Ioane 4.5-42 Päpe.

 

Tāpati 12 no Mäti 2023.

Päpe.

Taramo 95

1 Tätou e himene i te Fatu, e himene hua tätou i te mato e ora ai tätou nei.

2 E haere tätou i mua i ta na aro mä te haamaitaì, e mä te taramo e himene hua atu ai ia na.

3 E Atua rahi hoì te Fatu E arii rahi i nià i te mau atua atoà ra.

4 Tei ta na rima te vähi hohonu o te fenua nei, e te teiteiraa o te mau mouà ra, no na ia.

5 Na na te tai, na na hoì i hämani, e na ta na rima i hämani i te repo marô.

6 E haere mai tätou, e haamori mä te piò i raro, e tuu i to tätou turi i te aro o tei hämani ia tätou nei, i te Fatu.

7 O ia hoì to tätou Atua, o tätou hoì te nana no ta na ra âua, te mau mämoe i ärataìhia e ta na rima. Ia tià ia òutou, i teie nei mahana i te faaroo i ta na reo.

8 Eiaha e faaètaèta i to òutou âau mai tei Meripa ra, e mai tei te mahana i Mata, i te mëtëpara ra,

9 i ta to òutou mau metua i faaoôo mai ia ù ra, e ua àa mai ia ù, ìte noa ai rätou i ta ù ra mau òhipa.

10 A maha aè ra àhururaa o ù mätahiti i te oôoraa i te reira uì, e ua nä ô aè ra vau: E feiä âau hapa rätou, e aore i haapaò i ta ù ra parau,

11 o tei tapuhia e au i ta ù ririraa ra, e eiaha roa rätou ia ö i to ù ra faaearaa.

Ètoto 17.3-7

3 Ua poìhä rä te taata i reira i te pape òre; e ua amuamu hoì te taata ia Möte, e ua nä ô mai ra, E aha òe i ärataì mai ai ia mätou mai Àifiti mai ia pohe mätou, e ta mätou mau tamarii, e ta mätou mau puaa atoà, i te poìhä?

4 Ua tiàoro atu ra Möte i te Fatu, nä ô atu ra, E aha vau i teie nei feiä? Rooaù aè rätou ua tuì mai ia ù i te ôfaì.

5 Ua parau mai ra te Fatu ia Möte, E haere òe nä mua i taua mau taata nei, o òe e te tahi pae o te hui mätahiapo o Ìteraèra ra, e hopoi atoà i te räau ta òe i täìri i te pape ra i to rima, a haere ai.

6 E inaha, ei nià vau i te mato i Hörepa tià atu ai i mua ia òe na; e na òe e papaì i taua mato ra, e e tahe mai te pape no roto mai ei inuraa na te taata. E ua nä reira hoì Möte i mua i te aro o te hui mätahiapo o Ìteraèra ra.

7 Maìri iho ra o ia i te iòa o taua vähi ra ia Mata, e ia Meripa, no te àvau a te tamarii a Ìteraèra, e no te mea ua faatiò rätou i te Fatu, i te nä-ô-raa e, Tei roto änei te Fatu ia tätou, e aore änei?

Rōma 5.1-8

Te hau a te Atua

1 E teie nei, ua tiàhia tätou i te faaroo, e hau to tätou i te Atua ra, i to tätou Fatu ia Ietu Metia ra;

2 no na hoì tätou i ö ai i te faaroo i roto i teie nei maitaì i pärahihia e tätou nei, e te òaòa nei i te tiaìraa i te maitaì o te Atua.

3 Eere hoì te reira anaè ra, te òaòa atoà nei rä tätou i te mau àti nei; ua ìte hoì tätou e, na te pohe e faatupu i te faaòromaì;

4 e na te faaòromaì e faatupu i te ìte; na te ìte e faatupu i te tiaì.

5 E òre hoì te tiaì e faahaamä mai, no te mea ua niniihia mai te hinaaro o te Atua i roto i to tätou âau e te Värua Maitaì i horoàhia mai ia tätou nei.

6 I to tätou vai-paruparu-raa ra hoì i pohe ai te Metia i te tau mau ra, no te feiä paieti-òre ra.

7 E òre hoì te hoê e haapohe no te tahi taata parau tià, e faaòromaì rä paha te hoê taata atu i te pohe no te taata maitaì.

8 Ua faarahi rä te Atua i to na aroha ia tätou nei, i te mea te vai taata hara noa nei ä tätou, i pohe ai te Metia no tätou nei.

Ioane 4.5-42

Ìrava 5-6, Te Apoo Pape a Iatopa i Titara no te fenua ra o Tämaria

5 E tae atu ra o ia i te hoê ôire i Tämäria, o Titara te iòa, tei pïhaì iho i te maa fenua a Iatöpa i horoà atu no ta na tamaiti ra no Iotëfa.

6 Tei reira te âpoo pape a Iatöpa ra. E rohirohi aè ra Ietu i te haereà, pärahi iho ra i te hiti i taua âpoo pape ra. Ua tae i te ono o te hora ra.

Ìrava 7-15, Te Poiha o Ietu e te poiha o  te Vahine Tämaria

7 Ua haere mai ra te hoê vahine Tämäria e huti i te pape; ua parau atu ra Ietu ia na: «Hö mai na e inu.

8 Ua reva atu ra hoì ta na mau pipi i roto i te ôire e hoo i te mäa.

9 Ua parau mai ra taua vahine Tämäria ra ia na: «E aha òe te âti-Iüta na i ani mai ai ia ù, i te vahine Tämäria nei, i te pape? Eita hoì te âti-Iüta e au maitaì atu i to Tämäria.

