vendredi 19 janvier 2024

Märeto 1.14-20. Ua tae i te tau,

 

Tāpati 21 no Varehu 2024.

Ua tae i te tau,



Taramo 25

1 Taramo na Tävita. Te faaäraära atu nei au i ta ù värua ia òe, e te Fatu,

2 e ta ù Atua, te tiàturi nei au ia òe. Eiaha vau ia haamä, eiaha ta ù mau ènemi ia teòteò ia ù.

3 Eiaha roa tei tiàturi ia òe ra ia roohia e te haamä. O tei rave haavare noa i te hara ra, ia haamä atu ia.

4 E faaìte mai òe ia ù i to mau èà, e te Fatu, e haapii mai òe ia ù i to mau haereà.

5 E faaìte mai òe ia ù i te parau mau na òe ra, e haapii mai hoì ia ù; o òe hoì te Atua o to ù ora, te tiàturi nei au ia òe i te mau mahana atoà nei.

6 E haamanaò, e te Fatu, i to aroha faaherehere ra, e to hämani maitaì i te mau mahana i maìri aè nei.

7 Eiaha òe e manaò mai i te ìno e te mau hara o ta ù âpïraa ra; manaò mai rä òe ia ù, mä to aroha atoà, no to òe hämani maitaì, e te Fatu ra.

8 Maitaì to te Fatu e te piò-òre: e haapii mai ai o ia i te feiä hara i te èà tià mau.

9 E arataì o ia i te feiä âau marü mä te tià; e haapii mai o ia i te feiä âau marü i to na iho èà.

10 Te mau haereà a te Fatu ra, o te aroha ia e te parau mau, i te feiä i haapaò i ta na parau i faaau e ta na i faaìte mai.

11 Rahi noa iho ä ta ù nei hara, e te Fatu, e faaòre mai ä òe i to òe ra iòa.

12 O vai te taata i mataù i te Fatu? E faaìte o ia ia na i ta na èà ia hinaaro ra.

13 E pärahi te reira taata mä te maitaì, e riro te fenua i to na ra huaai.

14 Te parau moè a te Fatu ra, tei te feiä ia i mataù ia na ra; e o rätou ta na e faaìte mai i te parau faaau na na ra.

15 Te tano noa nei ä ta ù mata i te Fatu, no te mea e tià ia na ia ìriti mai i ta ù âvae i te märei ra.

16 Ìte mai ia ù, e aroha mai ia ù, e àti hoì to ù i te moèmoè.

17 Ua rahi iho nei te mäuiui o ta ù âau, e faaora òe ia ù i ta ù mau àti nei.

18 E hiò mai òe i ta ù pohe e ta ù mäuiui, e faaòre mai òe i ta ù mau hara atoà nei.

19 A hiò na i ta ù mau ènemi ua rahi, e te ûàna mai ra to rätou riri ia ù.

20 Faaitoito mai òe ia ù, ia ora vau ia òe; eiaha vau ia roohia e te haamä, te tiàturi nei hoì au ia òe.

21 Ia ora vau i te parau mau e te parau tià; te tiàturi nei hoì au ia òe.

22 E te Atua e, ia ora Ìteraèra ia òe i to na atoà ra mau àti.

Iona 3.1-10

Ua aò o Iona, ua färiu to Nïneve, ua faaora te Atua

1 E päpiti mai ra te parau a te Fatu ia Iona ra, nä ô mai ra:

2 «A tià, a haere i taua ôire ra i Nïneve, a tiàoro atu ai i tä ù i faaue atu ia òe na.»

3 Ua tià aè ra Iona i nià, e no teie taime haere atu ra i Nïneve, i ta te Fatu i parau mai ra. E ôire rahi roa Nïneve, e toru ia mahana e àti ai.

4 Ua tämata atu ra Iona i te haere nä roto i taua ôire ra, hoê aè ra mahana i te haereraa; ua tiàoro atu ra o ia, nä ô atu ra: «E piti taau mahana toe e täahi-tumu-hia ai Nïneve.»

5 Ua faaroo atu ra to Nïneve i te Atua, e ua poro atu ra i te haapaeraa mäa, e ua àhu atu ra i te àhu òto, mai te taata rahi ra e tae noa atu ra i tei iti.

6 Ua tae roa hoì taua parau ra i te arii o Nïneve, ua tià aè ra o ia mai nià mai i to na teröno, ua haapae atu ra i to na iho àhu i nià ia na iho, täpoì iho ra ia na iho i te àhu òto, e ua pärahi iho ra i nià i te rehu auahi.

7 Faaìtehia aè ra e poro-haere-hia i Nïneve atoà ra: «Te parau a te arii e to na ra mau toofä, nä ô atu ra, Eiaha roa te taata e te puaa atoà, te nana puaatoro e te nana mämoe, e tämata noa aè i te mäa, eiaha e àmu, eiaha hoì e inu i te pape.

8 Ia täpoìhia rä te taata e te puaa atoà i te àhu òto; e tiàoro hua atu hoì te taata i te Atua, a färiu ê mai ai rätou atoà i ta rätou parau ìno, e te hämani ìno o to rätou rima.

9 Peneiaè o te färiu te Atua, e o te tätarahapa, a faaruè atu ai i to na riri rahi, ia òre tätou ia pohe.»

10 Ua hiò mai ra te Atua i ta rätou i rave ra, e ua faaruè anaè rätou i ta rätou parau ìno; e ua tätarahapa iho ra te Atua i te ìno tä na i parau ra e, e tuu mai i nià ia rätou, e aore aè ra o ia i nä reira mai.

1 Törïnetia 7.29-31

29 Teie rä ta ù parau, e a ù mau taeaè, te poto nei te taime: e au i te feiä tara vahine ra, ia riro mai te mea e, aore;

30 e te feiä i òto ra, mai te mea e, aore i òto; e te feiä i òaòa ra, mai te mea e, aore i òaòa; e te feiä i hoo ra, mai te mea e, aita a rätou;

31 e te feiä i rave i to teie nei ao ra, mai te mea e aore i rave; te mou nei hoì te huru o teie nei ao.

Märeto 1.14-20

To Ietu pororaa i te Èvaneria i Tarirea

(Mät 4.12-17; Ruta èv 4.14-15)

14 Ia täpeàhia rä Ioane, haere atu ra Ietu i Tarirea, i te parau haereà i te Parau Maitaì o te Pätireia o te Atua. 15 Na ô atu ra: «Ua tae i te tau, te fätata mai nei te Pätireia o te Atua. A tätarahapa, a faaroo mai i te Èvaneria nei.

