Te mau taiòraa : Taramo 83 / Märeto 14, 53-65.

 

Poroì no te monirë 25 no mäti 2024

 

 

Te mau taiòraa : Taramo 83 / Märeto 14, 53-65.

 

Tumu parau : Te tuuraahia Ietu i mua i te Tüneteri

 

Hoa here mä, 

 

Hou tätou e tae mai ai i teie tuhaa iti o ta tätou taiòraa no teie ahiahi, tei Tëtetemäne Ietu e tootoru nau pipi : o Pëtero, Iätöpo e o Ioane. E tere pure to Ietu i teie vähi, e tere faaineine atoà ra no terä mea e tiaì mai ra i te ôire o Iërütarëma, te tätauro o te feiä òhipa ììno e te taparahi taata. I te ô i Tëtetemäne, te tupuraa te hooraa taata e te haruraa taata.

Teie rä parau tei vaiiho mai e Märeto no teie färereiraa i to tätou i teie ahiahi, o të riro ei parau o të faaàma faahou i to tätou faaroo i teie Fatu ta tätou e haamanaò faahou nei i to na parau i teie mahana, ua tupu ia i muri iti noa aè i to na haruraahia e to na arataìraa i te aoraì o te Tahuà Rahi, no te tahi uiuiraa manaò mätämua roa. E no to na auraro-mäite-raa i te faatupu i te hinaaro o to na Metua, ua färii te Fatu i te haere roa i mua i te tiripuna a te taata. E tämata tätou i teie nei i te tuu i te tahi mau tumu parau rii naìnaì, ia huru äraaraa rii aè te manaò i te ìteraa i te mau òhipa e tupu ra i roto i te tiripuna haaväraa.

A tahi : I te aoraì o te Tahuà Rahi (14, 53-59) : I teie vähi tei faarirohia mai te tahi tiripuna faaroo ra te huru, te tupuraa teie haaväraa, eiaha i te ao i mua i te aro o te nünaa, i te pö rä, tei faaìte mai i te huru taa ê o teie huru raveraa. Te auraa, te vai ra te tahi òhipa piò e tupu ra i roto i teie huru faanahoraa. E nä ô noa ia tätou i te haapoto : Aita i tano te vähi, aita i tano te mau ìte, aita i tano te mau pariraa, aita i tano te mau haavä, etv. I nià i te hea parau tià e te hea parau mau e haamau ai i te manaèo e te faaotiraa ? E mau mea tano òre anaè teie e tupu ra. E i roto i teie mau tano òre, ua âmui atoà te tahi pipi tano òre, o Pëtero, mea nä te ätea noa mai i te hiò, mai te hohoà o te tahi tii tarai, e vaha tö na, eita rä e parau, e aore ia mai te tahi pipi e aita e taa faahou ra tei hea te mua e tei hea te muri, riro noa atu ai o ia ei pipi nä Ietu. Te auraa, o Ietu anaè e tià nei i mua i te täatoà. Ietu e ta na parau mau, i mua ia rätou e ta rätou haavare.

I roto i teie tiripuna, te tià mai ra te reira ìte no te höroà i to na manaò, të nä reira atu ra te tahi e hope roa aè, i te ìmiraa i te mau räveà atoà ia roaa mai te tahi parau pariraa. I ô nei, eere te parau mau e te parau tià terä e ìmihia ra, mai tei au i te tiàraa o te tahi tiripuna ia rave. Te ìmi nei rätou i te tahi parau pariraa, ia roaa ta rätou faahaparaa no te faautuà ia Ietu i te utuà pohe. Terä te mea ta rätou e tïtau onoono noa ra, eiaha ia ìtehia te parau tià e te parau mau, te pohe rä o teie taata hara òre. E no terä mea e, aita e räveà e roaa ai te mea ta rätou e hinaaro ra e tïtau, e nä roto anaè ia i teie nei i te räveà o te haavare e te parau piò.

A piti : Ia ruì toru anaè, e tiàfaahou ia ia ù : Teie te tahi o te mau tumu parau tei täpeàhia mai e te tiripuna no te paèpaè i te haavare o ta rätou pariraa. Aita Ietu i faahiti noa aè i te parau no te vävähiraa o te hiero e to na faatià-faahouraa i te ruì toru, nä reira atoà te tupuraa no te haaväraa a te Atua, mai terä e haamanaòhia mai ra te 13, 2. I te hiòraa a te mau ìte haavare e i to rätou manaò, te hinaaro mau ra Ietu e vävähi i te hiero e to na moà, terä vähi i faataahia e te mau metua ei vähi färereiraa nä te nünaa i te Atua. Ta  Ietu noa i parau, te hiero o to na tino, tei òre i patuhia e te rima taata, eiaha rä terä atu haaputuraa ôfaì, ta to rätou mau metua i faatià. 

A toru : Te faaìteraa a te Tamaiti a te taata (14, 60-65) : E no terä mea e, aita te uiuiraa manaò a te mau ìte haavare i manuia, ua haru te Tahuà Rahi i te uiuiraa manaò, nä na noa aè e rave. I te pae rä o Ietu, ua hope ia te òhipa i teie nei, ua pau te manaò, e aha faahou ä ia teie manumanu iti (petite bête) e ìmihia nei. Ua pärahi noa te Fatu i roto i te mämü e te hau o te âau, täpaò faaìte te reira e ua hopehope roa te mau manaò i te parauhia. E no terä mea e, e aita e parau pariraa i ìtea, täpaò faaìte te reira e, e taata tiàmä o Ietu i teie nei. « O te Metia mau teie, te Tamaiti a tei haamaitaìhia ra ». Terä te ihometia mau o teie taata, ta tätou e haamanaò faahou ra i to na parau i teie ahiahi. E mana rahi tö na i nià i te hiero, e Haavä Nui atoà rä i nià i te parau o te taata, no te mea, e Tamaiti o ia nä te taata (Täniera, 7, 13), e të pärahi ra o ia i te rima àtau o te Atua Metua (Taramo 110).

E au atu ra ia e, eere faahou nä te Tahuà Rahi e haavä nei ia Ietu, o Ietu iho rä teie e haavä nei i te Tahuà Rahi e te feiä atoà tei pari haavare ia na. Ua huri te faanahoraa i teie nei, e ua tuuhia te feiä faahapa i raro aè i te faautuàraa a te Tamaiti a te taata (Taramo 8). Te tià nei te Haavä Nui i mua i te aro o te Tahuà Rahi e i mua atoà rä i te mana o te Hiero. No teie taime, eita e tià ia Ietu ia faaòhipa i to na mana atua, no te mea aita ä ta na täpura òhipa i tae atu ra i nià i to na vairaa, oia hoì te faatupu-hope-raa i te hinaaro o to na Metua. Terä ia tä na e färii noa ra i te faaìno a te taata, te faaruè a te taata e ta to na mau hoa rave òhipa, te hoo a Iüta, te haru a te mau faèhau, e i teie mau taime i muri nei, to te ao täatoà të huritua ia na, e tei âmui i to rätou püai no te faatupu i ta rätou ôpuaraa i nià i te Tamaiti a te Atua, e Tamaiti atoà rä nä te taata.

