Märeto 14.12-26. Àmuraa maa ahiahi.

 

Tāpati 2 no Paroro Mua/Tiunu 2024.

ÔROÀ

Àmuraa maa ahiahi.

Mau taiòraa.

Taramo 116

1 E hinaaro rahi to ù i te Fatu, o tei faaroo mai i ta ù reo e i ta ù i ani atu.

2 No te mea ua färiu mai o ia i ta na tarià ia ù nei, e tiàoro ä vau ia na e mure noa atu to ù nei aho.

3 I haapunihia vau e te märei ra o te pohe; i haaàtihia vau e te ahoaho o häte; i roohia vau e te àti e te mäuiui.

4 Ua tiàoro iho ra vau i te iòa o te Fatu, te pure nei au ia òe: «E te Fatu e, e faaora na òe i ta ù värua nei.

5 O te hämani maitaì e te parau-tià ta te Fatu, oia ia, ua î to tätou Atua i te aroha.

6 E tiaì mai te Fatu i te feiä haavare òre; i tuu-haèhaa-hia vau, e ua faaora o ia ia ù.

7 E hoì, e ta ù värua, i to òe ra faaearaa, ua hämani maitaì mai te Fatu ia òe.

8 Ua faaora òe i ta ù värua i te pohe, e ta ù mata i te òto, e ta ù âvae ia òre ia hià.

9 E hahaere ä vau i mua i te Fatu i te fenua o te feiä e ora nei.

10 Ua tiàturi au i te Fatu i parau ai au: «Ua rahi roa iho nei to ù pohe»

11 E ua parau hoì au i ta ù rüraa ra: «E haavare anaè to te taata atoà nei»

12 E aha rä ta ù ia hopoi atu na te Fatu, i te mau hämani maitaì no na ia ù nei?

13 E rave au i te âuà ora e hopoi i nià a tiàoro ai i te iòa o te Fatu.

14 E faatupu vau i ta ù i èuhe i te Fatu, i teie nei i mua i te aro o to na atoà ra mau taata.

15 E mea taoà i te aro o te Fatu te pohe o to na ra mau tävini moà.

16 Oia mau, e te Fatu, no te mea o vau to òe tävini, to tävini e te tamaiti a to tävini vahine. Ua matara ia òe to ù nei mau täpeà.

17 E hopoi au i te tahi tütia haamaitaì ia òe, a tiàoro ai au i te iòa o te Fatu.

18 E faatupu vau i ta ù i èuhe i te Fatu, i teie nei i mua i te aro o to na atoà ra mau taata,

19 i roto i te mau àumoa i te fare o te Fatu ra, i rotopü ia òe, e Ierutarëma e. Hareruia.

Ètoto 24.3-8.

3 Ua pou iho ra Möte, e ua faaìte i te mau taata i te mau parau atoà a te Fatu ra, e teie atoà nei mau ture; ua parau tahi noa mai ra te taata atoà, nä ô mai ra, O te mau parau atoà a te Fatu i parau mai ra, e rave ia mätou.

4 Ua päpaì iho ra Möte i te mau parau atoà a te Fatu ra, e ua tià aè ra o ia i nià i te poìpoì roa, ua hämani iho ra i te hoê fata i te tumu o taua mouà ra, ua faatià aè ra i na pou ôfaì hoê àhuru e ma piti, no te mau ôpü o Ìteraèra tino àhuru ma piti ra.

5 E ua tono aè ra o ia i te taata âpï no te tamarii a Ìteraèra ra, o tei hopoi i te tütia-täauahi i te Fatu ra, e ua faatütia hoì i te puaatoro ei tütia-àmu ra.

6 Ua rave aè ra Möte i te tahi pae i te toto ra, tuu iho ra i roto i te âuà; e ua pïpï atu ra i te tahi pae i nià i te fata.

7 Ua rave aè ra o ia i te puta faufaa ra, ua taiò iho ra ia faaroo mai te mau taata ra; ua nä ô mai ra rätou, Te mau parau atoà a te Fatu i parau mai ra, na mätou ia e rave, e e faaroo

8 Ua rave aè ra Möte i taua toto ra, ua pïpï atu ra i nià iho i taua mau taata ra, nä ô atu ra, A hiò mai na i te toto o te faufaa ta te Fatu i faaäu iho nei ia òutou, no te mau parau atoà nei.  

Hëpera 9.11-15

11 O te Metia rä i tae mai ra èi tahuà rahi no te mau mea maitataì a muri nei, i roto i te tëtene rahi maitaì roa ra, aore i hämanihia e te rima ra, aore i faatiàhia i raro nei;

12 e ere hoì mä te toto puaaniho, e te toto täfa, mä to na iho rä toto, i te tömaraa hoê i roto i te vähi moà roa ra, e mä te ora mure òre te noaaraa no tätou.

13 I moà atu ra te taata, e mä atu ra te tino i te toto puaatoro, e to te puaaniho, e te rehu puaatoro ufa âpï i pïpïhia i nià i te feiä i viivii ra.

14 A tae ai hoì i te toto o te Metia ra, o tei püpü ia na iho mä te ìno òre i te Atua, i te turu o te Värua pohe òre ra, e rahi atu ia te mä o to òutou âau i te òhipa pohe, ia haamori òutou i te Atua ora ra.

15 I riro ai hoì o ia èi ärai i te faufaa âpï nei, ia noaa te âià mure òre i parauhia mai ra i te feiä i parauhia ra, i to na ra pohe, èi faaòre i te hara i te faufaa mätamua ra.

Märeto 14.12-26.

Te àmuraa Ietu e ta na mau pipi i te Päta

(Mät 26,17-25; Ruta èv 22,7-14; 21-23; Ioane 13,21-30)

12 E tae aè ra i te mahana mätamua o te mäa faahöpue-òre-hia ra, e pätia ai rätou i te Päta ra, ua nä ô mai ra ta na mau pipi ia na: «E haere mätou i hea faanahonaho ai i te Päta ia àmu òe?

13 Ua tono atu ra o ia i e toopiti puè pipi a ana ra, nä ô atu ra ia räua: «A haere i roto i te ôire, e färerei mai te hoê taata ia òrua mä te färii pape. A pee atu òrua ia na.

14 E te vähi ta na e tomo ra, e parau atu òrua i te taata fare: «Te parau mai ra te Òrometua: Tei hea te piha no te manihini, ei àmuraa Päta na ù e ta ù mau pipi atoà?

15 E na na e faaìte mai ia òrua i te hoê piha rahi tei nià ua àtuàtu. Ei reira faanahonaho ai na tätou.

16 Haere atu ra taua puè pipi na na ra i roto i te ôire, roohia atu, oia mau atu ra ta na i parau mai ia räua ra; ua faanahonaho iho ra räua i te Päta.

17 E ahiahi atu ra, ua haere mai ra o ia mä te tino àhuru mä piti atoà.

18 E te àmu ra rätou i taua àmuraa mäa ra, ua parau atu ra Ietu: «E parau atu vau ia òutou e: e riro mau te hoê o òutou e àmu atoà i te mäa nei, i te tuu ia ù.

19 Tupu atu ra to rätou òto, e ua ui tätaìtahi mai ra rätou atoà ia na e: «O vau änei?

20 Ua parau atu ra Ietu ia rätou, nä ô atu ra: «No te tino àhuru mä piti na, o te taata e uhi âpipiti to mäua rima i roto i te âuà nei.

21 Te haere nei ä hoì te Tamaiti a te taata nei, i tei päpaìhia no na ra, âreà te taata na na e tuu i te Tamaiti a te taata nei, a tae hoì o ia E mea maitaì i te reira taata àhiri aita roa i fänau.

Te àmuraa mäa a te Fatu.

(Mät 26,26-30; Ruta èv 22,15-20; 1 Tör 11,23-25)

22 E te àmu ra rätou, ua rave iho ra Ietu i te päne, e oti aè ra te haamaitaì i te Atua, vävähi iho ra, tuu atu ra ia rätou ra, nä ô atu ra: «A rave, a àmu, o ta ù tino teie.

23 Ua rave iho ra o ia i te âuà, e oti aè ra te haamaitaì i te Atua, ua tuu atu ra ia rätou ra, e ua inu iho ra rätou atoà.

24 Ua nä ô atu ra o ia ia rätou: «O ta ù toto teie, no te faufaa âpï i haamaniihia no te taata e rave rahi.

25 E parau atu vau ia òutou: e òre mau vau e inu faahou i to roto i te vine, e tae noa atu i te mahana e inu ai au i te mea hou i te Pätireia o te Atua ra.

26 E oti aè ra te himene haere atu ra rätou i räpae, i te mouà ra i Òriveta.

Heuraa manaò.

Taramo 116, 12 E aha rä ta ù ia hopoi atu na te Fatu, i te mau hämani maitaì no na ia ù nei?  