Te tïtauraahia nä taata ravaai toomaha

(Mät 4.18-22; Ruta èv 5.1-3, 10-11)

16 E te haere ra o ia nä te hiti i te roto i Tarirea ra, ìte atu ra o ia ia Timona, e ta na taeaè ia Àneterea, i te tuuraa i te ùpeà i taua roto ra, e puè ravaai hoì räua.

17 Ua parau atu ra Ietu ia räua: «A pee mai ia ù, e faariro vau ia òrua ei ravaai taata.

18 Faaruè iho ra räua i ta räua tau ùpeà i reira ra, e ua pee atu ra ia na.

19 Haere atu ra o ia e pïhaì iti atu, ìte atu ra ia Iatöpo a Tepetaio ra, räua o ta na taeaè o Ioane, tei nià i te poti te ène ra i ta räua tau ùpeà.

20 Ua parau atu ra o ia ia räua i reira ra: vaiiho iho ra räua i to räua metua ia Tepetaio e nä tävini tärahuhia ra i nià i te poti, pee atu ra räua ia na.

Manaò Turu :

Ua tae i te tau, a tiàturi i te Atua, te Atua Nui Tumu Tahi èi faatumuraa i to tätou faaroo i roto i te mau tupuraa òhipa atoà, noa atu te mau mea e haafifi i te mau faanahoraa, te vai ra ihoä te tahi ùputa e matara. Na roto i te arataìraa e tià ai ia tätou e pure i te Atua ia türama ia tätou i roto i ta tätou mau faaotiraa e te mau òhipa i te mau mahana atoà. E nehenehe te reira e ravehia na roto i te haèhaa ma te feruri-hohonu-raa, aore ra te taiòraa i te Pîpîria ta na e faaìteraa i te ôpuaraa faaora a te rähu. Ia noaa te Fäìraa i te hara ta tätou e faaìte i te mau hape i faatupuhia i roto i te faanahoraa a te Atua ia faaòre mai i ta tätou mau hara. E tuhaa faufaa teie no te tupu-maitaì-raa te aho i haapüaìhia i roto i to tätou varua. O ta te manaò e parau nei, Te aroha e te maitaì o te Atua ia haamanaò tämau te reira te anoenoe noa ra te aroha e te maitai o te Atua, e e tütava tätou i te faaìte i te hoê ä aroha, hoê ä here e hämani maitaì rä ia vëtahi ê. I te mea haapiiraa tuatau teie i te feia rave òhipa ta tätou e faaìte i te mau tïtauraa a te Atua ia tätou e ia vëtahi ê, i te feia ihoä rä tei moè e aore rä tei ìmi noa ra i te mau pähonoraa. Te reira rä ta te tiàturiraa e te tiaìraa e tauturu ia tätou e ora ma te faaòromaì e te tiaì i te maitaì o te Atua, ma te täpeà i te manaò maitaì e te manaò maitaì i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà. Te faaòhiparaa i te mau haapiiraa i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà ma te tauturu ia tätou ia faatupu i te hoê täairaa hohonu aè e te faufaa atu ä e te Atua. E nehenehe atoà te reira e tauturu ia tätou ia ora i te hoê oraraa òaòa e te reàreà aè. Mai te mea ra ia faaòhipa tätou i teie mau tïtauraa e faaroohia teie reo e naò ra e, E haere mai ia a Ù nei i teie mahana ia ärataì Vau i to òutou mau taahiraa âvae. Ua ìte au e, te ìte ra òutou i te hohoà no te rahu a te Atua e ua ìte atoà òutou i te èà ta ù e tià ia rave. Te mea ia te reira e haafatafata ia tätou i te parauraa e, A tauturu mai ia ù ia tiàturi i ta òe ärataìraa, noa atu e, aita vau e märamarama, A höroà mai ia ù i te paari no te ìte i to òe mau hinaaro e te puai no te pee i te reira. A arataì i to ù mau manaò, ta ù mau parau e ta ù mau òhipa ia au i to òe hinaaro. A tauturu mai ia ù ia âpe i te mau maitaì e ia faaea noa i nià i te èà, no te parau-tià. Te haamauruüru nei au ia òe no to òe vai tämau-noa-raa i roto i to ù oraraa e no te hau ta òe e püpü mai nei. Te tuu nei au i to ù tiàturiraa i nià ia òe, ma te ìte e, e ärataì òe ia ù i roto i te mau tuhaa atoà o to ù oraraa. Te haamanaò noa mai ra teie huru parauraa e, o te hoê ia âparauraa e te Atua. Ia faaòhipa tätou i teie huru ärataìraa, eiaha e taiä ia faaìte i to tätou iho mau manaò e to tätou mau fëruriraa i te Atua ra. Ua ineine noa O ia no te faaroo e no te pähono i ta tätou.

Te tahi òhipa i tupu i te faatiàraa a Iona i te pene 3 i te mau ìrava 1 e tae i te 10 parau o Iona, te hoê perofeta tei faauehia e te Atua ia haere i Nïneve, te hoê oire no te poro i te tätarahapa. Noa atu to na mau manaò oti noa, ua haapaò o Iona i teie faaueraa. Ua faaìte oia e e haamouhia Nïneve i roto e maha àhuru mahana. Ua tiàturi te mau taata o Nïneve, rahiraa taata tei haapaò e tae noa atu i te arii oia atoà te mau ànimara i te haapaeraa i te maa ma te pure e te tätarahapa i te Atua. Te haapae nei rätou i te maa, te ôomo nei i te ahu ùoùo e täpaò no te tätarahapa, e te pure nei rätou i te Atua. Ua faaue atoà te arii e ia âpiti te mau ànimara i roto i te haapaeraa maa. No to na ìteraa i to rätou tätarahapa, ua faaoti te Atua eiaha e haamou i te oire. Te faaìte ra te reira i te aroha o te Atua e to na hinaaro e faaòre i te hara a te feia e tätarahapa. Teie rä, mea faufaa ia täpaò e mea taa-ê te mau tätararaa o teie mau ìrava i roto i te mau parau tütuu. No reira, te faaitoitohia ra tätou ia hiòpoà maite ma te faahohonu atu ä. Te mea ra e tià i te parau, ua farii maitaì te nünaa o Nïneve i te poroì a Iona. Ua tiàturi rätou i te Atua e ua tätarahapa. Ua haamata rätou i te haapae i te maa e ua faaàhu ia rätou iho i te ahu òto, e mau täpaò hoì te reira no te tätarahapa. Ua färii atoà te arii no Nïneve ma te faaue i te taatoàraa ia haapae i te maa, e tae noa atu i te mau ànimara. I to na ìteraa i to rätou tätarahapa mau, ua faaoti aè ra te Atua eiaha e haamou i te oire. Te faaìte ra te reira e e nehenehe atoà te feiä hara rahi roa aè e fänaò i te aroha o te Atua mai te peu e e tätarahapa rätou ma te âau rötahi, e te haapaeraa maa e te pure.