I terä pö, i te aoraì o te Tahuà Rahi, aita Ietu i hiòhia mai te tahi haavä no te tau hopeà. Ua hiòhia rä mai te tahi taata ôrure hau e te faainaina atua, tei haru i te tiàraa atua o te Atua. I te reira vähi, ua tü te manaò o te täatoà o tr mau haavä, e faautuà ia Ietu, te taata no Nätarëta. Nä mua rii noa atu, ua tü te manaò o te täatoà e faatopa i ta rätou mau pariraa. Teie huru òhipa e ìtehia ra i roto i teie tiripuna, e tupuraa te reira no te parau tohu, e nä ô ra : « … e e tuuhia te Tamaiti a te taata nei i te mau tahuà rarahi ra, e te mau päpaì parau, e e faahapa mai rätou ia na ia pohe, e e püpü atu hoì ia na i te Êtene ra. E tähitohito mai rätou ia na, e e papaì mai, e tufa mai hoì i te huare i nià ia na, e e taparahi pohe roa mai hoì. E tiàfaahou mai rä o ia ia tae i te ruì toru » (10, 33-34).

Terä te parau mau ta Ietu i haere mai e faaìte. Te vähi taa ê noa i roto i teie parau, ia faaìte anaè òe i te parau mau, e faautuàhia òe, e ia haavare hoì  òe ra, aita ia e utuà e topa mai. Te parau noa ta tätou e täpeà mai, to tätou fäìraa e, i roto ia Ietu, eita to na tiàraa Tamaiti nä tei Haamaitaìhia e to na tiàraa Tamaiti a te taata e täfetafeta i mua i te manaò tähoo o te taata. Ia ora na.

Puaraì, òrometua

Te mau taiòraa : Taramo 91 / Märeto 14, 66-72.

 

Poroì no te mahana piti 26 no mäti 2024

 

 

Te mau taiòraa : Taramo 91 / Märeto 14, 66-72.

 

Poroì : Taramo 91, 1 : « Tei pärahi i raro aè i te täpoì o te Teitei ra, e taòto ia i raro aè i te maru / päruru o te Püaihope ra ».

 

Märeto 14, 72 vh : « E òre e tae i te piti o te âàoaraa moa, e taìtoru ai òe hunaraa ia ù. Ua manaò iho ra o ia i te reira mä te òto. »

 

Te nünaa herehia e te Atua, ia ora na ! Ia haamaitaìhia te Atua i teie färereiraa i to tätou i te piti o te mahana o ta tätou hepetoma vaereà marae, haamanaòraa nä tätou i te maitaì tuätau o te Atua ia tätou.

 

I roto i te parau tei ìritihia mai no roto mai i ta tätou taramo, ei tauturu ia tätou i te faaàma-faahou-raa i to tätou faaroo no te àveià i to tätou oraraa e ta tätou täviniraa, te faaara noa ra ia i te parau no te tahi haapüraa päpü no te taata o te Atua, tei pärahi e tei taòto i raro aè i te täpoì o te Teitei e te maru o te Püaihope, tei faarirohia e te taata taramo ei haapüraa ètaèta e ei pare ora nö na. Te täpura òhipa tumu e mauhia ra e teie tau hohoà no te täpoì e te maru, o te pärururaa i te taata, oia hoì te tuuraa i te taata i te tahi vähi ruruà i mua i te fifi, e o ta te taata taramo e ìte ra i te reira tauturu i ô anaè i te Atua Teitei ra e i ô anaè i te Atua Püaihope ra. E aita o ia e ìte ra i te reira tauturu i roto i te taata, no te mea te ora a te taata, tei tö na noa âpoo ihu te vairaa. Te haamanaò atoà ra te taata taramo nä roto i teie tau parau i terä òhipa i tupu i te tau no te êtotoraa i Àifiti, i te huru o te tahi ânïmara ufa, a faahoro ai te Atua i ta na tamaiti ia Ìteraèra (ish-rä-el) i räpae i te fenua o te tïtïraa. Mai te peu e, o te Teitei to tätou täpoì, e o te Püaihope to tätou maru, nä vai ia e àro mai ia tätou.

 

I roto i te piti o ta tätou taiòraa, o te tahi parau ta te Fatu i parau âfaro atu i nià ia Pëtero : « E òre e tae i te piti o te âàoaraa moa, e taìtoru ai òe hunaraa ia ù. Ua manaò iho ra o ia i te reira mä te òto. » E ia au i terä parau ta te Fatu i ôtuì i nià ia Pëtero, hoê atoà teie o te mau àti i orahia e Ietu i roto i to na oraraa, oia hoì, te parau no to Pëtero hunaraa ia na, e e mea huna päpü. E parau ìtehia teie e tätou. Noa atu rä e parau ìte-maitaì-hia e tätou, mea maitaì e vaiiho ia tätou ia arataìhia e ta tätou parau, a hiò atu ai tätou i muri aè i te haapiiraa o ta tätou e täpeà mai, no te huru òhipa tei ravehia e Pëtero, e te huru o Ietu i mua i te òhipa i ravehia.

 

Te nä ô ra ta tätou ìrava : « E òre e tae i te piti o te âàoaraa moa, e taìtoru ai òe hunaraa ia ù. Ua manaò iho ra o ia i te reira mä te òto ». Ua faahitihia teie parau i nià i te àmuraa mäa höpeà ta te Fatu i faatupu e ta na mau pipi. I taua taime ra, ia hiòhia te manaò o Pëtero, e mea päpü ia. No te mea, i muri noa aè i to te Fatu parauraa i teie parau ia Pëtero, ua pähono atoà o Pëtero nä roto i te parauraa : « Pohe noa atu ä vau, e òre roa vau e huna ia òe ». E aita reà i mäoro, tau hora noa iho ia i muri aè, ua ìtehia to na rarerareraa. Te auraa, aita i roaa ia Pëtero i te täpeà i ta na parau. Nä na ihoä i haafaufaa òre i ta na parau. Te parau rä ta te Fatu i parau, ua ìtehia ia to na tupuraa. 

 

Ia hiò maitaì tätou i te parau a te Fatu, ua rave atoà mai ia i te tahi täpaò, ei haapäpüraa ia Pëtero e, e huna mau o ia i to na Fatu.  Ua rave mai Ietu i te täpaò o te rahu, oia hoì, nä te âàoaraa moa e faaara ia Pëtero i to na hunaraa i to na Fatu. Ia au i te òhipa i tupu, te ìte ra tätou e, ua riro te rahu ei ìte no te òhipa ìno tei ravehia e te taata. Te faaìte noa mai ra te reira ia tätou e, e faaòhipa atoà te Fatu i te rahu, no te tauturu ia na i roto i ta na mau òhipa. Teie te tahi hiòraa nehenehe roa i mua ia tätou. Ua riro te âàoaraa moa ei faaìteraa ia Pëtero, i te tupuraa no te parau ta te Fatu i parau ia na e : « E òre e tae i te piti o te âàoaraa moa, e taìtoru ai òe hunaraa ia ù ». 

 

Ia au i ta te parau e haapii mai ra ia tätou, eita tätou e hape i te parauraa e, ua höroà te Fatu i te räveà i roto i teie taeaè iti, nä roto i te faaararaa ia na i te òhipa o tä na e rave atu. Te fifi noa o Pëtero, te òreraa ia e haapaò i te faaararaa a te Fatu. Eita e òre, ua tiàturi o Pëtero e, mea paari o ia e te päututu maitaì. I roto rä i te òhipa i tupu, te ìte ra ia tätou e, e taata paruparu roa atoà teie taeaè. Aita paha o ia i manaò e, ua riro o ia ei taata tei tötöä i to na Fatu. Te vähi maitaì rä o Pëtero, te ìteraa ia e, ua tötöä maitaì o na i te Fatu, eita e òre no reira o ia i òto ai, i muri aè i te òhipa ìno o tä na i rave. 

