Mātaio 16.21-27. Tuu.

 

Tāpati 3 Tetepa 2023.

ÔROÀ

Tuu.

Taramo 63

1 E Taramo na Tävita, ia na i pärahi i te mëtëpara i Iüta ra.

2 E te Atua, o òe hoì ta ù Atua, e ìmi vave au ia òe, te poìhä nei ta ù värua ia òe. Te feàa nei ta ù tino ia òe, mai te fenua marô nei, e te poìhä, e te pape òre.

3 Ia ìte au i to òe ra mana e te hanahana mai ta ù ä hoì i ìte ia òe i te vähi moà ra,

4 e maitaì rahi tei to hämani maitaì i tei te ora. E teie nei, e haamaitaì ta ù vaha ia òe.

5 E nä reira vau i te haamaitaì ia òe i to ù nei oraraa; e hopoi au i o ù puè rima i to òe ra iòa.

6 E mäha hoì ta ù värua mai tei te töâhua e te meî ra. E haamaitaì hoì ta ù vaha ia òe mä te òaòa.

7 Ia manaò vau ia òe i nià i ta ù roì, e ia ìmi ia òe i te mau äraraa ra.

8 O òe hoì tei tauturu mai ia ù ra. E teie nei, e òaòa vau i roto i te maru o to pererau ra.

9 Te àti atu nei ta ù värua ia òe, e te mauhia nei au e to rima àtau ra.

10 O te feiä rä i tïtau mai ia ù ia pohe ra, e reva ia rätou i raro roa i te fenua ra.

11 E maìri rätou i te òè, e riro rätou ei tufaa na te ârope.

12 E òaòa rä te arii i te Atua E te feiä atoà i tapu ia na ra, e òaòa ia E te vaha o te haavare ra, e ôpanihia ia.

Ieremia 20.7-9

E türaì te Fatu ia rätou i roto i te tamaì...

7 Ua faatïaniani mai òe ia ù, e te Fatu, e ua vare iho ra vau; ua faaitoito mai òe ia ù, e o ta òe atu rä tei tupu; ua riro vau ei àtaraa i te mau mahana atoà nei; e ua tähitohitohia vau e rätou atoà e àti noa aè.

8 E ia parau anaè au ra, ia pii noa vau i te rave ûàna, e ia parau i te haru ra, ua ruri-ê-hia te parau a te Fatu ia ù ei faaìnoraa e ei tähitohitoraa, eita e faaea.

9 Ia parau rä vau ra, e òre au e parau i te reira, e òre au e parau faahou i to na ra iòa; riro atu ra taua parau ra mai te auahi àma i roto i ta ù âau ra, ua ôpanihia i roto i to ù ra mau ivi; rohirohi aè ra vau i te faaòromaì-noa-raa, e aita atu ra e tià ia mämü.

Rōma 12.1-2

Te oraraa i roto i te Metia

1 E teie nei, e a ù mau taeaè ra, te aò atu nei au ia òutou mä te aroha rahi o te Atua, e ia püpü atu òutou i to òutou mau tino ei tütia ora, e te moà, e te au hoì i te Atua ra, o te haamori au ia òutou.

2 E eiaha e faaau atu i teie nei ao; ei huru ê rä to òutou i te faahouraa i to òutou âau, ia ìte òutou i taua hinaaro tià o te Atua ra, e te au, e te maitaì hoì.

Mātaio 16.21-27.

To Ietu faaararaa i to na Àti e to na tiàfaahouraa

(Mär 8.31-33; Rut 9.22)

21 Mai te reira mai taime, ua haamata iho ra Ietu i te faaìte i ta na mau pipi: ia haere ihoä o ia i Ierutarëma e e ia rahi ta te feiä paari, ta te mau tahuà rarahi, ta te mau päpaì parau haamauiui ia na, e e täparahi-pohe-roa-hia o ia, e e tiàfaahouhia rä ia tae i te ruì toru/toru o te mahana.

22 Ua rave mai ra Pëtero ia na, ôpaì aè ra i te hiti, e ua aò atu ra, nä ô atu ra: «Ia päruru mai te Atua ia òe, e te Fatu Eiaha roa òe ia nä-reira-hia mai

23 Ua färiu mai ra Ietu, nä ô mai ra ia Pëtero: «E haere ê atu òe, i muri mai òe ia ù, e Tätani E türoriraa òe na ù, tënä mau manaò to òe, eere i to te Atua, no te taata rä.

Te mau tïtauraa no te peeraa ia Ietu

(Mär 8.34-9.1; Rut 9.23-27)

24 Ua parau atu ra Ietu i ta na mau pipi: «Ia hinaaro te taata i te pee mai ia ù, e faaruè o ia ia na iho, a rave ai i ta na tätauro, a pee mai ai ia ù. 

25 O tei hinaaro hoì i te täpeà i to na ora, e ère ia i te ora; e o tei tuu i to na ora no ù nei, e roaa ia ia na te ora.

26 E aha ta te taata nei faufaa, ia noaa noa atu ia na te täatoà o te taoà o teie nei ao, ia pohe o ia e ia ère o ia i te ora? E e aha ta te taata nei e höroà ei hoo i to na iho ora?

27 E haere mai te Tamaiti a te taata mä ta na ra mau merahi atoà, i roto i te hanahana o to na ra Metua, ei reira o ia e utuà ai i te mau taata atoà ia au i ta rätou ra òhipa.

Manaò.

Te Atua te Fatu o te mau mea atoà, o ia te Ârefa e te Ômeta, te Matamehaì e te Faahopeà ia au i te fäìraa a te Àpotarupo pene 1 ìrava 8 : Te nä ô mai ra te Fatu ra : O vau te Ârefa e te Ômeta, te matamehaì e te faahopeà, o të vai nei, e o tei vai na, e o të vai a muri noa atu, o te Manahope . Ia au i teie fäìraa, e tano e parau aita e mea i nä mua i te Atua, no te mea o ia te haamataraa. E tano atoà e parau, tei ia na te parau hopeà o te mau mea atoà, no te mea o ia te faahopeàraa. Mai te peu, te Atua te haamataraa e te faahopeàraa, i pü mai ai te mau mea atoà, no te mea e hinaaro te reira no te Atua. Ia hiòhia te mau òhipa atoà ta te Atua i faatupu ia au i te faatiàraa a te Tënete pene 1, e au ra e piti faanahoraa tä na i faaòhipa na roto i te rahu e te hämani. Te rahu, te mau òhipa ta te Atua i faatupu i te mana o ta na parau. Te auraa, te mana o te parau te räveà ta te Atua i faaòhipa, i tupu mai ai teie mau mea. Te hämani, te mau òhipa ia ta te Atua i rave i to na rima. Te faaòhiparaa i to na rima, te räveà ia ta te Atua i faaòhipa i oti mai ai teie mau mea. E te mau òhipa ta te Atua i rahu, e mau òhipa te reira tä na i faaoti mä te tiàmä e te faatupu. Nä reira te mau òhipa tei hämanihia e te Atua, e mau òhipa atoà te reira tä na i faaoti i roto i to na tiàmäraa. E tano e parau, tei rahuhia e tei hämanihia e te Atua, e mau höroà te reira na te Atua, no te mea e hinaaro te reira nö na e tei roto te reira i ta na ôpuaraa faaora. e. Te rahu, e höroà na te Atua Ua parau na tätou, te rahu, te mau òhipa ia ta te mana o te parau a te Atua i faatupu. Te parauraa te Atua, ei raì, ua riro mai te parau ei òhipa, i raì ai te raì. Ia hohoà mai te raì, ua rahu te Atua i te mau tiàrama. Ua oti te raì e te mau tiàrama. Ua naho to te raì. Te parauraa te Atua ei fenua, ua riro atoà mai te parau ei òhipa, i fenua ai te fenua. Ia päpü te vairaa o te fenua, ua rahu te Atua i te mau òhipa o te fenua, mai te mau räau e te mau ânimara. Ua oti te fenua, te mau räau e te mau ânimara. Ua naho to te fenua. Nä reira te mau òhipa no roto i te moana e no nià i te raì, ua rahu te Atua i te mau ià e te mau manu o te reva. Te auraa, ua faaî atoà te Atua i te moana i te maitaì, nä reira to te raì. Ua naho to te moana e ua faatupu te Atua i to te raì e to te fenua. Te mau mea atoà i rahuhia e te Atua, to te raì, to te fenua e to te moana, e mau höroà te reira na te Atua, no te mea ua faaroo rätou i ta na faaueraa na roto i te mana o ta na parau e ua hohoà mai rätou. Te fenua e to na î, te moana e to na î e te raì e to na î, e mau täpaò ia no te aroha e te here o te Atua, i tià ai i teie mau ìrava i te faahiti :

-Taramo 63, 8 O òe hoì tei tauturu mai ia ù ra. E teie nei, e òaòa vau i roto i te maru o to pererau ra.

