Mätaio 28.16-20. Âpooraa Rahi.

 

Tāpati 26 Aunuunu/Më 2024.

Âpooraa Rahi.

Mau taiòraa.

Taramo 33

1 E ao to te taata, aore e faaäu i to na haereà i te aò a te paieti-òre, aore i taahi i te èà o te feiä rave hara ra, e aore hoì i pärahi i te pärahiraa o te feiä tähitohito ra.

2 O tei hinaaro rä i te ture a te Fatu, e tei ta na ture to na manaòraa i te ruì e te ao.

3 E au o ia i te räau i tänuhia i te hiti ânävai ra: o tei hotu i to na ra tau mau, e o tei òre roa i mäheahea to na rau. Oia atoà o tä na atoà e rave ra, te maitaì ra ia.

4 E ère mai te reira te feiä paieti-òre ra: e au ia i te ota e puehu noa i te mataì ra.

5 E òre e mau ai te paieti-òre i te haaväraa, e te rave hara i te âmuiraa o te parau-tià ra.

6 Te au mai ra hoì te Fatu i te haereà o te parau-tià ra, âreà te haereà o te feiä paieti-òre ra, o te pohe ia.

Teuteronomi 4.32-40

 Te mäìtiraa.  

32 E uì noa na hoì òe i tei a mütaa iho ra mau mahana, hou iho nei òe ra, mai te mahana mai ä i hämani ai te Atua i te taata i nià i te fenua nei ra, e mai te tahi pae raì e tae noa atu i te tahi pae raì ra, i te tupuraa i te hoê mea rahi mai teie nei, e mai te reira hoì i te faaroo-noa-raa i te roo ra,

33 i te taata hoì i te faarooraa rätou i te reo o te Atua i te parauraa mai i röpü i te auahi a ora ai ra, mai ta òe hoì i faaroo ra?

34 E ua tii änei te Atua e ua rave mai i te nünaa atoà mai rotopü mai i te tahi fenua ê, mä te pohe i te tuuraa atu, e te täpaò, e te piri, e te tamaì; mä te rima püai, e te rima faatoro-hua-hia; e te mau mea mataù rahi, mai ta to òutou Atua ta te Fatu i rave ia òutou ra i Àifiti, i mua i to òutou mata na?

35 Ia ìte hoì òe e, o te Fatu anaè ra te Atua; e aita atu, o ia anaè ra, i ìte ai òe.

36 Ua faaìte mai o ia ia òe i to na reo mai nià mai i te raì ra, ei haapii mai ia òe ra; e ua faaìte mai o ia ia òe i ta na auahi rahi i nià i te fenua nei; e ua faaroo hoì òe i ta na parau mai roto mai i taua auahi ra.

37 E no te mea i aroha o ia i to hui-metua na, ua rave iho nei o ia i to rätou huaai i muri aè ia rätou ra; e ua arataì mai o ia ia òe i räpae i mua i to na iho mata i to na ra mana rahi püai, mai Àifiti mai ra;

38 ia tïahi ê atu o ia i te mau fenua rarahi, e te püai rahi to rätou i to òe i mua ia òe ra, e ia arataì o ia ia òe i nià iho i to rätou fenua , e ia höroà mai o ia i to rätou fenua no òe ei pärahiraa, mai tei teie nei mahana.

39 E tënä na, e haamanaò maitaì na to âau, ia ìte òe i teie nei mahana, e o te Fatu anaè ra te Atua, i nià i te raì, e i raro atoà i te fenua nei, aita atu e Atua,

40 e teie nei, e haapaò òe i ta na mau haapaòraa, e ta na mau ture, ta ù e parau atu ia òe i teie nei mahana, ia maitaì hoì òe, e to tamarii atoà i muri aè ia òe ra, ia haamaorohia to òe na puè mahana i nià i te fenua ta to Atua ta te Fatu e höroà mai no òe, no òe roa atu.

 Röma 8.14-17.

14 O te feiä atoà hoì i ärataìhia e te Värua o te Atua ra, e tamarii anaè ia rätou na te Atua.

15 E ère hoì i te värua tävini tei noaa ia òutou ia mataù faahou; o te Värua faatamarii rä tei noaa ia òutou, i parau ai hoì tätou: «E Àpa, e ta ù Metua.»

16 O te Värua iho hoì, e to tätou atoà nei värua, o tei faaìte ia e, e tamarii tätou na te Atua.

17 E tamarii ra, e feiä tufaa ia; e feiä tufaa i te Atua ra, e feiä tufaa tätou e te Metia; te pohe âpipiti nei hoì tätou e o ia atoà, ia haamaitaì-âpipiti-hia tätou e o ia atoà hoì.

Mätaio 28.16-20.

To tei Tiàfaahou tonoraa i ta na mau pipi

16 Âreà nä pipi tino àhuru mä hoê ra, haere atu ra ia rätou i Tarirea, i te mouà ta Ietu i faaue ia rätou e haere i reira.

