Ioane 20.19-31. Faaroo

 

Tāpati 11 no Èperera 2021.

Faaroo

Taramo 118.19-23

19 A ìriti na ia ù i te mau ùputa parau tià ra, e tomo vau nä reira mä te haamaitaì i te Fatu ra. 20  O te ùputa teie na te Fatu, e nä reira te feiä parau tià i te tomo 21 E haamaitaì au ia òe, ua faaroo mai hoì òe ia ù, e ua riro ei ora no ù. 22 Te ôfaì i faaruèhia e te feiä i patu ra, tei riro iho nei ei ôfaì tihi. 23 O ta te Fatu teie i rave. E mea maerehia hoì i mua i to tätou nei mata.

Òhipa 4.32-35

Te ôpereraa taoà a te mau taata faaroo

32 E hoê atu ra âau e hoê hoì värua to taua feiä rahi atoà i faaroo ra, aore roa te hoê i parau i ta na taoà e na na anaè iho, ua âmui-noa-hia na rätou atoà. 33 Ûàna mäite atu ra to te mau âpotetoro faaìteraa atu i te tiàfaahouraa mai o te Fatu ra o Ietu; tura roa atu ra hoì rätou atoà. 34 Aore roa hoì te hoê o rätou i ère, e te feiä atoà hoì e fenua to rätou ra e te fare, hoo atu ra ia, e hopoi mai ra i te hoo i taua mau mea i hoohia ra, 35 tuuhia iho ra i raro i te pae âvae o te mau âpotetoro ra; e tufahia iho ra na rätou atoà e au mäite aè ra.

1 Ioane 5.1-6

To tätou upootiàraa i nià i te ao nei

1 O tei faaroo e, o Ietu te Metia mau ua haafänauhia o ia e te Atua: o tei hinaaro i tei haafänau ra, të here atoà ra ia i tei haafänauhia e ana ra. 2 Teie te mea e ìte ai tätou e, te aroha nei tätou i te tamarii a te Atua: ia hinaaro tätou i te Atua, e ia haapaò i ta na parau. 3 Teie hoì te hinaaro i te Atua, o te haapaò i ta na ra parau: eere hoì ta na parau i te mea teimaha. 4 O ta te Atua hoì i fänau ra, te vï nei teie nei ao ia na; teie hoì te mea e vï ai teie nei ao ia tätou o to tätou faaroo. 5 O vai te taata i vï teie nei ao ia na ra? Mäori rä o tei faaroo e, o Ietu te Tamaiti a te Atua.

Te faaìteraa ia Ietu Metia

6 O tei haere mai ia mä te pape e te toto, o te Metia ra o Ietu; eiaha mä te pape anaè ra, mä te pape rä e te toto. E o te Värua tei faaìte mai, e e parau mau hoì ta te Värua.

Ioane 20.19-31.

Te färaa mai Ietu i ta na ra mau pipi

(Mät 28,16-20; Mär 16,14-18; Ruta èv 24,36-49)

19 E i te ahiahi o taua mahana mätamua o te hepetoma ra, ua putuputu mai ra te mau pipi, ua ôpanihia nä ôpani i te mataù i te âti-Iüta ra. Ua haere mai ra Ietu i reira ra, tià noa iho ra i röpü, ua parau mai ra ia rätou: Ia ora na òutou 20 I nä reira mai o ia, e ua faaìte mai ra ia rätou i ta na rima e i ta na àoào. Òaòa aè ra te mau pipi i te ìteraa atu i to rätou Fatu ra. 21 Ua parau faahou mai ra Ietu ia rätou: Ia ora na òutou. Mai ta ù Metua hoì i tono mai ia ù nei ra, e tono atoà hoì au ia òutou na. 22 I nä reira mai ra o ia, e ua haapüaì mai ra i te aho i nià ia rätou ra, e ua parau mai ra: A färii i te Värua Maitaì. 23 Ta òutou i faaòre i ta rätou hara ra, ua faaòrehia ia; e ta òutou hoì i vaiiho i ta rätou hara ra, ua vaiihohia ia.

To Toma ìte-roa-raa i te Fatu

24 E te hoê o te Àhuru mä piti ra, o Toma, o të parauhia ia, ia Titimo ra, aore rä ia ia rätou ra a tae mai ai Ietu ra. 25 Ua parau atu ra te mau pipi ra ia na: «Ua ìte aè nei mätou i te Fatu  Ua parau mai ra o ia ia rätou: «I òre au i ìte i te puta âuri i ta na rima ra, e aore i tuu i ta ù rima i taua puta âuri ra, e aore hoì ta ù rima i tuu i ta na àoào ra, e òre roa ia vau e faaroo. 26 E ruì varu aè ra, tei roto faahou atu ra te mau pipi i te fare, e o Toma atoà hoì, ua haere mai ra Ietu, ua ôpanihia nä ôpani, ua tià mai ra o ia i röpü, ua parau mai ra: Ia ora na òutou. 27 Ua färiu mai ra ia Toma, ua parau mai ra: «A faatoro mai na to rima, e a hiò mai na hoì i ta ù rima nei; e a faatoro mai na hoì i to rima e fäfä i ta ù àoào. Eiaha e faaroo taìàtä, e faaroo rä. 28 Ua parau atu ra Toma ia na, nä ô atu ra: «E ta ù Fatu, e ta ù Atua. 29 Ua parau mai ra Ietu ia na: «No te mea te hiò mai nei òe ia ù, e Toma, i faaroo ai òe? E ao to te feiä aore i ìte ia ù a faaroo mai ai. Tei ia na te Tamaiti ra, tei ia na ia taua ora ra 30 E rave rahi atu ä te täpaò a Ietu i rave i mua i te aro o ta na mau pipi ra, aore i päpaìhia i roto i teie nei puta. 31 O teie rä tei päpaìhia, ia faaroo òutou e, o Ietu te Metia te Tamaiti a te Atua, e ia noaa hoì to òutou ora i to na iòa i te faarooraa.