Taramo 116 e te faaòhiparaa ia au i to tätou oraraa i te mau mahana atoà. E himene haamauruüru teie no te faaora-raa-hia mai, mai roto mai i te tïtïraa e te hepohepo. Te faaìte ra te reira i te here i papaìhia ia au i te mau parau e faahitihia ra e te himene i te Atua no te mea ua faaroo o Ia i to na reo e ta na mau täparuraa. Ua fäfauhia teie mau päpaì i te pii i te Atua a ora noa ai te taata tiàturi Atua. Te faataa ra o ia e mea nahea te mau mauiui o te pohe i te haaàtiraa ia na, e mea nahea to na ìteraa i te peàpeà e te òto, e e mea nahea to na tiàororaa i te iòa o te Fatu ia ani i te faaoraraa. Ua riro teie mau parau èi faaururaa ia tätou, i roto ihoä rä i to tätou mau taime ahoaho roa aè. Te haamanaò mai nei o ia ia tätou e, e taata faaroo e e taata faaora te Atua. Èi pähonoraa i teie here, teie aroha hanahana, ua piihia tätou ia ora i te hoê oraraa paieti, tei î i te mauruüru e te täviniraa püpühia i roto i te mau tävini faatupu ora. I roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà, e tauturu  te Taramo 116 e faaitoito ia tatou ia tiàturi i te Atua i roto i to tätou mau taime àti e ia mauruüru i te Atua no to Na faaoraraa i te taata tei ìte i taua ora ra i te mau hämani maitaì i te taata faaroo. Te manaò atoà mai nei te reira ia tätou i te faufaa o te pure e te püpüraa tämau ia tätou iho i te Atua ra. Taa-ê noa atu i te reira, te haapäpü atoà nei o Ia e, e mea tià ia tätou ia ora no te Fatu ma te âau mehara e te tïtauraa ; e mea tià roa ia tätou ia tiàturi i te Atua no te mea ta Na i rave no tätou. E puai Värua teie ta te Taramo 116 e faaìte ra i te here, te aroha e te faaoraraa a te Atua, e Atua Nui Tumu Tahi. Te ani manihini mai nei o Ia ia tätou ia pähono i teie here ma te haapaò maitaì, te mauruüru mau, e te täviniraa itoito i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà. Te na ô ra te Taramo 116 i te ìrava 12 e, E aha hoì au e tià ai ia Te Vai Nei Au O vau e Vai Nei i te tuu atu i ta na atoà ra mau taoà ia ù nei. Te faaìte nei teie ìrava i te mauruüru o te päpaì Taramo i te Atua no te mau haamaitaìraa atoà ta na i färii. Ua ìte o ia e, ta na mau mea atoà, no ô mai ia i te Atua ra, e te uiui nei o ia e, nahea e tià ai ia na ia faahoì i te Atua no to na âau höroà. E uiraa teie ta tätou päatoà e ui nei ia tätou iho i te hoê taime, nahea e tià ai ia tätou ia faahoì i ta tätou mau mea atoà i te Atua ra no te mau mea atoà ta Na i rave no tätou. Te pähonoraa, oia hoì, aore hoê mea ta tätou e ìmi e rave no te faahoì i te Atua no te mau mea atoà ta Na i rave no tätou. Tera rä, e mea maitaì ta tätou e püpü ia Na i ta tätou ârueraa, to tätou mauruüru, e ia ìmi i te rave i to Na hinaaro ma te âau hinaaro e te haapaò. Mea tià ia, ia  tätou e parau ia vëtahi ê no nià i te mau mea maere o to te Atua maitaì e to Na aroha, e ia itoito ta tätou mau mäìmiraa i te mau raveà ia ora i te hoê oraraa e mauruüru ai te Atua na roto i te tiàturiraa i ta Na mau Parau e te ìmiraa i te ora i te hoê oraraa paieti, faaroo e te âueue òre. Mai teie e faahitihia nei e te ìrava 12 no te Taramo 116 ia tätou e, ta tätou mau mea atoà, no ô mai ia i te Atua ra, e te raveà maitaì aè no te hoì atu i te Atua ra, o te oraraa ia i te hoê oraraa mauruüru, te ârueraa e te täviniraa ia Na. Te na ô ra te ìrava 15 e, E mea taoà i te aro o te Fatu te pohe o to na ra feiä moà. Te faaìte nei teie ìrava i te manaò o te pohe o te feiä moà, oia hoì, te pohe o te mau pipi a te Atua, e ère ia i te hoê òhipa faufaa òre i te Atua. Areà rä, e faufaa rahi to te reira i to na hiòraa. E ère ia te auraa e, e òaòa te Atua i te poheraa o te feiä moà, èita rä o Ia e haafaufaa òre i to rätou pohe. E mea faufaa rahi te feiä moà i te Atua ta Na i haamoà, e ua riro to rätou pohe èi òhipa faufaa rahi e te taime rahi i mua i to Na aro. E au te reira e faarirohia èi manaònaòraa hohonu na te Atua i ta Na mau pipi e ua ìte o Ia i to rätou mauiui e to rätou pohe. Te haapäpü ra te ìrava 15 no te Taramo 116 i te faufaa ta te Atua e tuu ra i nià i to na haapaò maitaì e to rätou oraraa. Te haamanaò mai nei o ia ia tätou e, te manaònaò rahi nei te Atua ia tätou e aita o Ia e haafaufaa òre nei i to tätou mauiui e to tätou pohe.

Ètoto 24, 7 Ua rave aè ra o ia i te puta faufaa ra, ua taiò iho ra ia faaroo mai te mau taata ra; ua nä ô mai ra rätou, Te mau parau atoà a te Fatu i parau mai ra, na mätou ia e rave, e e faaroo.

Te Ètoto pene 24 i te mau ìrava 3 e tae i te ìrava 8 o te hoê ia ìrava faufaa roa i roto i te Pîpîria o te faaìte nei i te haamauraahia te ati Ìteraèra èi nunaa taa-ê na te Atua na roto i te fafauraa parau. Teie te hoê tätararaa no teie mau ìrava. Ua päpaì o Mote i te mau parau a te Fatu, ua faaìte o Mote i te nünaa i te mau parau atoà a te Fatu e i te mau haaväraa atoà. I to rätou faarooraa i te ture a te Atua, ua färii te nünaa ma te hoê faaäuraa täatoà. Ua haapäpühia te Fafauraa, i te mau päpaìraa a Mote i te mau parau atoà a te Fatu. Ua patu o ia i te hoê fata i raro i te mouà e àhuru ma piti pou ia au i na ôpu tino àhuru mä piti no Ìteraèra. I muri iho ua tono o ia i te feiä âpï tamaroa no roto mai i te mau tamarii a Ìteraèra o tei püpü i te mau tutia täauahi e tei püpü i te mau tutia no te hau mai roto mai i te mau puaatoro a te Fatu. Te toto te Faufaa, ua rave o Mote i te àfaraa o te toto e ua tuu atu i roto i te mau färii, e te àfaraa o te toto ta na i pîpî i nià i te fata. I muri iho ua rave o ia i te Puta Fäfau e ua taiò i te reira i te faarooraa o te taata. Ua parau rätou, Te mau mea atoà ta te Fatu i parau ra, e rave ia mätou, e e haapaò ia mätou. Ua rave o Mote i te toto, ua pîpî i te reira i nià i te mau taata, e na ô aè ra, o te toto teie no te faufaa ta te Fatu i faaäu atu ia òutou na mai te au i taua mau parau atoà ra. I teie mahana, e tupuraa teie ìrava e tatarahia èi manaòraa i te faufaa o te fafauraa i te Atua e te haapaòraa i ta Na mau faaueraa. Te haapäpü atoà ra o ia i te faufaaraa o te tutia e te püpüraa ia na iho i roto i te täairaa e te Atua. I te pae hopeà, e tupu te parau no te toto o te Faufaa e hiòhia mai te hoê täipe no te Faaäuraa Âpï i roto ia Ietu Metia, o tei haamänii i to Na toto no te taata nei. E mea faufaa ia täpaò e e faufaa rahi to te mau tatararaa e täui ia au i te mau parau tütuu o te faaroo e te mau peu tumu taa ê e tupu mai i roto i te taata. No reira, te faaitoitohia ra ia hiòpoà e rave rahi mau pü e ia täuàparau e te mau faatere no te pae värua aore ra te feiä ìte no te ìte e faahohonu i te mau mäìmiraa ia au i teie mau parau faufaa no te faaroo. Te faaòhiparaa i teie mau ìrava i roto i to tätou oraraa, tei te huru ia o ta tätou iho oraraa e to tätou faaroo. Teie rä te tahi mau tatararaa te faufaa o te fäfauraa, Mai te ati Ìteraèra i rave i te fäfauraa ia pee i te mau faaueraa a te Atua, e tià atoà ia tätou ia fëruri i ta tätou iho mau fäfauraa i roto i te oraraa, i te pae värua anei, i te pae tino anei e aore rä i te pae òhipa anei. Te reira te faaitoitoraa ia tätou ia täpeà i ta tätou mau parau tapu e ta tätou mau parau tapu, i te päpetitoraa, haapäpüraa i te faaroo, i te täatiraa, e te mauraa i te tiàraa, òrometua, tiàtono, haapii parau maitaì, e te mauraa i te tahi mau tiàraa i roto i te oraraa vaamataèinaa. Te auraroraa i te Atua, Ua tapu te mau Ìteraèra e auraro i te Atua. Mai te reira atoà tätou, e ìmi tätou i te raveà ia ora mai te au i to tätou mau tiàturiraa i te pae värua e pae oraraa huiraatira, e ia rave i te mea ta tätou e tiàturi nei e, e mea tià i roto i te faatura e te hau. Te tutia e te püpüraa, te tutia a te mau ati Ìteraèra e haamanaò ia tätou i te faufaaraa no te tutia e te püpüraa ia tätou iho i roto i te täpiraa i ta tätou mau täpaò e to tätou mau tiàturiraa. Te Faaäuraa Âpï i roto ia Ietu Metia : No te mau Maru Metia, te toto o te Faaäuraa Âpï e hiòhia mai te hoê ia täipe no te Faaäuraa Âpï ia Ietu Metia. Na te reira e haamanaò ia tätou i te here e te tutia o Ietu, e e faaitoito ia tätou ia ora ma te here e te pipiri òre. E mea faufaa ia ìte e, te faaòhiparaa i teie mau haapiiraa i roto i to òutou oraraa, tei te huru ia o ta òutou iho tätararaa e te huru o to òutou oraraa. E mea maitaì ia àparau i teie mau manaò ia vëtahi ê e aore rä, ia fëruri i to rätou auraa no òutou.