17 E ia ìte rätou ia na, ua tähopu atu ra; i feâa noa na rä te tahi pae.

18 Ua haafätata mai ra Ietu ia rätou, nä ô mai ra: «Te mau mana atoà i nià i te raì e i nià i te fenua nei, ua püpühia mai ia ia ù.

19 No reira, e haere òutou e faariro i te mau nünaa atoà èi pipi, a päpetito atu ai ia rätou i roto i te iòa o te Metua, e o te Tamaiti, e o te Värua Maitaì;

20 mä te haapii atu ia rätou i te haapaò i te mau mea atoà ta ù i faaue atu ia òutou. E inaha, tei ia òutou na vau, i te mau mahana atoà e tae noa atu i te hopeà o teie nei ao/te tau.»

Heuraa Manaò.

Taramo 33, 1 E ao to te taata, aore e faaäu i to na haereà i te aò a te paieti-òre, aore i taahi i te èà o te feiä rave hara ra, e aore hoì i pärahi i te pärahiraa o te feiä tähitohito ra.

E pehepehe teie  Taramo 33 o te faaìte ra i te ârueraa e te tiàturiraa i te Atua. Teie te tahi mau manaò faufaa te tià ia haamanaòhia: Te òaòaraa i te feiä parau-tià ia au i te ìrava 1: Te tïtau manihini ra te päpaì taramo i te feiä parau-tià o te âau ia òaòa i te Fatu. E täno te ârueraa no te feiä e haere ma te parau-tià. Te parau a te Fatu i te na ìrava 4 e te 5: E mea tià e e mea haapaò i te parau a te Atua. E ravehia ta na mau òhipa atoà ma te haapaò maitaì, e e faaî to na maitaì i te fenua. I te Rähuraa e te Mana Arii  i te mau ìrava 6 e tae i te ìrava 9 : Ua rähu te Atua i te raì e te fenua na roto i ta na Parau Mana ua tupu te mau mea ora atoà. Te faatere nei o Ia i te mau mea o te aru e i te mau nünaa e tae noa atu i te hopeà o te mau fenua. E vai noa to na hinaaro, E ao to te nünaa i haapaòhia e te Fatu i te Atua rä rätou ìrava 12 : E ao to te nünaa mäìtihia e te Atua. E hopoi mai te tiàturiraa i te Atua i te pänoonoo òre e reo mäòhi teie e taata teòteò òre e te ora. Tiàturiraa i te Fatu ia au i teie mau ìrava 20 e tae i te 22 : E tiàturi to tätou värua i te Atua, i ta tatou tauturu e to tätou paruru. E tuu tätou i to tätou òaòa i roto i to na iòa moà te manaò mai ra te Taramo 33 ia tätou ia ârue i te Atua, ia tiàturi i ta Na parau e ia ìte i to tätou teòteò òre e aore pänoonoo òre i roto i te Atua Nui Tumu Tahi. Te na ô ra te Taramo 33 i te ìrava 11 e, E vai ä te aò a Te Vai Nei Au o Vau e Vai Nei e a muri noa atu, i te mau ôpuaraa a to na ra âau mai tera uì e tae noa atu i tera uì. Te haapäpü ra teie ìrava i te mana arii e te haapaò maitaì o te Atua. Teie te tahi mau manaò faufaa: Te aòraa a Iehova: E faanahoraa mure òre e te àueue òre ta te Atua. E mea maitaì roa ta Na mau faaotiraa e ta Na mau ôpuaraa. Mai tera ui i tera ui: E parare te haapaò maitaì o te Atua na roto i te mau tau atoà i te mea e Mana tuatau ta Na Parau-tià. E faatupu oia i ta na mau parau fäfau e e tiaì tämau oia i to na nunaa i te Aroha e te Here ôtià òre. E òre te reira e äramoinahia mai teie mau ìrava e haapäpü nei ia tätou e e tiàturihia te Atua e e mea tià e e mea maitaì ta Na mau ôpuaraa i te mau taime atoà. Te na ô ra te ìrava 12 e : E ao to te nunaa, o to rätou Atua o te Fatu ia, E ao to te taata ta na i mäìti no to na ra àià. Te haapäpü ra teie ìrava i te mana arii o te Atua e to Na haapaò maitaì i to Na nünaa. E ao to te nunaa: Te faaìte ra i te haamaitaìraa a te hoê nünaa o te farii ra i te Atua èi Fatu èi Arii no na. E faatupu te reira te vairaa mai o te Atua i roto i te oaoa e te ruperupe. Te nünaa ta na i mäìti no ta na tufaa: Ua mäìti te Atua ia Ìteraèra èi nünaa mäìtihia no na, e täno atoà rä teie mau ìrava no te feiä atoà e tiàturi ia na. Te auraa o te riroraa èi tufaa na te Atua, o te riroraa ia i raro aè i ta Na