Mätaio 22,33-40 Hämani

 

Täpati 25 no Âtopa 2020

Hämani.

Mau taiòraa.

Taramo 18

1 Na te Mënätehe. E Taramo na te tävini a te Fatu ra, na Tävita, o tei parau atu i te Fatu i te parau o teie nei himene i te mahana i faaorahia ai o ia e te Fatu i te rima o to na atoà ra mau ènemi, e i te rima o Taura, ua nä ô aè ra o ia: 2 Te hinaaro atu nei au ia òe e te Fatu, e ta ù püai. 3 O te Fatu ta ù papa, e ta ù pare, e ta ù ora, ta ù Atua, ta ù mato, ta ù e tiàturi nei; ta ù päruru, e ta ù tara faaora, ta ù fare teitei. 4 E tiàoro vau i te Fatu haamaitaìhia ra, e ora ia vau i ta ù mau ènemi. 5 Ua haaàtihia vau e te mäuiui o te pohe, î aè ra vau i te riàrià i te feiä rave hara mai te pape puè ra te huru; 6 ua haaàtihia vau i te taura ra o häte, e ua tuuhia te märei ra o te pohe ia ù. 7 Ua tiàoro vau i te Fatu i ta ù àtiraa ra, ua pii hua atu ra vau i ta ù Atua. Ua faaroo mai ra o ia i ta ù reo i to na nao, e ua tae ta ù pure i to na tarià. 8 Ua âueue iho ra te fenua e ua rürütaina, e ua âtaataa atu ra te mau tumu o te mouà, ua âueue a, no te mea ua riri o ia. 9 Ua pee aè ra te auauahi no roto i ta na âpoo ihu, e te auahi ura e pura ra no roto i ta na vaha, àma iho ra te auahi i te reira. 10 Ua tuu haèhaa mai ra o ia i te raì e ua pou mai ra, e e pöuri tei raro aè i ta na âvae. 11 Ua pärahi o ia i nià i te tërupi e ua maùe, òiòi atu ra te maùeraa nä nià i te pererau ra o te mataì. 12 Ua haaàti o ia ia na iho i te pöuri ei täpoì, e te pape pöuri e te ata meùmeù o te raì ra to na fare. 13 No te ànaana o to na aro, pee atu ra te mau ata meùmeù na na ra, riro atu ra ei ua-paari, e te auahi. 14 Ua tuu mai ra te Fatu i te pätiri no nià mai i te raì, e ua faaìte mai ra Tei Teitei ra i to na reo, e ua-paari hoì, e te auahi. 15 Ua teà iho ra o ia i ta na òhe, purara atu ra rätou; ua faarahi atu ra i te uira, fati atu ra rätou. 16 Ìteä iho ra te vairaa o te moana i reira; e te tumu o te fenua i te ìteäraa, i to aòraa mai, e te Fatu, i te mataì ra, te aho no to òe ra âpoo ihu 17 Ua faatoro mai ra o ia i ta na rima no nià mai, ua rave mai ra ia ù; ua ùme aè ra ia ù i nià no raro i te moana nui a hiva. 18 Ua faaora aè ra o ia ia ù i ta ù mau ènemi püai, i te feiä i riri mai ia ù ra, no te mea e püai rahi to rätou i to ù. 19 I te mahana i àti ai au ra, ua hitimaùe au ia rätou, o te Fatu rä to ù ra tauturu. 20 Ua hopoi aè ra o ia ia ù i te vähi ätea, ua faaora o ia ia ù, no te mea te au mai ra o ia ia ù. 21 Ua faautuà mai ra te Fatu ia ù i tei au i ta ù ra parau tià, e ua tuu mai i te raupeà ia ù e au i te viivii òre o ta ù rima. 22 No te mea ua haapaò vau i te èà o te Fatu, e aita aè ra i faaruè ìno noa i ta ù Atua; 23 no te mea i mua anaè ia ù te mau ture na na, e aore ta na mau haapaòraa i faaruèhia e au; 24 no te mea e parau haavare òre ta ù ia na, e aore aè ra vau i rave i ta ù ra hara 25 I raupeà mai ai te Fatu ia ù i ta ù nei parau tià, ia au i te viivii òre o to ù nei rima i mua ia na. 26 I te feiä e aroha ra, ua aroha atoà òe; e te feiä parau tià ra, te tià atoà ra ta òe parau. 27 I te feiä viivii òre ra, e viivii òre atoà ta òe; i te feiä rä e märô ra, e riro atoà òe i te märô. 28 Te feiä i àti ra, e faaorahia ia e òe, âreà tei faateitei ra, e tuuhia ia e òe i raro. 29 O òe hoì tei tütuì i ta ù rämepa, e na ta ù Atua, na te Fatu, e haamäramarama i to ù nei pöuri. 30 No te tauturu no òe ra i püpü atu ai au nä roto i te nänaì àito ra, e no ta ù Atua i tae na ai au i te pare. 31 E Atua ia, ua tià roa ta na haereà, te parau a te Fatu ra, ua tämatahia ia; o te päruru o ia o te feiä atoà e tiàturi ia na ra. 32 O vai mau rä hoì te Atua? Mäori rä o te Fatu. O vai hoì te mato? Mäori rä o to tätou Atua. 33 O te Atua i tätua mai ia ù i te püai, e ua haamanina i to ù nei èà; 34 te faariro nei o ia i o ù puè âvae mai to te àiri, e ua haapäpü i to ù tiàraa i ta ù mau vähi teitei. 35 Te haapii nei o ia i ta ù rima i te tamaì, e ua fati te fana veo i to ù nei puè rima. 36 Ua tuu mai òe ia ù i te päruru faaora no òe ra, e na to rima àtau i tauturu mai ia ù, e no to òe marü i rahi ai au. 37 Ua faaätea mai òe i to ù taahiraa âvae i raro aè ia ù, i òre i pähee ai o ù puè âvae. 38 I aùaù na vau i ta ù mau ènemi e roohia atu ra rätou e au; aore au i hoì, e hope aè ra rätou i te pau. 39 Ua täìri au ia rätou e aita atu ra e maitaì ia tià mai i nià; hià anaè iho ra i raro aè i ta ù âvae. 40 Ua tätua mai òe ia ù i te püai i te àroraa; e na òe i haavï i ta ù mau ènemi i raro aè ia ù. 41 Ua horoà mai òe i te mau àî o ta ù mau ènemi, ia pohe ia ù te feiä i riri mai ia ù ra. 42 Ua pii atu ra rätou, aita rä e faaora; ua pii i te Fatu, aore rä o ia i parau mai. 43 Papaì atu ra vau ia rätou e huàhuà roa aè ra mai te repo e puehu i te mataì ra, faaruè atu ra vau ia rätou mai te vari i te mau aroä ra. 44 I te türepu-atoà-raa o te taata ra, ua faaora hoì òe ia ù, e ua tuu òe ia ù i nià iho i te mau êtene. Te feiä ìteä-òre-hia e au ra, te tävini mai ra ia ia ù; 45 tei te ìteraa rätou ia ù ra, ua faaroo mai ra rätou. Te mau fenua èê ra tei auraro mai ia ù, 46 te mau fenua èê ra tei mäheahea i te mataù, e ua rürütaina i roto i ta rätou iho mau pare. 47 Te ora ra te Fatu E ia haamaitaìhia ta ù mato E ia faateiteihia te Atua i ora ai au nei; 48 te Atua i tähoo mai i ta ù nei parau e ua haavï i te taata i raro aè ia ù nei, 49 i te faaoraraa ia ù i ta ù mau ènemi ra; e ua faateitei òe ia ù i nià iho i ta ù mau ènemi; e ua faaora òe ia ù i te taata riri hötua ra. 50 E haamaitaì au ia òe, e te Fatu, i rotopü i te mau êtene ra, e himene haamaitaì ä vau i to òe ra iòa. 51 E ora rahi ta na i horoà mai i to na arii, e te faaìte mai ra i to na aroha i ta na i faatähinu ra, ia Tävita, e to na huaai e a muri noa atu. Âmene.