Ua tae i te tau, I roto i te faaìteraa a Pauro i to Torinetia 1 i te pene7 i te mau ìrava 29 e tae i te ìrava 31 o te hoê ia mau ìrava i reira to te âpotetoro parauraa no nià i te nätura mau o te ao nei e te faufaa rahi no te faatumuraa i nià i te patireia o te Atua. I roto i teie mau parau, te na ô ra o Pauro e, Te poto nei te taime  ìrava 29 e te mou nei teie nei ao, mai tei hämanihia, e mou ia ìrava 31. No te mau àuvaha parau e rave rahi, te faahiti päpü nei Pauro i te hoìraa mai o te Metia. Te faahiti ra te ìrava 29 i te taime e tävini ai te mau Teretetiano i te Atua hou ta Na Tamaiti e hoì mai ai.

Tera rä, ma te òre e faaòre roa i te manaò e faataupupü, e mea tano aè ia hiò i te taime ei òhipa tei tupu i roto i te ìrava 29. O te hoê ia uiraa no nià i te faaoraraa i hopoihia mai e i faatupuhia e te poheraa e te tia-faahou-raa o te Metia. Aita o Pauro e pätoì nei i te mau mea atoà o teie nei ao. Ua hinaaro o ia ia ìte te feiä i färii i ta na rata i te huru o teie nei ao, ia òre rätou ia àti-roa-hia i te reira. Te mea e toe rä, o te Patireia ia o te Atua. No reira, te faahaamanaò mai nei teie mau ìrava ia tätou i te faufaa rahi ia ora i roto i teie nei oraraa ma te hoê hiòraa mure ore, ma te faatumu i nià i te patireia o te Atua eiaha rä i nià i te mau mea poto o teie nei ao.

-Taramo 25, 15 Te tano noa nei ä ta ù mata i te Fatu, no te mea e tià ia na ia ìriti mai i ta ù âvae i te märei ra.

-Iona 3, 10 Ua hiò mai ra te Atua i ta rätou i rave ra, e ua faaruè anaè rätou i ta rätou parau ìno; e ua tätarahapa iho ra te Atua i te ìno tä na i parau ra e, e tuu mai i nià ia rätou, e aore aè ra o ia i nä reira mai.

-1 Torinetia 7, 30 e te feiä i òto ra, mai te mea e, aore i òto; e te feiä i òaòa ra, mai te mea e, aore i òaòa; e te feiä i hoo ra, mai te mea e, aita a rätou;

-Märeto 1, 15 Na ô atu ra: Ua tae i te tau, te fätata mai nei te Pätireia o te Atua. A tätarahapa, a faaroo mai i te Èvaneria nei.

Ua tae i te tau, teie parauraa a te Atua i te faaìteraa a Ieremia i te pene16 ìrava 16 Inaha, e tono vau i te veà e tii i te feiä ravaai e rave rahi të nä reira mai ra te Fatu e nä rätou e ravaai ia rätou: e oti aè ra, e tono vau i te veà i te feiä aùaù e rave rahi, e nä rätou e aùaù ia rätou i te mouà atoà ra, e i roto ì te mau âpoo atoà o te mau mato ra, ìrava 17Te hiò nei hoì ta ù mata i to rätou mau haereà aita rätou i moè i mua i ta ù aro nei; aore hoì to rätou ìno i moè i mua i to ù nei mata. Te òhipa atoà e tupu nei i roto i te papaìraa Märeto i te pene 1 i te mau ìrava 14 e tae i te ìrava 20 i te haamataraa o te òhipa a Ietu i Tarirea i muri aè i te täpeà-raa-hia o Ioane Päpetito. Te poro ra o Ietu e ua fatata te tau ua fatata mai te patireia o te Atua. A tätarahapa e a tiàturi i te Parau Âpï òaòa, oia hoì te Èvaneria. Ua pii e aore ua tïtau ia Timona Petero, Aneterea, Iatöpo e o Ioane ia pee mai ia na, ma te fäfau e, e faariro oia ia rätou èi ravaai taata. No reira, te parau poroì tumu o teie ìrava, o te piiraa e aore ra ia i te tätarahapa e ia faaroo i te Èvaneria te patireia o te Atua. Te haapäpü atoà ra o ia i te faufaaraa ia pähono i te piiraa a Ietu, mai ta te mau pipi mätamua i rave, hoê noa piiraa e piti tärià tei faaroo.

Teie rä, mea faufaa ia täpaò e mea taa-ê te mau tatararaa o teie mau ìrava i roto i te mau parau tütuu. No reira, te faaitoitohia ra ia hiò i te mau faanahoraa e rave rahi aore ra i te hoê taata aò i te pae no te faaroo no te hoê marämarama hohonu aè, i teie reo no Ietu e faariro vau ia ò rua èi ravaai taata. Ua maìti o Ietu i te feia ravaai ei mau pipi mätamua na na no te mau tumu e rave rahi, Te mäìtiraa a Ietu iho tei taa ê atu i te peu tumu o te tau a maìti ai te mau pipi i to rätou fatu, teie na Ietu iho i maìti i ta na mau pipi. Ua maìti Oia ia Petero, Aneterea, Iatöpo, Ioane, e mau taata ravaai anaè rätou päatoà i nià i te miti no Tarirea.

E ère te mau pïahi e aore rä, te mau òrometua no ànanahi, e feia täià rä. Te faaìte ra te reira e, aita o Ietu e ìmi ra i te mau taata na na iho e faaineine e aore rä, i te feia e au i te rave òhipa e tïtauhia ra ia rätou, o te mau taata rä tei hinaaro ia pee ia Na e ia haapii mai roto mai ia Na. Te mea päpü rä ua ìte o Ietu ua ora teie mau taata i roto i te faufaa tumu a te Atua, e tià atoà ia rätou i te oraraa i te Parau a te Atua,  Aita o Ietu i haapii ia rätou e nafea ia tatara i te ture ati Iuta, nafea rä ia ora i ta te Atua e parau ra. Na roto i te mäìtiraa i te feia ravaai, ua faaìte o Ietu e mea faufaa aè na Na te òhipa e te fafauraa hau atu i te ìte päpü, i te here i te fenua. O te täpaò te reira no te òhipa a te taata täià, Na roto i te fafauraa ia faariro ia rätou ei ravaai taata, ua faaòhipa Ietu i te hoê hohoà puai no nià i to rätou toroà òhipa no te faaìte i ta rätou òhipa âpï, oia hoì, te töroraa i te rima ia vëtahi ê no te hopoi ia rätou i te Atua ra.