Hepera 9, 14 A tae ai hoì i te toto o te Metia ra, o tei püpü ia na iho mä te ìno òre i te Atua, i te turu o te Värua pohe òre ra, e rahi atu ia te mä o to òutou âau i te òhipa pohe, ia haamori òutou i te Atua ora ra.

I roto i teie mau ìrava, te faaäu nei te taata papaì i te èpitetore i to Hëpera i te faanahoraa ia i te Faaäuraa Mätamua o te tutia àti Iuta e te tutia tià roa a Ietu Metia. Te parau nei te Hëpera pene 9 i te mau ìrava 11 e tae i te ìrava 15 : Ua haere mai rä te Metia, te Tahuà Rahi no te mau mea maitataì a muri atu. Ua haere o ia na roto i te tëtene rahi roa aè e te maitaì roa aè, tei òre i patuhia e te rima o te taata, oia hoì, e ère no roto mai i teie hämaniraa. Aita o ia i tomo i roto i te toto o te mau puaaniho e te mau tafa, ua tomo rä o ia i roto i te vahi moà roa aè na roto i to na iho toto, e ua noaa ia na te ora mure òre. Mai te peu e e pîpîhia te toto puaatoro e te puaaniho, e te rehu puaatoro i nià i te mea viivii, e haamoà e e noaa te viivii òre o te tino, e faufaa rahi atu ä ia te toto o te Metia, o tei püpü ia na iho ma te ìno òre i te Atua, ia tamä i to tätou mau manaò mata haavä i te mau òhipa pohe, ia haamori tätou i te Atua ora ra. E no reira oia i riro ai èi ärai no te hoê fäfauraa âpï, no reira, ia tae mai te pohe no te faaora i te mau ôfatiraa ture i ravehia i raro aè i te fafauraa mätamua, e färii ia te feiä tei piihia i te àià mure òre tei fäfauhia mai ia tätou. I roto i te faanahoraa no te faaäuraa mätamua, ua tïtau-tämau-hia te mau tahuà ia püpü i te mau tutia ei täraèhara no te mau hara a te nunaa. Tera rä, èita te reira mau tutia e faariro i te taata ei taata maitaì roa. Àreà te Metia, èi Tahuà Rahi, ua tomo o ia i roto i te vahi moà roa aè o te raì na roto i to Na iho toto, no te färii i te faaoraraa mure òre. Mea maitaì aè ta na tutia i ta te faanahoraa a te faaäuraa mätamua, no te mea e tïtauhia ra te reira e tamä i to tätou manaò haava i te mau òhipa pohe, ia maitaì ta tätou täviniraa i te Atua ora. I teie mahana, te haamanaò mai ra teie mau ìrava e èita tätou e hinaaro faahou i te mau haapaeraa tämau no ta tätou mau hara. Auaè te tutia a Ietu, ua tämähia tätou, e ua tiàmä tätou i teie nei no te tävini i te Atua ma te manaò haavä tämähia. E parau âpï faahiahia teie no te feiä atoà e tiàturi nei ia Ietu Metia. Te Faaäuraa Âpï, tei faahitihia i roto i te Pîpîria, o te hoê ia fäfauraa a te Atua i to na nünaa. E mea taa-ê te reira i te fafauraa a te faaäuraa mätamua te fafauraa a Mote tei haamauhia i rotopü i te Atua e te ati Ìteraèra i muri aè i to rätou haereraa mai i rapae i Àifiti. Ua faatumuhia te Faaäuraa  Âpï i nià ia Ietu Metia. E mea pinepine te reira i te tuàti i nià i te mau manaò no te faaòreraa hara e te hoê auraa tiàma e te Atua. Teie te tahi mau manaò faufaa no nià i te auraa o te Faaäuraa Âpï.

1-Haere e tià atu i mua i te Atua : Te auraa o te Parau Faaäuraa Âpï oia ia, to tätou ia haere tiàraa atu i te Atua ra na roto ia Ietu Metia. I roto i te Faaäuraa Mätamua, ua riro te mau tahuà èi ärai i rotopü i te Atua e te nünaa. Tera rä, na roto i te Faaäuraa Âpï, ua riro mai o Ietu èi ärai, ma te höroà ia tätou i te raveà e tià ai ia tätou ia haere i mua i te Atua.

2- Faaòreraa hara: E tupu te faaòreraa hara na roto anaè i te Faaäuraa Âpï. Ua püpü o Ietu i to Na iho toto èi tutia no te faaòreraa o ta tätou mau hara, ei faatupuraa i te mau parau tohu a te Faaäuraa Mätamua.

3- Te auraa piri roa e te Atua : Te Faaäuraa Âpï o te hoê atoà ia auraa piri roa i rotopü i te Atua e to na nünaa. Ua niuhia te reira i nià i te here o te Atua e ua täaihia i te mau parau tapu e te mau hopoià i na pae e piti.

4- Te fäfauraa mure òre : Ua faataahia te Faaäuraa Âpï mai te hoê fäfauraa mure òre. Èita te reira e monohia e aore rä, e faaòrehia, taa-ê atu i te Faaäuraa Mätamua.

 Te Faaäuraa Âpï o te fäfauraa ia a te Atua no nià i te hoê auraa âpï e to Na nünaa, tei niuhia i nià i te tutia o Ietu Metia no te faaòreraa hara. E höroà mai te reira i te haafatataraa atu i te Atua e te hoê auraa hohonu atu ä i te parau no Ietu Metia.

Märeto 14, 25 E parau atu vau ia òutou: e òre mau vau e inu faahou i to roto i te vine, e tae noa atu i te mahana e inu ai au i te mea hou i te Pätireia o te Atua ra.