 

 

Ètoto 22, 20-26

20 Eiaha òe e hämani ìno i te purutia, eiaha hoì e faafao atu, e purutia atoà hoì òutou i te fenua ra i Àifiti.

21 Eiaha òutou e hämani ìno i te vahine ìvi, e te ôtare.

22 Ia hämani ìno noa aè òe i te reira, ia pii mai rätou ia ù ra, e faaroo päpü ia vau i ta rätou pii;

23 E rahi roa ta ù riri i reira, e täparahi pohe roa ia vau ia òutou i te òè; e e riro ta òutou mau vahine ei ìvi, e ta òutou mau tamarii ei ôtare.

24 Ia hopoi tïpee òe i te moni i te taata rii tupu i to ù nei mau taata, eiaha òe ia riro mai tei tïtau i te tärahu ra ia na, eiaha òe e faateiaha ia na i te tärahu.

25 Ia rave noa atu òe i te àhu o to taeaè ei mauhaa, ia maìri te mahana ra, e faahoì faahou atu ia ia na.

26 Peneiaè hoì tirärä o na täpoì, to na ia àhu, ei vehi ia na ra. E aha atu ä hoì to na àhu ia taòto? Ia pii mai hoì o ia ia ù ra, e faaroo ia vau; e aroha hoì to ù.

I Torinetia 1, 5-10

5 Ua rahi hoì ta òutou ia na i te mau mea atoà nei i te mau parau atoà e te ìte: 6 e ua faaìte-päpü-hia te parau o te Metia i roto ia òutou na. 7 E aita aè nei òutou i maìri i muri i te mau maitaì atoà nei, i te tiaìraa i to tätou Fatu ia Ietu Metia i te färaa mai: 8 na na e haapäpü ia òutou e tae noa atu i te hopeà, eiaha ei faaìnoraa, i te mahana o to tätou Fatu o Ietu Metia ra. 9 E parau mau ta te Atua, i haapaòhia ai òutou no te âmuiraa a ta na Tamaiti a to tätou Fatu a Ietu Metia ra. 10 E teie nei, e a ù mau taeaè, te aò atu nei au ia òutou i te iòa i o to tätou Fatu ra o Ietu Metia, e ei parau hoê ta òutou atoà na, e eiaha ia àmahamaha i roto ia òutou: ia àti mäite rä òutou mä te âau hoê e te manaò hoê. Âmene.

Mätaio  22, 34-40

-34 Ìte aè ra rä te mau Färitea e ua pohe te mau Tätutea ia na, ua àururu mai ra rätou ia na ra,

-35 ua ui mai ra te hoê haapii ture no rätou ia na, nä ô mai ra i te rämäraa mai 

-36 E te òrometua, tei hea te faaueraa rahi i roto i te ture?

-37 Ua parau atu ra Ietu: E here òe i te Fatu to Atua; mä to âau atoà, e mä to värua atoà, e mä to manaò atoà. 

-38 O te faaueraa mätämua teie e të hau i te rahi.

-39 E mai te reira atoà te piti: E aroha atu òe i to täuaro, mai to aroha ia òe iho na. 

-40 Te ture atoà e te mau perofeta, tei teie nei ia puè faaueraa e piti nei.

Manaò.

E mau parau hiò âmui teie e faanaòhia nei e tätou i teie mahana, no te mea te taata èita o na i te rähutarià, mea hämanihia ra o ia e te rima Aroha e te Here o te Atua Nui Tumu Tahi, te hämani e parau ia no te rima, te manimani, ua tae anaè te parau i roto i te rima tei ôpuahia e te fëruriraa no te faariro ia èi òhipa ìtehia e te mata to na tupuraa. Teie te haapotoraa i te mau taiòraa.   

-Taramo 18, Raupeà

-Ètoto 22, 20-26, Ture o te Here.

-I Torinetia 1, 5-10. Te âmahamaharaa i roto i te Ètärëtia.

-Mätaio 22, Tätua

Tatararaa.

I to tätou faarooraa i te mau parau no na taiòraa e maha nei, tei ärataì i to tätou haamoriraa no teie mahana te piihia nei te mau ôtià fenua no te fare Atua, tei faatarahia i te fare o te toa ia ìteähia te ôtià fenua, i vava ai te ua tei faaìte i te mau ôpape no te hororaa manaò, Ua tuu te Atua Nui Tumu Tahi i roto i teie mau piiraa , I te apuraa no te mau ture tià tei fano na nià i te Moana Nui a Hiva, teie faaìte i te here e te aroha o te Atua Nui Tumu Tahi ia Mäòhi Nui, to na täuaro, e ia na iho o te hinaaro teie no te Atua i teie fenua o te nünaa Mäòhi i teie mahana ia faatupu e ia faahotu i te parau mau, e mauhia ra e te fenua i roto i to na oraraa.

No te ètaèta ra e te täiva o te taata Mäòhi i te färii i to na iho parau, to na reo, i tono roa mai ai te Atua i ta na Tämaïti here i roto i teie nei ao no te faahotu-faahou-raa i te parau tià a to na Metua ia tià i te Tämaïti ia hämani faahou te hohoà e te huru o te Mäòhi. Teie ia reo o Ietu i nià i te mau faatere faaroo Âti-iuta, e i nià ia tätou i teie mahana, te naò ra to na reo, E here òe i te Fatu to Atua; mä to âau atoà, e mä to värua atoà, e mä to manaò atoà. O te faaueraa mätämua teie e të hau i te rahi. E mai te reira atoà te piti: E aroha atu òe i to täuaro, mai to aroha ia òe iho na. E reo teie tei hämani faahou i te tiàraa taata, i te mea ua mä te huru e te hohoà o te Atua i nià i teie mau faatere faaroo Âti-iuta. To rätou tiàturiraa ua haere mai o Ietu no te faatià i to rätou mau manaò, ia moè te mau hinaaro o to na Metua.

Ua tupu ta tätou parau no teie mahana i muri ïti noa aè to Ietu haapiiraa i te mau Tätutea i te parau no te täatiraa e te tiàfaahouraa ma te haapäpü e, te Atua Nui Tumu Tahi no te faatupu ia i te ora, èita no te faatupu i te pohe. Te ôpuaraa ia a te Atua i te taata tätaì tahi, ia faatupu i te ora, te ora ra to te taata ia marämarama te riro nei teie parau èi moihaa no te faatupuraa i te parau tià. I tae roa ai te haapii ture i te tuu ia Ietu i roto i te rämäraa, ma te parau e, tei hea te faaueraa rahi i roto i te ture, teie huru parauraa te tïtau ra i te pähonoraa ia hapa o Ietu i ta na iho parau. Naò ia te manaò i te parau e, te ìriti nei teie uiraa i te hoê ùputa ia tià ia Ietu ia hämani faahou i te hohoà e te huru o te Atua i nià i teie haapii ture e i te mau Färitea, tei  hinaaro ia ätea o Ietu i te ôpuaraa a to na Metua no te ora. E òhipa o Ietu i teie uiraa no te haapii faahou i teie mau taata i te maitaì o te Atua i to te ao na roto i te faaìteraa te mau ôtià, i te mea ua atea roa rätou i te faanahoraa no te oraraa âmui. Ua manaò teie haapii ture e, e upootià o ia  i nià ia Ietu, i te mea ua pohe te Tätutea e àroraa teie e tupu nei, e aore ra e motoraa. No Ietu e tuu o ia i mua i teie haapii ture, i te ture tei mau âau ia na, ta na e faahiti nei i te mau mahana atoà,  E here òe i te Fatu to Atua; mä to âau atoà, e mä to värua atoà, e mä to manaò atoà. 38 O te faaueraa mätämua teie e të hau i te rahi. 39 E mai te reira atoà te piti: E aroha atu òe i to täuaro, mai to aroha ia òe iho na. 40 Te ture atoà e te mau perofeta, tei teie nei ia puè faaueraa e piti nei.

Te ìte nei tätou i roto i teie haapiiraa na Ietu, te vahi ta te haapii ture i tümä i roto ia na ia òre ia tupu faahou te ôpuaraa faaora a te Atua Nui Tumu Tahi, e to na huri tüaraa i to na täuaro, e ia na iho. E toru parau tumu e vai nei i roto i teie parauraa ta Ietu ia tätou i teie mahana.

- 1 te pärahiraa o te Here, tei roto i te âau, tei roto i te värua, e tei  roto i te manaò

- 2 te ìteraahia te Aroha, i te ìteraa i te täuaro,  e te ìteraa ia na iho.