 

Te haapiiraa ta tätou e ìte ra i roto i teie parau, teie ia : Eiaha e haafaufaa òre / Eiaha e vahavaha i te parau a te Fatu / Eiaha e faahua àito i mua i te parau a te Fatu / E färii rä e, te vai ra to tätou mau vähi rii paruparu. I mua i teie mau parau, te ìte noa ra tätou i to tätou paruparu, aita atu rä e mea e tià ia tätou ia rave mäoti rä, te faahaèhaaraa ia i mua i te Atua Teitei e i mua i te Atua Püaihope. 

 

Oia ia, âhiri ihoä paì o Pëtero i hoì e noho i raro aè i te täpoì o te Teitei e i raro aè i te maru o te Püaihope, eita ia o ia e âàoahia e te moa, e eita atoà ia o ia e topahia i te parau a to na Fatu, a riro atu ai ei òtoraa nä na. No te taata taramo, aita o ia i hià e aita hoì to na tiàturiraa i âueue rii noa aè, âreà no Pëtero, i te haùti noa a te âàoaraa moa, rarerae roa iho nei te faaroo. Te faaara noa mai ra teie tau taiòraa i te mea e tià ia rave (taata taramo) e te mea o të òre roa e tià ia rave (Pëtero). Terä ihoä rä te òhipa e tupu, ia vaiiho anaè òe e nä te Atua e àveià i te oraraa mai terä i ravehia e te taata taramo, e maitaì hau noa te täviniraa, âreà ia vaiiho òe e nä te manaò taata e àveià i te oraraa mai terä i ravehia e Pëtero, e pätore te täviniraa, e e iri te tävini i nià i te aau o te haapaòraa òre. Ua ìte hoì, aita rä hoì i haapaò.

 

I mua i teie tau taiòraa i ta tätou no teie ahiahi, e piti teie tau hohoà e huru taata e tuuhia mai ra i mua ia tätou. Te vai ra te taata taramo tei ìte i to na faufaa òre e te faufaa òre o ta na täviniraa, ia ätea anaè o ia i te täpoì o te Teitei e i te maru o te Püaihope. Te vai ra hoì teie taeaè iti ia Pëtero tei ìte atoà i to na faufaa òre e te faufaa òre o ta na täviniraa,  ia ätea anaè o ia i to na Fatu. Te auraa, ia ätea anaè te taata i te tauturu a te Atua e ta te Fatu, aita e maitaì e roaa mai.  E faataupupu roa atoà te reira i te parau o te täviniraa. Tei ô to te ènemi tämoemoeraa mai i te taata o te Atua, mai terä e ìtehia ra i roto i te oraraa o te Tamaiti a te Atua, ta tätou e haamanaò ra i to na mau àti i te roaraa o teie hepetoma. E no terä mea e, ua päpü maitaì ia Ietu i te vairaa o to na parau e te täpura òhipa i faauehia e te Atua ia na e rave, te faatupuraa i te parau tià tuätau e te parau mau tuätau a te Atua i te fenua nei, e òre o ia e mätaetae e e òre hoì e töàruàru i mua i te mau haafifiraa a te taata. O te haapiiraa atoà ia ta tätou e täpeà mai, e te èà atoà ia ta tätou e rave, e maitaì ai to tätou tere i te fenua nei. Ia ora na !

 

Raìhani vahine, òrometua

Te mau taiòraa : Taramo 86 / Märeto 15, 1-15.

 Poroì no te mahana toru 27 no mäti 2024

 

 

Te mau taiòraa :  Taramo 86 / Märeto 15, 1-15.

 

Tumu parau : « Te tuuraahia Ietu i mua ia Pirato »

Poroì : Märeto 15, 2vh & 9vh : « O te arii änei òe o te âti-Iüta ? / O te arii änei o te âti-Iüta nei tä ù e tuu atu ia òutou na ? »

 

Aroharaa : Mai te hihi o te mahana ia hiti i nià ia òe e Mäòhi Nui, o te Here ia e te Aroha o te Atua ia tätou te taata nei. No reira, e tià roa ia tätou ia haamaitaì, ia ârue e ia faateniteni i to tätou nau metua faatupu ora, te Papa Nià e te Papa Raro, e faaìte noa nei i te täpaò no to räua Here e to räua Aroha, ta tätou e fänaò noa nei aore e mahana tuua. Te mau tävini o te Atua, ia ora na ! 

Ômuaraa : No te tauturu ia tätou i roto i ta tätou parau, i muri aè i to Ietu haruraahia, arataìhia atu ra i mua i te hoê tahuà rahi. Aita o Märeto e haapäpü ra i te iòa i teie tahuà rahi. Eita rä e òre, terä ihoä ia Taiäfa e faahitihia ra e te tahi atu mau päpaì èvaneria. Ua tähuà iho ra rätou i te âàhiata : te mau tahuà rarahi, te mau päpaì parau, te feiä päari e te Tüneteri täatoà. Te tähuà hoì ra, o te tahi huru âpooraa e ravehia i te vähi ômoèmoè, i te mäororaa pö, no te faanaho i te tahi ôpuaraa ìno. E te ìmi ra rätou i te tahi parau e roaa ai ta rätou pariraa no te faahapa ia Ietu, ia upootià ta rätou ôpuaraa ìno, oia hoì te pohe o te Fatu. Ìnaha hoì, ia au i te ture e arataì ra i te nünaa âti-Iuta, eita e tià ia rätou ia taparahi haapohe i te tahi taata, i faaòti ai rätou e, e arataì ia Ietu i mua i te tävana no te Hau Röma, ia Pirato ra, i te poìpoì aè, i muri aè i te âàoaraa o te moa. Nä te tahi e faanaho i te ôpuaraa, nä te tahi ê atu ia e âfaì i te ôpuaraa i roto i to na tupuraa. Ta tätou ia parau no teie ahiahi.

 

Tätararaa : I mua i ta tätou nei parau no teie ahiahi, te ìte ra tätou i te huru o Ietu, te huru o Pirato e te huru atoà o te taata âti-Iuta e hinaaro nei i te pohe o te Fatu. Ia hiòhia te huru o Ietu, aita o ia i pähono rii noa aè i te mau faahaparaa atoà e tuuhia nei i nià ia na. Hoê noa täime to Ietu pähonoraa i te uiraa i tuuhia mai, i te taime mätämua roa ia i ui ai Pirato ia na e : « O te arii änei òe o te âti-Iuta » (ìr 2vr). Ua pähono atu ra Ietu ia na : « Oia mau ta òe e parau mai na » (ìr 2 vh). Te manaò i hunahia i roto i teie huru pähonoraa a te Fatu : « Nä òe e ui mai ra, e nä òe iho i pähono i ta òe uiraa ». Te uiuiraa e tano ia uihia i teie nei, ua parau mau änei o Ietu e o na te arii o te âti-Iuta, e aore ia, e manaò noa teie no terä puèraa tuputupua tei tähuà i terä âàhiata, ta rätou e faariro ra ei parau atoà aè nä Ietu ! E aha ta tätou e märamarama ra i roto i terä pähonoraa i höroàhia e te Fatu : « Oia mau ta òe e parau mai na ». E pähonoraa änei te reira i te uiraa i höroàhia, e aore ia e vähi ê roa ta Ietu e faatoro ra i te parau. Te mea päpü, ua ravehia terä uiraa a te tahuà rahi e nä ô ra : « O te Metia änei òe, te Tamaiti a tei haamaitaìhia ra (14, 61) », e ua faarirohia i teie nei ei àpa / âinu poritita. I nià i te piti o te uiraa i höroàhia : « O te arii änei o te âti-Iuta nei tä ù e tuu atu ia òutou na ? » (ìr 2vh), aita e pähonoraa i höroàhia. 