pärururaa e ta Na färii maitaìraa i te mau nünaa atoà o teie ao. Tei roto te haamaitaìraa mau i to tätou auraa e te Atua, e e hopoi mai to tätou tiàturiraa ia Na i te hau e te pärururaa. Te ârueraa e te mauruüru: A haamätau i te ârue i te Atua no ta Na mau haamaitaìraa. A haamauruüru no te mau haamaitaìraa ta tätou e farii nei i te mau mahana atoà, noa atu te rahi e te naìnaì. A tiàturi i te Atua: A tiàturi i te Atua noa atu te mau mea e haafifi ra te tupu maitaìraa o te oraraa. Eiaha teie mau huru tupuraa òhipa e haaparuparu i to tätou faaroo, e mea maitaì roa te  mau ôpuaraa a te Atua, e te tiaì nei o Ia ia tätou. Te färiiraa i to Na Mana arii: Te färiiraa e o te Atua te faatere i to tätou oraraa. A ìmi i to Na hinaaro i roto i ta tätou mau faaotiraa e ta tätou mau òhipa. Ia riro èi haamaitaìraa ia tupu te ora mai te hihi o te mahana, mai te töriri ua e koringiringi nei, mai te maitaì pïhauhau nei. A haamaitaì ai te Atua i to na nünaa, a ìmi ia riro èi haamaitaìraa no te feiä e haaàti ra ia tätou. A faaìte i te aumihi, te horoà maitaì, e te here i te mau taeaè, e te mau tuahine. A taiò e a fëruri hohonu i nià i te Parau a te Atua: A rave i te taime no te taiò i te Pîpîria e no te fëruriraa i te mau haapiiraa e vai ra i roto, e ta na faatororaa i te fare Atua. A faaòhipa i teie mau parau mau i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà. E tïtau te oraraa ia au i te mau faaueraa tumu ia àtuàtu i te hoê täaihonoraa hohonu e te Atua, te tiàturiraa ia Na, e te riroraa èi haamaitaìraa i te taata atoà. No te faahohonu i to tätou faaroo i te Atua, teie te tahi mau manaò tauturu : A färii i te manaò päpü : Ia ìte mai tätou e, te faaroo, e ère ia i te färiiraa i te mau pähonoraa atoà. E tauturu te tiàturiraa i te Atua noa atu te päpü òre ia tätou ia faahohonu atu ä i to tätou auraa i te Atua Nui Tumu Tahi. Te huru pae varua : A ìmi i te mau taime e tuàti ai tätou i te Atua na roto i te fëruri-maite-raa, te faanaho-maite-raa, e te pure. Ia fänaò tätou i te ärataìraa a te Atua, ta na turu, ta na tauturu, ta na aòraa, e ta na faaitoitoraa, e nehenehe tätou e marämarama maitaì ia Na e e mauruüru i to Na mana hope e to na paari. E tuuhia i muri aè i te faaòreraa hara. E ärataì te faaòreraa hara i te îraa o te haamaitaìraa, e te faaìte mai ia tätou, na roto i te faatupuraa i te reira, i te hopeàraa o te faaoraraa. Te anihia ra te feiä âau parau-tià ia òaòa ; ua ìtehia te huru o te Fatu, ta na parau, e ta na mau òhipa, e ua î te fenua nei i to na maitaì. O o Ia tei Rähu i te mau mea atoà ra, o Ia tei Rahu Ia mataù te mau fenua atoà nei ia na. Ua faaòre oia i te mau ôpuaraa e te mau aò a te taata, àreà ta na aò ra, e vai ia e a muri noa atu. E ao to te nünaa i tuu mai i te Fatu no to na ra Atua. Te nunaa ta na i mäìti no to na ra àià. Te hiò mai nei Iehova mai te raì mai i nià i te mau tamarii a te taata nei e te mau tamaiti, e te mau tamahine a te taata nei, Tei nià rä to na mata i te feiä e mataù ia na e o te tiaì nei i to na maitaì. Ua tuuhia te hopeàraa hanahana o te òhipa a te Fatu i mua i te faaroo o te toeà e ua faahanahanahia mai te mea ra e, ua tae aèna mai te reira i roto i to na taatoàraa; Te faaìte mai ra na ìrava hopeà e toru i te tiàturiraa ta te reira i faatupu i roto i te âau o te feiä haapaò maitaì.

Teuteronomi 4, 38 ia tïahi ê atu o ia i te mau fenua rarahi, e te püai rahi to rätou i to òe i mua ia òe ra, e ia arataì o ia ia òe i nià iho i to rätou fenua , e ia höroà mai o ia i to rätou fenua no òe èi pärahiraa, mai tei teie nei mahana.