-Ieremia 20, 7 Ua faatïaniani mai òe ia ù, e te Fatu, e ua vare iho ra vau; ua faaitoito mai òe ia ù, e o ta òe atu rä tei tupu; ua riro vau ei àtaraa i te mau mahana atoà nei; e ua tähitohitohia vau e rätou atoà e àti noa aè.

-Roma 12, 2 E eiaha e faaau atu i teie nei ao; ei huru ê rä to òutou i te faahouraa i to òutou âau, ia ìte òutou i taua hinaaro tià o te Atua ra, e te au, e te maitaì hoì.

-Mätaio 16, 25 O tei hinaaro hoì i te täpeà i to na ora, e ère ia i te ora; e o tei tuu i to na ora no ù nei, e roaa ia ia na te ora.

To Ietu faaäraraa i to na Àti e to na tiàfaahouraa ia au i te faaìteraa a Mätaio i te pene 16, i te mau ìrava 21 e tae i te ìrava 23, te tuhaa mätamua teie o te taiòraa. Ua haamata o Ietu i te faaìte i ta na mau pipi te òhipa e tupu i roto i te òire no Ierutarëma te faanahoraa a te feiä paari, te mau tahuà rarahi, te mau päpaì parau e haamauiuihia o Ietu e täparahi-pohe-roa-hia, e tiàfaahou rä ia tae i te ruì toru. I to Petero faarooraa i teie mau parau ua tupu te peàpeà i roto ia Petero. Ua ôpaì ia Ietu i te hiti, e ua aò, ma te parau e ia päruru mai te Atua ia òe, e te Fatu Eiaha roa òe ia nä-reira-hia. Ua färiu o Ietu, i nià ia Pëtero ma te parau e, e haere ê atu òe, i muri mai òe ia ù, e Tätani E türoriraa òe na ù, tënä mau manaò to òe, eere i to te Atua, no te taata rä. Te piti o te tuhaa no te taiòraa te mau ìrava 24 e tae i te ìrava 27, Te mau tïtauraa no te peeraa ia Ietu, Te parau nei o Ietu i ta na mau pipi, Ia hinaaro te taata i te pee mai ia ù, e faaruè o ia ia na iho, a rave ai i ta na tätauro, a pee mai ai ia ù. Tei hinaaro i te täpeà i to na ora, e ère i te ora; e tei tuu i to na ora no ù nei, e roaa ia ia na te ora. E aha ta te taata faufaa, ia noaa ia na te täatoà o te taoà o teie nei ao, ia pohe o ia e ia ère o ia i te ora, ta te taata ia e höroà ei hoo i to na iho ora. Teie ra e haere mai te Tamaiti a te taata mä ta na ra mau merahi, i roto i te hanahana o to na ra Metua, ei reira o ia e utuà ai i te mau taata atoà ia au i ta rätou ra òhipa. Tei tuu i to na ora i roto ia Ietu tei färii ia i te mau haereà o te Atua, Te haamanaò mai ra te päpaì taramo e : 8 O òe hoì tei tauturu mai ia ù ra. E teie nei, e òaòa vau i roto i te maru o to pererau ra. Te tuuraa i te ora i roto i te Atua, te ìte-atoà-raa ia i te mea ta na i hinaaro, hau roa atu mai te peu ua faaìte ê mai na o ia i te reira. Ia hiò tätou i te manaò o te päpaì taramo, mai te mea atu ra e, te vai ra te tahi parau faaäu i roto i te taata e te Atua, te haapaòraa hoì i te reira parau faaäu, te mea ia e maitaì ai teie tuuraa i te ora i roto i te Atua. Mea maitaì rä te taata ia haamanaò e, ua hämani te Atua ia na i te repo fenua, te auraa, te vähi o ia e òhie ai i te fänaò i te ora a te Atua, tei te tumu ia o to na parau. Te mea ia ta te tïtauraa e parau ra ia au i te reo o Ietu, Ia hinaaro te taata i te pee mai ia ù, e faaruè o ia ia na iho, a rave ai i ta na tätauro, a pee mai ai ia ù. oia hoì te vähi te taata e ìte ai i te Atua. Teie hoì mau manaò ta tätou e tähiri ârahu noa nei, te mea ia ta Ietu iho e parau atoà ra ia nä ô mai o ia e. 25 O tei hinaaro hoì i te täpeà i to na ora, e ère ia i te ora; e o tei tuu i to na ora no ù nei, e roaa ia ia na te ora. E ia òre hoì te taata ia färii i teie parau, nä hea o ia e färii ai i te haere mai te haèhaa e te Atua. Inaha te faaroo, o òe ia e te Atua, ia òre òe ia ìte i te Atua i roto i te tuuraa i te ora, aore ra ia òre òe ia färii i ta te ora faaìteraa i te Atua, eita òe e ìte i te Atua i nià i te raì, oia hoì eita te raì e ìriti ia òe i te ùputa e ìte ai òe i te Atua. Te òhipa ta te ora i rave noa mai na e tei òre te taata i färii, teie ä ia ta Ietu e parau nei e ta na e rave nei, e tei òre ä te taata i ineine i te färii. Ia ìte mai tätou, aita e ora täpü poto no te ìteraa i te Atua. Aita te Atua i vahavaha i te fänauraa püfenua no te tono mai i ta na Tamaiti, te auraa, ia hinaaro tätou i te ìte i te Atua, ia nä roto atoà ia tätou i te fenua i te ora, mai ta te Tamaiti i faaìte mai i te ora. Parau mau, tei raro iti noa iho paha te taata i te mau merahi i te hämaniraahia e te Atua, e repo fenua noa ihoä rä te taata, te auraa, eita e tano e faahiti i te parau o te taata mai te òre e faahiti i to te fenua. Terä ärea iti e faataa ê ra i te taata i te mau merahi, te repo fenua ia no reira o ia i te raveraahia mai. A ui rii na tätou : mai te peu mea naìnaì te ärea, aore ra te ùputa tomoraa i te tahi vähi, e nä hea tätou e tae ai i ô mai i te vähi âano e te äteatea. Eere änei e, e faahaèhaa ia. O òe të faatano i nià i te tomoraa, eere te tomoraa të faatano mai i nià ia tätou, eere hoì no tätou noa aè e täuihia ai, e faahuru-ê-hia ai te tomoraa. Ia òre hoì tätou ia ö, no te tomoraa änei te hape, aore ra no to tätou ètaèta e te âau teitei. Te mea ia o Ietu i parau mai ai e, 26 E aha ta te taata nei faufaa, ia noaa noa atu ia na te täatoà o te taoà o teie nei ao, ia pohe o ia e ia ère o ia i te ora? E aha ta te taata nei e höroà ei hoo i to na iho ora? No reira, ua hape paha tätou i te manaòraa e, te feiä taoà anaè të fifi i te tomoraa i te pätireia o te Atua, eere, te feiä âau teitei atoà, te feiä të òre e au i te parau o te haèhaa, no te mea i to tätou manaòraa, te haafaufaa òre ra te reira parau ia tätou. Teie atu ra te faahitiraa a Pauro, 2 E eiaha e faaäu atu i teie nei ao; ei huru ê rä to òutou i te faahouraa i to òutou âau, ia ìte òutou i taua hinaaro tià o te Atua ra, e te au, e te maitaì hoì.