Manaò.

Te ôpereraa taoà a te mau taata faaroo tei hoê ia i to na âau e tei hoê hoì i to na  värua to taua feiä rahi atoà i faaroo ra, aore roa te hoê i parau i ta na taoà e na na anaè iho, ua âmui-noa-hia na tätou atoà. Te faaìteraa ia Ietu Metia E o te Värua tei faaìte mai, e e parau mau hoì ta te Värua. To Toma ìte-roa-raa i te Fatu E te hoê o te Àhuru mä piti ra, o Toma, o të parauhia ia, ia Titimo ra, aore rä ia rätou ra a tae mai ai Ietu ra. Eiaha e faaroo taìàtä, e faaroo rä. Tei ia na te Tamaiti ra, tei ia na ia taua ora ra. E rave rahi atu ä te täpaò a Ietu i rave i mua i te aro o ta na mau pipi ra, aore i päpaìhia i roto i teie nei puta. O teie rä tei päpaìhia, ia faaroo òutou e, o Ietu te Metia te Tamaiti a te Atua, e ia noaa hoì to òutou ora i to na iòa i te faarooraa. O teie rä tei päpaìhia, ia faaroo òutou e, o Ietu te Metia te Tamaiti a te Atua, e ia noaa hoì to òutou ora i to na iòa i te faarooraa. Ia faaroo tätou i te haapotoraa no te mau taiòraa tei faataahia no teie mahana.

-Taramo 118, 22 Te ôfaì i faaruèhia e te feiä i patu ra, tei riro iho nei ei ôfaì tihi.

-Òhipa 4, 33 Ûàna mäite atu ra to te mau âpotetoro faaìteraa atu i te tiàfaahouraa mai o te Fatu ra o Ietu; tura roa atu ra hoì rätou atoà.

-I Ioane 5, 4 O ta te Atua hoì i fänau ra, te vï nei teie nei ao ia na; teie hoì te mea e vï ai teie nei ao ia tätou o to tätou faaroo.

-Ioane 20, 31 O teie rä tei päpaìhia, ia faaroo òutou e, o Ietu te Metia te Tamaiti a te Atua, e ia noaa hoì to òutou ora i to na iòa i te faarooraa.

Te tumu.

Te parau e tià ia faatumu tätou i te manaò, teie ia faaìteraa a Ioane i te pene 20, i te ìrava 31 O teie rä tei päpaìhia, ia faaroo òutou e, o Ietu te Metia te Tamaiti a te Atua, e ia noaa hoì to òutou ora i to na iòa i te faarooraa.

Ia au i teie huru päpaìraa, e noaa ia tätou i te ora i to na iòa ia faaroo tätou i teie nei, to te Atua Nui Tumu Tahi ia faatomoraa  ia tātou i roto i te tau no te hinapaarae. E parau teie no te ôpū tamarii, ia au i ta te mau tupuna Māòhi i ora mai na, mai te tau âuìuì mai. E tau faufaa roa no te mea, i te reira noa tau e hoì ai te uì i te haamata-faahou-raa. E faaâpī te mau mea atoà. E motu te fētii i tāàmuhia e te taura o te toto. Aita hōê òhipa e mau i roto i teie faaâpīraa ärataìhia e te Atua, e te fenua. Tē hinaaro e tē hinaaro òre o te taata, e tupuhia ihoā ta te Tumu Nui. Nō reira, aita atu e mea e anihia i te taata māoti, te tomoraa i roto i taua faaâpīraa ra. Ta Ietu ia e faatomo nei ia tätou na roto i to na tiàfaahouraa, ma te parau i te mau pipi i te ahiahi no te mahana mätamua, e te piti no te mahana mätamua no te hepetoma i te naòraa e Ia ora na òutou, oia ia hoì te faanä nei o Ietu i te âau o ta na mau pipi ia pärahi rätou i roto i te hau. I te mea e täpura òhipa âpï ta rätou e faatupu i roto i te nünaa tei hepohepo, tei topa i roto i te ère no te faaroo te faaïti i te parau o te aroha e te here i te Atua.

Ia au i terā reo iti to te päpaì Taramo 118, ìrava 22 Te ôfaì i faaruèhia e te feiä i patu ra, tei riro iho nei ei ôfaì tihi. E teie atoà te pure a to tātou mau tupuna e nā ô rā e : « Ia Atua te Atua, ia fenua te fenua, ua maitaì roa ». E hinaaro tumu teie no te Atua Nui Tumu Tahi, ia ora noa to na nūnaa i roto i te Hau i nià i to na iho fenua. Tē vai ra ihoā teie Hau ta te Māòhi e parau noa ra, te oraraa peàpeà òre, tē vai atoà ra teie Hau ta te mau tupuna e parau atoà ra, e faatereraa i te tahi nūnaa i nià i te tahi fenua.