10 Ua parau atu ra Ietu ia na, nä ô atu ra: «Àhiri òe i ìte na i ta te Atua i horoà mai ra, e tei parau atu ia òe na e: «Hö mai na e inu», ua ani mai ia òe ia na, e ua horoà o ia i te pape ora no òe.

11 Ua parau mai ra taua vahine ra ia na: «E te Fatu, aita a òe pätete, e âpoo hohonu teie. I hea ta òe pape ora e noaa ai?

12 E rahi änei òe ia Iatöpa i to mätou metua ra, o tei horoà mai na mätou i teie nei âpoo pape, e ua inu o ia iho, e ta na mau tamarii, e te mau puaa?

13 Ua parau atu ra Ietu ia na, nä ô atu ra: «O të inu i tënä na pape, e poìhä faahou ä ia.

14 Âreà të inu i te pape e horoàhia atu e au nei, e òre roa ia o ia e poìhä faahou, e riro rä taua pape e horoàhia atu e au na na ra, ei pape pihaa i roto ia na iho, e tià i te pihaaraa e tae noa atu i te ora-mure-òre ra.

15 Ua parau mai ra taua vahine ra ia na: «E te Fatu, hö mai na i taua pape ra na ù, ia òre roa vau ia poìhä faahou, e ia òre hoì ia haere mai i ô nei e huti.

Ìrava 16-26 Ia haamorihia te Atua ma te Pure

16 Ua parau atu ra Ietu ia na: «A haere, a tii i to täne, e a hoì mai ai.

17 Ua parau mai ra taua vahine ra, nä ô mai ra: «Aita a ù täne. Ua parau atu ra Ietu ia na: «E parau tià ta òe i parau mai nei e: «Aita a ù täne».

18 A toopae aè nei hoì a òe täne, e tënä na ta òe e taòto na, eere ia i te täne na òe. E parau mau ta òe i parau mai nei.

19 Ua parau mai ra taua vahine ra ia na: «E te Fatu, e perofeta òe nei, te ìte nei au.

20 I haamori na hoì to mätou hui-metua i nià i teie nei mouà, e te parau nei òutou, tei Ierutarëma te vähi e tià ai ia haamori te taata.

21 Ua parau atu ra Ietu ia na: «A faaroo mai na, e teie nei vahine, ua fätata te hora e òre e tae mai ai òutou i teie nei mouà, e e òre hoì e haere i Ierutarëma, haamori ai i te Metua.

22 Aore òutou i ìte i ta òutou e haamori nei, ua ìte mätou i ta mätou e haamori nei, no te âti-Iüta mai te ora. 23 Ua fätata rä, e teie nei hoì taua hora, e haamori ai i te Metua te feiä haamori mau ra, mä te värua e te parau mau: o te huru ia o te feiä haamori ta te Metua e tïtau nei.

24 E Värua te Atua, e te feiä e haamori ia na ra, e haamori ia mä te Värua e te parau mau e tià ai.

25 Ua parau mai ra taua vahine ra ia na: «Ua ìte au e, te haere mai na te Metia o tei Faatähinuhia ra ia. E ia tae mai o ia ra, na na ia e faaìte mai ia mätou i te mau parau atoà ra.

26 Ua parau atu ra Ietu ia na: «O vau ia e parau atu ia òe na.

Ìrava 27-38, Te  mau pipi hoìraa mai ma te maa, e te maere i te paia o Ietu.

27 I reira te taeraa mai ta na mau pipi, e mäere noa iho ra, o ia i paraparau atu i taua vahine ra; aita rä te hoê i parau atu e: «E aha ta òe e ui na?», e: «E aha òe i paraparau atu ai ia na?»

28 Vaiiho iho ra taua vahine ra i ta na färii pape, haere atu ra i roto i te ôire, ua parau atu ra i te taata:

29 «Mai haere na e hiò i te taata i faaìte mai ia ù i ta ù mau peu atoà nei. Eere änei tërä aè te Metia?

30 Haere atu ra rätou ia na ra, mai roto mai i te ôire ra.

31 Ua parau na ta na mau pipi ia na, nä ô atu ra: «E Rapi, a àmu

32 Ua parau mai ra o ia ia rätou: «E mäa ta ù ia àmu aita òutou i ìte.

33 Ua parau iho ra te mau pipi rätou rätou iho: «I hopoi mai änei te taata i te mäa na na?

34 Ua parau mai ra Ietu ia rätou: «Teie ta ù mäa, o të haapaò i to na hinaaro o to tei tono mai ia ù nei, e të faaoti i ta na òhipa.

35 Eere te parau nei òutou: «E maha märama toe e àuhune ai? «Inaha, e parau atu vau ia òutou, e faateitei i to òutou mata, e hiò i te mau âua ra, ua teatea ia i teie nei ua àuhune.

36 E te taata e ôoti ra, e utuà ta na, e ua haaputu i te maitaì no te ora-mure-òre ra, ia òaòa âpipiti, o të ueue e o të ôoti.

37 Ua tupu iho nei hoì te maa parau ra e: «Na te hoê e ueue, e na te tahi ê e ôoti.»

38 E tono vau ia òutou ei ôoti i tei òre i òhipahia e òutou na, na vëtahi ê i òhipa, e te faaö atu nei òutou i roto i ta rätou òhipa.

Ìrava 38-42, Te Fäîraa Faaroo a to Tämaria. Ua ìte atu ra matou e, o te Ora mau teie o to te ao o te Metia.

39 E rave rahi mai ra i taua ôire ra to Tämäria i faaroo ia na i te parau a te vahine i parau atu ra e: «Ua faaìte mai o ia ia ù i te mau peu atoà na ù nei.»