Te ani mai nei te Teuteronomi pene 4 i te mau ìrava 32 e tae ìte ìrava 40 ia tätou ia fëruri i te mau haapiiraa no mütaa iho ra e ia faaòhipa i te reira i roto i to tätou oraraa i teie mahana. Teie te tahi mau manaò faufaa: Uiraa i mua ra : Te faaitoito nei o Mote i te nunaa Ìteraèra ia haamanaò i te mau òhipa i tupu i mütaa iho ra, mai te hämaniraa o te taata e tae roa atu i to rätou faaoraraahia mai Àifiti mai. Te faaìte ra teie mau tupuraa i te mau faaueraa tumu tämau o te ärataì noa ra ia tätou i teie mahana. Te maitaì taa-ê o te Atua: Te faaìte ra te mau mahana i maìri aè nei i te here e te mau òhipa temeio a te Atua i nià i to Na nünaa. E tià ia tätou ia haamanaò i to na haapaò maitaì e to na mana. Te haapaò e te here : I te mau mahana i maìri e ärataì ia tätou i te haapaò e i te here i te Atua. E mea tià ia tätou ia faaòhipa i teie mau parau tumu i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà. Te faaitoito mai nei te mau poroì a te Teuteronomi i te pene 4 i te mau ìrava 32 e tae i te ìrava 40 ia tätou ia haapii mai roto mai i te mau òhipa tei tupu i mütaa iho ra, ia tiàturi i te Atua, e ia ora mai te au i ta Na mau faaueraa no te òaòa no tätou iho e no ta tätou mau huaai i teie nei, te tià noa ra o Mote, o tei haamata i te mau haamaitaìraa o te àamu na mua atu, èi auraa parau, i nià i te mau mouà teitei o te ànotau rahi, e te hiò ra oia i muri i te mëtëpara o te oraraa, ma te fänaò i te mau haamaitaìraa atoà o te paari e te àravihi. No reira, mea teiaha ta na mau parau atoà, e mea tià ta na mau faaotiraa atoà, e e au i ta na mau faaueraa atoà te värua o tei faauru i te arii e nehenehe ai e haamaitaìhia. Te mea tumu ta na e tiàoro nei no te haapaò a muri aè, maori rä, te mau taata itoito atoà tei pee ia Paara, e atua òtiòtihia ua haamouhia ia ; tera rä, te feiä atoà tei haapaò päpü i te fäfauraa a te Atua, ua ora ia rätou e tae roa mai i teie mahana. E mea päpü maitaì e, teie te hoê ärataìraa taa-ê ; mai te haamataraa mai ä, ua marämarama te Atua i te mau haamaitaìraa e te mau àti o te fäfauraa. E aha ia te haapiiraa no Ìteraèra e no te Ètärëtia Teretetiano ; Auë ia fare haapiiraa riàrià mau no te mätahiti o te mau taata faaroo òre. No nià i te aro e te hanahana o te Atua e pärahi ra i Ìteraèra; Na roto i te viivii òre o ta na mau haapiiraa e te hanahana o te täviniraa i roto i te mau ôroà, e amo oia i te mau hopoià o te âau mehara e te haapaò maitaì. E mea puai roa atu ä teie manaò, ia faaòhipahia te reira i nià i te Ètärëtia Teretetiano. No te mea ua paraparau mai te Atua, tei paraparau i te mau metua o te ata, te mau metua o te fenua e na roto i te mau perofeta, ia tätou i teie mau mahana nei, mata e mata, ua täpoìhia te Tämaïti i te tino taata nei. Ua hämani o Ia ia tätou èi mau tämaïti e ei mau tamahine na Na, e ua pii o Ia ia tätou ia pärahi i te mau vahi i te reira i te raì ra i roto i te Metia ia Ietu. E mata na tätou i te rave i te reira i nià ia tätou iho e i ta tätou mau tamarii no te püpü i to tätou âau e to tätou oraraa täatoà i te hoê tutia mauruüru, oia hoì, i To na hanahana. Te tumu