- 3 te haapäpüraa te parau, tei roto i te ture e te mau perofeta.  

I mua i na parau e 3 nei, te höroà nei o Ietu i te tiàmaraa i  roto i te taata tätaì tahi, te ìteraa e ua âua haaàtihia o ia e te tahi atu mau taata, i te ärataìraa a te ture e te  parau. Teie na parau e toru e tià ia òutou i te âparau i roto ia òutou iho, ta òutou i here, te mau tamarii, e te mau  taata e färereihia e òutou i teie  hepetoma âpï tei haamata i teie  mahana.

Ta te manaò ra e hinaaro nei i te parau teie ia, i muri aè i te faahaùtiraa te taura o te here i to ù âau, aore ra i muri aè i te tüìraahia to ù âau e te àti o te taata, i to ù ìteraa e, eere au i te rahutarià, ua òhie rä to ù âau i te putapü i mua i te àti o te taata, te vai ra ia te aroha, oia te taime riro mai ai te faaroo ei òhipa, te taime hoì riro mai ai te hiò ei òhipa, oia te taime oha ai to ù aro i mua i te àti o te tahi, no te tämata i te faatià mai ia na i nià, aore ra no te hiò i te räveà e vai ra i roto ia ù no te haamämäraa i to na mau mauiui. Te mea faufaa i ô nei, eere tei te ïti aore ra te rahi o te òhipa i maraa ia ù i te faatupu, te riroraa rä te maa òhipa ïti ta ù i rave, te maa parau ïti ta ù i parau, ei taime ìte faahou ai te täuaro i te mahanahana i roto i to na âau, te mahanahana o te taura ta tätou e parau nei e, here. Ia ìte te taata i roto i te fifi, aore ra te àti e, eere o ia anaè amo noa ai i te reira fifi, e tano rä o ia e tiàturi i nià i te tauturu a to na mau täuaro, òre noa atu ai o ia i ìte o vai rätou, ua hau te reira i te faufaa i te mau taoà atoà o teie nei ao e horoàhia na na. Te haamanaò noa mai ra te reira ia tätou i te faufaa o te here i roto i te oraraa o te taata. A ui na ra tätou e, E aha te hereraa i te täuaro.

I teie mahana, ua faariro roa te tahi pae i te àti, te veve o te taata ei räveà maitaì no te pororaa i to rätou parau, no te höroàraa i te tahi hiòraa maitaì no rätou, aore ra no te hutiraa mai i te taata i roto i ta rätou mau haapaòraa, aore ra ta rätou mau täatiraa. Eita te reira feiä e hinaaro ia moè rii iho te òhipa ta rätou e ôpua ra i te rave. Aita e òhipa rii iho ta rätou e rave, tei òre te päpaì veà e te täviri hohoà i nä-mua-hia i te faaära. Te mea ia ta te Fatu e parau ra e : Tei parau i te parau no na iho ra, te ìmi ra ia i to na iho hinuhinu, tei ìmi rä i te hinuhinu o tei tono mai ia na ra, e parau mau ta na, aita roa e haavare o roto ia na (Ioane 7, 18). Eiaha tätou e maere, ua ìte te haavare i te faanehenehe ia na e te rave i te huru e auhia mai ai o ia e te taata. Eere no te mea ua faahitihia te iòa o te Fatu i roto i te òhipa i ravehia, i riro ai te reira ei òhipa na te Fatu, e te mau taata hoì i rave, ei mau tävini no te Fatu (Mätaio 7, 22). Ua ìte tätou i roto i te reo e, ia hape ta òe märamaramaraa i te auraa o te tahi taò, e hape atoà te òhipa ta òe e rave atu, eiaha mai te mea e, e manaò ìno to òe i te raveraa, no te mea rä e türamaraa hape tei horoàhia ia òe. Te faufaa ia o te reo i roto i te oraraa o te taata, no te mea te èà te reira e arataì i te taata i roto i te ìteraa i te hinaaro o te Atua.

I mua i teie uiraa : e aha te hereraa i te täuaro, eiaha tätou e maere ia ani mai te tahi e, e aha të höroà, aore ra, e hia të höroà. Mai te mea atu ra, te räveà noa teie e hau ai te âau o te taata, òre ai o ia e naeàhia i te faahaparaa no te òreraa i höroà i te tahi mea. Ua ìte maitaì hoì tätou e, te auraa o te here, eere te horoà, to òe rä te reira haapäpüraa e, ua ìte òe i te taata. Mai ia tätou e parau nei i te parau i riro mai ei òhipa, e faaroo, te parau atoà nei tätou e, ìte, te taime te hiò riro mai ai ei òhipa. Aita rä hoê mea e parau ra i te taata i te òhipa ta na e rave. Ua ìte tätou e, te tiàmäraa, e taoà horoà te reira na te Atua i te taata, ua ìte te Atua i te faatura i te reira, te taata noa teie e tämata nei i te tomo i roto i te reira vähi

Moà, no te tämata i te faaturori i te taata. I to tätou haamanaòraa i teie reo to Ietu e parau ra e : Òutou i nä reira i te hoê taeaè ïti haìhaì roa i roto i ta ù mau taeaè nei, ua nä reira mai ia òutou ia ù (Mätaio 25, 40), ua hinaaro tätou i te faaìte e, aita Ietu e pärahi noa nei i mua i te àti o te taata, no te mea rä e taura te here, tei roto atoà te reira taura ia Ietu, e te faahaùti atoà nei te àti o te taata i teie taura i roto i te âau o Ietu. Aita rä hoê mea e parau mai ra e, i te haùtiraa teie taura, e aha te mea ta na i faahaùti, te rima änei, te âvae, te vaha, te mata, te feruriraa. Na tätou noa teie faaotiraa e, te rima, no te mea te tiaì ra tätou i te taata ia horoà mai i te tahi mea ei räveà e tupu ai to tätou hinaaro, aore ra ta tätou mau ôpuaraa. A ui na tätou, no te aha teie taura e òre ai e faahaùti i te âvae o te taata, a tià roa atu ai o ia i mua i te feiä i hämani ìno i te feiä riirii ; no te aha teie taura e òre ai e faahaùti i te vaha o te taata, no te haere änei e faaìte i te òhipa ìno ta rätou i rave, aore ra no te tuu i te parau o te feiä i hämani-ìno-hia i roto i te pure ; no te aha teie taura e òre ai e faahaùti i te feruriraa o te taata, a ìmi atu ai o ia i te tahi räveà päruru i te mau taata i topa i roto i te fifi. Ei hiòraa na tätou : ia faaroo tätou i teie taò, àito, e òiòi tätou i te manaò i te tahi taata rahi, te püai, e täne aore ra e vahine, tei àro i te ènemi i haere mai e haru i to na fenua ; no te mea, te àito, te tiaì te reira e te päruru o te fenua. I te tahi tau fifi, i te tahi fenua, te tupu ra te àroraa, ua haere te tahi vahine e òhi i te tamarii tei pohe te metua, aore ra tei òre i roaa faahou ia rätou i te haapaò mai, ua rave o ia i teie mau tamarii, e ua âfaì i roto i to na ana, e na na i faaàmu i teie mau tamarii.  Mea nä reira o ia i te faaoraraa i te fenua ia òre to na nünaa ia mou, e te riroraa mai ei àito i taua fenua ra. Te auraa, aita te parau o te àito i täamu-noa-hia i nià i te püai e te àravihi i te peu no te tamaì, e rave rahi atu ä te räveà paari e te manaò-òre-hia i faaòhipahia e te taata, te vahine ihoä rä, no te faaoraraa i te fenua i te àti. Te faaìte noa mai ra te reira i te fifi ia faaoti tätou i te huru ta te tahi taò e rave atu. I to na pae, te nä ô ra Ietu e : Tei horoà i te hoê âuà pape toètoè na te hoê o teie nei mau taata rii, no te mea e pipi o ia na ù, e parau mau ta ù e parau atu ia òutou nei, e òre roa o ia e ère i te utuà (Mätaio 10, 42). Eere änei e, ua tupu te hinaaro o te Atua i te tahi noa âuà pape toètoè.