40 E tae mai ra to Tämäria ia na ra, ua täpeà mai ra rätou ia na e pärahi io rätou ra, ua pärahi iho ra o ia i reira ia piti ruì.

41 E rave rahi hoì tei faaroo i ta na iho parau.

42 Ua parau aè ra rätou i taua vahine ra: «Eere atu ra i to te parau ta òe i parau mai ra i faaroo ai mätou, ìte hua aè nei mätou ia na iho; ua ìte atu ra mätou e o te Ora mau teie o to te ao, o te Metia.

Manaò.

Te reo te hinaaro ia o te Atua i te taata ; i roto i teie tuatäpaparaa i te parau o te pape, ua ìte mai tätou e, a pähee te pape, a vai mai te fenua. I mua rä i te parau o te fenua, ua faaìte mai te reo e, te metua te reira o te taata. Ia färii hoì te taata i te here i to na metua, i te fenua, te mea ia o ia e ìte ai i to na Metua i te raì. Ietu te Tamaiti a te Atua o te raì, aita o ia i täuruuru noa aè i te parauraa e, e Tamaiti o ia na te taata, oia hoì e tamaiti na te fenua, ei räveà e ìte ai te taata i te èà o te Metua i te raì. No reira, eiaha tätou e tiaì e ia täpoì faahou te pape i te fenua, a moè roa atu ai te mea i päpaìhia i nià i te fenua, te parau hoì o te ora ta te Atua i huna i roto i te fenua. E te Atua Metua i te raì e, tei ia òe na te parau mau, a horoà mai ia mätou i te haèhaa o te âau e te òaòa o te tiàturiraa ia färii mätou i to mätou fenua ei metua no mätou, e ei arataì ia mätou ia ìte mätou i te èà e tae atu ai ia òe ra, te Tumu o te ora. A aroha mai ia mätou ta òe mau tamarii.

No reira, ia òre te Värua o te Atua ia faatupu i te märamarama i roto i te âau o te taata, mai ia Nitotemo, eita atoà te taata e ìte i te auraa o teie fänauraa e parauhia nei, no te mea aita e fänauraa tei òre i nä roto mai i te fenua e te pape i te pü mai i roto i te märamarama e te ora. E tano tätou e haamaitaì i te Atua, mai te Tamaiti e haamaitaì ra i te nä ôraa e : E haamaitaì au ia òe e ta ù Metua, e te Fatu o te raì e te fenua, i te mea i huna ê noa na òe i teie nei mau parau i te feiä paari e te ìte, e ua faaìte mai i te tamarii nei Mätaio 11, 25. E tano atoà rä tätou e täpiri noa mai i te manaò o Pauro e parau ra e : Ua mäìti te Atua i te mau mea maamaa o te ao nei, ei faahaamä atu i te feiä paari ; e ua mäìti hoì te Atua i te mea paruparu o te ao nei, ei faahaamäraa atu i te feiä püai ; e te mau mea haèhaa o te ao nei, e te mau mea vahavahahia ra, e te mau mea aore ra, tei mäìtihia ia e te Atua, ei faaòre i te mau mea e vai nei 1 Torinetia 1, 27-28. Te mau tïtauraa ia e vai nei i roto i te mau taiòraa turu no ta tätou parau i teie mahana haamoriraa na tätou. Teie te haapotoraa no te mau taiòraa :

-Taramo 95, 7 O ia hoì to tätou Atua, o tätou hoì te nana no ta na ra âua, te mau mämoe i ärataìhia e ta na rima. Ia tià ia òutou, i teie nei mahana i te faaroo i ta na reo.

-Ètoto 17, 7 Maìri iho ra o ia i te iòa o taua vähi ra ia Mata, e ia Meripa, no te àvau a te tamarii a Ìteraèra, e no te mea ua faatiò rätou i te Fatu, i te nä-ô-raa e, Tei roto änei te Fatu ia tätou, e aore änei?

-Roma 5, 5 E òre hoì te tiaì e faahaamä mai, no te mea ua niniihia mai te hinaaro o te Atua i roto i to tätou âau e te Värua Maitaì i horoàhia mai ia tätou nei.

-Ioane 4, 42 Ua parau aè ra rätou i taua vahine ra: «Eere atu ra i to te parau ta òe i parau mai ra i faaroo ai mätou, ìte hua aè nei mätou ia na iho; ua ìte atu ra mätou e o te Ora mau teie o to te ao, o te Metia.

No te faufaa o ta tätou parau no teie mahana mea tià roa ia tätou ia tütonu maite i nià i te tupuraa o teie färereiraa no teie vahine Tämaria e o Ietu, i roto ihoä i ta raua âparauraa e te mau uiuiraa manaò. I roto i ta raua âparauraa na Ietu i ìriti i te ùputa ma te äni hömai na e inu, te auraa o teie reo a inu òe na mua ia maha to òe hiaai, hömai ai òe I teie töparaa reo i tomo ai te vahine Tämaria i roto i te aniraa a Ietu, i te mea te ìte nei teie vahine i roto ia Ietu i te tauturu ia na i roto i to na oraraa o te tià i te faahauraa i to na âau. Ma teie atu ra te tupuraa o ta tätou parau :   

Mau tuhaa o te taiòraa.

1-Ìrava 5-6, Te Apoo Pape a Iatopa i Titara no te fenua ra o Tämaria.

2-Ìrava 7-15, Te Poiha o Ietu e te poiha o  te Vahine Tämaria

3-Ìrava 16-26 Ia haamorihia te Atua ma te Pure

4-Ìrava 27-38, Te  mau pipi hoìraa mai ma te maa, e te maere i te paia o Ietu.

