taata mai te pohe mai.

Manaò.

I teie Täpati pae no Mäti 2023, mea tià ia haamanaò tämauhia te Tohu a Vaitä tei ìriti i te ùputa no te ìteraa i te mea hiò-òre-hia no te mau taata e noho nei i raro ia Moana Nui o Hiva, e ùputa tei faatomo ia Mäòhi Nui i roto i te tahi atu mau faanahoraa ê atu tei i mätauhia i te mau mahana atoà. Te tau no te mau hui Tupuna, e tau ia no te mau täuiuiraa rahi i te pae no te mau haamoriraa. Te hui Àito e mea fatata roa rätou i te reo o te Atua, o ta te Atua anaè ta rätou e faaroo. Âreà te hui Tupuna ua haamata rätou i te täiva i te Atua, ua tärai rätou i te mau ôfaì, te mau tumu räau èi faahohoàraa i te Atua, te mea ia te reira i haaviivii i te Märae te vahi i faataahia no te haamoriraa ia Taaroa Nui Tumu Tahi :   

Teie atu ra te faaìteraa a Teuira Henry no teie òhipa i tupu,

I Opoa i roto i te hoê putuputuraa Hau-pahu-nui i te haamoriraa i te mau atua hou te mau papaa tae mai ai i tupu ai te tahi òhipa maere i muri ïti noa aè te ôroà paì atua, e mataì ûàna tei tope àuru i te niàraa te tumu tamanu, tei parauhia Paruru-Mataì-i-âana vai-noa mai nei te tumu. Tumu räau paari te tamanu e òre e fati i teie huru maitaì, ua muhu te taata e te peàpeà i te ìteraa i teie òhipa i tupu, matamata-noa-iho ra te mau taata i ìte i teie òhipa i tupu.

Ua tià aè ra o Vaitä :

E hömä, e aha ta òutou e fëruri nei, te fëruri nei i te täpaò o teie räau i motu nei, àita te räau nei i motu mai te pö âuìuì mai i reira to Vaitä töhuraa i te mau faanahoraa e tupu, e to na auraa.

-Te ìte nei au, tei mua ia ù nei te auraa o teie nei peu maere rahi.

-Te na mai te fänauà ùnaùna na te Tumu, e haere mai e hiò i teie uru räau i Taputapuatea nei.

-È tino ê to rätou, e tino ê to tätou hoê anaè ra huru no te Tumu mai.

-È è riro teie fenua nei ia rätou.

-È mou teie haapaòraa tähito nei.

-È è tae mai hoì te manu moà o te moana i te fenua nei.

-È haere mai e taìhaa i ta teie räau i motu e haapii mai nei.

Ua arahuta te mau tahuà i teie mau parau, ma te ui e teihea teie mau taata :

-Te haere mai nei na nià i te hoê pähi ama òre.

Ua haapäpühia teie mau parau i te mätahiti 1823, e Auna-iti e o Vai-au tahuà no Porapora i te taeraa mai te mau veà tono mätamua Peretane.

E piti pupu taata teie e vai nei i roto i teie tohu :

1-Te na mai te fänauà ùnaùna na te Tumu, e haere mai e hiò i teie uru räau i Taputapuatea nei.

-È tino ê to rätou, e tino ê to tätou hoê anaè ra huru no te Tumu mai.

 Teie pupu taata ia au te faahitiraa a te tohu, e mau tamarii purotu a Taaroa, tei nià to na here ia rätou.

2-È è tae mai hoì te manu moà o te moana i te fenua nei.

-È haere mai e taìhaa i ta teie räau i motu e haapii mai nei.

E manu moà no tätou e veà na te mau atua no te faaìte i to rätou hinaaro i te taata.