Teie te parauraa a te Taramo, 2 Te hinaaro atu nei au ia òe e te Fatu, e ta ù püai. 3 O te Fatu ta ù papa, e ta ù pare, e ta ù ora, ta ù Atua, ta ù mato, ta ù e tiàturi nei; ta ù päruru, e ta ù tara faaora, ta ù fare teitei. 4 E tiàoro vau i te Fatu haamaitaìhia ra, e ora ia vau i ta ù mau ènemi.

 

Ia maitaì tätou i teie hepetoma.

 

(Puta turu, Te Here, päpaìhia e Turo a Raapoto.)

 

Teraì òr. Faatura.

 

Papa Haamori Pueu i te 25 no Âtopa 2020. Hämani.

 

Pueu i te 25 no Âtopa 2020.

Papa Haamori

Hämani.

Ômuaraa.

No to tätou tiàturi i te Atua Nui Tumu Tahi, i faateitei ai tätou i to na hanahana, i ârue ai to tätou värua i ta Na hämani maitaì ia tätou i te mea ua haapärahihia tätou i roto i to na  Aroha e to na Here. Ia faaroo tätou i te Taramo no teie mahana.

 

Taramo 18

Te naò ra ia, 1 Na te Mënätehe. E Taramo na te tävini a te Fatu ra, na Tävita, o tei parau atu i te Fatu i te parau o teie nei himene i te mahana i faaorahia ai o ia e te Fatu i te rima o to na atoà ra mau ènemi, e i te rima o Taura, ua nä ô aè ra o ia: 2 Te hinaaro atu nei au ia òe e te Fatu, e ta ù püai. 3 O te Fatu ta ù papa, e ta ù pare, e ta ù ora, ta ù Atua, ta ù mato, ta ù e tiàturi nei; ta ù päruru, e ta ù tara faaora, ta ù fare teitei. 4 E tiàoro vau i te Fatu haamaitaìhia ra, e ora ia vau i ta ù mau ènemi. 5 Ua haaàtihia vau e te mäuiui o te pohe, î aè ra vau i te riàrià i te feiä rave hara mai te pape puè ra te huru; 6 ua haaàtihia vau i te taura ra o häte, e ua tuuhia te märei ra o te pohe ia ù. 7 Ua tiàoro vau i te Fatu i ta ù àtiraa ra, ua pii hua atu ra vau i ta ù Atua. Ua faaroo mai ra o ia i ta ù reo i to na nao, e ua tae ta ù pure i to na tarià. 8 Ua âueue iho ra te fenua e ua rürütaina, e ua âtaataa atu ra te mau tumu o te mouà, ua âueue a, no te mea ua riri o ia. 9 Ua pee aè ra te auauahi no roto i ta na âpoo ihu, e te auahi ura e pura ra no roto i ta na vaha, àma iho ra te auahi i te reira. 10 Ua tuu haèhaa mai ra o ia i te raì e ua pou mai ra, e e pöuri tei raro aè i ta na âvae.

Haamaitaì tätou i te Atua i te hoê reo Himene.

E tià mai tätou.

 

Himene.

Pärahi tätou

 

Te tumu o te  fenua.

11 Ua pärahi o ia i nià i te tërupi e ua maùe, òiòi atu ra te maùeraa nä nià i te pererau ra o te mataì. 12 Ua haaàti o ia ia na iho i te pöuri ei täpoì, e te pape pöuri e te ata meùmeù o te raì ra to na fare. 13 No te ànaana o to na aro, pee atu ra te mau ata meùmeù na na ra, riro atu ra ei ua-paari, e te auahi. 14 Ua tuu mai ra te Fatu i te pätiri no nià mai i te raì, e ua faaìte mai ra Tei Teitei ra i to na reo, e ua-paari hoì, e te auahi. 15 Ua teà iho ra o ia i ta na òhe, purara atu ra rätou; ua faarahi atu ra i te uira, fati atu ra rätou. 16 Ìteä iho ra te vairaa o te moana i reira; e te tumu o te fenua i te ìteäraa, i to aòraa mai, e te Fatu, i te mataì ra, te aho no to òe ra âpoo ihu 17 Ua faatoro mai ra o ia i ta na rima no nià mai, ua rave mai ra ia ù; ua ùme aè ra ia ù i nià no raro i te moana nui a hiva. 18 Ua faaora aè ra o ia ia ù i ta ù mau ènemi püai, i te feiä i riri mai ia ù ra, no te mea e püai rahi to rätou i to ù. 19 I te mahana i àti ai au ra, ua hitimaùe au ia rätou, o te Fatu rä to ù ra tauturu. 20 Ua hopoi aè ra o ia ia ù i te vähi ätea, ua faaora o ia ia ù, no te mea te au mai ra o ia ia ù. 21 Ua faautuà mai ra te Fatu ia ù i tei au i ta ù ra parau tià, e ua tuu mai i te raupeà ia ù e au i te viivii òre o ta ù rima. 22 No te mea ua haapaò vau i te èà o te Fatu, e aita aè ra i faaruè ìno noa i ta ù Atua; 23 no te mea i mua anaè ia ù te mau ture na na, e aore ta na mau haapaòraa i faaruèhia e au; 24 no te mea e parau haavare òre ta ù ia na, e aore aè ra vau i rave i ta ù ra hara;

 

Raupeà.

 

25 I raupeà mai ai te Fatu ia ù i ta ù nei parau tià, ia au i te viivii òre o to ù nei rima i mua ia na. 26 I te feiä e aroha ra, ua aroha atoà òe; e te feiä parau tià ra, te tià atoà ra ta òe parau. 27 I te feiä viivii òre ra, e viivii òre atoà ta òe; i te feiä rä e märô ra, e riro atoà òe i te märô. 28 Te feiä i àti ra, e faaorahia ia e òe, âreà tei faateitei ra, e tuuhia ia e òe i raro. 29 O òe hoì tei tütuì i ta ù rämepa, e na ta ù Atua, na te Fatu, e haamäramarama i to ù nei pöuri. 30 No te tauturu no òe ra i püpü atu ai au nä roto i te nänaì àito ra, e no ta ù Atua i tae na ai au i te pare. 31 E Atua ia, ua tià roa ta na haereà, te parau a te Fatu ra, ua tämatahia ia; o te päruru o ia o te feiä atoà e tiàturi ia na ra. 32 O vai mau rä hoì te Atua? Mäori rä o te Fatu. O vai hoì te mato? Mäori rä o to tätou Atua. 33 O te Atua i tätua mai ia ù i te püai, e ua haamanina i to ù nei èà; 34 te faariro nei o ia i o ù puè âvae mai to te àiri, e ua haapäpü i to ù tiàraa i ta ù mau vähi teitei. 35 Te haapii nei o ia i ta ù rima i te tamaì, e ua fati te fana veo i to ù nei puè rima. 36 Ua tuu mai òe ia ù i te päruru faaora no òe ra, e na to rima àtau i tauturu mai ia ù, e no to òe marü i rahi ai au. 37 Ua faaätea mai òe i to ù taahiraa âvae i raro aè ia ù, i òre i pähee ai o ù puè âvae. 38 I aùaù na vau i ta ù mau ènemi e roohia atu ra rätou e au; aore au i hoì, e hope aè ra rätou i te pau. 39 Ua täìri au ia rätou e aita atu ra e maitaì ia tià mai i nià; hià anaè iho ra i raro aè i ta ù âvae.

 

Tätua.