5-Ìrava 38-42, Te Fäîraa Faaroo a to Tämaria. Ua ìte atu ra matou e, o te Ora mau teie o to te ao o te Metia.

Te Tuatua o te taiòraa.

Te parau no te haamoriraa, Eiaha tätou e manaò e, E pae tane ta teie vahine, e pae ra atua ta na e haamori nei. E mau atua teie no Atura, tei  taìtaìhia mai, mai Päpuronia mai.

1) TUTOTA-PENOTA   E atua teie no te mau fare o te mau pötii

2) TUTA-NERETARA  Na atua ê atoà teie tei òre i päpu te auraa, te parauhia ra e na atua teie.

3) HAMATA-ATIMA   tiäì i te vahi o te pohe.

4) AVA-NIPEHATA     Teie na atua hoê no te  ruì, e hoê no te paruru….II Arii 17 : 24 – 31…

5) TARATATA

 

 

Teie to mau tane ra a te Vahine Tämaria.

E tià ia parauhia 158 mätahiti te maoro te vai-noa-raa to Tämaria mai teie te huru, i te au-òre-raa i te Àti Iuta. Te tumu no nià ia i te oraraa faaroo, ua tutuìhia te fare pureraa a to Tämaria i nià i te faaueraa a te mau tahuà no Ierutarëma, ia au te mau tuatäpaparaa. O Teretima te mouà i faatiàhia teie fare pure i te 332 hou o Ietu Metia. E i te mätahiti 128 hou o Ietu Metia i tutuìhia ai. Na roto i teie mau ìrava 16 e faaea i te 26, ua mäheu te parau no te haamoriraa îtoro a te nunaa Tämaria, na roto i teie vahine. Ta rätou vahi haamoriraa i nià i te mouà, ua faa-òre-roa-hia, i te mea aita te reira i au i te mau tahuà no Ierutarëma.

Ietu e te vahine Tämäria,

Ua faahiti mai na tätou i teie manaò e, i roto i te rahu, aita e taime i faahitihia ai e, ua riro mai te parau ei pape, no te mea rä i faanaho te Atua i te vairaa o te pape, i vairaa-atoà-hia ai to te mau mea atoà ta te parau i faatupu atu. I roto i te Taramo, nä reira hoì te Ieremia, te faaauhia ra te taata i haapaò i te hinaaro o te Atua, i te hoê räau i tupu i te pae pape, tei heeuri e tei hotu i te tau mau ra : Tei hinaaro i te ture a Te Tumu Nui e tei ta na ture to na manaò i te ruì e te ao, e au ia i te räau i tänuhia i te hiti ânävai, tei hotu i to na ra tau mau, e tei òre roa i mäheàheà to na rau, ta na atoà e rave ra, te maitaì ra ia Taramo 1, ìrava 2 e te 3 ; E ao to te taata i tiàturi i Te Atua Nui Tumu tahi, to na ia uruaìraa mau i Te Tumu Nui. E riro hoì o ia mai te räau i tänuhia i pïhaì iho i te pape ra, tei faatoro i to na aa nä te hiti o te pape, aita i ìte i te veàveà i te tupuraa mai, te vai èreere tämau noa ra to na rau, e òre e haapaò i te mätahiti ua òre ra, e òre hoì e faaea i te hotu i te mäa Ieremia 17, ìrava 7 e te 8. Ia tae mai tätou i nià ia Ietu, te faaau ra o ia i ta na parau i te òè Mätaio 10, 34, i te auahi Ruta 12, 49, te faaau atoà ra o ia i ta na parau i te pape, te pape rä e òre ai te taata e poìhä faahou ai Ioane 4, ìrava 13 e te 14. No te òreraa te vahine Tämäria i horoà òhie noa i te pape na na, na te âti Iuta tei poìhä roa i te veàveà o te mahana, i faahiti ai Ietu i teie huru parau. Aita Ietu e haafaufaa òre nei i te pape ta teie vahine i haere mai e huti, ua riro noa te òhipa i tupu ei taime no Ietu no te faaìte-faahou-raa i te ora no reira te Metua i tono mai ai ia na. Te parau ra Ietu i teie vahine : Àhiri òe i ìte i ta te Atua i horoà mai ra, e tei parau atu ia òe na e, ho mai na e inu, ua ani mai ia òe ia na, e ua horoà o ia i te pape ora na òe Ioane 4, 10. Teie te manaò e ômuahia ra e teie taò Àhiri : te vai ra te tupuraa o te tahi òhipa tei òre i ìtehia te maitaì, te tämata ra rä te taata parau i te hiò i te tahi tupuraa taa ê atu i teie, ei räveà e matara ai te parau o teie maitaì. Te auraa, i te haamataraa ihoä, te haapäpü ra Ietu e, aita teie vahine e taa mai ra i te auraa o teie pape ta na e parau atu nei. Ia ìte atoà mai rä tätou e, aita i roto ia Ietu te manaò haamoemoeä i te taata, i te ìmiraa i te räveà ia ö i roto ia na te tahi tiàturiraa të òre roa atu e ìtehia to na tupuraa. Te tahi teie fäìraa të òhie i te märamaramahia ia färii te taata i te hiò i te auraa o te parau i te tahi vähi ê atu i ta te taò e faaìte ra. No te pape ihoä te parau ta Ietu e faahiti nei, te manaò rä, aore ra te värua o te parau, no te huru ia o te pape. Mai te pape e horoà nei i te ora i te taata e i te rahu a te Atua, oia atoà te parau tei riro Ietu ei veà. E pape ihoä te tahi, e parau ihoä te tahi. Mai te ora rä të òre roa to na parau e tano ia faataa-ê-hia i to te pape e te Parau, oia atoà te ora ta Ietu e faaìte nei, eita atoà ia e tano ia faataa-ê-hia i to te Parau no reira o ia i tonohia mai ai. Mai te peu rä, e mou te raì e te fenua Mätaio 24, 35, te haapäpü ra Ietu e, e òre roa te parau e mou, no te mea no roto mai te mau mea atoà i te parau, e o te Atua iho hoì te Parau. E peu tumu na Ietu i roto i ta na mau haapiiraa, te raveraa i te mau parau no roto mai i te oraraa o te taata, ei räveà e òhie ai te taata i te märamarama i te parau e te hinaaro o te Atua. I tae ai rä Ietu i te faaauraa i te parau a te Atua i te Pape, no te faufaa hau ê ia o te pape i roto i te ôpuaraa faaora a te Atua.