Te tuuraa i to na ora, e raveà teie no te faaoraraa ia na iho, Te ìriti nei te parau no to na iho maitaì e te paruru nei oia i to na ora. Te taò e ìtehia i roto i te mau faanahoraa no te parau o te ora oia hoì ia, te parau no te varua ei auraa mätamua no teie ora e tuu i roto i te Atua. Tera rä, ia tupu te färiiraa, i ô nei, te faaòhipahia nei te reira no te taatoàraa o te taata, ma te ìte i te taa-ê-raa i rotopü i te ora e te varua. Te parau o te ora i te faahitiraa o Ietu e tüàtiraa teie i te mau taò e O vau, o oe, e o na e aore rä, o na. Hau atu i te reira, i roto i te faaäuraa i roto i teie ìrava, ua faaòhipahia te taò ra taata iho ei monoraa i te oraraa. Te ora e tuu i roto i te Atua, te ora ia i òhipahia e te taata, e ora nei tei faatupu i te hinaaro i te ôpuaraa faaora ia ìtehia te hanahana fäito òre o te Atua Nui Tumu Tahi. I roto ra i te tahi mau tatararaa no te faaora i to na ora, te vai ra te manaò, e tämau i te ora te hinaaro i te rave i to na iho tätauro pee ai oia hoì o tei hinaaro ia i te paruru i to na iho oraraa, e aore rä, ia faariro i to na oraraa ei oraraa faufaa aè. Oia atoà, e mea maitaì aè ia òre e horoà i to na ora no te parau e, ia pohe te hoê taata e aore rä, te mea ìno roa atu, e haapohe oia ia na iho i nià i te tupuraa o te ora, noa atu e, e nehenehe e parau, e parau mau te reira. E mea maitaì aè te mau faaìteraa i to na iho haapaò-òre-raa ia na iho E ere anei i te reira, e ìte ai tätou e, eita te reira e tupu ma te aore, e farii i te oraraa mau e aore rä, eita e farii i te oraraa aita e hopeàraa. No ù nei, e mea päpü maitaì i roto i te mau Parau Maitaì te riroraa ei pipi na Ietu, te ìteraa ia e ora faaâpï tämau te vai ra, mai te tiare Maurua e höroà noa ra i te ômou, e tei ùaa noa i te mau taime atoà. Mai teie te tahi huru hiòraa vai ra no teie ora, ta Ietu e parau nei, 25 O tei hinaaro hoì i te täpeà i to na ora, e ère ia i te ora; e o tei tuu i to na ora no ù nei, e roaa ia ia na te ora. No te mea te faamanaò noa nei o Ietu i te ora e vai ra i roto i te taata o te Atua te Tumu, e teie ora e riro mai oia èi ora-mure-òre. No te haamatara mai i te taata i te mau haavïraa rau o teie nei ao, ia noaa ia na i te türaì i te mau mea e täumi noa nei i to na oraraa. Te tuuraa i to na ora i roto i te Atua, o te faanaòraa ia i te mau maitaì atoà e au ia tätou ta na mau tamarii, aore te hoê mea i toe, ua hope roa ia i te püpühia mai e to na aroha Metua. Te mau àti e faaruruhia nei e tätou i teie mahana no to tätou ia vahavaharaa i taua mau maitaì ra, to tätou haapaeraa i ta tätou ta na i faataa na tätou, no te tïtau i ta te tahi. Te ora ta te Atua Metua e hinaaro nei no tätou, e ère ia no te taime noa e tomo atu ai i roto i te ora-mure-òre. Te hinaaro nei te Atua ia matara te taatoàraa o to tätou mau fifi, ia fänaò hoì tätou i te mau maitaì atoà ta na i faataa no tätou, ia òre roa atu te hepohepo e täumiumi noa nei ia tätou i roto i te haapaò òre. Te hinaaro o te Atua e faaora ia tätou, te hinaaro nei tätou ta na mau tamarii ia färii i ta na ora, no te mea i reira anaè tätou e ora ai. I roto i te ao-mure-òre o te Atua, e aha te auraa o te ora maoti, te fänaò-hope-roa-raa ia tätou i te mau maitaì atoà o te Atua, mai te noaa atoà rä ia tätou te haapäpüraa e, aita e mana e aita e pohe faahou e faaruma i to tätou haereà i mua i te hau vairoìroì no na ra,

 

Teraì òr. Faatura.

 

Mätaio 16.13-20 Ètärëtia

 

Tāpati 27 no Âtete 2023.

Ètärëtia

Taramo 138.

1 Na Tävita. E haamaitaì au ia òe e te Fatu, mä ta ù âau atoà nei, e himene au ei haamaitaì ia òe, i mua i te aro o te mau atua.

2 E haamori tià atu vau i to nao moà ra, a haamaitaì atu ai i to òe iòa, e te Fatu no to òe aroha e ta òe ra parau mau ua faarahi hoì òe i ta òe parau ia hau atu i to iòa atoà ra.

3 I te mahana i tiàoro atu ai au ra, ua parau mai òe ia ù; e ua horoà mai i te itoito i ta ù värua.

4 E hope te mau arii atoà o te fenua nei i te haamaitaì ia òe, e te Fatu, ia ìte rätou i te parau a to vaha.

5 E himene rätou i te mau parau a te Fatu: E hanahana rahi hoì to te Fatu.

6 Teitei noa ä te Fatu, e haapaò mai ä o ia i tei haèhaa, âreà tei teòteò, ei te ätea ê o ia e hiò mai ai.

7 Ia haere noa vau nä roto i te àti ra, e faaànaànaeahia mai au e òe ra, e na to rima e täpeà i te riri o tei märô mai ia ù ra, e na to rima àtau iho e faaora ia ù.

8 Na te Fatu e nä reira mai ia ù, e tià to òe aroha, e te Fatu, i te vai-mäite-raa; eiaha na òe e faaruè i te òhipa a to rima.

Ìtaia 22.19-23.

19 E tïahi ê atu vau ia òe i to òe ra vähi; e tuu-faahaèhaa-hia òe e au i raro.

20 Ei te reira mahana vau e parau atu ai i ta ù tävini, ia Êriätima a Hiritia.

21 E faaàhu vau ia na i te àhu no òe, e faaètaèta vau ia na i te tätua no òe ra; e to òe ra hau ta ù e tuu atu i to na rima; e riro hoì o ia ei metua nä to Ierutarëma, e na te ùtuafare o Iüta:

22 e na ù e tuu i te täviri o te ùtuafare o Tävita i nià i ta na täpono, e nä na e ìriti, e e òre e ôpanihia, e nä na e ôpani, e e òre roa e ìritihia.

23 E na ù o ia e haamau mai te âuri i te vähi ètaèta ra; e riro hoì o ia ei teröno ùnaùna i te ùtuafare o tö na ra metua.  

Röma 11.33-36

Te rahi hau ê o te òhipa a te Atua

33 Âuë te rahi hau ê atu o te paari e te ìte o te Atua e, E te ìmiraa òre o ta na faaauraa, e ta na mau haereà i te ìteä òre ia ìmi e.

34 O vai hoì tei ìte i te âau o te Fatu? E o vai ta na e aò atu?

35 O vai hoì tei horoà atu i te faufaa na na, e tähoo-faahou-hia mai ia o ia?»

36 No na mai hoì, e na na, e no na te mau mea atoà nei. Ei ia na te haamaitaì mure òre. Âmene.

Mätaio 16.13-20

To Pëtero ìteraa i roto ia Ietu te Tamaiti a te Atua

(Mär 8.27-30; Rut 9.18-21)

13 E ia tae Ietu i te tuhaa fenua oTaitarea o Firipi, ua ui atu ra o ia i ta na mau pipi: «O vai te Tamaiti a te taata nei i ta te taata parauraa?

14 Ua pähono mai ra rätou: «O Ioane päpetito ta te tahi, o Èria ta te tahi pae, o Ieremia e aore ia te hoê o te mau perofeta ta te tahi.

15 Ua parau atu ra o ia ia rätou: «O vai rä vau i ta òutou na parauraa?

16 Ua pähono mai ra Timona Pëtero: «O te Metia òe, te Tamaiti a te Atua ora.

17 Ua parau atu ra Ietu ia na: «E ao to òe, e Timona te tamaiti a Iona, eere hoì na te tino e na te toto te reira i heheu mai ia òe, na to ù Metua rä i te raì ra.

18 E parau atoà atu vau ia òe: o Pëtero òe, e ei nià iho i teie nei papa/ôfaì e patu ai au i ta ù Ètärëtia, e e òre roa te mana o te pohe e upootià i nià ia na.

19 E höroà atu hoì vau i te mau täviri o te Hau o te raì ia òe: e ta òe e täamu i nià i te fenua nei, e täamu-atoà-hia ia i nià i te raì; e ta òe e tätara i nià i te fenua nei, e tätara-atoà-hia ia i nià i te raì.

20 Ua aò maitaì atu ra o ia i ta na mau pipi, eiaha roa e faaìte noa atu i te taata, e o te Metia o ia.

Manaò.