Ia taiò tätou i te ìrava i roto i te mau ìrava, te faahiti nei te päpaìraa a te Märeto i te pene 1 ìrava 15, Ua tae i te taime, e ua fatata te patireia o te Atua. A tätarahapa, e a tiàturi i te Parau Maitaì. Te tïtau nei teie pene parau, e mea faufaa ia taiò i te mau ìrava na mua atu e te mau ìrava i muri mai no te türama maitaì i te mau ìrava turu. E haapotoraa teie mau ìrava no te poroì a Ietu. Ua tohu o ia e, ua tae mai te tau i tohuhia, e ua fatata roa mai te patireia o te Atua, e tïtauhia te tätarahapa e te faaroo i roto i te Èvaneria. E mäìmi i te mau faahororaa, A ìmi i te tahi atu mau ìrava i roto i te Pîpîria e paraparau ra no nià i te hoê ä tumu parau. Èi hiòraa, e nehenehe òutou e faaau i teie ìrava i te hoê ä mau haapiiraa a Ietu i roto i te tahi atu mau Èvaneria. Te feruri-maite-raa, Nahea teie ìrava e tano ai i te oraraa o te mau mahana atoà ? E aha te auraa e tätarahapa e e tiàturi i te Parau âpï Maitaì. A päpaì i te manaò, A haaputu i to òe mau manaò e a päpaì. A haapäpü i te tuu atu i te hoê ômuaraa, te hoê tuatapaparaa i te ìrava, te mau faahororaa, te faaòhiparaa òhie, e te hoê faaotiraa. I te mea, mea ru teie tïtauraa a Ietu ia òiòi i te pee i te èà o te Atua, te toro ra te èà te taata to na puè âvae.

 

Pehepehe

 

Ua tae te tau

Ua tae i te taime, ua î te hora,

Ua maìri te mau hora, mai te pape i raro aè i te èà turu.

Ua maìri te mau taime atoà, ua maìri te mau taime atoà,

O te hoê ia poe auro i roto i te fifi àrapoà o te tau.

 

Ua tae i te taime, e mea faufaa te tetoni tätaìtahi,

Te rere nei oia, te marämarama, i roto i te mataì o te àamu.

E taoà faufaa te mau minuti atoà, i te mau hora atoà,

I roto i te puta rahi o te mau tau, ua roaa ia rätou te rê.

 

Ua tae i te taime, tera rä, e mea âpï te mau mahana atoà,

E àfaì mai te mau poìpoì atoà i te tiàturiraa, te hau fäito òre.

Ua hope te tau, tera rä, te tämau noa nei te oraraa,

E ua riro te mau taime atoà ei höroà maitai roa.

 

Ua tae i te taime, e te toe nei ä,

Ma te ìte-òre-hia e te tämau, o to tätou ia fäito.

Ua hope te tau, e i roto i to na huru mau,

Ua riro te mau taime atoà ei taime faahiahia roa.

 

Teraì òr. Faatura.

mercredi 10 janvier 2024

 

VAVAURAA MANAÒ



MEHOI

 

HOHOÀ ATUA

 

 

NATIKI Mapuanga Teraì

Mahana maa 18 no Novema 2023

 

 

Èi vai, èi fenua, èi reva, èi taata, e ora, hohoà ai te värua o te reo, o ta ù e parau nei e Mehoi.


 

 

MEHOI.

HOHOÀ ATUA.

 

 

NATIKI Mapuanga Terai

Òrometua aò a te Ètärëtia Porotetani Mäòhi.

Faaturahia.

Niuniu +689 87 25 62 69

Email : natikiterai@mail.com; natikiterai@hotmail.fr.

Site web : https://www.paraumaitai.over-blog.com;https://wwwnatikiterai.blogspot.com

 

FARE VÄNA’A

 

MEHOI

 

 

Mehoi.

 Faateni

 

Te hinaaro nei teie manaò e haamata teie vavauraa parau na roto i te faateni, te faateni te faataeraa ia i roto i te meharo i te haapureroraa i te mana Atua tei faatupuhia e te fenua, te reva, e te vai. Faateni teie no te òhipa e tupu i nià i te Moana Nui A Hiva tei faatorohia te mau èà e te mau ôpape no te türaì ia noaa te ora, maite hoê ùaa tiare Maurua tei hitihia to na mau raurau i te hihi o te rä tei haapauvaìvaìhia e te mau âpoo mataì teie te faateni no te Mäïnu.

 

Mäïnu

 

A Mäïnu

A Mäïnu

A Mäïnu rä

Te mau ôpape

Te taère ia

 

A Mäïnu

A Mäïnu

A Mäïnu rä

Te mau âpoo mataì

To òe ia puai

 

A Mäïnu

A Mäïnu

A Mäïnu rä

Te mau tiàrama

To âveià ia

 

A Mäïnu

A Mäïnu

A Mäïnu rä

Ua òto te reo

O te mau manu

 

Tero, tero, tero

Ua roromä

Ua ìteä te ava

Ùputa tömoraa

 

A Mäïnu

A Mäïnu

A Mäïnu rä

Ua tïpae

 

Täamu te hua vaa

Haapaari te rei muri o te vaa

Ua tiàtaro te vaa o te reo.

 

Ua ineine, Ua ineine

Te uahu o te reo hämanihia

E to ù taeaè tei taòto

Ame Mehao a HURI

 

Ta ù e faatura nei, ta ù e faahaèhaa nei, i mua i te mau hopoià o ta na i fautua mai, Päpaì veà, faaineine i te feiä i te tiàraa päpaì veà reo Mäòhi, reo Färani, Vänaa no te reo Mäòhi. Ua faatae i te vahi i reira e hanahana ai to tätou reo i ta na faaòhiparaa i roto i te mau âfata teata, ratio, e raveà haapurororaa te mau parau âpï no te fenua e to te ao atoà. Tei faaitoito i te huri i te tahi atu mau taò, i roto i to tätou reo èi türamaraa i to tätou nünaa i te ìteraa i te mau parau e tupu ra i ô mai i to tätou mau aau, èi faanavaìraa i to tätou ìte i te märamaramaraa i te mau parau âpï.