Ia au i teie mau manaò ua faainuhia te vahine Tämaria i te pape no roto mai i te värua o te  parau, pihaa iho ra, horo atu ra e faaìte i to na nunaa ua ìteähia te perofeta, tupu te färereiraa i te nunaa Tämaria, e ua tiàturi ma te parau e 42 Ua parau aè ra rätou i taua vahine ra: «Eere atu ra i to te parau ta òe i parau mai ra i faaroo ai mätou, ìte hua aè nei mätou ia na iho; ua ìte atu ra mätou e o te Ora mau teie o to te ao, o te Metia. Na te faufaa tupuna i haafärerei ia Ietu i te vahine Tämaria, na te Pape e te Parau i faatupu i te ôpuaraa faaora a te Atua, i tiàturi ai te nunaa no Tämaria, ma te fäì e ìte hua aè nei mätou ia na iho; ua ìte atu ra mätou e o te Ora mau teie o to te ao, o te Metia. Te hua e parauhia nei i roto i te ìrava, ua î to rätou tino, te värua, te fëruriraa i te Parau ua hau to Tämaria i te faaìteraa parau a Ietu.

No te mau pipi,

e faaìte o Ietu te tumu no te òhipa, i teie parauraa, E Rapi, a àmu, E mäa ta ù i àmu aita òutou i ìte. I hopoi mai änei te taata i te mäa na na, Teie ta ù mäa, o të haapaò i to na hinaaro o to tei tono mai ia ù nei, e të faaoti i ta na òhipa. E maha märama toe e àuhune ai, Inaha, e faateitei i to òutou mata, e hiò i te mau âua ra, ua teatea ia i teie nei ua àuhune. E te taata e ôoti ra, e utuà ta na, e ua haaputu i te maitaì no te ora-mure-òre ra, ia òaòa âpipiti, o të ueue e o të ôoti. Na te hoê e ueue, e na te tahi ê e ôoti. E tono vau ia òutou ei ôoti i tei òre i òhipahia e òutou na, na vëtahi ê i òhipa, e te faaö atu nei òutou i roto i ta rätou òhipa. Te ìriti nei o Ietu i te ùputa no te haapiiraa, i te mau taata atoà e tiàturi nei i teie tonoraa na Ietu, e i te mau nunaa atoà, tei naeàhia i teie mau parau. O te tahi ìhi haapiiraa teie e au no tätou ia faanaho o te mea i faanaho-noa-hia mai nei e tätou tei òre ä i färiihia atu ra e te tahi pae no te nunaa. Te parau no te mau hui Àito, te mau hui Tupuna, te Marae, o Taaroa Nui Tumu Tahi, te Reo Mäòhi, ua oti aè nei te tau no te Hinapaarae, èie tätou i roto i te tau no te Nuu Atua. Ia märamaramahia teie färereiraa no Ietu e te Vahine Tämaria i te âpoo pape a Iatopa to raua tupuna :

-Ua âparau i te parau no to raua tupuna ia Iatopa.

-Te faufaa o te pape e te auraa.

-Te haamoriraa.

-Te fäìraa faaroo.

Te tupuraa te parau hoê tei märamarama, e nunaa tei tiàturi ma te fäì i te faaroo, ua ìte atu ra mätou e o te Ora mau teie o to te ao, o te Metia. Maru roa, E pape noa te rave.

 

Teraì òr. Faatura.

  

Ìrava 38-42, Te Fäîraa

 

 

 

 

 

 

 

 

Mātaio 17, 1-9 Mäìtihia.

 

Tāpati 5 Mäti 2023.