Te  himene ra te Taramo i te haamauruüruraa, te ârueraa i te mana e te here o te Atua Nui Tumu Tahi, e te haamauruüru nei no te pärururaa ma te aupuru i te ora tei haafänauhia. Ua ìtehia te nehenehe te ruperupe tei faaauhia i te uru maitaì ta te aru e faaìte noa nei e au ra e, no te mea ua faaorahia mai roto mai i te ôteoraa o te mau tiare tei faanehenehe i te mau hotu o te fenua. Ua papaìhia te reira i roto i te fenua e ua püpühia no te haamauruüruraa i te Rähu. O te haamataraa teie i te hoê faahitiraa parau no te ârueraa e te haamauruüruraa  i muri iho, te parauhia nei no te ora, e ârue-atoà-hia te reira ia faatere te fenua no to na rahi e to na maitaì na roto i te hoê parau no te tiàturiraa i te aupururaa e te paruru e tià i te taata i te àtuàtu. E tià ia parauhia o te tahi upoo parau teie no te hoê pure haamaitaì, ma te himene no te âau mauruüru i te tauturu a te Atua. I mua i teie mau parau te riro nei ei tupuraa no te Aroha e te Here o te Atua Nui Tumu tahi, te ìte ra tätou i te rahi o te ôpuaraa a te Atua e to na hoì hinaaro ia mau te hau o te aroha e te here i nià i te fenua nei hou te haereà mai o ta na Tamaiti. I faahiti ai rä tätou i te parau o te aroha e te here, eere ia mai te tahi parau òroi âpoo, oia hoì te tahi parau e faahitihia i te mau vähi atoà e òre ai te manaò e taa faahou ai i te mea e parau. No reira, ia òre ia hau te âau o te taata, oia hoì ia òre ia faaea i te tïtau-noa-raa i te mea e âano roa ai e e hohonu roa ai te taa-ê-raa i roto i te taata, aita e mea e faaìte mai e, ua tae te parau a te Atua i roto i te tarià o te taata. E a mau noa ai te taata i te Parau, ia òre o ia ia tätarahapa, oia hoì ia òre ia ìte i te faufaa ia faaea i te tämau noa i te rave i te òhipa e vai noa ai te mouà e te peho i roto i te taata, e òre ai e tupu faahou te färereiraa i roto i te taata, e tae roa atoà ia te taata i te òreraa e hinaaro i te Hau o te Atua. Te vähi faufaa i roto i te parau o te taata ta te Atua e ani nei ia tätou e hiò, te mea ia e, na te Atua iho i taata ai te taata. E taata ia tei faaineinehia no te haere i roto i te faanahoraa a te Atua ; e ia faahiti hoì tätou i te faanahoraa, no te mea ia te vai ra te òhipa, oia hoì te tahi taata tei hinaaro ia upootià te Atua, mai ia tätou e hinaaro ra i te upootià i nià i te tahi. Eiaha tätou e manaò e, te vai ra te tahi faaineineraa taa ê ta te Atua e rave no to na taata. Teie noa te haapäpüraa ta te Atua e horoà mai nei, to tätou hohoà no te taata, to tätou huru no te Atua, te aho no te Atua. Te mea teie tei ineine te Atua i te rave no to na taata, oia te haapäpüraa i to na manaò i nià i te òhipa ta te Atua e hinaaro ra i te taata, mai te ìte maitaì atoà i te tiàturiraa o te Atua i nià i te hopeàraa maitaì o te òhipa i horoàhia na na e rave. Nä ô noa na tätou, ia parau tätou i te tahi taata e, faaitoito, aita e òhipa ta tätou i rave, ìtehia atu ai te tahi täuiraa rahi, riro mai ai o ia ei taata itoito. Ua ìmi noa tätou i te räveà ia faaära teie taata i te itoito e vai ra i roto ia na. Teie ia e faahitihia nei i roto i te mau taiòraa no teie mahana, teie atu ra te haapotoraa :

-Taramo 138, 1 Na Tävita. E haamaitaì au ia òe e te Fatu, mä ta ù âau atoà nei, e himene au ei haamaitaì ia òe, i mua i te aro o te mau atua.

-Ìtaia 22, 23 E na ù o ia e haamau mai te âuri i te vähi ètaèta ra; e riro hoì o ia ei teröno ùnaùna i te ùtuafare o tö na ra metua.

-Röma 11, 34 O vai hoì tei ìte i te âau o te Fatu? E o vai ta na e aò atu?

-Mätaio 16, 18 E parau atoà atu vau ia òe: o Pëtero òe, e ei nià iho i teie nei papa/ôfaì e patu ai au i ta ù Ètärëtia, e e òre roa te mana o te pohe e upootià i nià ia na.

E faufaa rahi te vai nei i roto i te Èvaneria e faaìtehia nei e Mätaio i roto i te pene 16, mai te ìrava 13 e tae i te ìrava 20, o te ore e nehenehe ia taiòhia to na faufaa, i te mea e niu teie ta Ietu e haamau nei no ta na Ètärëtia. Te faataa ra o Mätaio i te huru o Petero i te faarooraa i te mau reo uiui o Ietu, tei pätuhia i nià i te uiuiraa manaò. Te faatura ta na e faatupu ra, o te niu ia i te pärahi-tämau-raa i te faaroo i te reo mätamua o te Fatu. O tei parauhia te mana varua, tei haapäpühia na roto i te heheuraa i te parau o te raì e te fenua, o te hoê ia huru tere o te taata nei. Te hoê tere o te faataa ê i te rahi e te haìhaì, te faaroo ia òre ia feà, te tiàturiraa ia òre te haavareraa. Te heheu atoà mai nei o Mataio ia tätou e, o Ietu Metia o ia anaè te Fatu no te Ètärëtia. Na na anaè e höroà mai i te mau täviri, oia hoì, e faatae o ia ia Petero te hoê poroì e ìriti i to te ao nei i te märamarama oia i te mahana  Penetetote e te hoê tonoraa no te haamaramaramaraa te parau poroì a te Metia ta Petero e te tahi atu mau pipi e hopoi i te mau vahi atoà tei reira te taata i teie tiaìraa i te parau tei faaora, ma te faatura i te mäìtiraa e te haapaòraa i te faaoraraa i püpühia mai. Na te horoàraa i te mau täviri e faataa i te tiàraa mau o te mau veà tono a te Ètärëtia. Ua patuhia te Ètärëtia i nià i te papa, i nià i te ôfaì tihi, te ôfaì tiàvä i faaruèhia e te feiä patu fare, o te Metia te täviri mau. No te mea aita atu e niu e òre roa e tià i te hoê taata ia haamau i te niu maori rä o tei haamauhia ra, oia hoì o Ietu Metia E tïtau manihinihia e Ietu te feia e faaroo ra ia na e te feia taiò ia pärahi i roto i te Fare tei reira te Varua o te Ètärëtia, te mau ôfaì ora i te tiaìraa mai, ma te fäì i te faaroo. Te vai ra i roto i teie mau ìrava te huru taa ê o te faaoraraa i te Atua, na roto ia Ietu Metia, i roto i te oraraa o te taata tätaìtahi. E mea na reira te Ètärëtia i te faatià-raa-hia. No roto mai to na niu i te hoê heheuraahia te âau o te taata, mai teie ta Ietu e ui nei o vai au nei i te parauraa a te taata, o vai au nei i ta òutou parauraa. Te püpühia nei e mea tià ia farii-poupou-hia te reira i te mau mahana atoà i roto i te täviniraa, i rotopü i te mau taata e te hoê Ietu Ora. Te Ètärëtia o te mau maitaì anaè te reira a Ietu Metia. Te faataa ra te taò Ètärëtia i te parau no te taìrururaa i parauhia ai to te Ètärëtia e taò Herëni teie i faaòhipahia no te taime mätamua e ua faaâpï-faahou-hia e piti noa taime i roto i te feia o tei pee maite i te poroì a te Metia. Na roto i te iòa o te Metua, te Tamaiti e te Varua Moà, e mea tià i te mau taata atoà ia ìte e, te hinaaro o te Atua o te täpeà-âmui-raa ia i te mau ôfaì tei faaora i te taata nei, teie te faaìteraa o te aroha te here, e te hau. Na roto i te iòa o te Metua, e te Tamaiti e te Varua Moà, e mea tià i nià ia mau atoà ia ìte e, te täpeà âmui ra ia te mau ôfaì faaora i te iò. Te feia e farii nei, a faaìte mai. Ua piihia te Ètärëtia ia âmui atu i roto i te âparauraa tei haamauhia e te Fatu iho. E haafaufaa te raveà tei päturuhia e te Faaora i te feruriraa paari e te manaò tià i to tatou nei ànotau, i te taime ihoä e ravehia te reira e te mau tamarii rii, e ìte te taata i to rätou paruparu. O te âpotetoro Petero te hoê o rätou. No to na ìte e, ua tae i to na hora, ua päpaì teie àito no te faaroo i ta na rata hopeà na roto i teie mau parau :

E Petero, e Petero, te tävini e âpotetoro a Ietu Metia, i te feiä tei färii, na roto i te parau tià o to tätou Atua e te Faaora o Ietu Metia, hoê ä hoo e to tätou : ia tae mai te aroha e te hau ia òutou na roto i te ìte i te Atua e ia Ietu, to tatou Fatu. Oia mau, ua höroàhia mai te mana o te Atua i te mau mea atoà e tïtauhia no te ora e no te paieti na roto i te faaìteraa mai ia tätou e Tei pii ia tätou na roto i to na iho hanahana e to na puai òhipa. Na roto ia rätou te mau taoà o te hoo teitei roa aè tei fafauhia mai ia tätou, i horoàhia mai ai ia tätou nei, ia tià hoì ia òutou ia tomo i roto i te hoêraa e te nätura no te hanahana o Ietu Metia.