Âreà te Êtārētia, e parau ia no te tahi nūnaa o tei faaroo, e tei tiàturi i te Fatu hōê. O tātou nei rā hoì te nūnaa Māòhi, e nūnaa faaroo roa i te Atua, mai to na haapārahiraa i to tātou huitupuna i roto i te uru maitaì o Māòhi Nui nei, e tae roa mai i teie mahana. Nō reira, te ìritiraa teie i te Êtārētia, ia tomo na roto, i te ùputa no te nūnaa mäìtihia e te Atua, oia te nūnaa Māòhi, ia ora hope roa i to na Faaroo Māòhi Mau i te Atua ra. Te parau no te Faaroo Mäòhi Mau, ua papahia i nià i te Moana Nui a Hiva tei haaàtihia e te mau ôpape te faaìte i te mau àriàriraa o te mau òutu no te mau fenua i parauhia i te mau tamarii no Raro i te Tumu o te Fenua. No te mea te Mäòhi ei moana, èi ànavai, èi ua, èi mataì, e hau ai te fenua, èi reira o ia e ora ai. Ia faaroo hoì tätou i teie reo to Ietu, 21 Ua parau faahou mai ra Ietu ia rätou: Ia ora na òutou. Mai ta ù Metua hoì i tono mai ia ù nei ra, e tono atoà hoì au ia òutou na. 22 I nä reira mai ra o ia, e ua haapüaì mai ra i te aho i nià ia rätou ra, e ua parau mai ra: A färii i te Värua Maitaì.

 

Teraì òr. Faatura.

Märeto 11,1-10 ; Firipi 2,6-11 Haere atu ra räua.

 

Täpati 28 no Mäti 2021

 

 

Täpati no te mau Âmaa

 

        Taiòraa : Märeto 11,1-10 ; Firipi 2,6-11

        Ìrava faaitoitoraa : Mätaio 11, 4 vm

 

Haere atu ra räua.

 

Te tomo nei tätou i roto i te tau, e haamanaò faahou ai tätou i te mau parau e faatià ra i te mau taime rii hopeà, no te oraraa o Ietu i roto i teie nei ao: to na mau àti, to na mau mauiui, to na pohe e to na tià-faahou-raa, parauhia ai teie hepetoma e, e Hepetoma Moà. I uiui rii ai te manaò e, àhiri na, mai te peu paì e, hoê anaè hepetoma i roto i te mätahiti e mea moà, e nahea ia tätou ia parau no terä pae àhuru mä hoê e toe ra. No terä noa änei mea e, e mau parau no te mau taime rii hopeà no Ietu i te ao nei, i moà ai teie hepetoma. E te mau parau no te haamataraa mai no to Ietu oraraa i te ao nei, eere ia i te mea moà?

 

Hepetoma Moà, te auraa, aita atu ia e òhipa e ìtehia i te taata i te raveraa, te haapaeraa ia i te mau mea atoà tei òre e tüàti i nià i terä parau, Moà. Ia parau-anaè-hia te parau no te Moà, e Mä, aore ra e Ora to na auraa. Rave mai tätou i te tahi hiòraa, te tahi taata maì e faauehia e te tahuà räpaau maì, e haamoà i te mäa. Te auraa, te faaätearaa aore ra te haapaeraa o ia i te mau mäa atoà të riro ei fifi no te tupuraa o te ora, ia òre e fifi e hapehape anaè e pohe roa. Te reira atoà änei hoì te mea o ta tätou e rave nei i roto i teie hepetoma ; oia hoì, te ìmiraa i te mau räveà atoà e ìtehia ai te tupuraa no te mä e te ora a te Atua i roto ia tätou, o ta Ietu i haere mai e faaìte (aita rä teie manaò e täôtià ra i te parau o te ora, e no te mä). Aore ra, aita atoà änei hoì tätou e ora noa ra i roto teie hepetoma, no terä mea, ua oti i te faanahohia e terä te taime ?

 

I roto i ta tätou taiòraa no teie täpati, te faatià ra Märeto i te huru no to Ietu tomoraa i roto i Ierutarema. E tano e parau e, ua mau âau roa teie parau ia tätou ; ahiri te tahi i roto ia tätou e uihia na e, e faatià mai i te huru no to Ietu tomoraa i Ierutarema, manaò anaè au aita e taiò-faahou-raa i roto i te pïpïria, mea tahe noa ia haere mai. E, mea faufaa i te tämau-àau-raa i te parau ! te mea faufaa roa atu rä, te ìteraa ia i te auraa o ta teie parau e tïtau mai ra ia ù, ia faatupu, ia òre, mea faufaa òre, mäuà te taime.

 

Haere atu ra räua.

 

E riro paha tätou i te maere, no te aha te manaò i haamau ai i nià i teie parau, e tumu ia. No terä mea mea pinepine teie parau i te hiòhia e tätou, e no terä atoà hoì mea e, ua parauhia teie täpati e Täpati no te mau Âmaa, e tütonu noa ihoä ia to tätou manaò i nià i te taime a haamata ai Ietu i te tomo i roto i Ierutarema. No te mea te reira atoà te taime to teie nähoà rahi i taìruru mai i taua mahana ra päfaìraa i te âmaa räau no te vauvau i nià i te èà mea nä reira Ietu i te tomoraa. Te tahi vähi atoà e tütonu ai to tätou manaò, tei nià ia i te huru no to Ietu tomoraa i roto i Ierutarema ; to na haèhaa o ta te àtini e faahohoà ra, e no te mea atoà hoì, e parau teie tei tohu-ätea-hia e te perofeta Tetaria (ìr.4-5).

 

 

 

 

Rau noa atu ä ra i to tätou haamauraa i to tätou manaò ia au i teie taiòraa, te tahi vähi ta teie parau e tïtau mai ra ia tätou, e tütonu : O te huru ia no teie nä pipi i tonohia e Ietu e tii e pütö mai i te àtini, to raua ia auraroraa i to raua Fatu. No te mea, ia hiòhia te mau parau o ta Ietu iho i parau no na, ta Tetaria perofeta hoì e tae noa atu i ta terä nähoà rahi taata i taìruru mai, teie : Ietu, e Fatu, e Arii, e veà no ô mai i te Atua ra, e perofeta.