 

Te faatae atoà nei au i to ù täpaò aroha i to na hoa here e te fetii rii tamarii, te mau mootua, te mau hina tei paèpaè maite i to rätou metua tane i roto i te òhipa o ta na i fautua mai. 

Èi vai, èi fenua, èi reva, èi taata, e ora, hohoà ai te värua o te reo, o ta ù e parau nei e Mehoi.

Mehoi, 5. The substance of an image representing a god ; the power and dignity of a god.

Mehoi, 5. Te faufaa o te hoê hohoà, te faahohoàraa i te hoê atua ; te mana e te tura o te hoê atua.

Mehoi, 5. La substance d’une image représentant un dieu ; La puissance et la dignité d’un dieu.

John DAVIES, àpi 142 faatoro 1851.

 Fare Vänaa Meho’i, pouvoir qui habite l'image d'un dieu, pouvoir et dignité d'un dieu.

Tu'u atura Ta'aroa i tōna vārua i roto, 'oia te meho'i nōna iho.

(TH p. 345)

‘Ta'aroa fit pénétrer son esprit, c'est-à-dire son pouvoir et sa dignité.’

Aroharaa.

Te tià mana o te fenua Färani, tiàhia mai e te Tomitera Teitei, e tae noa atu i te mau tino e òhipa nei i roto i ta òe pïha töroà.

Te Peretiteni no te hau Mäòhi, e tae noa atu i te mau faatere hau e òhipa ra i roto i te mau piha toroà o te fenua nei.

Te Peretiteni o te Âpooraa Rahi o te fenua Mäòhi, e tae noa atu i te mau mero e òhipa nei i roto i te mau pïha töroà o te fenua nei.

Te Peretiteni no te Pu Raumaire, e tae noa atu i te mau mero e òhipa ra i reira.

Mau tià faaroo o te fenua nei, ia maitaì i roto i te here e te aroha o te Atua Nui Tumu Tahi.

Te Vänaa Nui no te fare vänaa, te mau vänaa, e te mau rave òhipa ia reo te reo e maitaì roa ai.

Òutou atoà i âmui mai färii mai i to ù täpaò aroha e te faahaèhaa ma te faatura i to tätou färereiraa i teie mahana no te reo Mäòhi.

Mehoi

Ia au i ta John DAVIES faahitiraa i roto i ta na faatoro no te mätahiti 1851, teie ta na faahitiraa, Te faufaa o te hoê hohoà, te faahohoàraa i te hoê atua ; te mana e te tura o te hoê atua. 

E ta Teuira HENRY i te àpi 345 Tu'u atura Ta'aroa i tōna vārua i roto, 'oia te meho'i nōna iho.

E tià ia parauhia i na faahitiraa ìrava e piti nei, te ìtehia nei te puai o te taò e ta te värua ìritiraa i te mau ùputa e höroàhia nei ia ìtehia to na faufaa e ia faatupuhia i roto i te òhipa. 

E parau päpü teie e faahithia nei, i to tätou ihoä faarooraa i teie tau ìrava, òre noa atu ai tätou i anihia atu, ua ineine ê na ta tätou pähonoraa : e taò no te fenua nei i parauhia ai to Mäòhi Nui. Mai te tahi metua tei hinaaro i te faahitimahuta i ta na mau tamarii i te parauraa atu ia rätou e, e taoà huna ta na i faaineine na rätou, mai te tiàturi e, e haamata te tamarii i te ui maere, e tämata i te tämaì, e täparu mai hoì ia na e faaìte, e inaha te tià mai nei te tahi, i te parauraa mai e : ua ìte au  I reira noa, mutu roa te òaòa o te metua, e te faufaa òre ta na mau ìmiraa rii ia tupu te ànaanatae e te hitahita i roto i te tamarii, mai ia tätou i teie mahana i te faarooraa teie taò MEHOI. 

Ua ìte maitaì tätou e, te mäa tei faahinaarohia, tei ìmihia te räveà ia roaa, e tei rohirohihia, e hau aè to na âminamina i te mäa i horoà-noa-hia mai, tei òre paha i hinaarohia. No tätou nei, e tämata tätou i te tomo i roto i te värua o te parau MEHOI e nä ô noa mai ra : Te faufaa o te hoê hohoà, te faahohoàraa i te hoê atua ; te mana e te tura o te hoê atua, e aore ra, Tu'u atura Ta'aroa i tö na vārua i roto, 'oia te meho'i nōna iho. 

No te mea aita e hohoà to teie atua a ìte atu ai tätou ia na, e aita hoì e iòa i horoàhia mai ei faaòhieraa ia tätou i te ìteraa i taua atua ra, e haamata ihoä ia tätou i te uiui i nià i te faufaa e te huru taa ê o teie atua. Eere te arii, eere te tahi taata tiàraa teitei, eere te taata rahi i nià i te tahi nuu e faaineine ra i te haere i te àroraa, eere te merahi, eere te tahi peretiteni, aore ra te arataì o te tahi Faaroo, eere, te mea ra e faahitihia ra, te mana e te tura o te hoê atua, oia te mehoi nō na iho. 

Te hinaaro nei te manaò e haapäpü maitaì i te hoê mäìmiraa i nià i teie taò Mehoi no te mea e reo to tätou, faanahoraa to na i roto i to na ao, ia faaroohia i teie taò e Mehoi, mai te mea ra ihoä ia e, te ani mai nei e ìmi i te auraa o te parau, na te parau noa e heheu mai ia na. Mai to na vai-noa-raa i roto i te puta i nià i te àpi parau e inaa nei, e teie mahana te heheu mai nei teie taò ia faaroohia ia òhipahia teie taò, ia noaa te uiuiraa te manaò i te ìteraa e, no na mau änei teie taò, aore ra e mea tïpeehia mai. E täno ia parauhia e, ua mätara te reira ôtià. 

No te faufaa o teie taò Mehoi, Teie ätu ra te fänau mai i te parauraa, e taoà ora te reo, te värua te reira o te fenua tei turäma i te nünaa, ta te mau tiàrama e faatoro nei i te èà, tae atu ai te taata i roto i te ìte. Ia ìno te reo, te èà o te taata terä e mohimohi ra, parau hänoa atu ai o ia i te parau mai te taa òre i te mea ta na e parau ra, mai te haapeàpeà òre to na upoo i te ìno ta na e rave ra, no na iho nä mua roa, e no te feiä atoà e faaroo mai ra ia na. Ua ineine te reira taata i te parau i te mea e parauhia ia na e parau, aita hoê aè fifi to na i te parauraa i te maitaì, e ìno, e te ìno ra, e maitaì ia ; te parauraa i te pöuri, e märamarama, e te märamarama ra, e pöuri ia ; te parauraa hoì i te maramara, e mömona, e te mömona ra, e maramara ia, ia au i te tahi parau ta Ìtaia Ìtaia pene 5, ìrava 20 E pohe to rätou to tei parau i te ìno ra, e maitaì, e te maitaì ra, e ìno ; o tei parau i te pöuri ra, e märamarama, e te märamarama ra, e pöuri ; o tei parau i te maramara ra, e mömona, e te mömona ra, e maramara. 