Te faaìte nei te Märeto pene 14 i te mau ìrava 12 e tae i te ìrava 26 i te mau òhipa i tupu i te Tämaaraa Hopeà, o te hoê ia taime faufaa roa i roto i te Faaäuraa Âpï. E haamata teie tuhaa na roto i te faaineineraa no te Pata, te hoê ôroà àti Iuta o te haamanaò i te faaora-raa-hia o te mau ati Ìteraèra i te faatîtîraa i Àifiti. Ua ani te mau pipi ia Ietu ihea rätou e faaineine ai i te ôroà Pata, e ua höroà atu ra o ia i te mau faaueraa faataa-maitaì–hia. I te tämaaraa, ua faaìte o Ietu e e hoo te hoê o ta na mau pipi ia na. E faatupu te reira i te ahoaho rahi i rotopü i te mau pipi, ma te uiui e oia mau anei e riro anei au èi taata haavare. I muri iho ua faaìte o Iesu i te òhipa e faaìte i te taata haavare, O oia te hoê i roto i te tino àhuru mä piti rä, na na e vävähi i te pane i roto i te àmuraa maa na ù ra ia au i te faaìteraa a Märeto i te pene 14 i te ìrava 20 No te tino àhuru mä piti na, o te taata e uhi âpipiti to mäua rima i roto i te âuà nei. I muri iho, e haamau o Ietu i te Àmuraa maa ahiahi a te Fatu, aore ra te Eufari, na roto i te tufaraa i te pane e te uaina na ta na mau pipi. Ua parau oia, A rave, o ta ù tino teie... O to ù ia toto, te toto no te faaäuraa Âpï, i haamaniihia no te taata e rave rahi i te faaìteraa Märeto i te pene 14 i te mau ìrava 22 e tae i te ìrava 24. Te faahiti-noa-hia nei ä teie mau parau i teie mahana i roto i te mau ôroà no te Àmuraa Maa ahiahi a te Fatu i roto i te mau nünaa Maru Metia e rave rahi. No nià i te faaòhiparaa e tae roa mai i teie mahana, e rave rahi mau faahopeàraa faufaa to teie mau ìrava. A tahi, te haapäpü ra te reira i te faufaaraa o te vaamataèinaa e te tufaraa i te maa i roto i te faaroo Maru Metia. A piti, te faamanaò mai ra te reira ia tätou i te haavare-raa-hia o Ietu e te hoê o to na mau fetii, te hoê tumu parau o te turaì ia tätou ia fëruri i nià i te tiàturi e te haavare i roto i to tätou iho oraraa. I te pae hopeà, te haamanaò mai nei te faanahoraa o te Amuraa Maa a te Fatu ia tätou i te tutia a Ietu e i te faufaa no te haamanaòraa i teie tutia i roto i to tätou oraraa faaroo. Te ôroà moà, tei parau-atoà-hia te ôroà eufari, o te hoê ia ôroà tumu i roto i te faaroo Maru Metia. Te auraa o te taò " hiò ", oia hoì ia, " mauruüru ". Teie te tahi mau manaò faufaa no nià i to na auraa no te mau Maru Metia : Haamanaòraa i te Amuraa maa ahiahi hopeà: E haamanaòraa te Eufari i te Àmuraa maa ahiahi hopeà, i reira to Ietu tufaraa i te pane e te uaina i ta na mau pipi, ma te parau e: "O ta ù tino teie..., o to ù ia toto teie..., o to ù ia toto. Te vairaa mau o te Metia, no te mau Maru Metia e rave rahi, te mau Tatorita ihoä rä, te faariro-raa-hia ra te Eufari mai te vairaa mau e te täatoà o te Metia. Ua riro te pane e te uaina i haamoàhia èi tino e èi toto no te Metia. Hoêraa e te Metia : Na roto i te färiiraa i te èvaneria, te tiàturi nei te mau maru metia e ua hoê rätou e o Ietu Metia. Te hoêraa i te feiä faaroo: E hoê te Eufari i te huiraatira o te feia faaroo. Na roto i te ôpereraa i te pane e te uaina, te faaìte nei te mau Maru Metia i to rätou hoêraa èi tino no te Metia, te Ètärëtia. Te püpüraa te tutia a te Metia: Te faariro nei vëtahi i te Eufari mai te hoê faataheraa toto òre o te tutia o te Metia no te faaora i te taata. Te faaàmuraa pae varua : E mea pinepine te taata i te parauhia e, " te pane ora o te èà ", o te faaàmu i te mau Teretetiano i roto i to rätou tere i te pae varua. Mea faufaa ia täpaò e te marämarama e te faaòhiparaa a te Eufari e täui ia au i te mau parau tütuu taa-ê a te mau Maru Metia. I roto i te Eufari, e auraa hohonu e te täipe to te uaina no te mau Maru Metia : Te toto o te Metia : E faaòhipahia te uaina no te faataipe i te toto o te Metia. I te Tämaaraa Hopeà, ua rave o Ietu i te uaina e ua parau atu ra i ta na mau pipi, " O to ù ia toto, te toto no te faaäuraa Âpï, i haamaniihia no te mau taata e rave rahi i te faaìteraa a Märeto i te pene 14 i te ìrava 24 Te tutia a te Metia : E faahohoàraa te uaina i te tutia o Iesu i nià i te tätauro. E täpaò te reira no te toto o to Na tutia tei täati i te fafauraa âpï. Te ôroà àmuraa maa mure òre: Te faataipe atoà ra te uaina i te uaina âpï o te àmuraa maa mure òre, ta Ietu i haere mai e faaìte e e àvari. Te òaòa e te òaòa: Mea pinepine te uaina i te riro èi uaina

Manaò turu.

-Taramo 116, 12 E aha rä ta ù ia hopoi atu na te Fatu, i te mau hämani maitaì no na ia ù nei?  

-Ètoto 24, 7 Ua rave aè ra o ia i te puta faufaa ra, ua taiò iho ra ia faaroo mai te mau taata ra; ua nä ô mai ra rätou, Te mau parau atoà a te Fatu i parau mai ra, na mätou ia e rave, e e faaroo.

-Hepera 9, 14 A tae ai hoì i te toto o te Metia ra, o tei püpü ia na iho mä te ìno òre i te Atua, i te turu o te Värua pohe òre ra, e rahi atu ia te mä o to òutou âau i te òhipa pohe, ia haamori òutou i te Atua ora ra.

-Märeto 14, 25 E parau atu vau ia òutou: e òre mau vau e inu faahou i to roto i te vine, e tae noa atu i te mahana e inu ai au i te mea hou i te Pätireia o te Atua ra.

Faaitoitoraa.

Taramo 116 ìrava 12: Te faaìte nei teie ìrava i te mauruüru rahi i te Atua no ta Na mau haamaitaìraa. I roto i ta òe parau, e hinaaro paha òe e fëruri e nafea teie mauruüru e faaìte ai ia na iho i roto i to òe oraraa i te mau mahana atoà. Nahea òutou ia faaìte i te mauruüru i te Atua ? Mea nafea te mau haamaitaìraa a te Atua i te haapütapüraa ia òutou iho.

Ètoto pene 24 ìrava 7 : Te faataa nei teie ìrava i te taime a färii ai te nünaa Ìteraèra i te fäfauraa i mua i te Atua. E hinaaro paha òutou e faataa i te faufaaraa o teie faufaa i roto i te àamu o Ìteraèra e e mea nahea te reira ia ìtehia i roto i ta òutou iho fäfauraa i te Atua. E aha te auraa no òutou ia haapaò maitaì i teie fäfauraa.

Hepera pene 9 ìrava 14 : Te parau nei teie ìrava no te tutia o te Metia e to na mana täui. E hinaaro paha òutou e fëruri i te auraa o teie tutia i roto i to òutou oraraa. Mea nafea te tutia o te Metia i te täuiraa i to òutou oraraa? E aha te faufaa o teie tutia no to òutou faaroo.

Märeto pene 14 ìrava 25 : Te faahiti nei teie ìrava i te Tämaaraa Hopeà a Ietu e ta na mau pipi. Faataa mai i te faufaaraa o teie maa e e aha te auraa no òutou èi taata faaroo. E nafea te Àmuraa maa ahiahi hopeà e òhipa ai i nià i to òutou marämarama no nià i te hoêraa e te âmuiraa maru metia.

A haamanaò, te tätararaa Pîpîria, o te hoê ia manaò no na iho no nià i te ìrava. E mea faufaa ia pure e ia ani i te Atua ia ärataì ia òutou i roto i to òutou marämarama.  Oia atoà òutou e hiòpoà i te tahi atu mau tätararaa a te Pîpîria no te ìte i te tahi atu mau manaò.

 

Pehepehe

Àmuraa ahiahi.

I roto i te piha i nià, ua faaineinehia te hoê tämaaraa,

Ua haamoàhia te pane e te uaina na roto ia Ietu.

Na ô mai ra o Ia ma te here, A rave, o to ù tino te na.

Te fatata mai ra te hora, te fatata mai ra te taime.

 

E manii te uaina, e vähihia te âuà,

To ù toto no te fäfauraa, o te hoê ia fäfauraa tei faahoì-faahou-hia mai.

Ua faaroo te mau pipi, ma te âau teimaha,

Te fätata mai ra anei te òto, te ìte ra anei rätou i teie hopoià teimaha.

 

Te himene nei rätou i te mau himene, ua topa te pö,

Ua haere rätou i te Mouà Òriveta.

E taime no te hau, no te puai,

I roto i te puta a Märeto, ua nänaòhia e a muri noa atu.

 

Ua riro teie tämaaraa, èi haamanaòraa nehenehe roa,

I roto i to tätou âau e to tätou fëruriraa, e faaâpï-noa-hia te reira.

Te haamanaò nei tätou i teie mahana, teie here rahi,

E i roto i te pane e te uaina, e ìte tätou i to Na rima.

 

Teraì òr. Faatura.

  

 

Mätaio 28.16-20. Âpooraa Rahi.

 

Tāpati 26 Aunuunu/Më 2024.

Âpooraa Rahi.

Mau taiòraa.

Taramo 33

1 E ao to te taata, aore e faaäu i to na haereà i te aò a te paieti-òre, aore i taahi i te èà o te feiä rave hara ra, e aore hoì i pärahi i te pärahiraa o te feiä tähitohito ra.

2 O tei hinaaro rä i te ture a te Fatu, e tei ta na ture to na manaòraa i te ruì e te ao.

3 E au o ia i te räau i tänuhia i te hiti ânävai ra: o tei hotu i to na ra tau mau, e o tei òre roa i mäheahea to na rau. Oia atoà o tä na atoà e rave ra, te maitaì ra ia.

4 E ère mai te reira te feiä paieti-òre ra: e au ia i te ota e puehu noa i te mataì ra.

5 E òre e mau ai te paieti-òre i te haaväraa, e te rave hara i te âmuiraa o te parau-tià ra.

6 Te au mai ra hoì te Fatu i te haereà o te parau-tià ra, âreà te haereà o te feiä paieti-òre ra, o te pohe ia.

Teuteronomi 4.32-40

 Te mäìtiraa.  

32 E uì noa na hoì òe i tei a mütaa iho ra mau mahana, hou iho nei òe ra, mai te mahana mai ä i hämani ai te Atua i te taata i nià i te fenua nei ra, e mai te tahi pae raì e tae noa atu i te tahi pae raì ra, i te tupuraa i te hoê mea rahi mai teie nei, e mai te reira hoì i te faaroo-noa-raa i te roo ra,

33 i te taata hoì i te faarooraa rätou i te reo o te Atua i te parauraa mai i röpü i te auahi a ora ai ra, mai ta òe hoì i faaroo ra?