ÔROÀ

Mäìtihia

Taramo 33

1 E òaòa i te Fatu, e te feiä parau tià e, e au te haamaitaì i te feiä parau tià.

2 E haamaitaì i te Fatu i te tïnura, e himene ia na i te näpara aho àhuru ra.

3 E himene ia na i te himene âpï, faaòto maitaì na mä te òaòa e te au mäite.

4 E parau tià ta te Fatu, e te haavare òre hoì ta na atoà ra mau òhipa.

5 Hinaaro o ia i te parau tià e te au, te î nei te fenua i te maitaì a te Fatu.

6 Na te parau a te Fatu i oti ai te mau raì, e to rätou atoà ra i te aho o to na vaha.

7 Ua haaputu o ia i te moana ra o te tai ei puèà, e ua vaiiho o ia i te moana i roto i te fare vairaa.

8 Ia mataù te mau fenua atoà i te Fatu; e ia höriri to te ao atoà nei ia na.

9 Ua parau hoì o ia, e oti aè ra; ua faaue o ia, e ua mau atu ra.

10 Te faaòre nei te Fatu i te âpooraa a te mau êtene, te faariro nei i tei ôpuahia e te mau taata ra ei mea faufaa òre.

11 Tei faaauhia e te Fatu ra, e tià ia i te vai-mäite-raa, e tei manaòhia e ta na âau e tae noa atu i te mau uì atoà ra.

12 E ao to te fenua, o te Fatu to rätou Atua; e te mau taata i mäìtihia e ana ei tufaa na na.

13 O te Fatu tei hiò mai nä nià mai i te raì, te hiò mai ra i te mau tamarii atoà a te taata nei.

14 Te vähi i pärahihia e ana ra, ta na ia hiòraa mai i to te ao atoà nei.

15 O ia anaè rä tei haafäito i to rätou âau, e o ia tei hiòpoà mai i ta rätou mau räveà.

16 Aore e arii i ora i te rahi o ta na nuu, aore e taata püai i ora i te rahi o te püai.

17 E mea faufaa òre te puaahorofenua ei haapüraa, aore e taata e ora i to na püai rahi.

18 Inaha, tei nià to te Fatu mata i te feiä i mataù ia na, i nià i te feiä i tiàturi i to na ra aroha,

19 e faaora ia rätou i te pohe, e ia ora hoì rätou i te oè ra.

20 Te tiaì nei to mätou värua i te Fatu; o to mätou ia tauturu, e to mätou ia päruru.

21 Te òaòa nei to mätou âau ia na; te tiàturi nei hoì mätou i to na ra iòa moà.

22 Ia vai mäite mai ä to aroha, e te Fatu, i nià ia mätou, mai ia mätou nei e tiàturi atu ia òe ra.

Tenete 12,1-4

To te Atua tïtauraa ia Âperäma

1 I parau mai hoì te Fatu ia Âperäma, E haere ê mai òe i to fenua na, i to fëtii, e te ùtuafare o to metua na, i te fenua na ù e faaìte atu ia òe na:

2 e faariro hoì au ia òe ei nünaa rahi; e e haamaitaì au ia òe, e faarahi atu vau i to òe iòa, e e riro òe ei maitaì.

3 e o tei haamaitaì ia òe ra, o ta ù ia e haamaitaì, e o tei faaìno ia òe ra, o ta ù ia e faaìno: e ei ia òe e maitaì ai te mau fëtii atoà o te ao nei.

4 Haere atu ra Âperäma i ta te Fatu i parau mai ia na ra; e haere atoà atu ra hoì Rota: a hitu aè ra o Âperäma àhururaa i te mätahiti e pae tiàhapa, i reva atu ai o ia mai Harana atu.

2 Timoteo 1,8-10

8 Eiaha òe e haamä i te parau o to tätou Fatu, e eiaha atoà e haamä ia ù i to na taata i täpeàhia nei. E färii atoà rä òe i te pohe o te Èvaneria nei, i te itoito a te Atua ra:

9 o tei faaora ia tätou nei, e ua parau ia tätou i te parauraa moà ra, eiaha no ta tätou òhipa, no to na iho rä hinaaro, e te aroha mau i horoàhia mai i te Metia ra ia Ietu no tätou, hou teie nei ao ra.

10 Ua faaìte-hua-hia mai rä i teie nei i te färaa mai o to tätou ora o Ietu Metia, o tei faaòre i te pohe nei, e ua faaìte päpü mai i te ora mure òre i te Èvaneria nei ra;

Mātaio 17, 1-9

To Ietu faahuru-ê-raa-hia

(Mär 9.2-9; Rut 9.28-36)

1 E ruì ono aè ra, ua rave aè ra Ietu ia Pëtero, e ia Iatöpo, e ta na taeaè ia Ioane, e ua arataì atu ra ia rätou i nià i te hoê mouà teitei.

2 E faahuru-ê-hia iho ra o ia i mua ia rätou; ànaana aè ra ta na mata mai te mahana ra, e teatea aè ra to na àhu mai te märamarama ra.

3 E inaha, ua fä mai ra Möte räua o Èria ia rätou ra, e täuàparau anaè iho ra räua e o Ietu.

4 Ua parau atu ra Pëtero ia Ietu, nä ô atu ra: «E te Fatu, e mea maitaì ia pärahi tätou i ô nei. E ia tià ia òe ra, e faatià vau i ô nei e toru aè fare autä: no òe te tahi, no Möte te tahi, no Èria hoì e tahi.

5 E te parau noa ra o ia, e inaha, täpoìhia mai ra rätou e te hoê ata ànaana; e inaha, te hoê reo mai ra no roto i te ata, i te nä-ô-raa mai e: O ta ù Tamaiti here teie, ua mauruüru roa vau ia na. A faaroo ia na.

6 E ia faaroo aè ra te mau pipi i te reira, ua tïpapa iho ra rätou i raro, mä te mataù rahi.

7 Ua haafätata mai ra Ietu i pïhaì iho, faatiàià mai ra ia rätou, nä ô mai ra: «A tià, eiaha e mataù.

8 E ia nänä aè ra i to rätou mata i nià, aore roa e taata i ìteä e rätou, mäori rä o Ietu anaè ra.

9 E tei to rätou pouraa mai mai nià i te mouà, ua faaue mai ra Ietu ia rätou: «Eiaha roa atu òutou e faaìte i te taata i ta òutou i ìte aè nei/ôrama, e tae noa atu i te taime e tiàfaahou mai ai te Tamaiti a te taata mai te pohe mai.

Manaò.