rahi o te reo puai e te maere o teie pene, o te hoê ia faaäraraa päpü no nià i te haamoriraa ìtoro; te hoê faaäraraa o te tià ia faahiti-pinepine-hia ; no te mau tahuà haamori ìtoro, o te faaòhipa i te mau mahana atoà i te mau hape o te tiàturiraa niu òre, e o te püpü i te paieti o ta rätou mau fata no te nahoà taata i te pae tino, ua tïtauhia te hoê patu paari no te täpeà i te pape. E ua ìte maitaì te ao Marü Metia i te mau märei ta te mau ènemi i faaineine, ia au i teie huru hiòraa, e tuu ra i to rätou àvae. E aha, e pinepine anei hoê aore ra e piti tautani taata i te faaroo i to tätou reo? E pohe òre anei to rätou paatoà? E taata täpiri anei, e tamarii, e e auraa anei to teie mau taata atoà i te fare nei? Tei roto anei tätou paatoà i te fifi ia moè te rämepa, te ahi o te èvaneria na roto i te täivaraa i te mau mea faufaa o te faaroo Marü Metia e i te värua o ta tätou haapaòraa faaroo ? E aha te mea e tià ia faauru i to tatou âau ; e aha te reo e tià ia faataa i to tätou mau vahi nohoraa; E hia rahiraa roimata o te tia ia pîpîhia i ta tätou mau parau, ma te haapütapü i te nunaa no o mai i te Atua ra i te faufaaraa o ta tätou e aò ra. Tera rä, ia hiò tätou mai ia Mose, ua fatata tätou i te pohe, ua fatata roa te feiä moà i mua ra e te feiä moà tiàmä i te pee mai, e te hoê uì i muri mai, e tiàoro anaè tätou i te Atua i te taime hopeà. E rave na tätou i te faanaho i te raì e te fenua no te päpaì; e ora mai rätou ; e poro rätou i ta tätou mau aòraa i te hoê tau a muri aè, e e faaìte päpü rätou e e roohia te mau taata faaroo marü metia i te mau ati rahi aè i tei roohia i nià i te mau Ati Hepera i roto rätou i te täiva. Ua navaì te reira no te mau taata atoà ia mätaù. Ua parau te Atua, E tahoo vau i te mau huru fafauraa atoà. E parau teie  no te hoê taata o te faaruè i te haapiiraa tumu a te Atu Nui Tumu Tahi, te hoê tiàturiraa e aore rä, te hoê haapaòraa faaroo. No roto mai te reira i te taò ra e täiva, oia hoì, e ôrure hau e aore rä, e haavare. Oia hoì, te hoê taata täiva o te hoê ia taata o te rave i te hoê òhipa tei huri tua i te ture tumu a te Atua e ta na mau haapiiraa. Te täivaraa, o te faaruèraa ia i te hoê haapiiraa aore ra te hoê haapaòraa, aore ra te auraroraa i te mana e faahohoà ra i taua haapiiraa ra. I roto i teie hiòraa, ua riro te Teuteronomi pene 4 ìrava 38 èi haapäpüraa i te fafauraa a te Atua e horoà i te mau ati Ìteraèra i te fenua no Tanaana, noa atu e, e mea rahi aè e te puai te mau nünaa e ora ra i reira ia rätou. E haapäpüraa te reira e, tei pïhaì iho te Atua ia rätou e e faatupu o Ia i ta na mau fafauraa. E nehenehe atoà te reira e faarirohia mai te hoê piiraa no te faaroo e no te haapaò. Ua tïtau-manihini-hia te àti Ìteraèra ia haamanaò i te mea ta te Atua i rave no rätou e ia tiàturi ia Na no ànanahi. Ua aò-atoà-hia rätou ia haapaò i te mau faaueraa a te Atua èi pähonoraa i to Na maitaì e to Na haapaò maitaì. E au atoà teie parau no tätou i Mäòhi Nui nei, ia aupuru tätou ia Mäòhi Nui, i te fenua ta te Atua Nui Tumu Tahi i höroà no tätou, e ìteraa i te haapiiraa ta te fenua e haapii noa mai ra.