 

40 Ua tätua mai òe ia ù i te püai i te àroraa; e na òe i haavï i ta ù mau ènemi i raro aè ia ù. 41 Ua horoà mai òe i te mau àî o ta ù mau ènemi, ia pohe ia ù te feiä i riri mai ia ù ra. 42 Ua pii atu ra rätou, aita rä e faaora; ua pii i te Fatu, aore rä o ia i parau mai. 43 Papaì atu ra vau ia rätou e huàhuà roa aè ra mai te repo e puehu i te mataì ra, faaruè atu ra vau ia rätou mai te vari i te mau aroä ra. 44 I te türepu-atoà-raa o te taata ra, ua faaora hoì òe ia ù, e ua tuu òe ia ù i nià iho i te mau êtene. Te feiä ìteä-òre-hia e au ra, te tävini mai ra ia ia ù; 45 tei te ìteraa rätou ia ù ra, ua faaroo mai ra rätou. Te mau fenua èê ra tei auraro mai ia ù, 46 te mau fenua èê ra tei mäheahea i te mataù, e ua rürütaina i roto i ta rätou iho mau pare. 47 Te ora ra te Fatu E ia haamaitaìhia ta ù mato E ia faateiteihia te Atua i ora ai au nei; 48 te Atua i tähoo mai i ta ù nei parau e ua haavï i te taata i raro aè ia ù nei, 49 i te faaoraraa ia ù i ta ù mau ènemi ra; e ua faateitei òe ia ù i nià iho i ta ù mau ènemi; e ua faaora òe ia ù i te taata riri hötua ra. 50 E haamaitaì au ia òe, e te Fatu, i rotopü i te mau êtene ra, e himene haamaitaì ä vau i to òe ra iòa. 51 E ora rahi ta na i horoà mai i to na arii, e te faaìte mai ra i to na aroha i ta na i faatähinu ra, ia Tävita, e to na huaai e a muri noa atu. Âmene.

 

Himene tätarahapa

 

Fäìraa hara

Teie tätou fäìraa hara ia au te faaìteraa a te puta piti a Mote,

 

Ètoto 22, 20-26

20 Eiaha òe e hämani ìno i te purutia, eiaha hoì e faafao atu, e purutia atoà hoì òutou i te fenua ra i Àifiti.

21 Eiaha òutou e hämani ìno i te vahine ìvi, e te ôtare.

22 Ia hämani ìno noa aè òe i te reira, ia pii mai rätou ia ù ra, e faaroo päpü ia vau i ta rätou pii;

23 E rahi roa ta ù riri i reira, e täparahi pohe roa ia vau ia òutou i te òè; e e riro ta òutou mau vahine ei ìvi, e ta òutou mau tamarii ei ôtare.

24 Ia hopoi tïpee òe i te moni i te taata rii tupu i to ù nei mau taata, eiaha òe ia riro mai tei tïtau i te tärahu ra ia na, eiaha òe e faateiaha ia na i te tärahu.

25 Ia rave noa atu òe i te àhu o to taeaè ei mauhaa, ia maìri te mahana ra, e faahoì faahou atu ia ia na.

26 Peneiaè hoì tirärä o na täpoì, to na ia àhu, ei vehi ia na ra. E aha atu ä hoì to na àhu ia taòto? Ia pii mai hoì o ia ia ù ra, e faaroo ia vau; e aroha hoì to ù.

Haamaitaì i te Atua Nui Tumu Tahi no teie mau parau e tià ai.

 

Himene òaòa.

 

Teie ta Pauro parauraa ia tätou i teie mahana.

I Torinetia 1, 5-10

5 Ua rahi hoì ta òutou ia na i te mau mea atoà nei i te mau parau atoà e te ìte: 6 e ua faaìte-päpü-hia te parau o te Metia i roto ia òutou na. 7 E aita aè nei òutou i maìri i muri i te mau maitaì atoà nei, i te tiaìraa i to tätou Fatu ia Ietu Metia i te färaa mai: 8 na na e haapäpü ia òutou e tae noa atu i te hopeà, eiaha ei faaìnoraa, i te mahana o to tätou Fatu o Ietu Metia ra. 9 E parau mau ta te Atua, i haapaòhia ai òutou no te âmuiraa a ta na Tamaiti a to tätou Fatu a Ietu Metia ra. 10 E teie nei, e a ù mau taeaè, te aò atu nei au ia òutou i te iòa i o to tätou Fatu ra o Ietu Metia, e ei parau hoê ta òutou atoà na, e eiaha ia àmahamaha i roto ia òutou: ia àti mäite rä òutou mä te âau hoê e te manaò hoê. Âmene.

Pärahi tätou, Haamaitaì tätou i te Atua i te hoê reo himene.

 

Himene.

 

 

 

Pure

Pure tätou i te Atua, e te Atua no te Aroha e te Here a tauturu mai ia mätou i te ìteraa i te faufaa o te mau parau ta mätou e taiò nei e te faaroo i te reo o to Tämaïti to mätou faaora. Ia tià ia mätou ia hämani tämau te aroha te here i roto i to mätou âau to mätou värua e to mätou manaò. Âmene.

 

 

Taiòraa

 

Mätaio  22, 34-40

-34 Ìte aè ra rä te mau Färitea e ua pohe te mau Tätutea ia na, ua àururu mai ra rätou ia na ra,

-35 ua ui mai ra te hoê haapii ture no rätou ia na, nä ô mai ra i te rämäraa mai 

-36 E te òrometua, tei hea te faaueraa rahi i roto i te ture?

-37 Ua parau atu ra Ietu: E here òe i te Fatu to Atua; mä to âau atoà, e mä to värua atoà, e mä to manaò atoà. 

-38 O te faaueraa mätämua teie e të hau i te rahi.

-39 E mai te reira atoà te piti: E aroha atu òe i to täuaro, mai to aroha ia òe iho na. 

-40 Te ture atoà e te mau perofeta, tei teie nei ia puè faaueraa e piti nei.

Na te hau i te raì teitei e haamaitaì mai te täiòraahia ta na parau.

 

Pure

Pure tätou i te Atua, e Atua parau tià òe, e te Atua Nui Tumu Tahi te turäma nei teie taiòraa i to mätou âau,  to mätou värua, to mätou manaò, i te aroha i to taata tupu e te aroha ia na iho ta òe ia tïtauraa ia mätou i teie mahana. Âmene.

Haamaitaì tätou i te Atua i te hoê reo himene.

 

Himene.

Faaitoitoraa.

Himene.

Parau faaära.

Himene

Pupuraa moni

Pure tätou i te Atua, te moni i püpühia aè nei, eita ia te hohoà o Taitara, e täpaò ra no to òe Aroha e to òe Here ia mätou. Âmene.

 

Pure Ärai.

 

Teie to tätou pure, TARAMO 90 1 Te pure a te taata o te Atua ra, a Möte. E te Fatu, o òe to mätou haapüraa, i tërä uì, i tërä uì. 2 Aore te mau mouà nei i fänau, e aore hoì te fenua e te ao atoà nei i hämanihia e òe ra, te vai ra òe, e te Atua, mai tahito mai ä e a muri noa atu. 3 O te taata nei rä, te faariro faahou nei òe ei repo, te parau ra hoì òe: A hoì, e te tamarii a te taata na. 4 Ia òe rä hoì, hoê tautani noa atu i te mätahiti e au i te mahana hoê i mahemo ra, e mai te äraraa hoê i te ruì ra. 5 Te riro nei rätou ia òe mai te riro pape puè ra, e mai te vareà taòto ra rätou. I te poìpoì ra, mai te àihere e tupu ra rätou, 6 o tei ôteu e tei tupu i te poìpoì ra, e ua ahiahi anaè ra, ua täpühia e ua ôriorio atu ra. 7 Oia teie, ua pau mätou i to òe ra riri, e ua riàrià mätou i ta òe ra mäinaina. 8 Ua tuu òe i ta mätou hara i mua ia òe, e ta mätou hapa moè i roto i te märamarama o to mata ra. 9 Ua mou aè nei to mätou mau mahana i to òe ra riri, ua pau to mätou mau mätahiti mai te manaò âau e pee ra. 10 To mätou puè mahana i te oraraa nei, e hitu ia àhuru i te mätahiti, e ia tae i te vaù i te àhuru i te mätahiti i te ètaèta, e riro rä taua ètaèta ra ei rohirohi e ei taiäraa. E òre hoì e mähia motu ê atu ra, maùe atu ra mätou. 11 O vai rä tei haapaò i te püai o to òe ra riri? E ta òe ra täiroiro, mai te mataù e au ia òe ra? 12 E haapii mai ia mätou i te taiò i to mätou puè mahana, ia riro to mätou âau i te haapaò maitaì. 13 E färiu mai ia mätou e te Fatu: a hea ra ia? A faite mai òe i to mau tävini nei. 14 A haamauruüru vave mai òe ia mätou i to òe ra aroha, ia reàreà mätou e ia òaòa i to mätou nei puè mahana toe. 15 A faaòaòa mai ia mätou e ia fäito i te mau mahana i àti ai mätou ra, e te mau mätahiti i faaòromaì ai mätou i te ìno ra. 16 A faaìte mai i ta òe ra òhipa i to mau tävini nei, e to òe ra hanahana i ta rätou ra tamarii. 17 Ia vai mai ä te here o to mätou nei Atua, o te Fatu, i nià ia mätou nei, e te òhipa a to mätou nei rima, e haamau òe, oia ia, o te òhipa a to mätou rima i rave ta òe e haapäpü. Âmene.