I teie Täpati pae no Mäti 2023, mea tià ia haamanaò tämauhia te Tohu a Vaitä tei ìriti i te ùputa no te ìteraa i te mea hiò-òre-hia no te mau taata e noho nei i raro ia Moana Nui o Hiva, e ùputa tei faatomo ia Mäòhi Nui i roto i te tahi atu mau faanahoraa ê atu tei i mätauhia i te mau mahana atoà. Te tau no te mau hui Tupuna, e tau ia no te mau täuiuiraa rahi i te pae no te mau haamoriraa. Te hui Àito e mea fatata roa rätou i te reo o te Atua, o ta te Atua anaè ta rätou e faaroo. Âreà te hui Tupuna ua haamata rätou i te täiva i te Atua, ua tärai rätou i te mau ôfaì, te mau tumu räau èi faahohoàraa i te Atua, te mea ia te reira i haaviivii i te Märae te vahi i faataahia no te haamoriraa ia Taaroa Nui Tumu Tahi :   

Teie atu ra te faaìteraa a Teuira Henry no teie òhipa i tupu,

I Opoa i roto i te hoê putuputuraa Hau-pahu-nui i te haamoriraa i te mau atua hou te mau papaa tae mai ai i tupu ai te tahi òhipa maere i muri ïti noa aè te ôroà paì atua, e mataì ûàna tei tope àuru i te niàraa te tumu tamanu, tei parauhia Paruru-Mataì-i-âana vai-noa mai nei te tumu. Tumu räau paari te tamanu e òre e fati i teie huru maitaì, ua muhu te taata e te peàpeà i te ìteraa i teie òhipa i tupu, matamata-noa-iho ra te mau taata i ìte i teie òhipa i tupu.

Ua tià aè ra o Vaitä :

E hömä, e aha ta òutou e fëruri nei, te fëruri nei i te täpaò o teie räau i motu nei, àita te räau nei i motu mai te pö âuìuì mai i reira to Vaitä töhuraa i te mau faanahoraa e tupu, e to na auraa.

-Te ìte nei au, tei mua ia ù nei te auraa o teie nei peu maere rahi.

-Te na mai te fänauà ùnaùna na te Tumu, e haere mai e hiò i teie uru räau i Taputapuatea nei.

-È tino ê to rätou, e tino ê to tätou hoê anaè ra huru no te Tumu mai.

-È è riro teie fenua nei ia rätou.

-È mou teie haapaòraa tähito nei.

-È è tae mai hoì te manu moà o te moana i te fenua nei.

-È haere mai e taìhaa i ta teie räau i motu e haapii mai nei.

Ua arahuta te mau tahuà i teie mau parau, ma te ui e teihea teie mau taata :

-Te haere mai nei na nià i te hoê pähi ama òre.

Ua haapäpühia teie mau parau i te mätahiti 1823, e Auna-iti e o Vai-au tahuà no Porapora i te taeraa mai te mau veà tono mätamua Peretane.

E piti pupu taata teie e vai nei i roto i teie tohu :

1-Te na mai te fänauà ùnaùna na te Tumu, e haere mai e hiò i teie uru räau i Taputapuatea nei.

-È tino ê to rätou, e tino ê to tätou hoê anaè ra huru no te Tumu mai.

 Teie pupu taata ia au te faahitiraa a te tohu, e mau tamarii purotu a Taaroa, tei nià to na here ia rätou.

2-È è tae mai hoì te manu moà o te moana i te fenua nei.

-È haere mai e taìhaa i ta teie räau i motu e haapii mai nei.

E manu moà no tätou e veà na te mau atua no te faaìte i to rätou hinaaro i te taata.

Ua tupu te tohu a Vaitä, e òhipa ra tei höroàhia mai e rave HAAPIIRAA, haapii tämau ia tätou e òhipa tuatau teie, tei roto tätou i teie mätahiti i te tau no te Nuu Atua, no te faatupu i te ora te tohu ia a Vaitä, i te mea tumu àti i tope àuruhia e te mataì, ua vai noa te tumu i roto i te fenua no Mäòhi Nui, to na auraa te ora noa ra te Tumu tei teie vahi te parau no te Haapiiraa, e reo to tätou, tei òre i mä i te tumahahia, te taura pito ia e täamu ra i te fenua, i mäìtihia ai tätou èi nunaa faatupu ora i Mäòhi nui nei. Teie te haamanaòraa o na taiòraa maha i faataahia no teie mahana teie te haapotoraa :   

-Taramo 33, 12 E ao to te fenua, o te Fatu to rätou Atua; e te mau taata i mäìtihia e ana ei tufaa na na.

-Tenete 12, 3 e o tei haamaitaì ia òe ra, o ta ù ia e haamaitaì, e o tei faaìno ia òe ra, o ta ù ia e faaìno: e ei ia òe e maitaì ai te mau fëtii atoà o te ao nei.

-2 Timoteo 1, 8 Eiaha òe e haamä i te parau o to tätou Fatu, e eiaha atoà e haamä ia ù i to na taata i täpeàhia nei. E färii atoà rä òe i te pohe o te Èvaneria nei, i te itoito a te Atua ra:

-Mätaio 17, 5 E te parau noa ra o ia, e inaha, täpoìhia mai ra rätou e te hoê ata ànaana; e inaha, te hoê reo mai ra no roto i te ata, i te nä-ô-raa mai e: O ta ù Tamaiti here teie, ua mauruüru roa vau ia na. A faaroo ia na.