Röma 8, 15 E ère hoì i te värua tävini tei noaa ia òutou ia mataù faahou; o te Värua faatamarii rä tei noaa ia òutou, i parau ai hoì tätou: «E Àpa, e ta ù Metua.»

Roma i te pene 8 i te mau ìrava 14 e tae i te ìrava 17 o te hoê ia mau ìrava puai o te paraparau i to tätou auraa e te Atua èi mau tamarii na Na. Teie te hoê tatararaa i niuhia i nià i te mau tumu e rave rau: Roma pene 8 ìrava 14 : Te parau nei teie ìrava e, te feiä tei ärataìhia e te Värua o te Atua, e mau tamarii ia rätou na te Atua. E tämataraa teie no te paieti o te faaòhipa-òhie-hia. Mai te mea ua ìte tätou e ua ärataì ê atu te hoê mana no nià mai ia tätou i te mau hiaai viivii e te viivii o teie nei ao, o te òhipa ia a te Varua. Roma pene 8 ìrava 15 : O tätou o te tiàturi nei ia Ietu e mau tamarii anaè ia tätou na te Atua e e tià ia tätou ia faaòhipa i taua iòa ra o ta te mau tamarii anaè e nehenehe e faaòhipa, e te mau tamarii anaè ; E e tämata tätou i te faaòhipa i te reira i mua atoà i te aro o te Atua e i te parau atu ia na e: E Apa, e aore ra E Päìno e ta ù metua tane. Roma pene 8 ìrava 16 : Ua täui to tätou iho fëruriraa ia faafaìte i te Atua e ia ärataìhia i te èà e òre roa e moèhia ia tätou, te faaìte päpü nei to tätou iho fëruriraa e e mau tamarii tätou na te Atua ; e i reira atoà te värua iho o te Atua e faaìte päpü mai ai, e no reira e rahi atu ä to tätou ìteraa päpü. Roma pene 8 ìrava 17: Mai te mea e tamarii tätou, e feiä tufaa ia tätou ; e feiä tufaa i te Atua ra, e feia tufaa tätou e te Metia. Te auraa ra, e horoà ta tätou i te àià a te Atua i te Metia. I teie mahana, te haamanaò mai ra teie mau ìrava e te here ra e te haafaufaa ra te Atua ia tätou. Te faaitoito nei te reira ia tätou ia ora èi mau tamarii na te Atua, ma te ärataìhia e to Na ra Värua, e ia haamanaò e e feia tufaa tätou e te Metia no te faturaa àià a te Atua. E nehenehe te reira e horoà mai ia tätou i te tiàturi e te itoito i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà. Apa o te hoê ia parau no roto mai i te reo Aramea, oia hoì te reo tumu o Ietu. Ua faaòhipahia te reira i roto i te Pîpîria no te pii i te Atua te Metua. E taò here teie na te metua tane, e tuàti i to tätou metua tane no teie tau. Te faataa ra teie parau i te hoê taairaa piri roa e te piri roa i rotopü i te Tämaïti e te Metua. I roto i te Pîpîria, e parauhia ra te Metua o te Ao ra no te faahiti i te parau no te Atua, te Metua o te mau mea atoà. Mea faufaa roa teie manaò i roto i te mau Marü Metia e e tuhaa rahi te reira o te faaroo Marü Metia. I roto i te mau Èvaneria, ua faaòhipa o Ietu i te parau Metua i te Ao ra no te paraparau i to na Metua i te ao ra. Ua faahitihia te reira e toru taime : i roto i te pure a te Fatu (Mätaio 6:9), a pure ai Iesu no ta na faaìteraa (Märeto 14:36), e a pure ai oia i te Atua ia tauturu mai ia na (Mätaio 26:39). I roto i na tupuraa tätaìtahi, te faaìte ra te faaòhiparaa a Ietu i te Metua i te hoê täairaa piri roa e te piri roa e te Atua. No reira, te parau Apa o te hoê ia taò no roto mai i te reo Arama o te auraa ia o te parau Metua e ua faaòhipahia i roto i te Pîpîria no te faaìte i te hoê auraa piri roa e te here e te Atua. E ta tätou parauraa e Päìno Metua Here.

Mätaio 28, 19 No reira, e haere òutou e faariro i te mau nünaa atoà èi pipi, a päpetito atu ai ia rätou i roto i te iòa o te Metua, e o te Tamaiti, e o te Värua Maitaì;