I teie nei, ia ìriti i te reira i roto i to na auraa mau. E täpaò te reira i te haamataraa o te hoê tupuraa òhipa âpï i roto i te faatiàraa. Hau atu, na roto e rave rahi mau reo, e faaroohia ra i te mea tano ia faaòhipa i te mau taime i faaìtehia e te haere ra Ietu i roto i te taata i te mataèinaa no Taitarea i Firipi. E mea tià i te taata ia märamarama i te auraa o te parau o te taata, i roto i teie faanahoraa, e ere noa ia te auraa e parau i te hoê parau i te hoê taime. Te auraa ra, e au ia mai te parau. Oia hoi, te ui ra Ietu e aha ta te taata e parau ra no nià ia na i roto i ta rätou mau âparauraa. Ua ìtehia te faahitiraa mätamua i te iòa o te Tamaiti a te taata. Te ui nei rä o Ietu e o vai mau na te taata e manaò ra e o vai mau na te Tamaiti a te Taata oia hoì, o na iho. Mai te mea e, e faaìte-taa-ê-hia te Tamaiti a te Taata nei ia Ietu i roto e riro ia te pähonoraa i roto i te ìrava i te tïtau i te piti o te faahitiraa parau, Te parau nei te tahi pae e, o òutou. O Ioane Päpetito tei hoì faahou mai i te ora, te vai ra te tahi atu mau taata o tei farii i teie tiàturiraa. Aita paha o Elia i mätau-maitaì-hia e te mau taata taiò e rave rahi, i roto ihoä rä i te mau reo no te Faaüraa Mätamua i ôpere-rahi-hia. E mea maitai roa i roto i taua mau huru taime ra ia parau e te perofeta o Elia. No nià i te tiàturiraa e hoì mai o Elia hou te mahana haaväraa hopeà. I te mea e ua faariro-mau-hia o Ieremia ei perofeta huiraatira, mea päpü maitai te manaò ia e faahitihia nei i te mau perofeta. E o òutou, O vai ta oe e parau, te manaò o te uiraa, o te faataa-ê-raa ia i te mau manaò o te mau taata i räpaeàu i te püpü pipi e te manaò o te mau pipi iho no nià ia Ietu. I roto i to na tatararaa mätamua i te uiraa tei uihia e Ietu e tei pähonohia e Petero ei àuvaha parau, ua tïtau te reira i te fafauraa päpü ia Ietu èi Metia. Âmuihia e te Metia i nià i te auraa o te iòa te Metia faatähinuhia ia parauhia. I reira te taata taiò e märamarama ai e ia faaòhipa anaèhia te iòa o Ietu te Faaora i fafauhia i te faahitiraa o te fäìraa a Petero no nià ia Ietu e Faaora i fafauhia. Te Tamaiti a te Atua ora o te hoê ia tiàraa o te ìtehia i ô nei anaè i roto i te Faaüraa Âpï. Ma te faahiti ra te hoê reo no te raì mai o ta ù Tamaiti here. Te fäìraa e e Tamaiti o Ietu na te Atua ora, te auraa ia e na roto i te hoê raveà ôtahi roa ta Ietu e fänaò ra i roto i taua oraraa ra, e e mana to na iho no te höroà i te ora ia vëtahi ê. E Timona a Iona e, e mea maitaì te mau mea atoà ia oe na. No te mea aita te iò e te toto i heheu mai ia òutou i te reira i te mea e, ua riro te tino e te toto èi raveà no te faahiti i te parau no te hoê taata i roto i to na taatoàraa, te na ô ra e ere na te taata i heheu mai i te reira ia òutou, aore roa e taata i heheu mai i teie nei parau ia òutou. E nehenehe teie parau e haapäpü e tei raro aè te taata i te maì e te pohe, ua täôtià-noa-hia to na puai e to na ite, e no reira, te niu o oe te papa, e i nià i teie niu ôfaì Èvaneria e patu ai au i ta ù Ètärëtia, Te faahiti ra Iesu i te faanahoraa ta na e haamau. Na ò ia te manaò i te parauraa e, 1) te ètärëtia o te hoê ia püpü taata faaroo ; 2) e faaòhipahia te reira ei faahohoàraa ; 3) E tià ia täpeà i te ôfaì no te haùtiraa i nià i te mau parau. Hoê ä huru ia patuhia te hoê fare i nià i te hoê papa, no reira e höroà atu vau ia òutou te pätururaa i te huiraatira o te tiàturi nei ia ù aore rä " E haaàti ia vau ia òutou te püpü taata o te pee mai ia ù, mai te hoê fare tei patuhia i nià i te hoê niu ôfaì. E e òre roa te mau mana no te pohe e upootià i nià i te reira, e e òre roa te mau mana no te pohe e upootià i nià i te reira. Te mau mana o te pohe o te ènemi hopeà ia e te riàrià-roa-hia e tätou e te taata nei, ua haapäpü mai rä o Ietu e, eiaha to na nunaa faaroo ia mätaù i to na mana maere, e òre roa e tià i te hoê ènemi ia haamou i te reira, e tae noa atu i te pohe e ere te pohe i te mea puai roa no te haamou e aore rä, no te haamou i te reira. Parau mau, e tano te reira no te Ètärëtia. Oia hoi e ère te pohe i te mea puai roa no te haapau i te huiraatira faaroo ta Ietu i faatupu no te ora.

 

Ce texte est d’une richesse insoupçonnée. Matthieu présente l’heureux Pierre comme la figure de proue du collège apostolique. Le respect qu’il inspire fonde sa préséance. Cette autorité spirituelle, attestée par la révélation divine, est un type du parcours de l’humain. Parcours qui oscille entre grandeur et petitesse (cf. Matthieu 16 : 18,23), foi et doute (cf. Matthieu 14 : 22-33), conviction et trahison (cf. Matthieu 26 : 70).

Matthieu nous révèle encore que Jésus-Christ est le seul « propriétaire » de l’Eglise. C’est lui seul qui donne les clefs, c'est-à-dire qu’il transmet à Pierre un message d’ouverture au monde (il le comprendra à la Pentecôte) et une mission de clarification  (le message du Christ dont Pierre et les autres disciples sont porteurs. Il liera ou déliera par rapport au choix d’adhérence au salut proposé).  La remise des clefs définit en filigrane l’identité et la mission de l’Eglise (cf. Matthieu 28 : 18-20). L’Eglise est construite sur le roc, sur la pierre angulaire qu’est le Christ (cf. Matthieu 21 : 42). « Car personne ne peut poser un autre fondement que celui qui a été posé, savoir Jésus-Christ. »  1 Corinthiens 3 : 11, version de Genève. L’apôtre Pierre invitera ses auditeurs et lecteurs à être dans la Maison habitée par l’Esprit (l’Eglise), des pierres vivantes (cf. 1 Pierre 2 : 5). Ce texte a la particularité de rendre Dieu vivant, par Jésus-Christ, dans la vie de chacun et chacune. Ainsi est née l’Eglise. Son fondement jaillit d’une révélation. Elle est offerte et doit être accueillie au quotidien dans le ministère, l’intercession et l’accompagnement d’un Jésus Vivant (cf. Matthieu 28 : 20 ; Romains 8 : 34 ; Hébreux 7 : 25). L’Eglise est le bien exclusif de Jésus-Christ (cf. Colossiens 1 : 15-19 ; 1 Corinthiens 12 : 27).  Le mot ἐκκλησία = assemblée, église (mot grec utilisé pour la première fois et reproduit que deux autres fois en Matthieu 18 :17) désigne ceux qui ont adhéré de cœur au message de Christ. Au nom du Père, du Fils et du Saint-Esprit, chacun doit prendre conscience que la volonté divine est de maintenir unies les pierres rendues humainement vivantes. C’est la manifestation de la grâce. Ainsi, nous avons à comprendre que l’Eglise n’a pas vocation de détenir un pouvoir ou d’être la seule dépositaire de la connaissance divine. Elle se doit de témoigner en proclamant une Parole. Elle a pour objectif de maintenir présent Jésus-Christ. C’est lui qui doit constamment être le sujet cardinal de son existence. No reira, e ti'a ia tatou ia ite e aita te Ekalesia i piihia ia mau i te mana aore râ ia riro ei rave'a hoê roa no te farii i te ite no te ra'i mai. E tia ia ' na ia faaite i te reira na roto i te pororaa i te hoê Parau. Ta ' na fa, o te tapearaa ïa ia Iesu Mesia i reira. O oia te ti'a ia riro tamau noa ei tumu parau rahi no to'na oraraa.

L’Eglise est appelée à prendre part au débat initié par le Seigneur lui-même. La solution, préconisée par le Sauveur met à mal les sages et les bien-pensants de notre temps, surtout quand elle est portée par des tout-petits, des humains conscients de leur faiblesse. L’apôtre Pierre est l’un d’entre eux. Sachant que son heure était venue (cf. 2 Pierre 1 : 14), ce héros de la foi a écrit sa dernière lettre en ces termes :

« Syméon Pierre, serviteur et apôtre de Jésus Christ, à ceux qui ont reçu, par la justice de notre Dieu et Sauveur Jésus Christ, une foi de même prix que la nôtre: que la grâce et la paix vous viennent en abondance par la connaissance de Dieu et de Jésus, notre Seigneur.