 

No reira, mai te peu e teie te Ietu o ta te taata i faahotana, te faaìte noa mai ra te huru o terä nä pipi e, a auraro, e a faaroo paì ia i ta na parau. No te mea, ia parau anaè tätou i te tahi taata e, e fatu, te auraa aita atu ia i nià aè ia na e ta na anaè te parau, e to na anaè te reo e faaroo. Ia hiò-anaè-hia ra hoì te huru o teie mau taata i muri aè i to rätou fäìraa ia Ietu e, e Fatu, e Arii, e veà nä te Atua, e e perofeta, teie te reo i faaroohia i muri mai, A faatatatauro atu.

 

Haere atu ra räua.

 

No reira, i mua i teie parau ta tätou e hiò nei, te tïtauraa e vai nei, o te haapäpü-faahou-raa ia tätou i ta tätou parauraa ia Ietu i teie mahana ; e haapäpü faahou i to tätou tiàraa i mua ia Ietu, o ta tätou i fäì na i te tahi mahana e, o to ù ia Fatu. Te uiraa, o vai mau na Ietu no òe, no ù, no tätou i teie mahana ? Te riro mau ra änei o ia ei Fatu e ei Arii i roto i to tätou oraraa, aore ra e parauparau noa ?

 

I mua i teie mau uiuiraa, teie te reo pähono no Pauro i roto i te Firipi 2,9-11 : 9. I faateitei roa atu ai te Atua ia na, e ua horoà i te iòa i hau ê roa i te mau iòa atoà nei no na. 10.Ia tuu te mau turi atoà i raro, to te raì, to nià i te fenua e to raro aè i te fenua, i te iòa o Ietu ra. 11.E ia fäì te mau vaha atoà e, o Ietu- Metia te Fatu, e hanahana atu te Atua Metua ra.

 

Te auraa, te haapäpü noa mai ra Pauro e i mua ia vai tätou e tuu ai i to tätou turi. E te tïtauraa atoà i ô nei, e haapäpü faahou i to tätou tiàraa i mua i te Atua. Aita änei hoì tätou e tuu hänoa atoà ra i to tätou mau turi i mua i te taata i teie mahana? Te manaò o ta tätou e täpeà mai i roto i ta tätou ìrava, te parau ia no te faarooraa, te aurarooraa, e te faatupuraa i te faaueraa a to tätou Fatu. Haere atu ra nä pipi, nä reira atu ra i ta Ietu i faaue mai ia raua ra.

 

Ei faahoperaa, te hinaaro nei au e tuu atu i te tahi nau uiraa ia riro ei manaònaòraa nä tätou e e haapäpüraa atoà nä tätou i te mau mahana atoà i to tätou tiàraa : O vai òe ? Na vai òe ? e No vai òe ?

 

TE VAI NEI AU, O ÒE E VAI NA

 

Te ora ta ù e tïtau nei,

Te tumu atoà ia o te mea ta ù e haa nei.

Ua ìte te räau i te reira,

Ta te fenua atoà ia e haapii mai nei.

 

Te räau tumu òre, e räau pohe ia ;

Te räau aa òre, e räau hotu òre ia.

A ìtea te räau i te haapaeraa ia na iho,

E te hoturaa i te mäa eere i to na.

 

O vau I huna ia ù, ua huna ia ia òe.

O vau I täiva ia ù, ua täiva ia ùe.

Te vai nei au, o òe e vai na.

Ta ù i nä reira ia ù, ua nä reira ia ia òe.

 

E te Mäòhi e, o òe e te Tumu Nui, hoê ä ia.

A here ia òe, ia hanahana te Tumu Nui,

Te vain a òe, te Tumu Nui e vai nei.

Tei here òe ia òe, ua here ia I te Tumu Nui.

 

Mai te vai e faahoì i te ànaàna i te raì,

I te vähi no reira mai te märamarama,

Ia riro atoà to òe haereà,

Ei hanahana no tei hämani ia òe.

 

Ia haamaitaìhia te Atua, te Tumu o te ora, ia ora na.

 

Òrometua Tahiarii a Pihaatae

Ruta 22, 63 – 71 ‘E parau mau ta òutou e parau na, o vau ia.’

 

Monirë 29 no Mäti 2021

 

Taiòraa: Ruta 22, 63 – 71

 

‘E parau mau ta òutou e parau na, o vau ia.’

 

(Aroharaa)

 

I muri aè i to na tomoraa hanahana i Ierutarëma, teie te tahi o te mau haamataraa no to te Fatu mau hämani-ìno-raa, mau mauiui e mau àti. Hau roa atu hoì i te peàpeà, na te mau ärataì faaroo i terä tau e rave nei. Ta rätou ìmiraa i te mau räveà atoà ia roaa ta rätou pariraa no te haapohe ia na, no te mea te faahuru ê nei Ietu i ta rätou mau faanahoraa, o tei faaère ia rätou i te hanahana, te tura e mau maitaì ta rätou e fänaò nei no roto mai i te nünaa, ia au i ta rätou mau faaheporaa.

 

I mua rä i ta rätou mau haamataùraa e ta rätou mau hämani-ìno-raa, aita Ietu i òtohe, aita Ietu i huna ia na iho e to na Metua. E hau roa atu na te feiä iho e haavä nei ia na e haapäpü atoà ra i ta Ietu fäìraa :’O te Tamaiti maori òe na te Atua ?’ e o ta Ietu i haapäpü atu e :’E parau mau ta òutou e parau na, o vau ia.’