 

I mua i te huru tupuraa o teie täuàparauraa i rotopü ia Pirato e o Ietu, te mea e ìtehia ra : A tahi : Te tumu hoê roa i topa ai teie faahaparaa i nià i te tua o te Fatu, no teie noa ia parau no te arii o te âti-Iuta. Terä te parau pariraa e au ai ia Ietu te pohe, teie parau no te arii no te âti-Iuta, ta rätou i manaò e i faariro ei parau nä Ietu. A piti, aita te reira huru pähonoraa ta Ietu i tauturu rii noa aè ia Pirato i te rave i te tahi faaotiraa ôhie i mua i teie òhipa e tupu nei, no te mea ua päpü maitaì ia Pirato, e aita e hara ta Ietu i rave e au ai ia na teie pohe.

 

Ia hiòhia te huru o Pirato, aita o ia e ìte ra i te hara e tano ai i te ture e haapohe ia Ietu, e no te faarari i to na rima i te toto o te taata hara òre. Te tumu ia i faahoì ai te parau o Ietu i mua i te âti-Iuta e nä rätou aè e rave i te faaotiraa hopeà. Ua mäìti rä te nünaa ia faatätaurohia Ietu e ia faaorahia o Parapa, e inahä, aita e òhipa ìno i ravehia e Parapa, nä reira atoà ta Ietu, ia au i te faatiàraa a Märeto. Te ìte atoà rä tätou e, i mua i te haaväraa a Pirato, mea maitaì aè i te faatià i te manaò o te nünaa e tupu ai to rätou mäuruuru, noa atu te piò o to rätou manaò, i te faatupu i te parau tià e te parau mau, e tupu ai te ora o teie nei ao. Aita teie tau parau no te tupuraa o te parau tià e te parau mau e ìtehia ra i roto i teie taiòraa, no te mea ua topa te tià e ua tià te topa. Ua pätiahia te parau tià e te parau mau e te manumanu o te pohehae.

 

Manaò tumu : Te manaò tei täpeàhia mai, tei nià ia i te huru o te nünaa âtiIuta : te òreraa rätou e färii ia Ietu ei arii no rätou, te òreraa rätou e färii ia Ietu eiaha e arii noa, ei Tamaiti atoà rä nä te Atua. Eere ihoä rä hoì Ietu i te arii no te âti-Iuta, e Tamaiti rä nä te Atua. Terä ia taata e tià ra i mua ia rätou, e ta rätou atoà e ineine nei i te faatätauro. Rätou hoì tei pee ia Ietu i roto i to na mau tere, tei faaroo i te maitaì o ta na mau haapiiraa, e tei ìte i te mau faaoraraa maì e rave rahi tei ravehia. 

 

I to na rä hoì tanoraa mau ra, ua ìte rätou nä roto i terä mau täpaò i ravehia, terä mau temeio i tupu, terä mau faaoraraa maì e rave rahi tei ravehia, i te huru e te hohoà mau no teie Ietu ta rätou e faaineine ra i te amo i to na parau i nià i te tätauro tümä ai. E ua faaroo atoà hoì rätou i te mau parau no nià i te Hau Arii o te Atua, e tei riro atoà Ietu ei faatere. I to na atoà tanoraa mau, i mua i teie Fatu ta tatou e täuàparau nei, tei faariro ia na ei tävini no rätou e no tatou, e àma te faaroo e e hotu te tiàturiraa i roto I to rätou e to tatou âau. E au ra rä e, ia hiòhia atu, te ètaèta noa ra to rätou âau, te ââ noa ra rätou i te Atua. Aita ihoä rätou e färii nei i te ineine rahi o te Atua, no te haere mai e tauturu ia rätou. Mea tano atoà rä, eiaha atoà paha ia e faatoro noa i te rima i nià ia rätou, no te mea o rätou e o tatou, hoê ä hete e hoê hoì âuà mitihue.

 

E aha ia te tahi haapiiraa e te tahi tauturu e noaa ia tatou mai roto mai i teie taiòraa, no to tatou oraraa faaroo i teie mahana, e no ta tatou täviniraa a nanahi ? Te haamanaò noa mai ra te taiòraa i te huru ìno o te taata i nià i te here a te Atua, i te haamäharaa i to riri i nià i te Faaora Nui. Ua haavarehia te Metia, e ua faahaèhaahia te arii. Ua hee te mau arataì nünaa e te mau arataì faaroo i raro aè i te faatävaimanino e te haapahipahi a te nünaa, i te iòa atoà rä o te faanahoraa oraraa, teie e parauhia nei i teie mahana, e peu, ia mäuruuru rätou e ia òre hoì ia faariri. E peu nä rätou i te tuu i te tahi taata ia tae i taua mahana ra. Tuu mai teie, täpeà atu terä. Ua topa Ietu i roto i te ìmiraa hanahana a te tahi pae e te teòteò fäito hopeà o te tahi pae. I teie nei, ua tuuhia te Fatu i roto i te rima hämani ìno o te taata. Teie rä, mai te haèhaa e mai te färii i te faahaèhaaraa, êrä Ietu e rave atu ra i te èà no te haereraa e färii i te mea e tiaì mai ia na i nià i te tätauro. Âpee anaè tatou ia na e tae atu i te hopeà. Ia ora na !  

 

Tühina vahine, pipi òrometua 

Te mau taiòraa : Taramo 79 / Märeto 15, 16-23.

 

Poroì no te mahana maha 28 no mäti 2024

 

 

Te mau taiòraa :  Taramo 79 / Märeto 15, 16-23.

 

Poroì : Märeto 15, 17-18 : « Ua faaàhu atu ra ia na i te àhu ùra, ua haùne iho ra i te hoê hei räau taratara, tuu atu ra i nià iho i ta na upoo ; ua nä ô atu ra ia na : Ia ora na, e te Arii o te âti-Iuta ! » 

 

E hoa ìno mä e,

 

Ia haamanaò anaè paì tätou i te manaò maitaì o Pirato no to na hinaaro e faaora ia Ietu, aita rä hoì te reira ôpuaraa i manuia i mua i te pii pörutu a te nünaa e ta te mau tahuà rarahi, ua rave o ia i te faaotiraa no te haamäuruuru i te nünaa, e tuu ia Ietu ia rätou ra ia faatätaurohia. E no te haapäpü maitaì i to na manaò i mua i te täatoà, e aita mau ä e hara ta teie taata, e noa atu te teimaha o te faaotiraa tä na i rave, ua rave iho ra o ia i te pape, horoi iho ra i to na rima i mua i te aro o te nahoà rahi, e parau atu ra : « Ua tiàmä vau i teie nei i te toto hara òre o te taata parau tià » (Mätaio 27, 24).