34 E ua tii änei te Atua e ua rave mai i te nünaa atoà mai rotopü mai i te tahi fenua ê, mä te pohe i te tuuraa atu, e te täpaò, e te piri, e te tamaì; mä te rima püai, e te rima faatoro-hua-hia; e te mau mea mataù rahi, mai ta to òutou Atua ta te Fatu i rave ia òutou ra i Àifiti, i mua i to òutou mata na?

35 Ia ìte hoì òe e, o te Fatu anaè ra te Atua; e aita atu, o ia anaè ra, i ìte ai òe.

36 Ua faaìte mai o ia ia òe i to na reo mai nià mai i te raì ra, ei haapii mai ia òe ra; e ua faaìte mai o ia ia òe i ta na auahi rahi i nià i te fenua nei; e ua faaroo hoì òe i ta na parau mai roto mai i taua auahi ra.

37 E no te mea i aroha o ia i to hui-metua na, ua rave iho nei o ia i to rätou huaai i muri aè ia rätou ra; e ua arataì mai o ia ia òe i räpae i mua i to na iho mata i to na ra mana rahi püai, mai Àifiti mai ra;

38 ia tïahi ê atu o ia i te mau fenua rarahi, e te püai rahi to rätou i to òe i mua ia òe ra, e ia arataì o ia ia òe i nià iho i to rätou fenua , e ia höroà mai o ia i to rätou fenua no òe ei pärahiraa, mai tei teie nei mahana.

39 E tënä na, e haamanaò maitaì na to âau, ia ìte òe i teie nei mahana, e o te Fatu anaè ra te Atua, i nià i te raì, e i raro atoà i te fenua nei, aita atu e Atua,

40 e teie nei, e haapaò òe i ta na mau haapaòraa, e ta na mau ture, ta ù e parau atu ia òe i teie nei mahana, ia maitaì hoì òe, e to tamarii atoà i muri aè ia òe ra, ia haamaorohia to òe na puè mahana i nià i te fenua ta to Atua ta te Fatu e höroà mai no òe, no òe roa atu.

 Röma 8.14-17.

14 O te feiä atoà hoì i ärataìhia e te Värua o te Atua ra, e tamarii anaè ia rätou na te Atua.

15 E ère hoì i te värua tävini tei noaa ia òutou ia mataù faahou; o te Värua faatamarii rä tei noaa ia òutou, i parau ai hoì tätou: «E Àpa, e ta ù Metua.»

16 O te Värua iho hoì, e to tätou atoà nei värua, o tei faaìte ia e, e tamarii tätou na te Atua.

17 E tamarii ra, e feiä tufaa ia; e feiä tufaa i te Atua ra, e feiä tufaa tätou e te Metia; te pohe âpipiti nei hoì tätou e o ia atoà, ia haamaitaì-âpipiti-hia tätou e o ia atoà hoì.

Mätaio 28.16-20.

To tei Tiàfaahou tonoraa i ta na mau pipi

16 Âreà nä pipi tino àhuru mä hoê ra, haere atu ra ia rätou i Tarirea, i te mouà ta Ietu i faaue ia rätou e haere i reira.

17 E ia ìte rätou ia na, ua tähopu atu ra; i feâa noa na rä te tahi pae.

18 Ua haafätata mai ra Ietu ia rätou, nä ô mai ra: «Te mau mana atoà i nià i te raì e i nià i te fenua nei, ua püpühia mai ia ia ù.

19 No reira, e haere òutou e faariro i te mau nünaa atoà èi pipi, a päpetito atu ai ia rätou i roto i te iòa o te Metua, e o te Tamaiti, e o te Värua Maitaì;

20 mä te haapii atu ia rätou i te haapaò i te mau mea atoà ta ù i faaue atu ia òutou. E inaha, tei ia òutou na vau, i te mau mahana atoà e tae noa atu i te hopeà o teie nei ao/te tau.»

Heuraa Manaò.

Taramo 33, 1 E ao to te taata, aore e faaäu i to na haereà i te aò a te paieti-òre, aore i taahi i te èà o te feiä rave hara ra, e aore hoì i pärahi i te pärahiraa o te feiä tähitohito ra.

E pehepehe teie  Taramo 33 o te faaìte ra i te ârueraa e te tiàturiraa i te Atua. Teie te tahi mau manaò faufaa te tià ia haamanaòhia: Te òaòaraa i te feiä parau-tià ia au i te ìrava 1: Te tïtau manihini ra te päpaì taramo i te feiä parau-tià o te âau ia òaòa i te Fatu. E täno te ârueraa no te feiä e haere ma te parau-tià. Te parau a te Fatu i te na ìrava 4 e te 5: E mea tià e e mea haapaò i te parau a te Atua. E ravehia ta na mau òhipa atoà ma te haapaò maitaì, e e faaî to na maitaì i te fenua. I te Rähuraa e te Mana Arii  i te mau ìrava 6 e tae i te ìrava 9 : Ua rähu te Atua i te raì e te fenua na roto i ta na Parau Mana ua tupu te mau mea ora atoà. Te faatere nei o Ia i te mau mea o te aru e i te mau nünaa e tae noa atu i te hopeà o te mau fenua. E vai noa to na hinaaro, E ao to te nünaa i haapaòhia e te Fatu i te Atua rä rätou ìrava 12 : E ao to te nünaa mäìtihia e te Atua. E hopoi mai te tiàturiraa i te Atua i te pänoonoo òre e reo mäòhi teie e taata teòteò òre e te ora. Tiàturiraa i te Fatu ia au i teie mau ìrava 20 e tae i te 22 : E tiàturi to tätou värua i te Atua, i ta tatou tauturu e to tätou paruru. E tuu tätou i to tätou òaòa i roto i to na iòa moà te manaò mai ra te Taramo 33 ia tätou ia ârue i te Atua, ia tiàturi i ta Na parau e ia ìte i to tätou teòteò òre e aore pänoonoo òre i roto i te Atua Nui Tumu Tahi. Te na ô ra te Taramo 33 i te ìrava 11 e, E vai ä te aò a Te Vai Nei Au o Vau e Vai Nei e a muri noa atu, i te mau ôpuaraa a to na ra âau mai tera uì e tae noa atu i tera uì. Te haapäpü ra teie ìrava i te mana arii e te haapaò maitaì o te Atua. Teie te tahi mau manaò faufaa: Te aòraa a Iehova: E faanahoraa mure òre e te àueue òre ta te Atua. E mea maitaì roa ta Na mau faaotiraa e ta Na mau ôpuaraa. Mai tera ui i tera ui: E parare te haapaò maitaì o te Atua na roto i te mau tau atoà i te mea e Mana tuatau ta Na Parau-tià. E faatupu oia i ta na mau parau fäfau e e tiaì tämau oia i to na nunaa i te Aroha e te Here ôtià òre. E òre te reira e äramoinahia mai teie mau ìrava e haapäpü nei ia tätou e e tiàturihia te Atua e e mea tià e e mea maitaì ta Na mau ôpuaraa i te mau taime atoà. Te na ô ra te ìrava 12 e : E ao to te nunaa, o to rätou Atua o te Fatu ia, E ao to te taata ta na i mäìti no to na ra àià. Te haapäpü ra teie ìrava i te mana arii o te Atua e to Na haapaò maitaì i to Na nünaa. E ao to te nunaa: Te faaìte ra i te haamaitaìraa a te hoê nünaa o te farii ra i te Atua èi Fatu èi Arii no na. E faatupu te reira te vairaa mai o te Atua i roto i te oaoa e te ruperupe. Te nünaa ta na i mäìti no ta na tufaa: Ua mäìti te Atua ia Ìteraèra èi nünaa mäìtihia no na, e täno atoà rä teie mau ìrava no te feiä atoà e tiàturi ia na. Te auraa o te riroraa èi tufaa na te Atua, o te riroraa ia i raro aè i ta Na pärururaa e ta Na färii maitaìraa i te mau nünaa atoà o teie ao. Tei roto te haamaitaìraa mau i to tätou auraa e te Atua, e e hopoi mai to tätou tiàturiraa ia Na i te hau e te pärururaa. Te ârueraa e te mauruüru: A haamätau i te ârue i te Atua no ta Na mau haamaitaìraa. A haamauruüru no te mau haamaitaìraa ta tätou e farii nei i te mau mahana atoà, noa atu te rahi e te naìnaì. A tiàturi i te Atua: A tiàturi i te Atua noa atu te mau mea e haafifi ra te tupu maitaìraa o te oraraa. Eiaha teie mau huru tupuraa òhipa e haaparuparu i to tätou faaroo, e mea maitaì roa te  mau ôpuaraa a te Atua, e te tiaì nei o Ia ia tätou. Te färiiraa i to Na Mana arii: Te färiiraa e o te Atua te faatere i to tätou oraraa. A ìmi i to Na hinaaro i roto i ta tätou mau faaotiraa e ta tätou mau òhipa. Ia riro èi haamaitaìraa ia tupu te ora mai te hihi o te mahana, mai te töriri ua e koringiringi nei, mai te maitaì pïhauhau nei. A haamaitaì ai te Atua i to na nünaa, a ìmi ia riro èi haamaitaìraa no te feiä e haaàti ra ia tätou. A faaìte i te aumihi, te horoà maitaì, e te here i te mau taeaè, e te mau tuahine. A taiò e a fëruri hohonu i nià i te Parau a te Atua: A rave i te taime no te taiò i te Pîpîria e no te fëruriraa i te mau haapiiraa e vai ra i roto, e ta na faatororaa i te fare Atua. A faaòhipa i teie mau parau mau i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà. E tïtau te oraraa ia au i te mau faaueraa tumu ia àtuàtu i te hoê täaihonoraa hohonu e te Atua, te tiàturiraa ia Na, e te riroraa èi haamaitaìraa i te taata atoà. No te faahohonu i to tätou faaroo i te Atua, teie te tahi mau manaò tauturu : A färii i te manaò päpü : Ia ìte mai tätou e, te faaroo, e ère ia i te färiiraa i te mau pähonoraa atoà. E tauturu te tiàturiraa i te Atua noa atu te päpü òre ia tätou ia faahohonu atu ä i to tätou auraa i te Atua Nui Tumu Tahi. Te huru pae varua : A ìmi i te mau taime e tuàti ai tätou i te Atua na roto i te fëruri-maite-raa, te faanaho-maite-raa, e te pure. Ia fänaò tätou i te ärataìraa a te Atua, ta na turu, ta na tauturu, ta na aòraa, e ta na faaitoitoraa, e nehenehe tätou e marämarama maitaì ia Na e e mauruüru i to Na mana hope e to na paari. E tuuhia i muri aè i te faaòreraa hara. E ärataì te faaòreraa hara i te îraa o te haamaitaìraa, e te faaìte mai ia tätou, na roto i te faatupuraa i te reira, i te hopeàraa o te faaoraraa. Te anihia ra te feiä âau parau-tià ia òaòa ; ua ìtehia te huru o te Fatu, ta na parau, e ta na mau òhipa, e ua î te fenua nei i to na maitaì. O o Ia tei Rähu i te mau mea atoà ra, o Ia tei Rahu Ia mataù te mau fenua atoà nei ia na. Ua faaòre oia i te mau ôpuaraa e te mau aò a te taata, àreà ta na aò ra, e vai ia e a muri noa atu. E ao to te nünaa i tuu mai i te Fatu no to na ra Atua. Te nunaa ta na i mäìti no to na ra àià. Te hiò mai nei Iehova mai te raì mai i nià i te mau tamarii a te taata nei e te mau tamaiti, e te mau tamahine a te taata nei, Tei nià rä to na mata i te feiä e mataù ia na e o te tiaì nei i to na maitaì. Ua tuuhia te hopeàraa hanahana o te òhipa a te Fatu i mua i te faaroo o te toeà e ua faahanahanahia mai te mea ra e, ua tae aèna mai te reira i roto i to na taatoàraa; Te faaìte mai ra na ìrava hopeà e toru i te tiàturiraa ta te reira i faatupu i roto i te âau o te feiä haapaò maitaì.