Mataio pene 28 i te mau ìrava 16 e tae i te ìrava 20, tei pii-atoà-hia te Apooraa Rahi a te Metia tei Tiàfaahou, o te hoê ia tuhaa faufaa roa i roto i te Faaäuraa Âpï i reira o Ietu e horoà ai i te mau ärataìraa i ta na mau pipi i muri aè i to na tià-faahou-raa. Teie te hoê tatararaa i niuhia i nià i te mau manaò huru rau. Mataio pene 28 ìrava 16: Ua haere na pipi hoê àhuru e ma hoê i Tarirea, i te mouà ta Ietu i faaìte no rätou ra. Te faahohoà ra te reira i te mau pipi atoà, eiaha noa i te mau âpotetoro. Ua feâa te tahi pae, o te faahiti ra i te tahi atu mau ìte i tae mai. Mätaio pene 28 ìrava 17: Te feâa ra te manaò o te tahi mau pipi a ìte ai rätou ia Ietu tei tiàfaahou mai. E nehenehe te reira e tupu na roto i te maere mau e te hau aè i te huru mau no te tino o Ietu tei faatiàhia mai. Mataio pene 28 ìrava 18: E haere mai Ietu ia rätou ra e e parau ia rätou e ua färii o ia i te mau mana atoà i te raì ra e i te fenua nei. Mätaio pene 28 ìrava 19: Ua faaue o Iesu ia rätou ia faariro i te mau fenua atoà èi pipi, a päpetito atu ai ia rätou i roto i te iòa o te Metua, te Tämaïti, e te Värua Moà. E auraa hohonu to te iòa i ô nei, oia hoì, te hoê oraraa mau e te mana. Mätaio pene 28 ìrava 20: Ua ani o Ietu ia rätou ia haapii i te mau pipi âpï ia haapaò i te mau mea atoà ta na i faaue mai. Ua fäfau o Ia e, e vai noa o Ia i pïhaì iho ia rätou i te mau mahana atoà, e tae noa atu i te hopeà o te ao nei. I teie mahana, e pinepine teie mau ìrava i te faarirohia èi tïtauraa i te mau Marü Metia atoà ia faaìte i to rätou faaroo e ia faariro i te taata èi pipi. E faahaamanaòraa te reira e, e ère te faaroo i te hoê noa òhipa na te taata iho, e tià rä ia faaìtehia i te mau taata atoà. Ua riro atoà te reira èi haapäpüraa e, tei pïhaì iho noa Ietu ia tätou, noa atu e, aita tätou e ìte tino nei ia Na. Te faaòhipa nei te mau ètärëtia i te Âpooraa Rahi na roto i te mau raveà e rave rahi i teie mahana: Te pororaa i te èvaneria : E haamata te mau ètärëtia na roto i te pororaa i te èvaneria ma te marämarama i roto i te mau täviniraa atoà. Haapii i te haapaò : Te haapii nei rätou i te taata ia haapaò i te mau mea atoà ta Ietu i faaue mai. E faaueraa te Faaueraa Rahi e faariro i te taata èi pipi na Ietu, te feiä e pee ia na, e pee ia na, e e auraro ia na. A faaineine i te mau mero atoà no te pororaa èvaneria: E haapii e e faaitoito te mau ètärëtia i to rätou mau mero atoà i roto i te pororaa èvaneria. E faanaho rätou i te mau piha haapiiraa no te haapiiraa Täpati o te haapii i te pororaa èvaneria e o te haamatara i te mau materia haapiiraa. Te pureraa no te feiä e ère i ta tätou haapaòraa: E pure tämau te mau mero o te Ètärëtia no te mau tautooraa a te Atua. Te mau âpitiraa e te mau veà tono no te tahi atu mau fenua: Te ìmi nei te mau ètärëtia i te mau raveà no te âpiti atu i te mau veà tono no te tahi atu mau fenua. Te mau òhipa rave tämau : Te pure nei te mau Ètärëtia ia faatià mai te Atua i te mau mero no te hopoi i te èvaneria i te tahi atu mau fenua. E nehenehe teie mau peu e täui ia au i te huru o te mau ètärëtia tätaìtahi, tera rä, te faaìte ra te reira i te ôpuaraa tumu a te Apooraa Rahi: te faariroraa i te mau nünaa atoà èi pipi. Tei roto i te Mataio pene 28 i te mau ìrava 19 e te ìrava 20 te mea tei parauhia te Apooraa Rahi : E haere òutou e faariro i te mau fenua atoà èi pipi, a päpetito atu ai ia rätou i roto i te iòa o te Metua, e no te Tämaïti, e no te Värua Maitaì, e ia haapii atu ia rätou i te rave i te mau mea atoà ta ù i parau atu ia òutou na. Ua horoà o Iesu i teie faaueraa i te mau âpotetoro na mua ïti noa aè i to na revaraa i nià i te raì e ua haapäpü o Ia i ta na e tïtau ra ia rätou e to rätou mau mono i to na moèraa. E mea faahiahia i te mea e, i roto i te päpaìraa herëni tumu, te faaueraa hoê roa faariroraa ia i te taata èi pipi. Te faaueraa rahi, o te faariroraa ia i te taata èi pipi a rätere ai tätou na te ao nei e a rave ai tätou i ta tätou mau òhipa o te mau mahana atoà. Mea nafea ia? Na roto ia i te päpetitoraa ia rätou e te haapiiraa ia rätou i te mau mea atoà ta Ietu i faaue. Teie te faaueraa a te Ture Rahi, a faariro i te taata èi pipi. Haere, haapii, päpetito, o te mau raveà ia e haapaò ai tätou i teie mau faaueraa. E rave rahi o te faariro nei i te Òhipa pene 1 ìrava 8 èi tuhaa atoà no te Apooraa Rahi : E noaa rä to òutou mana i te Värua Maitaì ia haere mai i nià iho ia òutou, e èi ìte hoì òutou no ù i Ierutarëma nei e Iutea atoà hoì e àti noa aè, e Tämaria, e tae noa atu i te mau hopeà o te fenua ra. E tupu te Òhipa Rahi na roto i te Mana o te Värua Moà. E tià ia tätou ia riro èi mau ìte no te Metia e ia faatupu i te faaueraa rahi i roto i to tätou mau oire, i roto i to tätou mau hau e i to tätou mau fenua, e i te mau vahi atoà ta te Atua e tono ia tätou e tae roa atu i te hopeà o te mau fenua nei.

Mau ìrava Turu.

-Taramo 33, 1 E ao to te taata, aore e faaäu i to na haereà i te aò a te paieti-òre, aore i taahi i te èà o te feiä rave hara ra, e aore hoì i pärahi i te pärahiraa o te feiä tähitohito ra.

-Teuteronomi 4, 38 ia tïahi ê atu o ia i te mau fenua rarahi, e te püai rahi to rätou i to òe i mua ia òe ra, e ia arataì o ia ia òe i nià iho i to rätou fenua , e ia höroà mai o ia i to rätou fenua no òe ei pärahiraa, mai tei teie nei mahana.

-Röma 8, 15 E ère hoì i te värua tävini tei noaa ia òutou ia mataù faahou; o te Värua faatamarii rä tei noaa ia òutou, i parau ai hoì tätou: «E Àpa, e ta ù Metua.»

-Mätaio 28, 19 No reira, e haere òutou e faariro i te mau nünaa atoà èi pipi, a päpetito atu ai ia rätou i roto i te iòa o te Metua, e o te Tamaiti, e o te Värua Maitaì;

Faaitoitoraa.