 

E au rii paì teie huru tupuraa òhipa, mai te tahi parau paari a te Rurutu e na ô ra e :’Tei ìri i te rua no te taì, o na io te topa i roto.’(Tei ô te âpoo no te tahi, o na iho te topa i roto). Te mea ia ta Ietu i rave, te faahoì noa raa te parau a te mau ärataì faaroo ia rätou iho, no te haapäpüraa i to na tiàraa Tamaiti na te Atua. Te parau tumu e täpeà mai, i roto i teie färereiraa no Ietu e te mau ärataì faaroo : Eiaha e huna, e faaìte ra i te parau mau. Haamanaò noa tätou e, ta tätou tuhaa, te ìmiraa ia i te räveà ia tupu te parau tià tüatau a te Atua i nià i te fenua nei. Ei faahoperaa :

 

HAPE HURU HAPE

 

Ta òe i huna, e òre ia e vai mai,

Ta òe i mämü, e òre ia e parauhia,

Ta òe i haamä, e òre ia e faaìtehia,

A ara, o te haamä atoà to òe fenua ia òe.

 

Te reo, e mana ia ta te Atua i horoà i te taata,

Te èà e tae ai te taata i roto i te ìteraa i te Atua,

Inaha i parau te Atua, i ìtehia ai e, te vai ra te Atua,

A parau, ia ìtehia e, te vai ra òe.

 

Ua mämü òe i to òe parau, a tahi ia hape,

Aita to vaha i fäì i to reo, tahi ä ia hape,

Ua haapeu òe i roto i te hiroà o te tahi, a tini ia hape,

Aita òe i here ia òe, ua mano tini te hape ta òe i rave.

 

A tirë i te haavare noa i te parauraa e:

E reo to ù, e fenua to ù, e peu ta ù,

Te hea reo, te hea fenua, te hea peu,

Haamä òre òe i te taiòraa i te mea ta òe i haapae.

 

O vai òe, inaha aita òe i hinaaro i te ìte ia òe,

Ua pohe te tumu ra, ei te auahi ia vai ai,

Te toe nei rä te huero e te ohi rii hou,

Na rätou e faateniteni i teie fenua.

 

Ia maitaì tätou i te Atua.

 

Òrometua Tahiarii a Pihaatae

Ruta 23, 1 – 12 ‘Fäìte iho ra Pirato räua o Herota i täua mahana ra, i pärahi ènemi noa na i mutaa iho.’

 

Mahana piti 30 no Mäti 2021

 

Taiòraa : Ruta 23, 1 – 12

 

‘Fäìte iho ra Pirato räua o Herota i täua mahana ra, i pärahi ènemi noa na i mutaa iho.’

 

(Aroharaa)

 

No te òreraa te ture e horoà ia rätou i te mana no te faautuàraa ia Ietu, i ärataì ai te mau faatere faaroo ia Ietu i te mana o te hau, no te raveraa i te reira faaotiraa. No te ìteraa Pirato e, no Tarirea Ietu, i ärataì ai o ia ia Ietu ia Herota ra. No te hinaaro noa o Herota e ìte mata roa ia Ietu, no te roo ta na i faarooroo, i färii ai o ia ia na, aita rä o ia i rave i te faaòtiraa e faautuà ia na, ua faahoì rä i te reira tuhaa e, na Pirato e rave.

 

Na roto i teie huru tupuraa òhipa, te faahoìhoì-noa-raa i roto ia rätou iho, o vai te mea tià aè no te rave i te faaotiraa, no te faautuà ia Ietu, e òhipa maitaì tei tupu:’Ua fäìte iho ra Pirato räua o Herota i täua mahana ra, i pärahi ènemi noa na i mutaa iho.’ Ua fäìte, te auraa, ua hau Pirato räua Herota, räua i pärahi ènemi noa na i mutaa iho. Teie rä hoì hauraa to räua, no te hoê ia manaò, e haapohe ia Ietu, no te mau pariraa haavare a te mau faatere faaroo.

 

Te tahi atoà ihoä ia òhipa e tupu nei i roto i to tätou oraraa i teie mahana, te hauraa e te âmuiraa te tahi mau taata i mua i te tahi ôpuaraa ìno, noa atu ia i peàpeà noa na rätou i mua ra, no te mea noa, ua hinaaro rätou e faahià te tahi, te riro e faaäpiäpi i ta rätou ôpuaraa. E te tumu rahi o te reira, o te moni ia. Ia au ihoä i te tahi huru parauraa e: I te moni, e piò te tià, e, e tià te piò. Oia hoì, te tahi òhipa âfaro e fefe o na ; e te tahi òhipa fefe, e âfaro o na i te rave a te moni.

 

Haamanaò noa e, ta tätou tuhaa o te faatupuraa ia i te parau tià tüatau a te Atua i nià i te fenua nei. Ei faahoperaa :

 

TE MONI

 

Te moni, te moni, te moni,

E âminamina to òe i te vaha,

E maramara to òe i te àau,

E ânivaniva te manaò i riro ia òe,

Ua àmiàmi, ua àmoàmo, ua umeume.

 

Ia rumaruma te reva,

Ua ònoòno te vero,

Ua nïnä vai te fenua,

E nïnä moni rä te àau,

Ia âana te au o te hiamoni.

 

Aore o òe e fatu e te moni,

Ua piò tei tià, ua tià tei piò,

Ua hoo te tini i te mano,

Ua riro te mano i te tini,

Aore hoì o òe e fetii.

 

Te moni, te moni, te moni,

Aore e reo ia taò mate ia òe,

Mate ai òe, i to pera e tü ai,

E àau tuai te hiamoni,

Aore e aitu, i te hiamoni rä i tï au.

 

Heuraa taò:

Ânivaniva: aniania, òhu te upoo.

Amiàmi : mataù

Umeume : hutihuti noa te manaò

Aaana : haere i te püairaa, haere i te rahiraa

Au: te hororaa o te miti

Hiamoni : hinaaro moni

Aau tuai : te huru o te taata tei mau noa to na manaò i nià i te mäa

Aitu : atua

 

Ia haamaitaì mai te Atua ia tätou.