Teuteronomi 4, 38 ia tïahi ê atu o ia i te mau fenua rarahi, e te püai rahi to rätou i to òe i mua ia òe ra, e ia arataì o ia ia òe i nià iho i to rätou fenua , e ia höroà mai o ia i to rätou fenua no òe èi pärahiraa, mai tei teie nei mahana.

Te ani mai nei te Teuteronomi pene 4 i te mau ìrava 32 e tae ìte ìrava 40 ia tätou ia fëruri i te mau haapiiraa no mütaa iho ra e ia faaòhipa i te reira i roto i to tätou oraraa i teie mahana. Teie te tahi mau manaò faufaa: Uiraa i mua ra : Te faaitoito nei o Mote i te nunaa Ìteraèra ia haamanaò i te mau òhipa i tupu i mütaa iho ra, mai te hämaniraa o te taata e tae roa atu i to rätou faaoraraahia mai Àifiti mai. Te faaìte ra teie mau tupuraa i te mau faaueraa tumu tämau o te ärataì noa ra ia tätou i teie mahana. Te maitaì taa-ê o te Atua: Te faaìte ra te mau mahana i maìri aè nei i te here e te mau òhipa temeio a te Atua i nià i to Na nünaa. E tià ia tätou ia haamanaò i to na haapaò maitaì e to na mana. Te haapaò e te here : I te mau mahana i maìri e ärataì ia tätou i te haapaò e i te here i te Atua. E mea tià ia tätou ia faaòhipa i teie mau parau tumu i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà. Te faaitoito mai nei te mau poroì a te Teuteronomi i te pene 4 i te mau ìrava 32 e tae i te ìrava 40 ia tätou ia haapii mai roto mai i te mau òhipa tei tupu i mütaa iho ra, ia tiàturi i te Atua, e ia ora mai te au i ta Na mau faaueraa no te òaòa no tätou iho e no ta tätou mau huaai i teie nei, te tià noa ra o Mote, o tei haamata i te mau haamaitaìraa o te àamu na mua atu, èi auraa parau, i nià i te mau mouà teitei o te ànotau rahi, e te hiò ra oia i muri i te mëtëpara o te oraraa, ma te fänaò i te mau haamaitaìraa atoà o te paari e te àravihi. No reira, mea teiaha ta na mau parau atoà, e mea tià ta na mau faaotiraa atoà, e e au i ta na mau faaueraa atoà te värua o tei faauru i te arii e nehenehe ai e haamaitaìhia. Te mea tumu ta na e tiàoro nei no te haapaò a muri aè, maori rä, te mau taata itoito atoà tei pee ia Paara, e atua òtiòtihia ua haamouhia ia ; tera rä, te feiä atoà tei haapaò päpü i te fäfauraa a te Atua, ua ora ia rätou e tae roa mai i teie mahana. E mea päpü maitaì e, teie te hoê ärataìraa taa-ê ; mai te haamataraa mai ä, ua marämarama te Atua i te mau haamaitaìraa e te mau àti o te fäfauraa. E aha ia te haapiiraa no Ìteraèra e no te Ètärëtia Teretetiano ; Auë ia fare haapiiraa riàrià mau no te mätahiti o te mau taata faaroo òre. No nià i te aro e te hanahana o te Atua e pärahi ra i Ìteraèra; Na roto i te viivii òre o ta na mau haapiiraa e te hanahana o te täviniraa i roto i te mau ôroà, e amo oia i te mau hopoià o te âau mehara e te haapaò maitaì. E mea puai roa atu ä teie manaò, ia faaòhipahia te reira i nià i te Ètärëtia Teretetiano. No te mea ua paraparau mai te Atua, tei paraparau i te mau metua o te ata, te mau metua o te fenua e na roto i te mau perofeta, ia tätou i teie mau mahana nei, mata e mata, ua täpoìhia te Tämaïti i te tino taata nei. Ua hämani o Ia ia tätou èi mau tämaïti e ei mau tamahine na Na, e ua pii o Ia ia tätou ia pärahi i te mau vahi i te reira i te raì ra i roto i te Metia ia Ietu. E mata na tätou i te rave i te reira i nià ia tätou iho e i ta tätou mau tamarii no te püpü i to tätou âau e to tätou oraraa täatoà i te hoê tutia mauruüru, oia hoì, i To na hanahana. Te tumu rahi o te reo puai e te maere o teie pene, o te hoê ia faaäraraa päpü no nià i te haamoriraa ìtoro; te hoê faaäraraa o te tià ia faahiti-pinepine-hia ; no te mau tahuà haamori ìtoro, o te faaòhipa i te mau mahana atoà i te mau hape o te tiàturiraa niu òre, e o te püpü i te paieti o ta rätou mau fata no te nahoà taata i te pae tino, ua tïtauhia te hoê patu paari no te täpeà i te pape. E ua ìte maitaì te ao Marü Metia i te mau märei ta te mau ènemi i faaineine, ia au i teie huru hiòraa, e tuu ra i to rätou àvae. E aha, e pinepine anei hoê aore ra e piti tautani taata i te faaroo i to tätou reo? E pohe òre anei to rätou paatoà? E taata täpiri anei, e tamarii, e e auraa anei to teie mau taata atoà i te fare nei? Tei roto anei tätou paatoà i te fifi ia moè te rämepa, te ahi o te èvaneria na roto i te täivaraa i te mau mea faufaa o te faaroo Marü Metia e i te värua o ta tätou haapaòraa faaroo ? E aha te mea e tià ia faauru i to tatou âau ; e aha te reo e tià ia faataa i to tätou mau vahi nohoraa; E hia rahiraa roimata o te tia ia pîpîhia i ta tätou mau parau, ma te haapütapü i te nunaa no o mai i te Atua ra i te faufaaraa o ta tätou e aò ra. Tera rä, ia hiò tätou mai ia Mose, ua fatata tätou i te pohe, ua fatata roa te feiä moà i mua ra e te feiä moà tiàmä i te pee mai, e te hoê uì i muri mai, e tiàoro anaè tätou i te Atua i te taime hopeà. E rave na tätou i te faanaho i te raì e te fenua no te päpaì; e ora mai rätou ; e poro rätou i ta tätou mau aòraa i te hoê tau a muri aè, e e faaìte päpü rätou e e roohia te mau taata faaroo marü metia i te mau ati rahi aè i tei roohia i nià i te mau Ati Hepera i roto rätou i te täiva. Ua navaì te reira no te mau taata atoà ia mätaù. Ua parau te Atua, E tahoo vau i te mau huru fafauraa atoà. E parau teie  no te hoê taata o te faaruè i te haapiiraa tumu a te Atu Nui Tumu Tahi, te hoê tiàturiraa e aore rä, te hoê haapaòraa faaroo. No roto mai te reira i te taò ra e täiva, oia hoì, e ôrure hau e aore rä, e haavare. Oia hoì, te hoê taata täiva o te hoê ia taata o te rave i te hoê òhipa tei huri tua i te ture tumu a te Atua e ta na mau haapiiraa. Te täivaraa, o te faaruèraa ia i te hoê haapiiraa aore ra te hoê haapaòraa, aore ra te auraroraa i te mana e faahohoà ra i taua haapiiraa ra. I roto i teie hiòraa, ua riro te Teuteronomi pene 4 ìrava 38 èi haapäpüraa i te fafauraa a te Atua e horoà i te mau ati Ìteraèra i te fenua no Tanaana, noa atu e, e mea rahi aè e te puai te mau nünaa e ora ra i reira ia rätou. E haapäpüraa te reira e, tei pïhaì iho te Atua ia rätou e e faatupu o Ia i ta na mau fafauraa. E nehenehe atoà te reira e faarirohia mai te hoê piiraa no te faaroo e no te haapaò. Ua tïtau-manihini-hia te àti Ìteraèra ia haamanaò i te mea ta te Atua i rave no rätou e ia tiàturi ia Na no ànanahi. Ua aò-atoà-hia rätou ia haapaò i te mau faaueraa a te Atua èi pähonoraa i to Na maitaì e to Na haapaò maitaì. E au atoà teie parau no tätou i Mäòhi Nui nei, ia aupuru tätou ia Mäòhi Nui, i te fenua ta te Atua Nui Tumu Tahi i höroà no tätou, e ìteraa i te haapiiraa ta te fenua e haapii noa mai ra.