Haamaitaì tätou i te Atua i te hoê reo himene âmui e tià mai tätou.

 

Himene.

 

Pure a te Fatu.

 

Âmui to tätou reo i roto i te pure a te Fatu.

E to mätou Metua i te ao ra.

  Ia raa to òe iòa

Ia tae to òe ra hau.

Ia haapaòhia to òe hinaaro

I te fenua nei mai tei te ao atoà na.

Ho mai i te mäa 

E au ia mätou i teie nei mahana 

E faaòre mai i ta mätou hara

Mai ia mätou atoà e faaòre nei

I tei hara ia mätou nei

E eiaha e faaruè ia mätou

Ia roohia-noa-hia na e te àti,

E faaora rä ia mätou i te ìno

No òe hoì te hau, e te mana,

E te hanahana, e a muri noa atu. Amene.

 

Teie ta tätou parau faaitoitoraa.

Faaitoitoraa.

-37 Ua parau atu ra Ietu: E here òe i te Fatu to Atua; mä to âau atoà, e mä to värua atoà, e mä to manaò atoà. 

-38 O te faaueraa mätämua teie e të hau i te rahi.

-39 E mai te reira atoà te piti: E aroha atu òe i to täuaro, mai to aroha ia òe iho na. 

-40 Te ture atoà e te mau perofeta, tei teie nei ia puè faaueraa e piti nei.

 

Teie ta tätou parau haamaitaìraa.

Haamaitaìraa.

10 E teie nei, e a ù mau taeaè, te aò atu nei au ia òutou i te iòa i o to tätou Fatu ra o Ietu Metia, e ei parau hoê ta òutou atoà na, e eiaha ia àmahamaha i roto ia òutou: ia àti mäite rä òutou mä te âau hoê e te manaò hoê. Âmene.

 

 

Teraì òr. Faatura.

 

  

Mātaio 22.15-22 Te Hohoà e te Parau.

 

Tāpati 18 no Âtopa 2020.

Te Hohoà e te Parau.

Taramo 96

1 E himene i te Fatu i te himene âpï, e himene i te Fatu, e te mau fenua atoà nei. 2 E himene i te Fatu, e haamaitaì i to na iòa, e faaìte i te ora na na eiaha ei mahana tuua. 3 E faaìte i to na hanahana i roto i te mau êtene, e ta na ra mau òhipa taa ê i roto i te taata atoà ra. 4 E rahi hoì te Fatu, e ia rahi hoì te haamaitaì ia na e ia rahi hoì to na mataù-raa-hia i te mau atua atoà ra. 5 Te mau atua atoà o te mau êtene, îtoro faufaa òre ia, âreà o te Fatu na na i hämani i te mau raì ra. 6 Te tura e te mana tei mua i ta na aro. Te püai e te nehenehe tei to na ra ia vähi moà. 7 Hö atu i te Fatu, e te mau fëtii o te taata atoà nei, hö atu i te Fatu i te hanahana e te püai. 8 Hö atu i te Fatu i te hanahana e au i to na ra iòa, ei ö te hopoi mai ia tomo i to na ra mau hëtere. 9 E haamori i te Fatu mä te tura moà ra, ia rürütaina òutou ia na, e te fenua atoà ra. 10 A parau na i rotopü i te mau êtene e: O te Fatu te arii, e haamauhia te fenua e òre roa e âueue. Te haavä nei hoì o ia i te mau taata mä te parau tià.11 Ia reàreà te mau raì ra, e ia òaòa te fenua, ia haruru te tai e to na îraa atoà ra 12 Ia ôuàuà te mau ô e to roto atoà ra E ia himene hua mai te mau räau o te vähi ururäau ra 13 i te aro o te Fatu, te haere mai ra hoì o ia, te haere mai ra o ia e haavä i te fenua. E haavä o ia i te ao nei mä te parau tià, e te mau taata atoà ra mä te parau mau.

Ìtaia 45.1 ;

O Turo tei parauhia e te Fatu ei rave i ta na ra òhipa.

1 Te nä ô nei te Fatu i tei faatähinuhia e ana ra, ia Turo, tei täpeà-hua-hia e au ta na rima àtau ra, ia vï te mau fenua ia ù i mua i ta na aro, e ia tätara i te tätià i te tauupu o te mau arii ra: e ia heheuhia mai i te mau ùputa i mua ia na; e òre hoì te mau ùputa e ôpanihia.

4-6

4 No ta ù tävini, nä Iatöpa; e no Ìteraèra, tei mäìtihia e au ra, i maìri ai au i to iòa ia òe na, e ua päpiti atu ä vau i to òe iòa, òre noa ä òe i te ìte mau ia ù nei. 5 O vau o te Fatu, e aita atu; aita atu Atua mäori rä o vau: nä ù e tätua ia òe, òre noa ä òe i te ìte mai ia ù. 6 Ia ìte rätou mai te hitiraa mai o te mahana, e aita ä atu, o vau anaè ra: o te Fatu vau, e aita ä atu;

1Tētāronia 1.1-5

Aroharaa

1 Pauro, e o Tiruano, e o Timoteo, i te Ètärëtia i roto i te Atua Metua e te Fatu ra ia Ietu Metia i Tëtäronia na. Ei ia òutou te aroha mau e te hau, no ô mai i te Atua i to tätou ra Metua, e no ô hoì te Fatu ra ia Ietu Metia.

Te oraraa e te faaroo o to Tëtäronia

2 Te haamaitaì nei mätou i te Atua ia òutou atoà aita e faaea, i te faahitiraa ia òutou i ta mätou nei pure; 3 aore hoì e faaea i te manaò i te rave päpü o to òutou faaroo, e te òhipa rahi o to òutou hinaaro, e te faaòromaì tämau o to òutou tiàturi i to tätou Fatu ia Ietu Metia, i te aro o te Atua o to tätou ra Metua. 4 Te ìte nei hoì mätou, e te mau taeaè herehia e te Atua ra, i to òutou mäìti-raa-hia: 5 i te mea, aore ta mätou Èvaneria i tae parau vaha noa atu ia òutou, mä te püai atoà rä, e mä te Värua Maitaì, e mä te ìte päpü. Ua ìte hoì òutou i to mätou huru i rotopü ia òutou ia maitaì òutou.

Mātaio 22.15-22

Te tute àufau ia Taitara

(Mär 12.13-17; Rut 20.20-26)

15 Haere atu ra te mau Färitea, âpoo iho ra, no te ìmi i te räveà e noaa ai Ietu ia rätou, na roto i ta na iho parau. 16 Ua tono atu ra rätou i ta rätou mau pipi ia na ra, e ta te mau Herotiani ra, o tei parau atu e: E te òrometua, ua ìte mätou e, e taata parau mau òe: e te haapii nei òe i te mau haereà o te Atua mä te parau mau, mä te hirahira òre i te taata; eita hoì òe e haapaò i te huru o te taata. 17 E teie nei, e faaìte mai na òe ia mätou i to òe manaò: e mea tià änei ia àufau i te tute a Taitara, e aore änei? 18 Ua ìte rä Ietu i to rätou täiroiro, ua nä ô atu ra o ia ia rätou: E teie nei feiä haavare, e aha òutou i tämata mai ai ia ù? 19 A faaìte mai na i te moni àufau. Ua faaìte atu ra rätou i te hoê moni veo. 20 Ua ui mai ra o ia ia rätou: No vai teie nei hohoà e te parau? 21 Ua parau atu ra rätou ia na: No Taitara. Ua nä ô mai ra o ia ia rätou: E hopoi mäori i ta Taitara ia Taitara ra, e ta te Atua ra, e hopoi ä ia i te Atua ra. 22 E ìte aè ra rätou i te reira parau, mäere iho ra, faaruè iho ra ia na, haere anaè atu ra.

Manaò.