 

Òrometua Tahiarii a Pihaatae

Ruta 23, 13 – 25 Te manahune

 

Mahana toru 31 no Mäti 2021

 

Taiòraa : Ruta 23, 13 – 25

 

Te manahune

 

(Aroharaa)

 

Teie te fifi o Pirato i mua i te haaväraa ia Ietu. Noa atu ia e mana to na, e, e tiàmäraa to na no te tuu ia Ietu, ta na i haavä e, aore roa e hapa i ìtehia e a na. Te tià mai nei te manahune i mua ia na, teie manahune tei petahia i te moni e te mau faatere faaroo ia tupu to rätou hinaaro e haapohe ia Ietu. Teie manahune i faahotana e i faahanahana na ia Ietu i to na tomoraa i Ierutarema, teie ä ia manahune, e ani nei ia tuuhia mai te taata òhipa ìino, o Parapa, e ia haapohehia Ietu. Haapohe i te taata i faaàmu na ia rätou i te mäa, tei tiàvaru i te mau värua faufau, te taata tei faaora na i to rätou mau maì, tei faatià i tei pohe, tei faaètaèta i te âvae o te piriòì, tei ìriti te faaroo i te turi, te faahoì te parau i te vävä. Ia haapoto tätou, Ietu, te taata i faatià mai ia rätou mai roto mai i te tauà òre a te mau arataì faaroo e poritita.

 

Ua tano te parau a te Atua ia Itaia i teie nünaa :’E pohe to rätou i parau i te ìno ra, e maitaì, e te maitaì ra, e ìno ; o tei parau i te i te pöuri e märamarama, e te märamarama ra, e pöuri ; o tei parau i te maramara ra e momona, e te momona ra, e maramara.’ I mua i te faareruraa e te faarapuraa a te mau faatere faaroo, ruri ê roa te feruriraa o te manahune. Aita i ìte faahou i te mea tià ia na ia rave, ia au i te mana e vai ra i roto ia na, no te mäìti i to na ora.

 

Aita ihoä i ätea roa atu i te òhipa e tupu nei i nià i teie nünaa Mäòhi, te faatiàturiraahia o ia e to na ora tei Färani. Ua hape terä parauraa e: Aita anaè o Färani, e pohe tätou. Te parau tano roa aè rä ia parau teie ia: Aita anaè te nünaa Mäòhi, aita o Färani. I roto i te tahi huru parauraa i teie mahana, e na ô ia tätou e : Eere o tätou te hinaaro ia Färani, o Färani rä tei hinaaro ia tätou. Ia vai noa mai o ia i roto ia Moana Nui a Hiva ; ia vai noa o ia ei numera piti i te ao nei, no te mau faufaa moana hahano roa aè i te ao nei. Inaha na òe e te Mäòhi terä faufaa tumu, i horoàhia mai e te Atua e ta te mau Tupuna i àtuàtu mai na no te huaai tama nei.

 

No reira, a tià mai i nià i to òe tiàraa MANHUNE, ia hee te arii. E mana, e mana to òe e te manahune. Ei faahoperaa:

 

TO ÒE ORA

 

Ua ihu te fenua,

Ua tärehua te feruriraa o te mau faatere,

Ua pee aore noa te nünaa i to na èà,

I to na haereà tumu òre e te tïtauraa tumu òre,

E òre e neva, e òre e ôtohe, e òre e faaroo.

 

Ua ihu te nünaa, ua manunu i te tiàturiraa òre,

Mai te ià i hei i nià i te ùpeà i haapuni ia na,

Eie ua parau i to na pohe e, to na ia ora,

Ua vahavaha i te fenua i hii mai ia na,

E òre e neva, e òre e ôtohe, e òre e faaroo.

 

Ua aniania te mau faatere i te hanahana tura òre,

Aore e mëharo, aore e mähara,

Eiaha rä ia e maere,

E manaò mai änei te ômii i te îtere eere i to na,

Ua tapihoohia òe no te haapori ia rätou.

 

Ua rapu, ua reru, ua rara te mau mea atoà,

A hoì i te toàpü o to òe hiroà,

Oi vaivai aè te ora e te märamarama,

Eiaha e onoono, ua ihu ra, a hoì ia,

Te fenua, te iho tumu, e te Atua, to òe ia ora.

 

Heuraa taò :

 

Tärehua : haapöirihia

Mëharo : te vähi i roto i te àau i reira te taata e haaputu ai i te mau mea atoà ta na i ora mai, ta na i ìte mai.

Mëhara : tu huru o te taata të òre e moèhia ia na te maitaì i ravehia no na.

Toàpü : e ôfaì i roto i te moana ta te taata e tïtau ia ora.

 

Ia tauturu mai te Atua ia tätou.

 

Òrometua Tahiarii a Pihaatae

Ruta 23, 32 – 49 Te tiàmäraa o te Fatu no te faaora ia na iho

 

Mahana pae 02 no Eperera 2021

 

Taiòraa : Ruta 23, 32 – 49

 

Te tiàmäraa o te Fatu no te faaora ia na iho

 

I mua i te rahi no te mau parau i faahitihia e te mau tävana e te feiä atoà i raro aè i to na tatauro, te mau faèhau, e te hoê o taua na taata òhipa ìno i faatauro atoà hia, teie to rätou reo :’E Tamaiti òe a te Atua, a faaora ia òe iho.’ Te haapäpü noa mai ra te reira parau, i to Ietu tiàmäraa hope no te faaora ia na iho. Teie rä hoì mau reo, e reo anaè ia no te vähiavai. Oia hoì, e reo no te feiä e hinaaro ra eiaha te ôpuaraa faaora a te Atua no to te ao ia tupu. E tano atoà e parau e, e reo no te faahema, no te tiàporo, tei hinaaro e tapü te taura e täamu ra ia Ietu i to na Metua, mai tei ìtehia i muri aè i to na päpetitoraahia e te tamataraahia e te tiàporo. Te auraa, mai te taime Ietu a tomo ai i roto i te pape no te haamata i te ôpuaraa faaora a te Metua, no reira o ia i tonohia mai ai, aita te faahema, te tiàporo, i faaea i te haafifi i taua ôpuaraa ra, tae roa i nià i te tatauro.