Röma 8, 15 E ère hoì i te värua tävini tei noaa ia òutou ia mataù faahou; o te Värua faatamarii rä tei noaa ia òutou, i parau ai hoì tätou: «E Àpa, e ta ù Metua.»

Roma i te pene 8 i te mau ìrava 14 e tae i te ìrava 17 o te hoê ia mau ìrava puai o te paraparau i to tätou auraa e te Atua èi mau tamarii na Na. Teie te hoê tatararaa i niuhia i nià i te mau tumu e rave rau: Roma pene 8 ìrava 14 : Te parau nei teie ìrava e, te feiä tei ärataìhia e te Värua o te Atua, e mau tamarii ia rätou na te Atua. E tämataraa teie no te paieti o te faaòhipa-òhie-hia. Mai te mea ua ìte tätou e ua ärataì ê atu te hoê mana no nià mai ia tätou i te mau hiaai viivii e te viivii o teie nei ao, o te òhipa ia a te Varua. Roma pene 8 ìrava 15 : O tätou o te tiàturi nei ia Ietu e mau tamarii anaè ia tätou na te Atua e e tià ia tätou ia faaòhipa i taua iòa ra o ta te mau tamarii anaè e nehenehe e faaòhipa, e te mau tamarii anaè ; E e tämata tätou i te faaòhipa i te reira i mua atoà i te aro o te Atua e i te parau atu ia na e: E Apa, e aore ra E Päìno e ta ù metua tane. Roma pene 8 ìrava 16 : Ua täui to tätou iho fëruriraa ia faafaìte i te Atua e ia ärataìhia i te èà e òre roa e moèhia ia tätou, te faaìte päpü nei to tätou iho fëruriraa e e mau tamarii tätou na te Atua ; e i reira atoà te värua iho o te Atua e faaìte päpü mai ai, e no reira e rahi atu ä to tätou ìteraa päpü. Roma pene 8 ìrava 17: Mai te mea e tamarii tätou, e feiä tufaa ia tätou ; e feiä tufaa i te Atua ra, e feia tufaa tätou e te Metia. Te auraa ra, e horoà ta tätou i te àià a te Atua i te Metia. I teie mahana, te haamanaò mai ra teie mau ìrava e te here ra e te haafaufaa ra te Atua ia tätou. Te faaitoito nei te reira ia tätou ia ora èi mau tamarii na te Atua, ma te ärataìhia e to Na ra Värua, e ia haamanaò e e feia tufaa tätou e te Metia no te faturaa àià a te Atua. E nehenehe te reira e horoà mai ia tätou i te tiàturi e te itoito i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà. Apa o te hoê ia parau no roto mai i te reo Aramea, oia hoì te reo tumu o Ietu. Ua faaòhipahia te reira i roto i te Pîpîria no te pii i te Atua te Metua. E taò here teie na te metua tane, e tuàti i to tätou metua tane no teie tau. Te faataa ra teie parau i te hoê taairaa piri roa e te piri roa i rotopü i te Tämaïti e te Metua. I roto i te Pîpîria, e parauhia ra te Metua o te Ao ra no te faahiti i te parau no te Atua, te Metua o te mau mea atoà. Mea faufaa roa teie manaò i roto i te mau Marü Metia e e tuhaa rahi te reira o te faaroo Marü Metia. I roto i te mau Èvaneria, ua faaòhipa o Ietu i te parau Metua i te Ao ra no te paraparau i to na Metua i te ao ra. Ua faahitihia te reira e toru taime : i roto i te pure a te Fatu (Mätaio 6:9), a pure ai Iesu no ta na faaìteraa (Märeto 14:36), e a pure ai oia i te Atua ia tauturu mai ia na (Mätaio 26:39). I roto i na tupuraa tätaìtahi, te faaìte ra te faaòhiparaa a Ietu i te Metua i te hoê täairaa piri roa e te piri roa e te Atua. No reira, te parau Apa o te hoê ia taò no roto mai i te reo Arama o te auraa ia o te parau Metua e ua faaòhipahia i roto i te Pîpîria no te faaìte i te hoê auraa piri roa e te here e te Atua. E ta tätou parauraa e Päìno Metua Here.

Mätaio 28, 19 No reira, e haere òutou e faariro i te mau nünaa atoà èi pipi, a päpetito atu ai ia rätou i roto i te iòa o te Metua, e o te Tamaiti, e o te Värua Maitaì;