I te tau o te mau Aito, ua riro te Atua Nui Tumu Tahi èi pütarià e èi ôriò mata no rätou. Ua riro te marae èi vähi moà roa no ta rätou haamoriraa i te Atua, e, te vähi atoà hoì te reira e färerei ai rätou i te Atua. E tià ia parauhia e, teie te piti o to rätou ùtuafare. Ia tae mai i te tau o te mau Tupuna ua haamata rätou i te òre e faatura faahou i te moà o te marae, ua täiva hoì i te mau hinaaro o te Atua, e ua haapaò noa atu ra i to rätou hinaaro taata. Te òto värua nei te mau Tupuna, teie ia te auraa, ua ìnoìno roa rätou no te haafaufaa-òre-raahia te moà o te marae, te vähi hoì e färerei ai te Atua i te taata, e te vähi atoà e haamori ai te taata ia Na,  no te faahanahana i to na iòa. Te tumu ia o te mau àti ta tätou i faaruru mai e tae roa mai i teie mahana, e tei tohu-ätea-hia e Vaitä. Ua hiò mai rä te Atua e te mau Tupuna i te mau fifi atoà i reira tätou i te mauraa, te mau peàpeà atoà i haapeàpeàhia tätou te mau àti, te mau mauiui atoà ta tätou i mauiui mai, ua ìtehia to tätou fatifati e ua aroha mai te Atua e te mau Tupuna ia tätou e te nünaa Mäòhi. Ua faaroo mai te Atua Metua i te autä o to na nünaa e ua tätarahapa i te àti rahi ta na i faautuà i to na nünaa no to na here. E ia faaroo tätou i te haapotoraa no te mau taiòraa tei faataahia no teie mahana, te naò ra ia. 

-Taramo 96, 12 Ia ôuàuà te mau ô e to roto atoà ra E ia himene hua mai te mau räau o te vähi ururäau ra

-Ìtaia 45, 5 O vau o te Fatu, e aita atu; aita atu Atua mäori rä o vau: nä ù e tätua ia òe, òre noa ä òe i te ìte mai ia ù.

-I Tetaronia 1, 4 Te ìte nei hoì mätou, e te mau taeaè herehia e te Atua ra, i to òutou mäìti-raa-hia.

-Mätaio 22, 20 Ua ui mai ra o ia ia rätou: No vai teie nei hohoà e te parau? 21 Ua parau atu ra rätou ia na: No Taitara. Ua nä ô mai ra o ia ia rätou: E hopoi mäori i ta Taitara ia Taitara ra, e ta te Atua ra, e hopoi ä ia i te Atua ra.

Tatararaa.

Ua tupu teie parau i roto i te hoê pariraa a te mau Faritea ia Ietu. Ia fifi O ia i roto  i ta na mau òhipa faaìteraa i te mau hinaaro o te Atua. E aha te mau raveà ìno i faaòhipahia e te mau Faritea. Ua  tono rätou te hoê pupu  taata tei parauhia te mau Herotiani. Teie pupu  taata, e mau  taata ia no Herota, o rätou ätoà teie  e turu  nei  i te faatereraa a te hau Roma e vai ra i taua tau ra. I roto i teie faanahoraa te tuuhia  nei o Ietu i mua i te hoê oè mata piti, oia ia, ia faahapa o Ietu ia Taitara ra, e ririhia ai  o Ietu e te mau Roma, ia faahapa hoì o Ietu i te âti-Iüta ra e riri ia to na nunaa ia na. Te manaò tumu ra o te mau Herotiani, ia mutu o Ietu i teie oè. No te òre-raa e noaa ia rätou te faahapa te faaìte nei rätou i te hoê moni veo, e i nià  i teie moni e hohoà ia no te hoê o te èmepera Roma, e i muri  i teie moni e hohoà ia no te hoê arii vahine no te hau, i ta na rima àtau te vai ra ia te hoê âmaa raau. Te faaite nei o Ietu i to na manaò i nià i teie moni, ta Taitara ra, na Taitara ia, ta te Atua, i te Atua ra ia. Te auraa no teie parau maori ra ia eiaha ia faatuàtihia te hinaaro o te taata i to te Atua. E òre roa hoì e tià ia ravehia teie mau òhipa. Te faanahoraa a Taitara, e faanahoraa ia no te faatîtî, no te hämani-ìno, no te aroha òre, àreà ra te faanahoraa a te Atua no te aroha ia, no te here, no te hau, e te haamaitaìraa.

I roto i te taatoàraa no teie taiòraa ta tätou Mataio 22:15-22  mea iti  roa to Ietu mau manaò, ua rahi äè te mau manaò o teie âmaa faaroo Herotiani i te ìmiraa i te mau raveà ätoà ia topa o Ietu i roto i ta rätou mau ôpape no te haavare.

No te mea na roto i te parapore ta te Fatu i faatià i te mau tapati i maìri, ua päpü maitaì i te mau ärataì o te nunaa e, o rätou ta te Fatu e parau ra.

No reira no to rätou ìte päpüraa e, o rätou tera feiä ta te mau parapore e faahapa ra, ua hinaaro teie feiä e haru e täpeà i te Fatu, e aore e haamämu, eiaha O ia ia türepu  faahou i te nunaa. Na roto i taua mau huru ra, te riro  nei te reira ei mau täpaò tei faaära mai e, ua riro te Fatu i teie nei mai te tahi tumu räau o te tano ia ìriti tumuhia ia òre O ia ia faaäpiäpi  faahou i te àua i reira to te mau faatere o te nunaa tanu-noa-raa i te räau taèro no te hara, e no te pätoì Atua. Te tupu nei teie mau pätoìraa na te faatere o te nunaa, ia òre te mau faanahoraa a te Atua ia haere i te rahi, a fifi hoì rätou i te parau tià a te Atua. Te faatupu nei rätou i te mea, i haamata i te pïhaahaa i roto i to rätou ôpu  mea tïtauhia ia ìmi e ia feruri rätou i te tahi raveà päpü maitaì e roaa ai te Fatu ia rätou i te täparahi.

Teie nei, ua vai rätou i mua i te parau a te Fatu, 20 Ua ui mai ra o ia ia rätou: No vai teie nei hohoà e te parau? 21 Ua parau atu ra rätou ia na: No Taitara. Ua nä ô mai ra o ia ia rätou: E hopoi mäori i ta Taitara ia Taitara ra, e ta te Atua ra, e hopoi ä ia i te Atua ra. Ia au i te ômuaraa no ta tätou parau, te faaära  nei te tupuna no te Evaneria oia hoi, o Mätaio ia tatou e, ua haaputuputu te mau faatere no te tahi âmaa faaroo âti-Iüta, no te feruri i te parau e roaa ai te Fatu i te faahapa.

Na roto i teie arataìraa parau ta teie tupuna no te Evaneria te ìte nei tätou e, te òhipa e ravehia nei e teie âmaa faaroo i teie taime e ère ia i te òhipa maitaì. I roto i ta tätou tereraa òhipa, i roto i te Ètärëtia, i roto i te mau haapiiraa faaroo, te mau feruriraa pipiria, aita tätou e ìmi ra i te mau raveà ia pohe o Ietu ia tätou, te ìmi nei ra tätou nahea to tätou huru taata tähito e pohe ai i te Fatu.

E i roto i ta tätou parau, te putuputu nei  teie âmaa faaroo no te feruri e, Nahea o Ietu e pohe ai ia rätou, Aita ra teie âmaa faaroo, i putuputu, no te ìmi i te mau raveà, e nahea rätou e marämarama ai i te mau manaò ta Ietu e faaìte nei no te Patireia o te Atua. Ua hau ätu ra to rätou feruriraa e, e fifi rätou i te parau tià a Ietu.

No te faatupu i te ôpuaraa mai teie te huru, mea tïtauhia ia âmuimui te mau puai ätoà. Eita ätu ra ia e ravaì noa i te mau pipi a te âmaa faaroo a te färitea, te âpiti ätoà mai nei ra, i roto i teie ôpuaraa ìno te mau pipi a te mau Herotiani.