En effet, la puissance divine nous a fait don de tout ce qui est nécessaire à la vie et à la piété en nous faisant connaître celui qui nous a appelés par sa propre gloire et sa force agissante. Par elles, les biens du plus haut prix qui nous avaient été promis nous ont été accordés, pour que par ceux-ci vous entriez en communion avec la nature divine… »  2 Pierre 1 : 1-4, version TOB.

Comme l’apôtre Pierre, nous pouvons nous aussi être déclarés « heureux » Gloire à Dieu.

 

Teraì òr. Faatura.

 

Mätaio 15.21-28. Faatïpaupau.

 

Tāpati 20 no Âtete 2023.

Faatïpaupau.

Taramo 67

1 Na te Mënätehe, i nià i te Netinota. Taramo e himene.

2 E aroha mai ia mätou, e te Atua e, e haamaitaì mai ia mätou E faaanaana mai hoì i to mata i nià ia mätou.

3 Ia ìteä to parau e àti noa aè teie nei ao, e te ora na òe i te mau êtene atoà ra.

4 Ia haamaitaì te mau taata ia òe, e te Atua e. Ia haamaitaì tahi te taata atoà ia òe.

5 Ia òaòa te mau êtene e ia himene i te òaòa, na òe hoì e haavä i te mau taata mä te parau au, e te mau êtene o te fenua nei na òe e arataì.

6 Ia haamaitaì te mau taata ia òe, e te Atua e. Ia haamaitaì tahi te taata atoà ia òe.

7 Ei reira e hotu rahi mai ai te fenua: E na te Atua, na to tätou iho Atua, e haamaitaì mai ia tätou nei.

8 E tämau ä te Atua i te haamaitaì mai ia tätou, e e tae roa te mataù ia na i te mau hopeà atoà o te fenua ra.

Ìtaia 56.1-7

Te aò mai nei te perofeta i te taata ia haapaò maitaì

1 Te nä ô mai ra te Fatu: E tämau i te parau au, e rave i te parau tià; ua fätata hoì te ora na ù, teie tei pïhaì iho; e te parau tià na ù ua fätata i te faaìtehia mai.

2 E ao to te taata e rave i teie; e te tamaiti a te taata ia Täpeà maitaì i taua parau nei, o tei haapaò i te Täpati, aore i haaviivii ra; e aore to na rima i rave i te parau ìno.

3 E eiaha te tamaiti a te taata ê ra e parau, o tei àti i te Fatu ra, eiaha e nä ô e, Ua faataa-ê-roa-hia vau e te Fatu i to na ra mau taata. Eiaha atoà te èunuta e parau e, Inaha, e räau marô vau.

4 Te nä ô mai ra hoì te Fatu i te mau èunuta, o tei haapaò i to ù ra mau täpati, e o tei rave i tei auhia e au ra, e ua haapaò mäite i te faufaa na ù ra;

5 o ta ù ia e höroà i roto i to ù nei fare, e i roto i ta ù nei âuà, i te manaòraa e te iòa, o tei hau ê i te iòa tamäroa e to te mau tamähine: e iòa vaiiho tämau ta ù e hö atu no rätou, e òre roa e faaòrehia ra.

6 E te mau tamarii o te taata ê o tei àti i te Fatu ra, ei haamori ia na, e ia hinaaro hoì i te iòa o te Fatu, e ia riro ei tävini nö na: te feiä atoà i haapaò i te täpati, e aore i haaviivii atu; e o tei haapaò tämau mäite i ta ù ra faufaa:

7  o rätou ta ù e arataì i roto i ta ù mouà moà ra, e faaòaòa vau ia rätou i roto i ta ù fare pureraa: e färiihia ta rätou mau tütia-täauahi e ta rätou mau tütia i nià i te ta ù fata; e parauhia hoì ta ù fare, o te fare pureraa no te taata atoà.

Röma 11.13-32

Te faaoraraa o te Ètene

13 O òutou o te Ètene ta ù e parau atu nei, te haamaitaì nei au i to ù nei töroà, no te mea o vau te âpotetoro a te Ètene:

14 peneiaè o te oôo faatïpaupau to ù ra nünaa ia ù, e ia ora te tahi pae.

15 To rätou faaruè-raa-hia ra, o te faite ia o to te ao, a tae ai hoì i te färiiraa atu ia rätou, e òre änei e riro mai te ora no te pohe mai?

16 Te moà ra te hoturaa mätamua ra, oia atoà te rahi atoà; e te moà ra te tumu ra, oia atoà te mau âmaa.

17 E i ôfene-ê-hia tahi pae i taua mau âmaa ra, e o òe hoì, e te âmaa o te tahi ôrive ê ra, tei poihia i roto ia rätou, e tei ia òe atoà te tumu e te hinu o taua ôrive ra.

18 Eiaha òe e faaoôo teòteò atu i taua mau âmaa ra. Ia teòteò hoì òe ra, e haamanaò eere òe të mau i te tumu, o te tumu rä të mau ia òe.

19 E parau mai änei òe e: «I ôfene-ê-hia te mau âmaa ia poihia vau i roto.

20 Ua tià ia. No te faaroo òre i ôfene-ê-hia ai rätou, e e tià faaroo hoì to òe. Eiaha ei âau teitei, ei mataù rä. 21 Aore te Atua i faaherehere i te mau âmaa mau ra, e ara, o te òre atoà hoì o ia o të faaherehere ia òe.

22 E teie nei, a hiò na i te hämani maitaì e te faaherehere òre a te Atua, faaherehere òre i te feiä i hià ra, âreà ia òe ra, o te hämani maitaì ia, ia haapaò tämau òe i to na hämani maitaì, aore rä, e ôoti-ê-atoà-hia òe.

23 E o rätou atoà hoì, ia òre rätou ia tämau märo i te faaroo òre ra, e poihia ia i roto: e tià hoì i te Atua ia poi faahou ia rätou i roto.

24 I ôoti-ê-hia mai òe no nià i te ôrive ôviri mau, e i poi-ê-hia òe i roto i te ôrive maitaì: a tae ai hoì ia rätou i te âmaa mau ra, e poihia mai ia i roto i to rätou iho ôrive.

Te faaoraraa ia Ìteraèra

25 Aore hoì au i hinaaro, e a ù mau taeaè, e ia òre òutou ia ìte i teie nei parau àro o te teitei hua hoì to òutou manaò ia òutou iho, e ua roohia Ìteraèra i te pöuri poto, e ia ö atoà mai te rahi atoà o te Ètene ra.

26 E ora päatoà ai Ìteraèra atoà, oia hoì tei päpaìhia ra e: «E tae mai te Faaora mai roto mai ia Tiona, e e faaòre o ia i te paieti-òre i Iatöpa ra.

27 E o ta ù ä hoì teie faufaa ia rätou ra, ia hopoi ê atu vau i ta rätou ra hara.»

28 I te haapaòraa i te Èvaneria nei, ua riro ia rätou ei ènemi ia òutou: âreà i te mäìtiraa te herehia nei ia rätou no to rätou feiä metua.

29 O ta te Atua hoì i horoà noa e ta na parauraa, aore ia faaòreraa.

30 Mai ia òutou hoì aore i faaroo i te Atua i mütaa iho ra, e teie nei rä, ua arohahia mai òutou i to rätou faaroo òre ra.

31 Oia atoà hoì rätou, ua òre aè nei ua faaroo i teie nei, o òutou i arohahia mai, ia aroha-atoà-hia mai rätou. 32 E faaroo òre anaè hoì rätou atoà i te vaiiho-raa-hia e te Atua, ia aroha mai o ia ia rätou atoà.

Mätaio 15.21-28.

Te faaroo o te vahine âti-Tanaana

(Mär 7.24-30)

21 Reva atu ra Ietu, haapaì tià atu ra i te tuhaa fenua i Turia e Titona.

22 E inaha, ua haere mai ra ia na ra te hoê vahine âti-Tanaana no reira iho e ua pii mai ra ia na: «E te Fatu, te Tamaiti a Tävita, e aroha mai òe ia ù Ua uru-maamaa-hia ta ù tamahine e te hoê tëmoni

 23 Aita rä o ia i pähono noa atu ia na. Ua haafätata mai ra ta na mau pipi, ua parau maitaì mai ra ia na: «A faahoì atu ia na, te pii noa mai ra o ia i muri iho ia tätou.

24 Ua pähono atu ra o ia: «Aita vau i tonohia mai, mäori rä i te mau mämoe anaè i moè i te ùtuafare o Ìteraèra.

25 Ua haafätata noa mai rä o ia, tähopu mai ra ia na, nä ô mai ra: «E te Fatu e, e tauturu mai òe ia ù.

26 Ua pähono atu ra o ia: E mea au òre roa ia rave i te faraoa a te tamarii, no te tïtiri atu na te fanauà ùrï.

 27 Ua parau mai ra o ia: Oia mau, e te Fatu, te àmu mau nei rä te ùrï i te huàhuà rii faraoa i maìri mai no nià i te àmuraa a to rätou ra mau fatu.