No te mea e taoà ora te reo, ia ö te tahi taò i roto i te tahi reo, eere te taò anaè të ö mai, te manaò atoà rä e paèpaè ra i te reira taò, oia te hiòraa a te nünaa na na te taò. Te nünaa hoì e färii ra i teie taò, eita atoà o ia e faaea noa, mai teie e haamätauhia nei i to tätou nünaa i te parau e, e nünaa färii noa te nünaa Mäòhi. E parau hape roa teie. Ua ìte te Mäòhi i te färii, eere rä te Mäòhi i te nünaa färii noa ; aita hoì e nünaa färii noa. Te mea e au no te taata, e au atoà no te reo. Ia ö mai te tahi taò i roto i te tahi reo, eiaha tätou e manaò e, e pärahiraa taa noa to na, e ua ineine te reo i te färii-maitaì-raa atu ia na. 

Na na atoà e faaitoito i te ìmi i te räveà ia mau mai o ia, no te mea e huoi noa o ia. E ìmi atoà te reo i te räveà faahuru ê ia na, a tano atu ai to na huru i te mea ta te taata no rätou te reo e hinaaro ra ia na. E aha te auraa o te manaò ta tätou e parau nei. Teie : te vai ra ihoä te taò e to na auraa i roto i te reo no reira mai teie taò, te vai atoà ra rä te manaò âpï ta te reo i reira teie taò i te tauraa, i faaö i roto ia na. Ei faahohoàraa i teie manaò, terä ia taò êtene. Te vai ra ihoä te taò paari, të òre e roaa i te faahuru ê, te vai atoà ra rä te taò, huru àpu noa ihoä te àpu, e manu ê rä to roto, ia au rii ihoä mai teie ta ù i parau atu no te êtene. Aita tätou e parau nei e, ua tae te taò Mehoi i te reira fäito, e nä ô rä tätou e, mai te peu te faahuru ê nei te taata i te auraa o te tahi taò, te mäìtiìti atoà nei o ia i te auraa e mauruüru ai o ia. 

To na tänoraa mau, na te reo e türama i te auraa o te tahi taò, mea pinepine roa atoà rä te peu i te tämata i te mono i te reo, riro atu ra te mea i mätauhia e te taata i te rave, ei auraa no te taò. Ia au rii paì i te tahi manaò ta Ietu e parau ra i te nä ôraa e : Ua haapae òutou i te parau a te Atua, e te täpeà nei i tei tuuhia mai e te taata Märeto pene 7 ìrava 8. Ia faaauhia i nià i ta tätou parau, e nä ô ia tätou e : Ua haapae tätou i te auraa ta te reo i horoà no te tahi taò, e te täpeà nei i te auraa i horoàhia mai e te taata ; auraa e tano i nià i te mea ta na e hinaaro ra. Areà ra te puai e te varua ta te taò Mehoi e höroà nei tei nià i te hoê fäito, Te faufaa o te hoê hohoà, te faahohoàraa i te hoê atua ; te mana e te tura o te hoê atua, e aore ra, Tu'u atura Ta'aroa i tōna vārua i roto, 'oia te meho'i nōna iho. E reo teie te tià e haaparaparau ia tätou mai te hoê pehe, himene, faateni, faatara, e ôrero. Tei faaìte i to na haìhaì e te maere ia òto i roto i te maru o te mau peho tei pïnaì ia faahoì ia òre te parau ia hunahia i roto i te ìno.

Te reo e fenua.

To tätou reo, o te reo ia ta te Atua Nui Tumu Tahi iho i hinaaro ia riro èi reo no tätou, e reo no te fenua. Te fenua ra te fauraò ia te reira no te reo tei ärataì i te taata i nià i te töparaa e aore i te mäìriraa iòa tei faahanahana, tei haafaufaa i te mau faanahoraa ta te mau taò e faaòtohia ra no tera e tera òhipa tei haafänauhia e te fenua.

Te faaìte ra te reo i tei iòa no te mau maa hotu, tei iòa no te mau ià, tei iòa no te mau manu o te reva, e tae noa atu i nià i te huru faanahoraa no te tino o te taata, èi reo no te haapäpü i te mau faufaa e àua haaàti ra i to tätou oraraa vaamataèinaa.

Na te mau faufaa o te fenua e haamanaò tämu ia tätou te nehenehe o to tätou reo, èi reo ìtehia no te mea e haamaitaìraa te reira na te Atua, ua maitaì roa ia. Te faaära noa mai ra ia tätou ia riro tätou èi paruru no teie reo hinaarohia e Atua no tätou. E nünaa tätou no te Atua, e nünaa ia mä te reo ta na iho i faataa no tätou, ia parau tätou i to tätou reo ia haapii ia tätou e ia haapii i te mau tamarii, no te mea ua ö to tätou reo i roto i te tahi mau faanahoraa no te haafaufaa te tahi tumu òhipa, te parau nei tätou e te désert e poè, i Teàhupoo surfer ai, monoì de Tahiti.

Ia faaroohia teie mau faahitiraa parau te ìtehia nei te puai o to tätou reo, ia herehia, ia àtuàtuhia, e ia färiihia no te faatupuraa i te mau òhipa atoà e au ia rävehia ia tupu o na i te rahi e te ruperupe. Ia riro mau teie reo èi reo tumu no tätou, èi reo atoà rä tei faatumu faahou ia tätou, oia hoì èi reo tei haapii faahou ia tätou i te mau faufaa o te oraraa, èi reo hoì tei riro èi fauraò e färerei ai te Atua ia tätou, e èi reo e ûàna ai ta tätou haamaitaìraa i te Atua.

E haamanaò atoà rä tätou e, tei hinaaro i te Atua ra, ua faatupu ia i te hinaaro o te Atua. No reira, ia here tätou i teie reo Mäòhi, èere no to tätou noa manaò taata, no te faatupu rä i te hinaaro o te Atua.

Teie te parauraa a Turo a RAAPOTO no te reo, te reo fauraò no te ìte, no te märamarama, e no te paari.


Te reo e päpaì.