 

Te taata nei ä hoì i roto i to na taataraa e to na mau manaò rii purepure, noa atu te teimaha o te faaotiraa tä na e rave, e ìmi ihoä o ia i te räveà e horoi i to na rima. E maì tupuna teie, mai te tau mai ä o Âtamu tei faauta i ta na hara i nià i te tua o te vahine, nä reira atoà i te pae o Èva tei faauta i ta na hara i nià i te tua o te ôfï. Pari atu, pari mai, e pari rä ia ia vai ! Te hohoà teie o teie nei ao e türamahia ra e teie mau parau, e te tuuhia nei te ao i mua i teie ôfaì tihi, ta te feiä patu i faaruè, mai te paa täporo ra te huru, e tei riro mai ei papa âueue òre no te oraraa faaroo o te taata. Terä ia e haamanaòhia mai ra e te puta Òhipa 4, 27 : « Ua âmui mau ä rätou o Herota, e Ponotio Pirato, e te mau êtene atoà, e te taata hoì o Ìteraèra, e rave i to Tamaiti Moà ia Ietu ta òe i faatähinu ra ». 

 

E ia tae mai tätou i te ìrava 16 o teie taiòraa, te färerei nei tätou i te mau faèhau röma, i te taime i arataì ai rätou ia Ietu i roto i te Peraitorio, faaàhu atu ra ia na i te àhu ùra, haùne atu ra i te hei räau taratara, tuu atu ra i nià i ta na upoo, mä te parau atoà atu e : « Ia ora na te arii o te âti-Iuta ». I te huru mau e te hohoà mau o to rätou faatere / arataì, tei àmu i roto i te âuà mitihue hoê, ua faateiaha ia i te Fatu i ta rätou mau parau faaìno / tähitohito e ta rätou mau peu i te fäito hopeà o te häìriìri. I roto i te Ruta èvaneria, ua tupu te reira òhipa i te tau o Herota, tëtereareha no Tarirea, tamaiti nä Herota Nui. O na hoì tei faatià na i te hiero e tei haamou roa i te mau tamarii no Pëterehëma.

O tä na rä hoì i ueue i nià i teie mau tamarii hara òre no Pëterehëma, nä ta na iho tamaiti fänau, nä Herota Âteripa I i ôòti i te reira, i raro aè i te faautuàraa parau tià a te Atua parau tià (Òhipa 12).

 

Teie mau mea atoà ta te taata i faaineine, te àhu, te hei, no te faaìte ia i te rahi o to rätou ìno, e hohoà te reira no te hara a te taata, e ta te taata iho i faauta roa atu i nià i te tino e te upoo o te Tamaiti here a te Atua. E parau teie ta te Tënete 3, 17-18 e haamanaò faahou mai ra no te mau òhipa i tupu i nià i te Âtamu mätämua : « Ua parau mai ra o ia ia Âtamu : no te mea, ua faaroo òe i te reo o to vahine na, e ua àmu i to te räau i tä ù i parau atu ia òe, i te nä-ô-raa atu e, Eiaha òe e àmu i to reira ; e ìno roa te fenua ia òe ; e àmu òe i to reira mä te òto e hope roa aè to òe puè mahana i to òe na oraraa : e tupuhia ia i te tätarämoa, e te mötuu, no òe ; e e àmu òe i te räau rii o te fenua nei. » Terä i faaarahia i tahito ra, ta Ietu ia e amo ra, e aore ia e hei ra i teie nei.

 

Ei faaravaìraa i teie mau tupuraa òhipa, i roto i te Âpötarupo 19, 11-13, teie te tahi mau manaò e höroàhia ra i reira : « Ìte atu ra hoì au i te raì i te vëtearaa-hia, e inaha, e puaahorofenua teatea, e o tei pärahi i nià iho ra, ua parauhia o ia, e Haapaò Mau tä na e te Parau Mau ; e haavä o ia, e te tamaì hoì i te tamaì mä te parau tià ra. Mai te ura auahi ra o na mata, e rave rahi te toröna i nià iho i ta na upoo. E e iòa hoì to na ua päpaìhia, aore roa e taata i ìte mäori rä, o ia iho. E te àhu ra o ia i te àhu viivii i te toto ra, e to na iòa ia parau ra, o Te Röto / Parau ia a te Atua ra »

 

A hiò atoà atu na tätou i te teòteò rahi o teie mau faèhau röma tei papaì i te upoo o te Faaora Nui i te âèho, mä te tufa i te huare i nià ia na, täora iho ra i to rätou turi âvae i nià i te repo fenua no te tähopu ia Ietu. E ia oti ta rätou tähitohitoraa, ìriti aè ra i te àhu ùra, faaàhu atu ra i to na iho àhu, e arataì atu ra ia na e faatätauro.   

 

Terä Fatu tei färii i te faahaèhaa a te taata, no te faatupu i te faateitei a te

Atua, e tei riro mai ei pähonoraa i terä parau fafau i faahitihia e te Firipi 2, 8-11 : « E no te mea o ia i ìtea mai te taata nei i te huru, ua faahaèhaa o ia ia na iho, i te haapaò-mäite-raa e tae noa atu ra i te pohe, i te pohe tätauro ra. I faateitei roa atu ai te Atua ia na, e ua höroà hoì i te iòa i hau ê roa i te mau iòa atoà nei nö na ; ia tuu te mau turi atoà i raro, to te raì, to nià i te fenua e to raro aè i te fenua, i te iòa o Ietu ra ; e ia fäì te mau vaha atoà, e o Ietu Metia te Fatu, e hanahana atu te Atua Metua ra ».

 

Ua arataì atu ra ia Ietu i te vähi e faatätaurohia ai o ia. I roto i te faatiàraa a Ioane päpaì èvaneria, nä te Tamaiti iho a te Atua i amo i to na tätauro, âreà i roto i te faatiàraa a Märeto, nä te tahi tävini, e taata no roto i te mau tamarii a te taata, i amo i te tätauro o Ietu, o Timona no Türene te iòa, e metua no Âretanetero e no Rufo. Te täviniraa i ravehia e Timona, no te faatià ia i te tahi tau parau i tohu-ätea-hia no Ietu.  

 

A tahi : « I faatätaurohia ä hoì o ia no te paruparu, te ora ra rä o ia i te mana o te Atua. Te paruparu atoà nei hoì mätou i roto ia ù, e ora rä mätou e o ia atoà i te mana o te Atua i roto ia òutou na » (2 Torinetia 13, 4).  

 

A piti : « E feiä rahi tei mäere ia òe ; ua huru ê hoì to na mata i to te taata atoà ra, e to na huru i te huru o te tamarii a te taata atoà nei » (ìtaia 52, 14). Ua haere noa mai o Timona e faatupu i teie tau parau. Nä na atu ra i amo i te tätauro o Ietu, no te mea aore e taata i roto i te nahoà rahi e tià ia rave i teie tuhaa no te rahi o to rätou òto, mai terä e haamanaòhia mai ra e Ruta èvaneria 23, 27 : « E e tïàa rahi tei pee atu ia na, e te vahine atoà e rave rahi i te òtoraa ia na ». I ta te ìno rahi o te taata i faatopa, nä te maitaì rahi o te Atua te reira e faatià.