28 Ua pähono atu ra Ietu ia na: «E teie nei vahine, e faaroo rahi to òe O ta òe i hinaaro na, ia nä-reira-hia òe. Ora roa atu ra ta na tamahine i taua hora ra.

Manaò.

Faatïpaupau e reo Mäòhi teie e faaìte ra i te parau no te pohehae, tei haafänau i te parau no te nounou, o te tahi huru teie no tätou te taata nei. I te mea ua pohe to tätou manaò i te nounou, tei faatupu i te hae ua tae te reira i nià i te tahi fäito teimaha roa, tei haapöuri i te fëruriraa a rave atu ai i te peu tei òre roa e au i te ôpuaraa faaora a te Atua te tumu no te ora. E ìtehia teie taò pohehae e rave rahi taime i roto i te pîpîria, e mea pinepine no nià i te Atua. Ei hiòraa, i roto i te Ètoto pene 20 i te ìrava 5 ua päpaìhia, Eiaha òe e piò i raro i mua ia rätou, e eiaha hoì e tävini ia rätou ; no te mea o vau, o te Fatu to òutou Atua, e Atua pohehae, o te faautuà i te ìno a te mau metua i nià i te mau tamarii e tae noa atu i te toru e te maha o te uì o te feiä i riri mai ia ù, i roto i te Teuteronomi pene 4 ìrava 24 ua päpaì-atoà-hia e, e Atua pohe hoi to òutou Atua i te Fatu ra o Te vai nei au, o vau e vai nei, e Atua pohehae hoi. I roto i te pîpîria, te auraa o te pohehae, o te itoito ûàna ia o te hoê taata o tei here hohonu i te hoê mea aore ra i te hoê taata. E ärataì teie itoito i te taata pohehae ia faaìte i te huna òre e te itoito i nià i te taoà o to na here. Te riroraa ei taata itoito e te pohehae i roto i te pîpîria, o te reira atoà ia te auraa, ta te värua o te taò e faaòhipa ra ia tatarahia te taò pohehae. I roto i te pîpîria, e mea pinepine te pohehae i te täaihia i te Atua e to na here i to na nunaa. Te faataahia ra te pohehae o te Atua mai te hoê itoito rahi no te paruru e no te paruru i to na mau täairaa e to na nunaa. E arataì teie itoito i te Atua ia faaìte i te itoito e te itoito i nià i to na nunaa, ma te paruru e te ärataìraa ia rätou. Ua täai-atoà-hia te pohehae o te Atua i ta na parau tià e to na Moà. E pohehae te Atua i to na iòa e i to na hanahana, e eita Oia e faatià i to na nunaa ia haamori i te tahi atu mau atua ê e aore rä ia rave i te mau peu aita i au i to na hinaaro. I roto i teie tupuraa, e nehenehe te pohehae o te Atua e hiòhia mai te hoê faaìteraa i to na here i to na nunaa, o te türaì ia na ia òhipa no te paruru ia rätou e no te ärataì ia rätou i te ora mure òre. Ei haapotoraa, ua riro te pohehae i roto i te pîpîria ei itoito rahi no te paruru e no te paruru i te hoê täairaa, tei täai-pinepine-hia i te here o te Atua e i to na nunaa. E nehenehe atoà te reira e täaihia i te parau tià e te Moà o te Atua. Tei  faariro i te mau taata no to ù iho nunaa ei mau taata o te faatupu i te pohehae i roto i to ù nei tino, aita rä e feaaraa no nià i te auraa o te parau e faahitihia ra to ù nei tino ; te faaìte ra te mau manaò atoà e e faahitiraa teie no to tätou mau hoa ètene tei riro mai èi nünaa herehia e te Atua. Noa atu te mau òhipa mätamua, o tei faariro ei òhipa tumu na te mau tävini i roto i te mau nunaa ei hiòraa ei piiraa mai te hoê raveà no te farerei a i te mau hoa here o te Atua tei pärahi moèmoè noa i roto i te ôpuaraa faaora a te Atua Nui Tumu Tahi. I te mea te faahitihia ra na mua te hoê parau no te faaora i te huru faaoraraa ta te Atua anaè e nehenehe e faatupu, e faaora. I roto i taua mau huru taime ra, e mea tïtauhia ia parau e no ù nei e faaora ai te Atua aore rä na roto i te mea ta ù i rave e faaora ai te Atua i to na nunaa.

Ua riro te ao nei ei hoa no te Atua, e ua riro atoà te reira ei ìritiraa no te hoê iòa tei päpaì-hape-hia te haruraa a to te ao nei. Te auraa o te parau e täui i te ao nei oia hoì, ua faahauhia to te ao nei i te Atua. Hoê ä mana to te parau ra e puai e te parau i hurihia na roto i te parau ra  ia tià ia faaòhipahia i roto i te hoê auraa tià e te Atua ; No roto mai te reira i te hoê tuhaa taa ê o te oraraa e e mea taa ê rii to na û, mea tià ia tätou te tamata i te faatupu i te reira. No roto mai te parau ra ia faatïtïàifarohia e te Atua  na roto i te reo o te haaväraa, ia faarirohia ei hoa no te Atua no roto mai ia i te reo o te oraraa o te mau mahana atoà. E hohoà ia no na taata e piti tei riro na ei ènemi, tera rä, ua âmuihia raua i teie nei e ua faahoa i te tahi e te tahi. Peneiaè te faahauraa e faahitihia ra, o te hoêraa ia te mau âti Iuta e te mau Etene ei nunaa no te Atua, te türama noa mai ra teie manaò i roto i te here e te aroha e moè te parau o te âti Iuta, e moe te parau o te mau Ètene e tià mai te parau no te Nunaa o te Atua, mai te mea e, e faarirohia te ao nei ei hoa no te Atua ei faaìteraa itoito, o te Atua te tià, e e riro ia te ao nei ei mau taata ê atu i te ao nei ei hiòraa, ua faariro te Atua i te tahi atu mau nunaa o te ao nei ei hoa no na iho ei hiòraa, ua faariro te Atua i te tahi atu mau taata o te ao nei ei hoa no na. Mai te huru ra ia e e tià ia taahia e o te Atua te tumu i pätoìhia ai teie parau hara, no reira, o na ia te tumu taa-maitai-hia o te iho parau no te hara. Ia parauhia te parau o te ora no te faaìte ia i te puai i mua i te mau òhipa te faaapiapi ra i te tupu maitaìraa no te ora,  e rave rahi feiä tatara parau tei taa ia rätou i te parauraa e, e riro te haafäriuraa i te mau taata e rave rahi ei òhipa maere o te tupu mai i muri aè i te tià-faahou-raa o te Metia. Teie rä, e au ra e te faaòhipa-noa-hia ra teie mau parau ei raveà no te faaìte i te haamaitaìraa rahi e te nehenehe ia manaòhia. Oia hoì, te parau ra oia e e riro te färiuraa mai te mau nunaa èi òhipa faahiahia mau e te nehenehe te reira e faaauhia i te horoàraa i te ora i te feia pohe.  Ia täuihia te tiàhape i roto i te hôe faanahoraa âano, i te mea te tiàhape e parau teie no te hoê taata tei tupu pärarai noa. Tera rä, e mea tià ia tätou ia ìte i te mau mea atoà e tupu mai i roto mai i te oraraa o te mau taata atoà. E nehenehe ta te hoê taata e parau e, ia färiihia te reira, e mea päpü roa e, e au ia mai te feiä pohe o tei hoì faahou mai te ora. Teie atu ra te paèpaè no na taiòraa e maha tei haapotohia :

-Taramo 67, 5 Ia òaòa te mau êtene e ia himene i te òaòa, na òe hoì e haavä i te mau taata mä te parau au, e te mau êtene o te fenua nei na òe e arataì.

-Ìtaia 56, 5 o ta ù ia e höroà i roto i to ù nei fare, e i roto i ta ù nei âuà, i te manaòraa e te iòa, o tei hau ê i te iòa tamäroa e to te mau tamähine: e iòa vaiiho tämau ta ù e hö atu no rätou, e òre roa e faaòrehia ra.

-Röma 11, 14 peneiaè o te oôo faatïpaupau to ù ra nünaa ia ù, e ia ora te tahi pae.

-Mätaio 15, 28 Ua pähono atu ra Ietu ia na: «E teie nei vahine, e faaroo rahi to òe O ta òe i hinaaro na, ia nä-reira-hia òe. Ora roa atu ra ta na tamahine i taua hora ra.