E tià ia parauhia e nuuraa tuatau te parau no te päpaì, te mätamehaì o te päpaì te vai, te fenua, te reva, te taata, e puta mahora teie tei päpaìhia i te reo tumu o te reira nünaa e te reira nünaa. Haamatahia i te töhi i roto i te ôfaì te mau hohoà e au i to rätou märamaramaraa i te faaìteraa a te fenua, te tumu räau tei täraihia no te hämani i te mau täuihaa e au no te oraraa. E teie huru faanahoraa ua tae atoà i nià i te tino no te taata, tei parauhia ai te tätau, teie päpaì no te faaìte ia i te tupüraa no te oraraa vaamataèinaa o te reira nünaa.

E peu tumu teie na te mau tupuna, e auraa hohonu e te täipe no te feiä i tätauhia. Te faatià ra i te hoê àamu no na iho e no te taatoàraa. Tei faaìte i to na iho taata e to na tiàraa taata tiàmä tei tere i roto i te tau no te oraraa vaamataèinaa.

 

Te taata ra, o Jean-Philippe Joaquim, e taata päpaì veà tei rave i te mau mäìmiraa i nià i teie tumu parau. Ua uiuihia o ia i te feiä àravihi, te feiä peni hohoà e te mau taata àravihi no te tätara i te auraa e te nehenehe o te tätauraa tei haapurorohia « la culture d'un art, sur Polynésie 1ère » "Tätau", l'histoire du tatouage polynésien.


On a Francisé le mot tätau en « tatouage » à la fin des années 1700, il fait officiellement son entré dans le Dictionnaire de l'Académie française en 1798. Un tatouage est un dessin soit décoratif.

FAATORO FAREVANA

TĀTAU

1 n.c. abonné. FA'ATĀTAU‘ abonner, prendre un abonnement pour quelqu'un.’

TĀTAU

2 nc   tatouage. 'Eiaha roa ho'i 'ei tātau e pāpa'ihia i ni'a ia 'outou. (Lev. 19/28)

‘Et qu'il n'y ait pas de tatouage marqué sur vous.’

v.t. tatouer.- Cf. nana'o, 'oti'oti, pāpa'i (3), tā (4)

Reo.   

I teie mahana te parau no te haapiiraa i te reo e òhipa tämau teie e te tuutuu òre i roto i te faanahoraa i to na tupu maitaìraa. Ta te manaò e hinaaro e haapäpü mai roto mai i te parau e tae atu ai i to na päpaìraa. No te paturaa i te fëruriraa i nià i te òhipa e tae ai i roto i te märamarama o te manaò ta te reo e faaòto ra mai te tahi maniania tei faaìte i te auraa ta te aho e faatoro ra.                                        

I te haapiiraa i te reo, e aho, e maniania, te papahia nei i nià i te faufaa no te parau, ei âparauraa, e èi ôpereraa. E faatupu nei teie färereiraa i te taata ia au i te tahi mau manaò, e ärataì ra ia fatata i te tahi i te tahi. No te haafänau i te tahi mau huru manaò i vai moè noa i te vahi ìte-òre-hia no te haamataraa i te vahi i pünihia ai te reo.

E täno te mau auraa vaamataèinaa e faataahia maite hoê auraa i rotopü e piti aè taata, i reira te huru o teie mau taata e òhipa ai i nià i te tahi e te tahi e e täui ai i te tahi e te tahi. Ia au i te tumu parau e àparauhia ra.

Na roto i teie na tatararaa e piti, e mea ànaanatae ia taa e nahea te mau taata ia faaìte i ta rätou mau haamaramaramaraa e ia faaìte i te faufaa rahi no te raveraa i te òhipa i roto i te hoê piha haapiiraa reo no te haere i mua i roto i te haapiiraa. Ia au i teie mau manaò, e hiti mai te uiraa Nahea ia haamaitaì i te âparauraa i roto i te vahi haapiiraa i te reo.

No te pähono i te reira, e faataahia te hoê tuhaa no te mau tuatapaparaa e te mau manaò i höroàhia e te feiä mäìmi no nià i te mau tüàtiraa e te piti o te tuhaa ia i nia i te faaòhiparaa i te reira i roto i te hoê färereiraa o ta ù i rave i roto i te mau vahi haapiiraa reo, o ta ù i rave noa na e tae mai i teie mahana i roto i te fare Vanaa

Te mau manaò o te feiä àravihi e te feiä mäìmi i nià i te raveraa i te òhipa. Maoti te mau tatararaa, tei höroàhia i nià i te mau tüàtiraa, i nehenehe ai e höroà e rave rahi mau manaò i roto i te mau tuhaa taa ê, i roto ihoä rä i te mau piha haapiiraa reo. Teie te tahi mau hiòraa no roto mai i te mau taata àravihi i te pae no te feruriraa e te faahohoà nei i teie mau òhipa i tupu i roto i te ao o te haapiiraa reo

Te huru räveraa à Vygotsky  

« Human learning presupposes a specific social nature and a process by which children grow into the intellectual life of those around them. »

« L’apprentissage humain présuppose une nature sociale spécifique et un processus par lequel les enfants grandissent dans la vie intellectuelle de ceux qui les entourent. »

" E faatupu te haapiiraa a te taata i te hoê huru oraraa totiare taa ê e te hoê faanahoraa e paari ai te mau tamarii i roto i te oraraa o te feiä e haaàti nei ia rätou".

- Lev Vygotsky, Mind in Society

« Te faataa ra te haapiiraa a te taata i te hoê huru oraraa vaamataèinaa taa ê e te hoê raveà e paari mai ai te mau tamarii i roto i te oraraa fëruriraa o te feiä e haaàti ra ia rätou. »

E tahuà manava o Vygotsky, tei tuì te roo no ta na mau mäìmiraa i te pae no te feruriraa e to na manaò no nià i te feruriraa tei ärataì i te hoê märamaramaraa maitaì aè no nià i te tupu-noa-raa te tamarii i te haapiiraa na roto i ta na mau tatararaa no nià i te paturaa i te oraraa totiare e no reira, na roto i te raveraa i te òhipa.

 

No Vygotsky, ua riro te tamarii ei taata mätamua e te faufaa roa aè i te pae totiare (te mau tüàtiraa i te pae totiare). Ua riro te mau tupuraa atoà, e tae noa atu to na manaò e to na reo, ei faahopeàraa no te hoê tüàtiraa tämau e te ao taata paari (te ùtuafare, te fare haapiiraa, te mau vahi taa ê o teie haapiiraa e mea tupu noa mai te mau mea atoà).