Mataio pene 28 i te mau ìrava 16 e tae i te ìrava 20, tei pii-atoà-hia te Apooraa Rahi a te Metia tei Tiàfaahou, o te hoê ia tuhaa faufaa roa i roto i te Faaäuraa Âpï i reira o Ietu e horoà ai i te mau ärataìraa i ta na mau pipi i muri aè i to na tià-faahou-raa. Teie te hoê tatararaa i niuhia i nià i te mau manaò huru rau. Mataio pene 28 ìrava 16: Ua haere na pipi hoê àhuru e ma hoê i Tarirea, i te mouà ta Ietu i faaìte no rätou ra. Te faahohoà ra te reira i te mau pipi atoà, eiaha noa i te mau âpotetoro. Ua feâa te tahi pae, o te faahiti ra i te tahi atu mau ìte i tae mai. Mätaio pene 28 ìrava 17: Te feâa ra te manaò o te tahi mau pipi a ìte ai rätou ia Ietu tei tiàfaahou mai. E nehenehe te reira e tupu na roto i te maere mau e te hau aè i te huru mau no te tino o Ietu tei faatiàhia mai. Mataio pene 28 ìrava 18: E haere mai Ietu ia rätou ra e e parau ia rätou e ua färii o ia i te mau mana atoà i te raì ra e i te fenua nei. Mätaio pene 28 ìrava 19: Ua faaue o Iesu ia rätou ia faariro i te mau fenua atoà èi pipi, a päpetito atu ai ia rätou i roto i te iòa o te Metua, te Tämaïti, e te Värua Moà. E auraa hohonu to te iòa i ô nei, oia hoì, te hoê oraraa mau e te mana. Mätaio pene 28 ìrava 20: Ua ani o Ietu ia rätou ia haapii i te mau pipi âpï ia haapaò i te mau mea atoà ta na i faaue mai. Ua fäfau o Ia e, e vai noa o Ia i pïhaì iho ia rätou i te mau mahana atoà, e tae noa atu i te hopeà o te ao nei. I teie mahana, e pinepine teie mau ìrava i te faarirohia èi tïtauraa i te mau Marü Metia atoà ia faaìte i to rätou faaroo e ia faariro i te taata èi pipi. E faahaamanaòraa te reira e, e ère te faaroo i te hoê noa òhipa na te taata iho, e tià rä ia faaìtehia i te mau taata atoà. Ua riro atoà te reira èi haapäpüraa e, tei pïhaì iho noa Ietu ia tätou, noa atu e, aita tätou e ìte tino nei ia Na. Te faaòhipa nei te mau ètärëtia i te Âpooraa Rahi na roto i te mau raveà e rave rahi i teie mahana: Te pororaa i te èvaneria : E haamata te mau ètärëtia na roto i te pororaa i te èvaneria ma te marämarama i roto i te mau täviniraa atoà. Haapii i te haapaò : Te haapii nei rätou i te taata ia haapaò i te mau mea atoà ta Ietu i faaue mai. E faaueraa te Faaueraa Rahi e faariro i te taata èi pipi na Ietu, te feiä e pee ia na, e pee ia na, e e auraro ia na. A faaineine i te mau mero atoà no te pororaa èvaneria: E haapii e e faaitoito te mau ètärëtia i to rätou mau mero atoà i roto i te pororaa èvaneria. E faanaho rätou i te mau piha haapiiraa no te haapiiraa Täpati o te haapii i te pororaa èvaneria e o te haamatara i te mau materia haapiiraa. Te pureraa no te feiä e ère i ta tätou haapaòraa: E pure tämau te mau mero o te Ètärëtia no te mau tautooraa a te Atua. Te mau âpitiraa e te mau veà tono no te tahi atu mau fenua: Te ìmi nei te mau ètärëtia i te mau raveà no te âpiti atu i te mau veà tono no te tahi atu mau fenua. Te mau òhipa rave tämau : Te pure nei te mau Ètärëtia ia faatià mai te Atua i te mau mero no te hopoi i te èvaneria i te tahi atu mau fenua. E nehenehe teie mau peu e täui ia au i te huru o te mau ètärëtia tätaìtahi, tera rä, te faaìte ra te reira i te ôpuaraa tumu a te Apooraa Rahi: te faariroraa i te mau nünaa atoà èi pipi. Tei roto i te Mataio pene 28 i te mau ìrava 19 e te ìrava 20 te mea tei parauhia te Apooraa Rahi : E haere òutou e faariro i te mau fenua atoà èi pipi, a päpetito atu ai ia rätou i roto i te iòa o te Metua, e no te Tämaïti, e no te Värua Maitaì, e ia haapii atu ia rätou i te rave i te mau mea atoà ta ù i parau atu ia òutou na. Ua horoà o Iesu i teie faaueraa i te mau âpotetoro na mua ïti noa aè i to na revaraa i nià i te raì e ua haapäpü o Ia i ta na e tïtau ra ia rätou e to rätou mau mono i to na moèraa. E mea faahiahia i te mea e, i roto i te päpaìraa herëni tumu, te faaueraa hoê roa faariroraa ia i te taata èi pipi. Te faaueraa rahi, o te faariroraa ia i te taata èi pipi a rätere ai tätou na te ao nei e a rave ai tätou i ta tätou mau òhipa o te mau mahana atoà. Mea nafea ia? Na roto ia i te päpetitoraa ia rätou e te haapiiraa ia rätou i te mau mea atoà ta Ietu i faaue. Teie te faaueraa a te Ture Rahi, a faariro i te taata èi pipi. Haere, haapii, päpetito, o te mau raveà ia e haapaò ai tätou i teie mau faaueraa. E rave rahi o te faariro nei i te Òhipa pene 1 ìrava 8 èi tuhaa atoà no te Apooraa Rahi : E noaa rä to òutou mana i te Värua Maitaì ia haere mai i nià iho ia òutou, e èi ìte hoì òutou no ù i Ierutarëma nei e Iutea atoà hoì e àti noa aè, e Tämaria, e tae noa atu i te mau hopeà o te fenua ra. E tupu te Òhipa Rahi na roto i te Mana o te Värua Moà. E tià ia tätou ia riro èi mau ìte no te Metia e ia faatupu i te faaueraa rahi i roto i to tätou mau oire, i roto i to tätou mau hau e i to tätou mau fenua, e i te mau vahi atoà ta te Atua e tono ia tätou e tae roa atu i te hopeà o te mau fenua nei.

Mau ìrava Turu.

-Taramo 33, 1 E ao to te taata, aore e faaäu i to na haereà i te aò a te paieti-òre, aore i taahi i te èà o te feiä rave hara ra, e aore hoì i pärahi i te pärahiraa o te feiä tähitohito ra.

-Teuteronomi 4, 38 ia tïahi ê atu o ia i te mau fenua rarahi, e te püai rahi to rätou i to òe i mua ia òe ra, e ia arataì o ia ia òe i nià iho i to rätou fenua , e ia höroà mai o ia i to rätou fenua no òe ei pärahiraa, mai tei teie nei mahana.

-Röma 8, 15 E ère hoì i te värua tävini tei noaa ia òutou ia mataù faahou; o te Värua faatamarii rä tei noaa ia òutou, i parau ai hoì tätou: «E Àpa, e ta ù Metua.»

-Mätaio 28, 19 No reira, e haere òutou e faariro i te mau nünaa atoà èi pipi, a päpetito atu ai ia rätou i roto i te iòa o te Metua, e o te Tamaiti, e o te Värua Maitaì;

Faaitoitoraa.

Taramo 33:1: A òaòa i te Atua Nui Tumu Tahi, òutou te feiä parau-tià. E täno te ârueraa no te mau taata parau-tià. Te äni manihini nei teie ìrava i te feiä parau-tià ia òaòa i te Fatu. Te haapäpü nei o ia i te faufaa o te ârueraa e te òaòa i roto i te oraraa pae värua. I teie mahana, te faahaamanaò mai ra te reira e noa atu e aha te huru tupuraa, e nehenehe noa tätou e ìte i te òaòa e te mauruüru i te Atua, ia mau tütüaau i te Parau-tià, ma te hirahira òre.

Teuteronomi 4:38 : Te parau nei teie ìrava no nià i te Atua i te tïtauraa i te mau nunaa rahi aè e te puai aè ia fatu i to rätou fenua. Te faahohoà ra te reira i te mana o te Atua e to na haapaò maitaì i ta Na mau parau fäfau. I teie mahana, te haamanaò mai ra te reira e mea puai aè te Atua i te mau fifi atoà ta tätou e nehenehe e färerei.

Roma 8:15: No te mea aita i noaa ia òutou te värua no te faatîtîraa, ia hoì atu òutou i roto i te mätaù ; ua färii rä òutou i te Värua o te Faaàmuraa, na roto hoì i te reira mätou i pii atu ai e, E te Fatu Papa. Te parau nei teie ìrava no nià i to tätou auraa piri i te here e te Atua na roto i te Värua Moà. I teie mahana, te faahaamanaò mai ra te reira e e ère tätou i te tîtî no te mätaù, e tamarii rä tatou na te Atua.

Mätaio 28:19: E haere òutou e faariro i te mau fenua atoà èi pipi, a päpetito atu ai ia rätou i roto i te iòa o te Metua, e no te Tämaïti, e no te Värua Maitaì. Teie ìrava, tei parauhia te Âpooraa Rahi, o te hoê ia piiraa ia faaìte i te èvaneria i to te ao atoà nei. I teie mahana, te faahaamanaò mai ra te reira i ta tätou òhipa èi Märu Metia ia faaìte i te here o te Atua i te taata atoà ta tätou e färerei.

Te faahaamanaò mai ra teie mau ìrava ia tätou i te òaòa ia ârue i te Atua, i te mana o te Atua i mua i te mau haafifiraa, to tätou täairaa ia î i te here e te Atua, e ta tätou hopoià e faaìte i te here o te Atua i to te ao nei. E mea faufaa te reira i teie mahana mai te tau a päpaì-mätamua-hia ai taua mau parau ra.

 

Pehepehe

Âpooraa Rahi.

 

I nià i te mouà, i roto i te pïhauhau,

E parau te Fatu ma te reo marü,

A fäno, e ta ù mau pipi, na nià i te moana,

A faaìte i to ù here i te feiä i pïhaì iho e i te mau vahi atea.

 

Päpetito ia rätou i te iòa o te Metua,

E no te Tämaïti, e no te Varua Moà,

A haapii ia rätou ia haapaò i ta ù mau faaueraa,

E no te haere i roto i te marämarama tei nià i to ù fëruriraa.

 

Eiaha e mataù i te pöuri, eiaha e feâa,

No te mea tei pïhaì iho vau ia òutou, i te mau mahana atoà, ma te feâa òre.

E tae noa atu i te hopeà o te tau,

Aita e hopeàraa to ù here ia òutou.

 

No reira, a haere, ma te itoito e te here,

E ia ìte mai òutou e, te hiò nei au mai nià mai.

O te ture rahi hoì teie,

E piiraa ia here, e òhipa no te here.

 

Teraì òr. Faatura.

 

E Mama.

 

Ia òe, e mama, tei horoà mai i te ora ia mätou,

O vai tei poihere mai ia tätou nei, tei here ia tätou, ma te parau òre,

Teie to òutou mahana, ta òutou ârearearaa nehenehe,

E te hinaaro nei mätou e faaìte atu ia òutou i to mätou mauruüru rahi ia òutou.

 

E mama, o òe to mätou mahana, to mätou fetià,

I roto i to mätou âau, te pärahi ra òutou i te hoê vahi arii.

E mea mure òre to òutou here,

E no reira, te parau atu nei mätou e, mauruüru.

 

Teie to òutou mahana, to òutou ôroà,

E te hinaaro nei mätou e faaìte atu ia òutou i to mätou mauruüru rahi ia òutou.

No te mau mea atoà ta òe i rave, no te mau mea atoà ta òe i faaherehere,

E mama, ua here mätou ia òe, hau atu i ta òe i ìte.

 

No reira, i teie mahana ôroà o te mau mama,

Te hinaaro nei mätou ia fänaò òutou i te taatoàraa o te òaòa i roto i te ao nui,

No te hoê metua vahine mai ia òe tei hau i te faufaa i te auro,

E e here noa ä mätou ia òe, faahou e faahou ä.

 

Teraì òr. Faatura.