Ua tupu te tohu a Vaitä, e òhipa ra tei höroàhia mai e rave HAAPIIRAA, haapii tämau ia tätou e òhipa tuatau teie, tei roto tätou i teie mätahiti i te tau no te Nuu Atua, no te faatupu i te ora te tohu ia a Vaitä, i te mea tumu àti i tope àuruhia e te mataì, ua vai noa te tumu i roto i te fenua no Mäòhi Nui, to na auraa te ora noa ra te Tumu tei teie vahi te parau no te Haapiiraa, e reo to tätou, tei òre i mä i te tumahahia, te taura pito ia e täamu ra i te fenua, i mäìtihia ai tätou èi nunaa faatupu ora i Mäòhi nui nei. Teie te haamanaòraa o na taiòraa maha i faataahia no teie mahana teie te haapotoraa :   

-Taramo 33, 12 E ao to te fenua, o te Fatu to rätou Atua; e te mau taata i mäìtihia e ana ei tufaa na na.

-Tenete 12, 3 e o tei haamaitaì ia òe ra, o ta ù ia e haamaitaì, e o tei faaìno ia òe ra, o ta ù ia e faaìno: e ei ia òe e maitaì ai te mau fëtii atoà o te ao nei.

-2 Timoteo 1, 8 Eiaha òe e haamä i te parau o to tätou Fatu, e eiaha atoà e haamä ia ù i to na taata i täpeàhia nei. E färii atoà rä òe i te pohe o te Èvaneria nei, i te itoito a te Atua ra:

-Mätaio 17, 5 E te parau noa ra o ia, e inaha, täpoìhia mai ra rätou e te hoê ata ànaana; e inaha, te hoê reo mai ra no roto i te ata, i te nä-ô-raa mai e: O ta ù Tamaiti here teie, ua mauruüru roa vau ia na. A faaroo ia na.