 

I mua i taua mau reo faahema, aita Ietu i fati. I mua rä i taua mau reo atoà, teie to na reo:’E taù Metua e, faaòre mai i ta rätou hara, aore hoì rätou i ìte i ta rätou e rave nei.’ I mua i to na mau ènemi, te feiä e hämani ìno nei ia na, e faaòreraa hara teie e pura mai nei na roto ia Ietu. Aita ä ia huru òhipa i ìtehia aè nei i raro aè i teie nei raì. Ta tätou i ìte, na te taata taparahi e haere e tatarahapa e e ani i te faaòreraa hara, i te taata ta na i taparahi. Teie, na te taata taparahihia e ani ra, i te faaòreraa hara i te taata taparahi. I o nei tätou e ìte päpü ai te tiàraa Atua o Ietu, ahiri o ia i rave i to na huru taata, terä ia reo ta na i parau atu i te pipi i täpü te tarià o te tavini i te ô no Tetemäne :’A tirë, ahiri au e hinaaro i te faaora ia ù, e tià noa ia ù e ani i taù Metua e tono mai i te nuu merahi.’

 

Te mana e te tiàmäraa o te Fatu i te faaora ia na iho i te mau taime atoà e färerei ai o ia i te fifi. Aita rä o ia i faaòhipa i te reira mana e tiàmäraa, no te mea, eere no na te hinaaro i tae mai ai o ia i te ao nei, no te Metua rä. E te reira hoì hinaaro to te Metua, o ta na ia i faariro ei mäa na na ia au i to na reo i ta na mau pipi i muri aè i to na tauàparauraa i te vahine Tamaria:’Teie hoì ta ù mäa, o tei haapaò i to na hinaaro o to tei tono mai ia ù e te faaoti i ta na òhipa.’ Te hinaaro atoà ia o te Atua ia tätou e to na mau tävini i teie mahana, te faariroraa i to na hinaaro e ta na òhipa ei mäa tumu na tätou e te faaòhiparaa i te reira mä te tiàmä.

 

TIÀMÄRAA

 

Tiàmä, tiàmä, tiàmäraa,

E reo monamona i te vaha o te tahi,

E reo maramara i te vaha o te tahi,

Te ùputa o te ora i te hiòraa a te tahi,

Te ùputa o te pohei te manaò o te tahi.

 

Te parau mau, te tumu ia o te fenua,

Te tiàmäraa, to ia hotu,

Tei here i te fenua, ua àmu ia i to na hotu,

Tei mania te niho i te hotu o te fenua,

Na te haavare ia i fänau.

 

Te reo, te vai ora a te Atua,

Te here fenua ia tei anihia ia òe e inu,

Tei here i te fenua, ua ìte ia i te Atua,

Te reo o te fenua, te reo ia o te Atua,

E reo no te aroha e te here.

 

Mai te tau a uìuì mai e amuri noa atu,

I tiàmä toivi noa na te fenua,

Te nä ô ra te reo o te fenua : urefara,

Arahuta aè nei òe, àrahuta rä i te aha,

Tei maitai i te fenua ra, ua maitaì ia.

 

Te Atua, te Fatu o te raì e te fenua, eere òe,

Te tiàmäraa, te faufaa moà ia a te Mäòhi,

E horoà na te Atua, e faatau aroha na te fenua,

Eiaha e àro i te fenua, eiaha e àa i te Atua,

Tei here i te fenua ra, ua here ia i to na tiàmäraa.

 

Ia horoà mai te Atua i te püai ia tätou.

 

Òrometua Tahiarii a Pihaatae

Ruta 23, 50 – 56 To Ietu tuurahia i roto i te menema

 

Mahana mäa 03 no Eperera 2021

 

Taiòraa : Ruta 23, 50 – 56

 

To Ietu tuurahia i roto i te menema

 

(Aroharaa)

 

E tanuraa maì, e hunaraa maì, e e tuuraa maì, ta tätou parauraa i teie peu ta tätou e rave nei, ia pohe te tahi taata. Te tanuraa maì te mea pinepine tätou i te faaòhipa, ia au ihoä ia i te faaueraa a te Tenete 3, 19 :’E repo òe, e hoì faahou atu ä òe i te repo’, noa atu ia aita i tano roa, te faaòhiparaa o teie parau no terä taime.

 

Te hunaaraa maì, i ravehia na i mua ra, aita rä tätou e rave faahou nei i teie mahana, no te mea, ua ìte tätou tei hea to tätou mau maì i te tanuraahia. Te hunaraa maì, e peu teie i ravehia i roto i te mau pupu, hui arii änei, hui raatira änei, hui tahuà änei, eere pauroa te ö i roto i terä peu. Terä ia vähi faataahia i nià i te marae parauhia, fare vairaa tüpapaù. I reira te tino pohe, e taraìhia ai e ia marö, i reira te mau piimato e rave ai te tino, no te âfaì i roto te mau ana i roto i te mato e vaihoa ai. I hunahia ai teie mau taata mana, tei roto ia i terä tiàturiraa e, eiaha to rätou upoo ia ravehia e te taata, a roaa te mana e te ìte e vai ra i roto ia rätou i te tahi ê. Te auraa, eita te fetii, eita te nünaa e ìte te vähi i reira to rätou i te hunaraahia, te mau piimato anaè rä. No reira ia i roto i te tahi mau päheruraa a te mau papâa, ua ìtehia te tahi mau ivi taata i roto i te mau ana i roto i te mato.