 

E patuhia te taata haapii na roto i te mau tüàtiraa, no te faaite na roto i te haapiiraa i te hoê reo èe, e nehenehe oia e haamaitaì e e haamaitaì ia na na roto i te mau tüàtiraa totiare e to na mau hoa haapiiraa aore ra te òrometua haapii.

I roto i te manaò o Vygotsky, te vai atoà ra te haapäpüraa e, e nehenehe ta te taata haapii e upootià i nià i te mau òhipa fifi na roto noa i te tautururaa a te hoê taata paari i pïhaì iho ia na (i te tahi atu pae o te tupuraa òhipa). Maoti teie taata paari, o te nehenehe e piihia e òrometua haapii, e nehenehe ai oia e faaìte i te èà i ta na taata e haapii, na roto i te haaraa e ò na. I te pae hopeà, e mauruüru roa te taata haapii i te tauturu ta te òrometua haapii i höroà mai.

Le vénérable missionnaire Orsmond, l'homme le plus versé dans la sémantique tahitienne, il y a un siècle, déplorait déjà le désarroi que le pii apportait dans la langue tahitienne. Dans son désir de conserver la pureté de ce langage, il semble presque regretter l'abolition de la coutume du mo’a mo'a signifie sacré ; c'est souvent l'équivalent de tapu, interdit. Et à propos de cette altération, par le pii, il cite le vieux dicton tahitien : Te taata i hape i te reo ra, e ôhure ura to'na io'a, Tera te auraa o te ôhure ura : e tapu ïa. La traduction littérale de ce dicton, par trop réaliste, peut être remplacée par la suivante un peu plus littéraire : « les fautes du langage seront punies du supplice du pal». (E. Ahnne, Bulletin des Et. Océ.9 n 08 11 et 62)

Si toute langue vivante, même écrite, s'altère sans cesse, ... si la langue française n'échappe pas à cette loi, ... s'il a fallu que Richelieu créât en 1635 une Académie française, pour suivre l'évolution de notre langue et la fixer autant que faire se pouvait... que dire du vocabulaire tahitien ? Il subissait, lui aussi, des altérations que les civilisations polynésiennes ou autres, avec lesquelles les Tahitiens étaient en contact, ne pouvaient manquer d'apporter.

Semblable à la houle du Pacifique qui entame lentement les récifs coralligènes protégeant ces îles, ces contacts intérieurs, d'archipel à archipel, avaient sur la langue un effet d'érosion certain ; ils entamaient eux aussi d'une manière plus ou moins sensible, la pureté de la langue, tendaient à en faire une langue composite, mais de source océanienne, surtout polynésienne. S'il y a peu de racines mélanésiennes dans le dialecte tahitien, par contre combien de mots d'origine malaise, ou autre, déjà à cette époque..., etc.

Les variations du vocabulaire tahitien avant et après les contacts européens

Charles Vernier

Le Lexilogos.eva est un site web qui propose des dictionnaires, des cartes, des livres en ligne et des ressources sur les langues et les pays du monde. Il a été créé par Xavier Nègre, un linguiste français passionné par les langues et les cultures. Le nom Lexilogos signifie “parole des langues” en grec ancien.

Pas de photo de l’auteur.

PÎPÎRIA

E mau puta teie i päpaìhia i roto i na reo e toru, te Hepera, te Aramea, no te Faaäuraa Mätamua, te reo Hereni no te Faaäuraa Âpï. I te faaìteraa a te Faaäuraa Mätamua te Atua tei päpaì i te parau i nià i te ôfaì te parau ia no te ture àhuru. I päpaì atoà ai te taata i nià i te mau paapaa parau, e parauhia teie huru päpaìraa, e päpaì òtiòti maite poro naero ra te huru. I te hau no te Arii ra o Toromona i te mätahiti 900 hou o Ietu Metia i päpaìhia ai i nià i te mau òtaro parau.

I te mätahiti 1485 i haaputuhia ai teie mau òtaro parau i roto i te mau puta tei parauhia te PÎPÎRIA te Faufaa Tahito, e te Faufaa âpï i teie mätahiti e 25 fenua i te ao e fänaò nei i te taiò i te pîpîria i roto i to rätou reo tumu.

O tätou i Mäòhi Nui nei, i te mätahiti 1818 e tae i te mätahiti 1838 i oti ai te pîpîria i te hurihia èi reo mäòhi, i reira atoà tätou i te ö ra i roto i te reo ìtehia i teie nei ao. I teie mätahiti ua naeàhia e 400 fenua i teie nei ao ua fänaò i te taiò i te pîpîria i roto i to rätou reo tumu.

Mätahiti 1485 e tae i te mätahiti 1980 ua naeàhia 1737 fenua o te ao nei e fänaò ra i te PÎPÎRIA i roto i to rätou reo tumu.

I teie mahana 97% i nià i te hanere e taiòhia ra te pîpîria i roto i te reo tumu no te reira nünaa e fäìraa ia Ietu èi Faaora no te ao nei.

Nathan André CHOURAQUI, Univers de la Bible Tome X dictionnaire de la Bible et des 3 religions du livre. Edition Lidis, Paris page 29.    

Teie te tahi pehepehe no te Reo.

Himene Ruàu

Mahana teie tei haapaòhia

No òe te reo Mäòhi

Faateniteni te fenua

Te tumu te reira no te taò e (x2)

Faatià, faatià e

Faatià i te reo Mäòhi e

Te tumu te reira o te ora e (x3)

 

E haehe aue hoì

E haehe e (x3)

 

Te mihi nei ra hoì

Te fare vänaa e i ta na mau tamrii e

Faaitoito i te haapii i te reo Mäòhi e

E ha è

 

Mau puta türu.

John DAVIES, faatoro 1851

Fare vanaa, faatoro 1999

Lev Vygotsky, Mind in Society

E. Ahnne, Bulletin des Et. Océ.9 n 08 11 et 62.

Charles Vernier, Les variations du vocabulaire tahitien avant et après les contacts européens

Nathan André CHOURAQUI, Univers de la Bible Tome X dictionnaire de la Bible et des 3 religions du livre. Edition Lidis, Paris.

Natirara  

Fare Vanaa, faatoro natirara.

Copilot, whit bing Chat.

Xavier Nègre, Lexilogos.eva.

NATIKI Mapuanga Teraì

Märeto 12.38-44 Ö a Te Vahine Ìvi.

  T ā pati 10 no Teeri/Novema 2024. Ö a Te Vahine Ìvi. Mau taiòraa Taramo 146 EIAHA TÄTOU E FAAEA I TE HAAMAITAÌ I TE ATUA.  1 ...