 

I mua i teie huru tupuraa òhipa ta tätou i hiò mai, te faaara noa mai ra te reira i ta te ao färiiraa i tei haere mai e faaora ia na. Ia Ietu i tae i roto i teie nei ao, nä te ûmete i färii e i amoamo ia na, e i teie taime nei, nä te tätauro tei faataahia no te feiä òhipa ììno e amo ia na. E parau turu änei teie i terä ta Ruta päpaì èvaneria e nä ô ra e : « Eere änei ia nä-reira-hia to te Metia pohe e tià ai, a reva atu ai i to na ra ao ? » (13, 26). 

 

I te mau ìrava hopeà no teie taiòraa i ta tätou, te faaara ra ia e ua arataìhia Ietu i Toratota, i räpae i te ôire, i räpae i te ûputa, te vähi i reira o ia e färii hope roa ai i te ìno o te taata e te hämani ìno a te taata, mai te hora 9 i te poìpoì e tae atu i te hora 3 i te taharaa mahana. Te haapäpü noa mai ra teie parau,no te räpae e, te ora o teie nei ao, mea nä räpae mai i te haereraa mai

(extra nos). Ia ora na.

 

Roroarii vahine, òrometua

Te mau taiòraa : Taramo 3 / Märeto 15, 24-41.

 

Poroì no te mahana pae 29 no mäti 2024 Faraite poheraa & Haapaeraa mäa

 

Te mau taiòraa : Taramo 3 / Märeto 15, 24-41.

 

Poroì : Märeto 15, 38 : « Ua mahae iho ra te päruru o te Hiero ra mai nià mai ä e raro roa »

 

Mäòhi Nui, te Aroha ia rahi. Teie tätou i mua i teie parau no tätou i teie mahana. Eere i te tahi parau âpï teie, e parau rä teie tei mätauhia e to tätou tarià i te faaroo i te mau matahiti atoà. No te mea hoì, e parau mätauhia e tätou i te faaroo, te tanoraa mau e ôhie atoà ia tätou i te märamarama e te taa i te auraa e vai nei i roto i teie parau.

 

Ta te parau ra e faatoro nei ia tätou i teie mahana, teie te Tamaiti a te Atua i mua i te ìno, te tähitohito, te faaino a te taata. Aita ia e òre e, tau minuti noa e toe nei ia Ietu, ö atu ai oia i roto i te rima o te pohe. E aha rä ta te pohe o Ietu e tauturu nei ia tätou i teie mahana, teie ia parau tei faataahia no tätou i teie mahana, o tei nä ô mai e : « Ua mahae iho ra te päruru o te Hiero ra mai nià mai ä e raro roa ».

 

Ua tupu teie parau i muri iti noa aè i te pohe o Ietu, e teie te tahi mau ôhipa i tupu. Te päpü ra ia tätou e, noa atu ua pohe Ietu, eita rä te Atua e faaea i te tauturu e i te haapii i te taata. E te vähi ta te Atua e tauturu nei i teie nünaa, mäoti rä, te vähi ia ta rätou i mätau i te haamori i te Atua, te Hiero ia. Te tanoraa mau, te Hiero, vähi teie tei faataahia no te haamori i te Atua.

 

Ta te parau rä e tauturu nei ia tätou i teie mahana, e au ra e, te vähi e fifihia ra e teie nünaa, o to na ia oraraa faaroo. Te auraa ra, te arataì faaroo ia o teie nünaa teie e faatorohia nei e teie parau nä tätou. Mai te peu, te Hiero, e vähi haamoriraa teie i te Atua, aita ia e manaò to te taata, aita atoà ta te taata e faanahoraa. Te auraa, i roto i te fare pure, mai mua e tae roa i muri, mai nià e tae roa i raro, nö te Atua anaè ia, e nä te Atua anaè te faanahoraa e te parau i roto.

 

E aha rä ta teie ìrava e tauturu nei ia tätou i teie mahana, ia rave hoì tätou i te parau no te päruru o te tahi fare : Te manaò mätämua, te tahi täoà e tauturu nei, ia òre te hihi o te mahana ia tae i roto te fare. Te auraa, nä te paruru o te fare e höroà i te au o te märamarama, aore ia te pöuri e te au o te hihi o te mahana e hinaarohia nei no taua fare ra. Te piti o te manaò, no te päruru ia i te mata o te taata, ia òre te èiä e te mau mea atoà ia haafii i teie fare.

 

Te òhipa atoà ia e ravehia nei e te mau arataì faaroo o te nünaa âti-Iuta, oia hoì te tuuraa i te tahi päruu fare i roto i te fare o te Atua. E au atu ra ia e, eere faahou no te hihi mahana e te mata taata, no te faaìte noa i te nünaa e, o mätou teie, teie te mau arataì, nä mätou te faanahoraa, no mätou te hinaaro i roto i teie fare. Ia märamarama hoì tätou i teie huru tupuraa òhipa, ua faataahia te fare o te Atua e piti tuhaa, te tuhaa no te nünaa e te tuhaa no te mau arataì faaroo. Te auraa ra, eita te nünaa e tano i te vähi i faataahia no te mau arataì, nä reira atoà no te mau arataì, eere atoà ia rätou e tano i te vähi e pärahihia nei e te nünaa, ua tae roa te manaò taata i roto i te fare o te Atua.

 

Na roto i te pohe o te Fatu, te hinaaro nei te Fatu e haamaitaì i teie vähi, aore ia e tauturu i teie vähi e paruparuhia nei. Oia hoì, te fare o te Atua, e vähi te reira e ìtehia ai te hinaaro e te manaò o te Atua. Ua mahae teie päruru, ua topa atoà ia te faanahoraa a te taata i roto i te fare o te Atua. I te tau i faatere noa mai ai te mau arataì faaroo âti-Iuta, e au pai e, tei roto noa te fare pure i te pöuri, nä roto rä i teie òhipa i tupu, ua hiti faahouhia teie fare pure i te märamarama o te Atua. Te auraa ra, aita to te tiàraa i roto i te fare pure o te Atua, aita e tätuhaahia na te fare o te Atua, mai mua e tae roa i muri, mai nià e tae roa i raro, no te Atua, e te vähi ta òe e hinaaro nei i te pärahi, eita te Atua e faahaapa mai ia òe.

 

No reira, e te nünaa Mäòhi, e aha te huru e te fäito o te päruru o ta tätou e tuu nei i roto i ta tätou mau fare pure. E mai te peu, ua api te fare o te Atua i te mau päruru rau faanahohia e te taata, e tano änei e parau e, e fare terä no te Atua ? Faaitoito anaè ia i te faatopa e te haamahae i teie mau päruru rau, ia hoì faahou mai te Atua ei faatere i roto i to na iho fare. E hau roa atu ai, te faahohoà-atoà-hia nei te âau o te taata mai te Hiero ra te huru. Te haapiiraa e matara mai ra i roto i teie parau nä tätou no teie mahana, faaitoito i te tätara i terä mau päruru rau e vai ra i roto i to tätou âau. Faaitoito anaè i te faahoì mai te Atua i roto i to tätou âau, e i reira noa tätou e maitaì ai.