Mäìtihia e toru tià no te fenua èi ìte e Ietu no te paùma i nià i te mouà i reira rätou e färerei ai i na tià no te faaäuraa mätamua o Mote te tià o te mau ture, o Eria te tià o te mau perofeta, e na taata teie tei òre i ìte i te tähuti. Ua tupu ta tätou parau i nià i te mouà e faahuru-ê-hia iho ra o Ietu i mua ia rätou; ànaana ta na mata mai te mahana ra, e teatea to na àhu mai te märamarama ra. Tei roto o Ietu i te hanahana Atua i te färaa mai o Mote e o Eria, e te täuàparau räua ia Ietu, i te parau no te tiàfaahouraa o te taata mai te pohe mai no te haapäpüraa i te parau no te ora mure òre. Ôomo mai nei o Petero i te hoê manaò tei faatea ia na i te faanahoraa Atua ma te parau e,  E te Fatu, e mea maitaì ia pärahi tätou i ô nei. E ia tià ia òe ra, e faatià vau i ô nei e toru aè fare àuta, hoê no òe, no Möte, no Èria, i teie manaò ua rave te Atua i te faaotiraa e täpoì ia rätou i te hoê ata ànaana; te hoê reo mai ra no roto i te ata, i te nä-ô-raa mai e: O ta ù Tamaiti here teie, ua mauruüru roa vau ia na. A faaroo ia na. Te rave nei te Atua i to na tiàraa Metua e aò i ta na mau tamarii no te fenua, tei òre i färii i te hanahana to na Tamaiti, te ìtehia e rätou te mauruüru o te Atua, tei faahepo i te mau tamarii no te fenua A faaroo ia na. I te faarooraa ua tïpapa i raro, mä te mataù rahi, na teie huru e faaìte e reo faahepo teie no te Atua i nià i ta na mau tamarii no te fenua. Ua tupu te aroha o Ietu haafätata atu ra i pïhaì iho, faatiàià mai ra ia rätou, nä ô mai ra: A tià, eiaha e mataù, teie ihoä te òhipa e tupu ia faaroo te reo o te Atua, ia nänä rätou i to rätou mata i nià, aore e taata i ìteä e rätou, mäori rä o Ietu anaè ra. I to rätou pouraa mai nià i te mouà, ua faaue mai ra o Ietu ia rätou, Eiaha roa òutou e faaìte i te taata i ta òutou ôrama i ìte aè nei, e tae noa atu i te taime e tiàfaahou mai ai te Tamaiti a te taata mai te pohe mai. Te òhipa ia i tupu i roto i teie âpooraa tei faanahohia e te Atua no te faaineineraa i to na nunaa ia tomo i roto i te tau no te nuu Atua, te nuu Atua no te faanaho ia i te Ao Mure Òre teie Ao tei te Atua anaè ra te Parau, te mea ra e tià ia tätou ia uiui i teie nei, te turämaraa i te märamaramaraa o teie parau. Te mea e tià e faatamarii faahou ia tätou, ia î faahou to tätou âau i te maere, e te faariroraa i te ìte e te hinaaro ìte èi huru tumu no tätou tupuraa. Ia faahiti hoì tätou i te parau no te Nuu Atua o te Ao Mure Òre te reira e ìtehia ua ara noa ia to tätou âau i te mea e parauhia nei. Eiaha ra ia àramoinahia ia tätou e, ua tïtau-manihini-hia tätou no taua ao ra e te Nuu Atua. Te òhipa ia i tupu i nià i te mouà no te faahuru-ê-raa. Te taata nei ra manaò aè ra i te tahi fenua, ma te faaineine òre i te vahi i reira e faatupu ai i ta na i hinaaro, ìnaha hoì te parau noa mai ra te Nuu Atua, e mata na i te mäìmi tämau i te märamaramaraa o te parau no te Ao Mure Òre ia au i teie parauraa no te mea e hinaarohia ra ia òre te Ao ia mou. Te Ao ua mätau noa tätou i te parau e te hitiraa mahana e te täperaa mahana, oia hoì èi ao e parauhia ai to te mahana a haafatata roa na ra tätou i roto i te tumu o te taò, e taò hämani teie te tumu e Hana, i roto ia Mäòhi Nui te Paùmotu tei parau noa na teie taò, i te parauraa te òhipa i teie hana e aore i teie hanga. I roto i te hana te roaaraa mai teie parauraa e hanahana. Te hana i roto i to na tupuraa o te tahi mea e àma, e höroà i te marämarama, e türama, e haamähanahana, e ànaana no te faaìte òiòi e òhipa te ra e tupu ra. Te ànaana ia i tupu i nià ia Ietu mai te hana ra te huru i te teatearaa te àhu mai te marämarama ra. Teie mäìtiraa na Ietu i ta na mau taata i tïtau no te faatomo ia i roto i te utuà tei faaìte i te òaòa o te ora i roto i te hau. Teie manaònaòraa ia tätou teie ao taata nei ta tätou e ora nei i roto i te vaamataèinaa, te fenua e pärahihia nei e tätou, te vai ra te marämarama, te hanahana, te hau, te ora, te òaòa, te vähi ta tätou e parau nei te fenua. Ua riro te ao ta tätou e ora nei, i roto i te rahi o to na auraa, èi ata no te ao värua. Te ìte nei ihoä tätou i te òaòa, te ìte nei hoì tätou i te marämarama e te hau, e mea òiòi roa rä te reira i te moè e i te monohia mai e te peàpeà, riro atu ra èi manaònaòraa na tätou, èi mihimihiraa hoì, no te mea e toà märeva noa. No taua huru märeva noa o te òaòa e te hau ra, i òre ai te tahi pae e tiàturi ai e te vai mau ra ihoä. Te ao taata nei, e ao no te mau mea täôtiàhia, no te mau mea e mute òiòi noa. Areà te ao värua ra, èita ia e naeàhia e te hihi o te tau, e ao mure òre ia. Te Ao mure òre, e Ao ärataìhia e te Nuu Atua.

 

Teraì òr. Faatura.

 

(Puta turu : Poroì i te Nünaa Mäìtihia e te Atua, faaineinehia no te fëruriraa e te tuatäpaparaa a te Tomite rautïraa pïpïria. 1989.)