 

Te tuuraa maì, e peu âpï ia tei haamatahia mai i te tahi tau, oia te hämaniraa te vairaa maì i roto i te tïmä, parauhia na roto i te reo o verä mä e, caveau e tiroir. Ua ûàna roa ia te reira peu i teie mahana àti tià aè Mäòhi Nui e ua rau atoà to na faanahoraa.

 

Teie to te Fatu, e tano e parau e, teie toru o te parauraa te mea tano aè, ua tuuhia o ia i roto i te hoê menema i paohia i roto i te mato. Aita o ia i tanuhia e aita atoà i hunahia, no te mea ua ìte te mau vahine i âpee noa na ia na, e ia au i te faatiàraa a Mätaio, ua tuuhia te mau tiaì.

 

Te vai atoà nei rä teie peu âpï i haamata atoà hia mai i te rave e te tahi pae, o ia te pureraa no te rehu. Te tahi ia tumu te tahi òna hinaaro ai e haamau i teie fare tütuìraa taata i o tätou nei. E manaò anaè au, ia au i to tätou hiroà tumu mäòhi, eita tätou e färii i te reira, no te mea e ìmiraa moni to muri. Ua ravaì noa teie mau fare e rapaau nei i to tätou mau maì te taime a pohe ai, mai ia Min Chiu, Vaxellaire, Hapipi, Vonbalu, Tehei, etv… e ìmi moni nei i nià i to tätou mau taata ia pohe. E au atu ra ia hiòhia, mea moni aè te tahi taata ia pohe, i to na taime oraraa. Täpiri mai hoì i pihaì iho i te reira, te mau püpä tiare, te pureraa, te himene, te taata, hapehape anaè te tahi hau atu te toru mahana. Aita e faahaparaa to reira.

 

Ia hiò anaè rä hoì tätou to te Fatu, te Tamaiti iho a te Atua, aita e pureraa, aita e himene, aita e püpä tiare, aita e âfata mea ôviri noa i roto i te àhu, tau taa rii noa, mea aroha. Aita e huru e, mai terä rii paì, mai to na haereraa mai i te ao nei, na te ânimara i färii ia na na mua roa, tae mai ai te tahi nau pupu taata i faaarahia e te mau merahi, tirä rä atu ai. E uiui rii atoà ihoä ia tätou e, aita atoà änei tätou i faananea roa i te faanahoraa. Parau mau, te manaò tumu, te tämahanahanaraa ia i te ùtuäfare aore ra te ôpü fetii i topa i roto i te àti.

 

Te uiraa, na vai tämahanahana te àau peàpeà o te Atua, no te pohe o ta na Tamaiti ? Te haapäpü noa mai ra te reira ia tätou e, i roto i te mau faanahoraa atoà ta tätou e rave nei, eita ihoä e tupu hope roa, mai tei faahitihia i roto i te pure i raro nei :

 

‘Eere nā tātou e faanaho i te tau amuri nei

E taime ra, e tuu i te tohe i raro, ei tauturu i te hiò-ātea-raa. Èita te hau o te Atua e tupu nā roto i te puai taata, èita atoà e roaa i te ìte taata.

Te taatoàraa o te òhipa ta te taata e rave i roto i tōna oraraa, e tuhaa iti haìhaì roa ia, ia faaauhia i ta te Atua òhipa. Èita ta te taata òhipa e hope, no te mea, mea ätea ā te hau o te Atua. Èita te parau a te taata e faaìte i te mau mea atoà e au ia parau. Èita te faaroo o te taata e hope i te faaìtehia i roto i te hoê pure.  Èita te fāìraa hara a te taata e faatiàmā hope roa ia na. Èita te tere farerei a te òrometua e tāmāhanahana hope roa i te taata. Aita e faanahoraa e oti hope roa ai te òhipa a te Ètārētia. Èita te mau mea atoà e hope i roto i te tahi noa tau ôpuaraa e te tahi noa mau fā tā te taata e haamau.

Terā te huru o te taata, tō tātou mau terā huru. Te tanu nei tātou i te mau huero e tupu ananahi. Te pīpī nei tātou i te reira ma te tiàturi e tupu e e hotu mau ä rātou. Te haamau nei tātou i te niu o te fare ma te ara e aano atu ā rātou.  Te tuu nei tātou i te hopue e faatupu i te mea rahi atu ä i ta tātou i manaò.

Èita e roaa ia tātou i te rave i te mau mea atoà. Ia fārii tātou i te reira parau, e roaa te manaò tiàmā e te hinaaro e rave i te tahi noa tuhaa iti. E rave pāpū rā i te reira. Èita paha e hope roa, ua haamata rā i te rave. Hoê ia taahiraa i nià i te taìara, e të riro ei ārea i reira te Fatu e tomo mai ai nō te faahope roa i te òhipa ma tō na here, e tō na aroha. Èita paha tātou e ìte i te hopeàraa o te òhipa, aita rā e raveà, no te mea e taaê ihoā te tuhaa a te fatu òhipa i ta te rave òhipa.

E mau rave òhipa noa tātou èere tātou i te fatu òhipa. E mau tävini noa tātou, èere tātou te Metia. E mau perofeta tātou, e te tohu nei tātou no te hoê tau a muri nei, èere i tā tātou.

Ia maitaì tätou i te Atua.

Òrometua Tahiarii a Pihaatae