 

Ei ôpaniraa : Të nä ô ra te pure a to tätou hui tupuna e : « Ia Atua te Atua, Ia fenua te fenua, ia taata te taata, ua maitaì roa ». Te Aroha ia Rahi.

 

Taurani, òrometua

Te mau taiòraa : Taramo 13, 2-3 / Märeto 15, 42-47.

 

Poroì no te mahana mäa 30 no mäti 2024

 

Te mau taiòraa : Taramo 13, 2-3 / Märeto 15, 42-47.

Tumu parau : « Tämau mäite i te tiàturi i te Aroha o te Atua. »

 

Aroharaa : Ia pätuatini te Here e te Aroha o te Atua i teie âmuitahiraa i to tätou i teie hepetoma ôroà no te Vaereà Marae. Ei hau, ei hau, ei hau i roto i te papa o to tätou âau. E aroha âpï to te Atua ia tätou i te mau taime atoà. No reira, nä poro e hä no Mäòhi Nui nei, e tae noa atu i te nünaa herehia e te Atua, ia ora na i te aroha o te Fatu. E ia tauturu noa mai ä te Toru Tahi Moà ia tätou e to tätou mau ùtuafare atoà. Te aroha ia rahi !

 

E hoa here mä, e piti tau parau ta tätou e hiò mai i teie färereiraa i to tätou i teie ahiahi ; A tahi : Terä tau puè ìrava mätämua o te Taramo 13, 2-3, e nä ô ra : « Mai te aha ra te mäoro o to ù moè-roa-raa ia òe ? Mai te aha ra te roa o to hunaraa i to mata ia ù nei ? Mai te aha ra te mäoro o to ù feruriraa i roto i to ù nei âau mä te òto i roto i to ù nei värua i te mau mahana atoà ra ? Mai te aha ra te mäoro o to te ènemi faateiteiraa i nià ia ù nei ? », e a piti : Te tahi haapotoraa manaò no terä taiòraa i roto i te Märeto 15, 42-47. Muri mai tätou e hiò atu ai, e e aha te tahi tauturu e roaa mai ia tätou, mai roto mai i teie tau taiòraa, no to tätou oraraa faaroo i teie mahana e no ta tätou täviniraa a nanahi.

 

A tahi : I roto i terä Taramo 13, 2-3, ia faaroo-anaè-hia atu te huru paaìnaraa reo o te noa o te taata taramo i mua i te moà o te Atua, mea huru päteitei ra te taìraa o to na reo : « Mai te aha ra te mäoro … /.. . mai te aha te roa… ». E mau parau rii huru faahapahapa ra teie. Mai te huru e, aita te Atua e täuà mai nei ia na i roto i to na àti, ia au i te fäito teiaha e te paari o te mau taò haa tä na i faaòhipa : « moè / huna i te mata / te òto i roto i te âau e te värua i te mau mahana atoà / te faateiteiraa a te ènemi i nià ia na ». E reo pii ihoä paha teie no te ani i te tauturu i te Atua, ia tae anaè rä te piiraa i te fäito e 4 taime, e auraa ê rii paha ia ta tätou e ìte atu ra i roto. Fätata rii te manaò o teie taata taramo i te manaò o terä mau pipi a Ietu, i terä mahana i tere ai rätou nä te roto o Tarirea, terä e faatiàhia ra i roto i te Märeto 4, 38 : « Te taòto ra o ia i nià i te hoê tuauruà / türuà i te reimuri ra, ua faaara atu ra rätou ia na, nä ô atu ra : E te Òrometua, eita òe e haapaò mai i to mätou nei pohe ? »

 

Ia haamata anaè te taata taramo, e aore ia te mau pipi, i te höroà i te tahi mau uiuiraa mai teie ta tätou i faahiti mai i nià nei, eere paha te reira i te täpaò faaìte i te morohiraa o te faaroo / tiàturiraa, e täpaò rä te reira e te àma faahou ra te tiaìtururaa i roto i te âau o te mau tävini. E pärahi te tävini i roto i te tiaìraa i te tahi pähonoraa, e nä to na tiàturiraa / faaroo e turu i ta na tiaìraa, i parauhia ai e : tiaì -turu-raa. Te mea atoà ia e orahia e te taata taramo e tae noa atu i te mau pipi a Ietu. Parau mau, e manaò e e uiuiraa ihoä ta te taata ia ü anaè mai te fifi i nià i te oraraa, e tarià atoà rä to te Atua no te faaroo i te auë e te autä a ta na mau tamarii, noa atu e aha te fäito roa / mäoro o te huru tupuraa o te reira fifi, e noa atu atoà te faaètaèta a te ènemi i to na àî i nià te mau tamarii a te Atua.

 

Te tahi haapiiraa ta tätou e täpeà mai mai roto mai i teie taramo, eiaha e faaea i te pätötö i te âau o te Atua, eiaha no te ôfati i to na manaò, no terä rä mea e, te pii a te aroha, nä te aroha ihoä ia te reira e pähono. I teie hepetoma no te vaereà marae, te pii atoà mai ra te aroha o te Fatu i te aroha o te mau tävini. Mai teie atu nei, e mata na rä i te ìmi i te mata o te Atua, no te mea, i tei anihia mai te faaroo, ua ineine te Metua i te pähono mai te aroha.

A piti : I roto i terä Märeto 15, 42-47, te faatià ra teie tau puè ìrava i te mau òhipa i tupu i te ahiahi o te mahana faaneheneheraa a te âti-Iuta, hou rätou a tomo roa atu ai i roto i te parau no te haapaòraa i te täpati âti-Iuta. Te auraa, i muri rii noa aè i te 9 o te hora ia au i te taiòraa hora a te âti-Iuta, oia hoì, i muri rii noa aè i te hora 3 i te taharaa mahana i te mahana pae, ia au i te taiòraa hora o teie mahana. Tei mua tätou i teie ahiahi i te parau no to Ietu poheraa e te mau faaineineraa e au ia ravehia no te tuuraa i to na tino pohe i roto i te menema.

E nä roto tätou i teie taiòraa mahana âti-Iuta e të haapaò-atoà-hia ra e te Ètärëtia Âtevenite i te hiò i teie parau i ta tätou no teie ahiahi, ia òre atoà paì ia tätou ia faahapahapa hänoa i te tahi, i te parauraa e : Ta rätou te mea hape roa atu, ta tätou te mea tano roa aè. Eere paha te reira i te parau faufaa roa aè no te haamaitaì i to tätou oraraa faaroo e to tätou tiàturiraa i nià i te Atua ora e no te ora. Mea faufaa roa rä teie mau parau ia faahitihiti-faahou-hia i teie taime, no te tauturu ia tätou i te hiòraa i teie parau i vaiihohia mai e Märeto ia tätou i teie ahiahi. I roto i te mau faatiàraa e höroàhia e te mau päpaì èvaneria, te faaarahia mai ra ia e : I muri aè i to Ietu inuraa i te âuà vineta àvaàva o te hara, ua parau aè ra o ia : Ua oti. Täupe iho ra ta na upoo i raro, tuu atu ra i ta na värua (Ioane 19, 30). 