Mäìtihia e toru tià no te fenua èi ìte e Ietu no te paùma i nià i te mouà i reira rätou e färerei ai i na tià no te faaäuraa mätamua o Mote te tià o te mau ture, o Eria te tià o te mau perofeta, e na taata teie tei òre i ìte i te tähuti. Ua tupu ta tätou parau i nià i te mouà e faahuru-ê-hia iho ra o Ietu i mua ia rätou; ànaana ta na mata mai te mahana ra, e teatea to na àhu mai te märamarama ra. Tei roto o Ietu i te hanahana Atua i te färaa mai o Mote e o Eria, e te täuàparau räua ia Ietu, i te parau no te tiàfaahouraa o te taata mai te pohe mai no te haapäpüraa i te parau no te ora mure òre. Ôomo mai nei o Petero i te hoê manaò tei faatea ia na i te faanahoraa Atua ma te parau e,  E te Fatu, e mea maitaì ia pärahi tätou i ô nei. E ia tià ia òe ra, e faatià vau i ô nei e toru aè fare àuta, hoê no òe, no Möte, no Èria, i teie manaò ua rave te Atua i te faaotiraa e täpoì ia rätou i te hoê ata ànaana; te hoê reo mai ra no roto i te ata, i te nä-ô-raa mai e: O ta ù Tamaiti here teie, ua mauruüru roa vau ia na. A faaroo ia na. Te rave nei te Atua i to na tiàraa Metua e aò i ta na mau tamarii no te fenua, tei òre i färii i te hanahana to na Tamaiti, te ìtehia e rätou te mauruüru o te Atua, tei faahepo i te mau tamarii no te fenua A faaroo ia na. I te faarooraa ua tïpapa i raro, mä te mataù rahi, na teie huru e faaìte e reo faahepo teie no te Atua i nià i ta na mau tamarii no te fenua. Ua tupu te aroha o Ietu haafätata atu ra i pïhaì iho, faatiàià mai ra ia rätou, nä ô mai ra: A tià, eiaha e mataù, teie ihoä te òhipa e tupu ia faaroo te reo o te Atua, ia nänä rätou i to rätou mata i nià, aore e taata i ìteä e rätou, mäori rä o Ietu anaè ra. I to rätou pouraa mai nià i te mouà, ua faaue mai ra o Ietu ia rätou, Eiaha roa òutou e faaìte i te taata i ta òutou ôrama i ìte aè nei, e tae noa atu i te taime e tiàfaahou mai ai te Tamaiti a te taata mai te pohe mai. Te òhipa ia i tupu i roto i teie âpooraa tei faanahohia e te Atua no te faaineineraa i to na nunaa ia tomo i roto i te tau no te nuu Atua, te nuu Atua no te faanaho ia i te Ao Mure Òre teie Ao tei te Atua anaè ra te Parau, te mea ra e tià ia tätou ia uiui i teie nei, te turämaraa i te märamaramaraa o teie parau. Te mea e tià e faatamarii faahou ia tätou, ia î faahou to tätou âau i te maere, e te faariroraa i te ìte e te hinaaro ìte èi huru tumu no tätou tupuraa. Ia faahiti hoì tätou i te parau no te Nuu Atua o te Ao Mure Òre te reira e ìtehia ua ara noa ia to tätou âau i te mea e parauhia nei. Eiaha ra ia àramoinahia ia tätou e, ua tïtau-manihini-hia tätou no taua ao ra e te Nuu Atua. Te òhipa ia i tupu i nià i te mouà no te faahuru-ê-raa. Te taata nei ra manaò aè ra i te tahi fenua, ma te faaineine òre i te vahi i reira e faatupu ai i ta na i hinaaro, ìnaha hoì te parau noa mai ra te Nuu Atua, e mata na i te mäìmi tämau i te märamaramaraa o te parau no te Ao Mure Òre ia au i teie parauraa no te mea e hinaarohia ra ia òre te Ao ia mou. Te Ao ua mätau noa tätou i te parau e te hitiraa mahana e te täperaa mahana, oia hoì èi ao e parauhia ai to te mahana a haafatata roa na ra tätou i roto i te tumu o te taò, e taò hämani teie te tumu e Hana, i roto ia Mäòhi Nui te Paùmotu tei parau noa na teie taò, i te parauraa te òhipa i teie hana e aore i teie hanga. I roto i te hana te roaaraa mai teie parauraa e hanahana. Te hana i roto i to na tupuraa o te tahi mea e àma, e höroà i te marämarama, e türama, e haamähanahana, e ànaana no te faaìte òiòi e òhipa te ra e tupu ra. Te ànaana ia i tupu i nià ia Ietu mai te hana ra te huru i te teatearaa te àhu mai te marämarama ra. Teie mäìtiraa na Ietu i ta na mau taata i tïtau no te faatomo ia i roto i te utuà tei faaìte i te òaòa o te ora i roto i te hau. Teie manaònaòraa ia tätou teie ao taata nei ta tätou e ora nei i roto i te vaamataèinaa, te fenua e pärahihia nei e tätou, te vai ra te marämarama, te hanahana, te hau, te ora, te òaòa, te vähi ta tätou e parau nei te fenua. Ua riro te ao ta tätou e ora nei, i roto i te rahi o to na auraa, èi ata no te ao värua. Te ìte nei ihoä tätou i te òaòa, te ìte nei hoì tätou i te marämarama e te hau, e mea òiòi roa rä te reira i te moè e i te monohia mai e te peàpeà, riro atu ra èi manaònaòraa na tätou, èi mihimihiraa hoì, no te mea e toà märeva noa. No taua huru märeva noa o te òaòa e te hau ra, i òre ai te tahi pae e tiàturi ai e te vai mau ra ihoä. Te ao taata nei, e ao no te mau mea täôtiàhia, no te mau mea e mute òiòi noa. Areà te ao värua ra, èita ia e naeàhia e te hihi o te tau, e ao mure òre ia. Te Ao mure òre, e Ao ärataìhia e te Nuu Atua.

 

Teraì òr. Faatura.

 

(Puta turu : Poroì i te Nünaa Mäìtihia e te Atua, faaineinehia no te fëruriraa e te tuatäpaparaa a te Tomite rautïraa pïpïria. 1989.)