Te faaroo o teie vahine tei tià ia parauhia  te tiàturiraa ia Ietu, te faaora nei o Ietu i te tamahine a teie vahine ìvi. Te mea faufaa roa ia hiò-anaè-hia teie taiòraa i muri mai i te tauàraa parau no te mä e te viivii òre no te mea e vahine ìvi, te vahine ìvi ra i te hiòraa a te Ati Iuta e mea viivii. Te faaìte päpü nei teie pene parau noa atu e, e taata ê oia, ua navaì rä to na faaroo no te haapäpü ia na e, e mea mä o ia e no reira, e färiihia o ia i mua i te aro o te Atua. Te haamata nei teie ìrava i te hoê òhipa âpï, e na roto i te mau reo e rave rahi, e mea tano aè ia òre e färii i te mau päpaìraa moà, no te mea ua ìriti teie vahine i te mau ôtià o te mau fenua tei hämanihia e te taata. Te mau ìritiraa no teie mau ôtià o Ietu mau ä te taata faufaa roa e i roto i te faatiàraa, te haapäpü maitaìraahia. E tïtauraa teie na Ietu i ta na mau pipi, ia ìte i teie faaâpïraa i te nunaa o te Atua, e itoito rätou i te rave i ta rätou tuhaa i te here i ta Atua i färii i roto i ta na ôpuaraa faaora. I muri aè i te reira, te vai atoà ra tei parauhia haere ê atu e te faatupu nei te reira i te hoê uiraa no nià i te vahi mau o Ietu i te taime a haere mai ai te vahine Tanaana ia na ra na roto i ta na aniraa. E tià ia parauhia te haafaufaa nei teie vahine i teie mahana, i teie taime i te mea teie tere to Ietu èita o Ietu e täpiti, ua faaruê teie vahine i to na haamä ia tupu to na hinaaro i ta Ietu horoàraa i ta na haamaitaìraa i nià i ta na tamahine. Te mea päpü maitaì e, ua haere mai te vahine no taua tuhaa fenua ra i rapae. Ua pii noa rä teie vahine i roto i te mau reo e rave rahi, e te Fatu, o te Tamaiti a Tavita te mea mätamua ta teie vahine e parau. E ere te reo Mäòhi i te mea mätau-roa-hia ei raveà no te paraparau i te taata, ua òhipa o ia i te hoê reo o Ietu anaè tei ìte i te faaroo, e o Ietu anaè tei märamarama i te aniraa a teie vahine. I roto i te tahi mau reo, aita te tiàraa iòa no te Tamaiti a Tavita e horoà ra ia na iho mai te hoê parau no nia i te vahi nohoraa. E parau mau teie, ei hiòraa, i roto i te mau reo i reira te raveà no te hoê tiàraa e horoàhia ai tei parauhia te Tamaiti a Tavita. Eita roa atu te hoê vahine o te tuö no te tamata i te huti i te ära-maite-raa o te hoê taata e rave i te taime no te faahiti i te mau parau atoà. Te tamaiti a Tavita e te hoê nota i raro i te àpi no te faataa e e tiàraa Metia tano aè teie i te parauraa no te faaora. No te mea e aroha to roto i teie vahine, a hiò i te mau pähonoraa i tera manaò e ua haruhia oia e te hoê Tëmoni e Tëmoni to te tamahine e tei roto i te hoê huru riàrià i te parauraa ua hämani-ìno-hia oia e te hoê tiàporo  e mea maere mau te òhipa i tupu. Te mauiui rahi no te mea ua uruhia oia e te hoê varua ìno. No te mea ua haruhia oia e te hoê tëmoni.

Ua riro te huru faaòhiparaa a te mau pipi no te faaìte i to rätou taa-òre-raa, i te haamäramarama i te èà i häroà ia Ietu i te tahi atu ä haapiiraa ia rätou. O Ietu iho teie ärataì nei ma te faatupu i te âparauraa, eiaha rä i te tëmoni. Ua faaòhipahia te reira mai te tahi faanahoraa e au i te hanahana o te Atua. Ua haere mai rätou ia na ra ma te haaputuputu i pïhaì iho i te reo faaora. E tià ia parauhia te haere ra rätou na muri ia Ietu i roto i te hoê püpü e ere i te mea atea roa, âpeehia mai e taua vahine ra ; i teie nei rä, te haere nei rätou i te vahi tei reira o Ietu i te haereraa na mua i te püpü. Te faahaamanaò nei te ìrava 23, i te mau ärataìraa a Iesu i ta na mau pipi èi faaìteraa e no te mau pipi atoà teie parau, e no teie vahine. Ia au rä i te mea e tupu i muri iho i roto i te faatiàraa, e ia au iho ä ra i te ìrava 26, mea tano iho ä ra ia faaoti e te paraparau ra o Ietu i teie vahine, ma te haapäpü i te mau mämoe i te ùtuafare no Ìteraèra, te mämoe moè e parauhia nei e mau taata ia aita i ìte tei hea rätou. Ua haere mai teie vahine ia Iesu ra e ua tüturi e aore ra ua tähopu i mua ia na, ma te täparu ia tauturu ia na ma te faatura. E te Fatu, a tauturu mai na ia ù ia ora ta ù tamahine tei uruhia i te varua faufau. Te manaò o Ietu i te parauraa, E mea au òre roa ia rave i te faraoa a te tamarii, no te tïtiri atu na te fanauà ùrï. I teie reo ua itoito roa teie vahine i te faaö ia na i roto i te manaò o Ietu, te ìte nei teie vahine i te mau parau atoà no roto mai ia Ietu no te faatupu i te ora, e òre e faatïpaupau. Te reo mai ra o te vahine, Oia mau, e te Fatu, te àmu mau nei rä te ùrï i te huàhuà rii faraoa i maìri mai no nià i te àmuraa a to rätou ra mau fatu. Te auraa ua ìte maite teie vahine i te huru oraraa o te mau ùtuafare e ànimara ta rätou i roto i to rätou fare. «E teie nei vahine, e faaroo rahi to òe O ta òe i hinaaro na, ia nä-reira-hia òe. Ora roa atu ra ta na tamahine i taua hora ra. Te haapäpü noa mai ra teie reo no Ietu i te parau no te faaroo, e parau ia no te taata hoê, ia tumuhia i roto i to na värua, i reira e tupu ai i roto i te tahi ia au i to na hinaaro. I muri iho ua parauhia  Peneiaè te huriraa òhie roa aè i roto i te reo Mäòhi, o te parau ia I reira. E te vahine e, e mea faahiahia to oe faaroo, E te vahine e faaroo rahi to òe, e faaroo rahi to oe; E teie nei vahine, e faaroo rahi to oe. Te täuiraa rahi o to òutou faaroo o to òutou ia faaroo e faaroo rahi to òutou e mea òhie aè ia no te mau taata Mäòhi, mai te parau no te iòa o te vahi nohoraa, te vahine o te faataa ra i te tauiraa i roto i te oraraa. Ua ìte atoà te tahi atu mau ìritiraa i teie na tumu e piti, e ua tuu atoà mai te tahi pae o rätou i te iòa o te aòraa. E faaroo rahi to oe, e te na ô ra te mau päpaìraa moà e, Aita roa atu òe i ere i te faaroo. E tïtauhia paha ia faaìte i te faaroo mai te hoê iho parau, o te tïtau i te hoê ä taime i te hoê taoà. Teie te tahi mau hiòraa, Te tiàturi mau nei òe e, e rave au i te mea ta òe e ani mai e aore rä, e täparu mai òe ia ù ia rave. Te tiàturi rahi nei òe ia ù. Ua tamata vëtahi feiä huri i te parau e parau mau te reira i faahitihia e Iesu. Te hoê raveà o te parauraa ia e, e mama, e nehenehe ta ù e ìte e faaroo rahi to òe ia ù nei. Ia ravehia te reira no òutou mai te mea e, e hinaaro òutou e ìriti i te toru o te taata i roto i te reo e faahithia ra e Ietu, tei päpaìhia i roto, Ia horoàhia mai to òe hinaaro. Tera rä, te fifi no te feiä aò, oia hoì ia, aita e tià i te reo ia tïtau i te toru o te taata, e no reira, e rave rahi o te märamarama nei i te auraa o te parau ra E faatià oe ia oe iho ia farii i te reira. E nehenehe ta te hoê taata e ìriti i te parau e horoàhia mai to òe hinaaro e aore rä e horoà mai te Atua i to òe hinaaro faatupu ora  i taua taime mau ra  o te parau ia  mai taua hora ra te hoê ä parau i faaòhipahia. I roto i te hoê taò, e tano iho ä ia tuuhia te tumu parau na mua e i te taò haa, i ô nei rä, ua tuuhia atu i mua i ta na tamahine no te haapäpü i te faaoraraa. Mai te mea e tïtauhia ia täui i te hoê huru o te taò haa, e nehenehe te hoê e huri i taua iho taime ra ua faaora te Atua i ta na tamahine, e âparauraa parau Atua ta te Vahine e o Ietu.

 

Teraì òr. Faatura.