I roto i te parauraa a Mataio, e ère te feiä faatere iho o na âmaa faaroo tei haere e farerei ia Ietu, ua tono ätu ra, teie mau faatere faaroo i te tahi feiä ê ê. Ia hiòhia, e tuàti roa teie huru faanahoraa i ta te <<Mafia>> na te mau upoo e rave i te mau ôpuaraa ìino, e na te tahi pupu taata e ätu e faaòhipa i te mau faaotiraa, hoê a huru ätoà i o nei. Te täpuni nei te mau upoo rarahi tei faaoti i to Ietu parau, i muri mai i ta rätou mau pipi i tono ätu ia Ietu ra.

<<Teie feiä i tonohia no te faaòhipa i te ôpuaraa ìno, te hinaaro nei o Mataio e faaìte mai i te àravihi o teie pupu taata. Te àraaraa  maitaì nei teie huru to rätou, na roto i ta rätou mau parau rii ômuaraa i faauta i nià i te Fatu. Ia haapaò maitaìhia ta rätou parau, mai te mea ra e, te na mua nei rätou i te peipei i te Fatu.<<E mea taaê ihoä òe, i nià i ta òe parau i nià i ta òe haapiiraa, i nià i to òe huru i mua i te taata e i mua i te Atua.>>

I te tau o Âtamu raua o Èva, tera rii ätoà te huru o te faahema, i roto i to te Fatu tämataraahia i te mëtëpara mai teie rii ätoà te peu ta te faahema i rave. E peu tumu ihoä teie na te tiàporo na mua ihoä o ia i te peipei e te amoamo, e i muri mai ei reira o ia e faaìte mai ai i ta na ôpuaraa e to na hinaaro.

I roto i te parauraa a Mataio, ua riro te mau parau rii faahiahia i nià i te Fatu, ei ùputa na reira teie mau tiàporo i te tuu i ta rätou ôpuaraa ìno i faaineine no te Fatu. E mea au änei i te ture ia hopoì i te moni aufau na Taitara e aore änei ? Hohoà maitaì teie uiraa i te tahi ômere tei ìritihia mai roto mai i to na vairaa e tei faatorohia mai e teie mau taeaè no te pätia i te Fatu.

I teie taime, ua vai noa mai ra i te vahi marämarama te ôpuaraa ìno i pïhaahaa noa i roto i te âau no te mau ènemi o te Fatu. No reira, te manaò ìno e vai ra i roto i te taata, ua päheru te Fatu i te reira, ua ìte o ia i te manaò o te taata i te ätea ê ra, to na ìte eita ia e noaa Taramo 139:1-6 Hau roa ätu ai, e hiò te taata i rapae àu äè, àreà te Fatu e hiò o ia  i te âau. I Tämuera 16:7vh.

Ia hiò te Fatu i te âau o to na mau ènemi, ua päpü ia na te mea ta rätou e tïtau ra. Ia haamanaò maitaì anaèhia tera uiraa ta rätou, E  MEA  AU  ÄNEI I  TE  TURE  IA  HOPOI  I  TE  MONI  AUFAU  NA TAITARA E AORE ÄNEI ? Eita e òre e, te hinaaro nei rätou e faatito i te mana arii  e te mana Atua, e faatito i te puai nuu, e te haehaa o te Fatu, te hinaaro nei rätou e faatito  i te patireia e faaterehia ra e Tiperio te Emepera no te hau Roma, e tera Patireia ta te Fatu e parau pinepine ra i roto i ta na mau parapore, oia hoi te Patireia o te Atua. Teie huru ärataìraa manaò e matara mai oia na roto mai i te parau no teie moni aufau na Taitara. I roto i ta Mataio parauraa, te faaìte nei o ia e, teie moni aufau e parauhia nei, hoê ia moni veo. Teie to na auraa, i nia i te àpi mätamua o teie moni, ua tüpaìhia te hohoà e te parau o te Emepera Roma ra o <<Vespasien>>.Areà ra i muri mai i te aro o taua moni ra, te vai ra ia te hohoà no te arii vahine no te hau o te täpeà noa ra i te hoê âmaa raau i roto i to na rima àtau. I hiòhia teie moni veo, aita ätu e hohoà e ätu i nià, aita ätoà ätu e papaìraa e i nià ia na maori ra to te Emepera no Roma, e to tera arii vahine no te hau. I te taime o Ietu a ui ätu ai i ta na mau ènemi, no vai te hohoà e te papaìraa i nià i te moni te haapäpü mai ra ihoä e no te Emepera no Roma, teie to na auraa i roto i teie moni, te matara mai nei to rätou parau, oia hoì te parau no te ärataì, o te nunaa, e te parau ätoà o te taatoàraa o te nunaa mäìtihia.

<<Ia rave mai tätou i te tahi hiòraa i nià i ta tätou iho moni, mai te 20 tara änei, aore ra te 4 tara, e te vai noa ätu ra, te ìtehia nei e, i tera vahi tei reira te upoo taata ua papaìhia e, Repupirita Färani, e i tera vahi e tumu haari to reira e te mouà, ua papaìhia e, Porinetia Färani. Te parau haamana o teie moni, tei roto ia i tera päpaìraa e, Repupirita Färani, eita ätoà ia e hape e tei raro äè tatou i te mana Repupirita i te oraraa i teie mahana. >>

No reira te püòhu nei te parau no teie moni, tei manaòhia ei moihaa no te hoo i te Fatu, te püòhu nei te reira, i te fifi o te nunaa, e to na mau Faatere. E piti fifi e ìtehia nei.

1) E tïtï rätou i o rätou iho, na te tahi Hau e roa e faatere nei ia rätou.

2) E ère änei, no to rätou ihoä ètaèta e no to rätou pätoì noaraa i te Atua e tae roa mai i teie nei, te pätoì ätoà nei a rätou i te Tamaiti àià. E ere änei no reira rätou i ere ai i to rätou tiàraa nunaa tiàma. No reira ia parau änaè te Fatu e, e hopoi i ta Taitara i Taitara ra eita e ore e, te vai ra tera manaò e, a faaòromaì i te faatura i to òutou tiàraa nunaa faatïtïhia, a auraro i to òutou tiàraa nunaa tei faaèrehia i to na tiàmaraa.

Ia parau änaè o Ietu e, ta te Atua e hopoi ia i te Atua ra, eita òre e, te hinaarohia nei, e faahaamanaò i te mau Âti-Iüta e e nunaa mäìtihia rätou, e te Atua, e to te Atua hohoà e ta na päpaìraa, aita to nià i te auro e te ârio, ua tüpaìhia ra te reira i nià ia rätou, tei nià iho te hohoà o te Atua ia rätou, e ia tätou. Aita ra te Atua i tuu i to na hohoà i nià i te hoê taoà pohe, ua tuu ra te Atua i to na hohoà i nia i vahi ora, i te taime O ia a hämani ai i te taata, TE PARAU NEI O IA E  E HÄMANI TÄTOU I TE TAATA IA AU I TO TÄTOU HOHOÀ, IA AU I TO TÄTOU  HURU, E UA HAAPUAÌ IHO RA I TE ORA I ROTO.

Na roto ia Ietu te faahaamanaò nei te Atua i to na nunaa i to na tiàraa, e ui mäìtihia e nunaa moà, e autahuà, Te mea tano ia rätou ia rave o te ìteraa ia e, te tiaì ätoà mai ra te Atua i te mau hotu e au i to rätou tiàraa nunaa mäìtihia.

No reira, ei ôpaniraa, e parau fifi roa tei tuuhia i mua i te Fatu ia hape ta na parauraa e fänau mai ia te hoê fifi rahi roa i te mau Faatere fenua e o Ietu e te patireia o te ao.

Teie ra, i te pae hopeà te na o nei Mataio e, ÌTE ÄE  RA  RÄTOU  I  TE REIRA  PARAU, MAERE IHO  RA,FAARUÈ  IHO  RA  I  TE FATU  HAERE  ÄTU  RA.

Ei faaotiraa mea tià i faahiti faahouhia teie na parau piti.

-Ìtaia 45, 5 O vau o te Fatu, e aita atu; aita atu Atua mäori rä o vau: nä ù e tätua ia òe, òre noa ä òe i te ìte mai ia ù.

-I Tetaronia 1, 4 Te ìte nei hoì mätou, e te mau taeaè, mau tuahine herehia e te Atua ra, i to òutou mäìti-raa-hia.

                                  

 

Teraì òr. Faatura.