Taramo 33:1: A òaòa i te Atua Nui Tumu Tahi, òutou te feiä parau-tià. E täno te ârueraa no te mau taata parau-tià. Te äni manihini nei teie ìrava i te feiä parau-tià ia òaòa i te Fatu. Te haapäpü nei o ia i te faufaa o te ârueraa e te òaòa i roto i te oraraa pae värua. I teie mahana, te faahaamanaò mai ra te reira e noa atu e aha te huru tupuraa, e nehenehe noa tätou e ìte i te òaòa e te mauruüru i te Atua, ia mau tütüaau i te Parau-tià, ma te hirahira òre.

Teuteronomi 4:38 : Te parau nei teie ìrava no nià i te Atua i te tïtauraa i te mau nunaa rahi aè e te puai aè ia fatu i to rätou fenua. Te faahohoà ra te reira i te mana o te Atua e to na haapaò maitaì i ta Na mau parau fäfau. I teie mahana, te haamanaò mai ra te reira e mea puai aè te Atua i te mau fifi atoà ta tätou e nehenehe e färerei.

Roma 8:15: No te mea aita i noaa ia òutou te värua no te faatîtîraa, ia hoì atu òutou i roto i te mätaù ; ua färii rä òutou i te Värua o te Faaàmuraa, na roto hoì i te reira mätou i pii atu ai e, E te Fatu Papa. Te parau nei teie ìrava no nià i to tätou auraa piri i te here e te Atua na roto i te Värua Moà. I teie mahana, te faahaamanaò mai ra te reira e e ère tätou i te tîtî no te mätaù, e tamarii rä tatou na te Atua.

Mätaio 28:19: E haere òutou e faariro i te mau fenua atoà èi pipi, a päpetito atu ai ia rätou i roto i te iòa o te Metua, e no te Tämaïti, e no te Värua Maitaì. Teie ìrava, tei parauhia te Âpooraa Rahi, o te hoê ia piiraa ia faaìte i te èvaneria i to te ao atoà nei. I teie mahana, te faahaamanaò mai ra te reira i ta tätou òhipa èi Märu Metia ia faaìte i te here o te Atua i te taata atoà ta tätou e färerei.

Te faahaamanaò mai ra teie mau ìrava ia tätou i te òaòa ia ârue i te Atua, i te mana o te Atua i mua i te mau haafifiraa, to tätou täairaa ia î i te here e te Atua, e ta tätou hopoià e faaìte i te here o te Atua i to te ao nei. E mea faufaa te reira i teie mahana mai te tau a päpaì-mätamua-hia ai taua mau parau ra.

 

Pehepehe

Âpooraa Rahi.

 

I nià i te mouà, i roto i te pïhauhau,

E parau te Fatu ma te reo marü,

A fäno, e ta ù mau pipi, na nià i te moana,

A faaìte i to ù here i te feiä i pïhaì iho e i te mau vahi atea.

 

Päpetito ia rätou i te iòa o te Metua,

E no te Tämaïti, e no te Varua Moà,

A haapii ia rätou ia haapaò i ta ù mau faaueraa,

E no te haere i roto i te marämarama tei nià i to ù fëruriraa.

 

Eiaha e mataù i te pöuri, eiaha e feâa,

No te mea tei pïhaì iho vau ia òutou, i te mau mahana atoà, ma te feâa òre.

E tae noa atu i te hopeà o te tau,

Aita e hopeàraa to ù here ia òutou.

 

No reira, a haere, ma te itoito e te here,

E ia ìte mai òutou e, te hiò nei au mai nià mai.

O te ture rahi hoì teie,

E piiraa ia here, e òhipa no te here.

 

Teraì òr. Faatura.

 

E Mama.

 

Ia òe, e mama, tei horoà mai i te ora ia mätou,

O vai tei poihere mai ia tätou nei, tei here ia tätou, ma te parau òre,

Teie to òutou mahana, ta òutou ârearearaa nehenehe,

E te hinaaro nei mätou e faaìte atu ia òutou i to mätou mauruüru rahi ia òutou.

 

E mama, o òe to mätou mahana, to mätou fetià,

I roto i to mätou âau, te pärahi ra òutou i te hoê vahi arii.

E mea mure òre to òutou here,

E no reira, te parau atu nei mätou e, mauruüru.

 

Teie to òutou mahana, to òutou ôroà,

E te hinaaro nei mätou e faaìte atu ia òutou i to mätou mauruüru rahi ia òutou.

No te mau mea atoà ta òe i rave, no te mau mea atoà ta òe i faaherehere,

E mama, ua here mätou ia òe, hau atu i ta òe i ìte.

 

No reira, i teie mahana ôroà o te mau mama,

Te hinaaro nei mätou ia fänaò òutou i te taatoàraa o te òaòa i roto i te ao nui,

No te hoê metua vahine mai ia òe tei hau i te faufaa i te auro,

E e here noa ä mätou ia òe, faahou e faahou ä.

 

Teraì òr. Faatura.