 

E i muri iti noa iho, ua haere atu ra te taata taoà rahi ra o Iötëfa no Ârïmätaio ia Pirato ra mä te mataù òre e ani i te tino pohe o Ietu, no te mea, ua faataa o ia i te tahi vähi tanuraa i te tino pohe o Ietu tei au i te huru o teie Fatu. Te ìte noa atoà atu ra tätou, nä roto i te manaò maitaì o Iötëfa i te höroàraa i to na menema no to na Fatu, i te veve rahi hopeà o teie Fatu ta tätou e tävini nei. Tià maitaì te veve o teie Tamaiti i te veve o to na Päpä.

 

I te aniraa a Iötëfa ia Pirato no te tino pohe o Ietu, ua faatupu te reira i te ui mäere i roto ia Pirato : E aha te òhipa i tupu i pohe vave Ietu ? E no terä mea e, aita te manaò o Pirato e hau roa ra, e ani ia i te raatira i te tahi haapäpüraa, pëneiaè e roaa mai te tahi pähonoraa huru märamarama aè. I te pae rä o Iötëfa, ua faaìte mai o ia nä roto i te òhipa i ravehia i te tahi huru täviniraa, tei riro ei haamanaòraa e ei faatau-aroha nä na no te maitaì rahi ta teie Fatu i faaìte mai ia na. Te uiraa noa i teie nei : Tei hea roa te toeà o te mau pipi, terä nau pipi 11 ? Tei hea roa o Pëtero, te àuvaha parau o teie pupu ! No te aha rätou i vaiiho mai ai i te òhipa e nä teie taata ê e faaoti, noa atu e ua faariro-atoà-hia o ia ei pipi nä Ietu ? 

 

I te faatiàraa a Ioane, ua âmui atoà atu o Nïtötemo ia Iötëfa (Ioane 19, 39). E nau pipi ômoèmoè teie i roto i to räua oraraa, ta räua rä täviniraa, ua hau aè ia i ta te mau pipi a te Fatu iho. Terä mataì veàveà o te pohe i farara i nià ia Ietu i roto i te àti tä na i faaruru, ua ü tià atu te reira i nià i teie tau pipi. Eere räua i nä taata mätaìtaì noa i te àti o te tahi, teie ihoä rä i to Ietu. I roto i ta tätou taiòraa, nä Iötëfa i viri i te tino pohe o Ietu i roto i te tahi àhu parupape / paruai maitaì, e àhu maitaì, viivii òre e te mä, tuu atu ra ia na i roto i te tahi menema âpï, türaì atu ra i te ôfaì i te ûputa o te menema, e haere atu ra. Aita teie pipi i hiò mata noa i te òhipa, ua rave rima rä i ta na täviniraa. Te auraa, ua parau ta na òhipa, e ua òhipa ta na parau. 

 

Ia reva atu Iötëfa, te vai nei teie tau puè vahine, o Märia i Mätatara e o Maria, te metua vahine o Iöte, te hiò noa mai ra te vähi i vaiihohia ai o to räua Fatu, no te rave i ta räua tuhaa haamanaòraa & täviniraa. Âreà te tahi puèraa pipi ra, n’a plus ia quelqu’un, ua horo ! Te vai atoà ra ihoä ia te reira huru e te reira hohoà pipi, ia tupu te vero i nià i te ìhitai i röpü i te moana uri paò, e tià noa atu o ia nä te pae tahatai, mätaìtaì noa atu ai i terä puèraa e faaü ra i te mätäàre, te âvaavaa o te moana e te püai o te mataì. Te mata to tai, te rima rä, tei roto ia i te pütë piripou. Aita paì ia i manaò rii noa aè e i haamanaò rii noa aè. E mau pipi terä tei pohe to rätou tiàturiraa i roto i te menema o te tiàturi òre, ua tahe to rätou itoito i mua i te àti o to rätou Fatu. 

 

I te tahi aè pae, i mua i te pohe o te Fatu, e tano e parau e, aita te mata o Iötëfa e terä tau mämä i tütonu noa i nià i te tätauro, ua òi rä to rätou mata nià i terä taata i te pätitiraahia i nià iho. Mai terä rii tau taata tei tià i mua i te tahi tumu vï, e tei parau e : Mea hotu terä aè tumu vï ! Te òi o to räua mata, aita to nià i te tumu vï, tei nià rä i te mäa vï, aita rä räua i haapaò rii noa aè e, i rahi ai te hotu o terä tumu vï, no te mea ia, e taata to raro aè i te tumu vï e ûtaru ra, e tämä ra. Ia mä anaè o raro aè, e hotu o nià. Te reira te tahi haapiiraa ta Iötëfa e ta teie tau mämä i vaiiho mai ia tätou i teie mahana, oia hoì, i raro aè i to tätou mau tumu vï rii, aita te Atua e faaea nei i te ûtaru, i te tämä e i te hutihuti i terä mau àihere putaputa o to tätou âau teòteò, te ètaèta e teitei. Terä te mea i moèhia e te mau pipi a Ietu i terä mahana, ua poaiàhia to rätou poro mata i mua i te àti o to rätou Fatu. E aha te huru o te poro mata o ta tatou täviniraa i teie mahana ? 

 

Te tahi noa maa manaò iti hopeà roa, ei faaitoitoraa e ei haamanaòraa nä tätou i to tätou Fatu, teie ia : Nä te riri i faatätauro i to tätou Fatu ; nä te here i tanu i to tätou Fatu ; e nä te aroha e faatià faahou i to tätou Fatu. Ta tätou ia parau a nanahi. Ia ora na.

 

 

                                                               Taùhere a Teipoarii, òrometua 

Te mau taiòraa : Taramo 118 / Märeto 16, 1-8.

 Poroì no te täpati 31 no mäti 2024

 Ôroà Tiàfaahouraa

 

Te mau taiòraa : Taramo 118 / Märeto 16, 1-8. 

 

Poroì : Märeto 16, 6 : « … te ìmi nei òutou ia Ietu i Nätarëta i faatätaurohia nei, ua tià ia o ia i nià, aore o ia i ô nei, a hiò i te vähi ta rätou i vaiiho ia na ra. »   

 

E te nünaa herehia e te Atua, ia ora na. I teie nei täpati, te haamanaò nei tätou i to te Fatu tiàfaahouraa mai te pohe mai, tei haapäpü mai e, eere tei te pohe te parau hopeà o te taata, tei te ora rä, tei riro noa hoì te tiàfaahouraa o te Fatu ei papa no te tiàturiraa e te tiaìtururaa maru-metia. 

 

I teie hepetoma, ua ora mai ia tätou i roto i te haamanaòraa i te mau mäuiui o te Fatu, to na faatätauroraahia e tae noa atu i to na poheraa. Te pohe o te Fatu, e ôpuaraa tià òre ia tei ravehia e te mau arataì faaroo o terä tau, no te mea, ua haere mai Ietu e faahoì i te arataìraa i nià i tä te Atua. Tauturu maitaìhia teie ôpuaraa ìno e te mau faatere o te fenua, e hau roa atu te nünaa iho ia. No te mataù hoì i te tià atu i mua i te mau mana faatere no te òhipa i tupu i nià i te Fatu, i ôpanipani ai te mau pipi ia rätou iho i roto i te tahi piha. Mai te mea ra ia e, tei roto atoà te mau pipi i te rüpehu o te pohe i te oraraa. 

 

Inaha, i teie poìpoì âpï, ia au i tätou taiòraa, mai te mea ra e, te pee marü noa atu ra te pöiri, e teie te rä e hiti mai nei. Täpaò faaìte ia e, te haamata faahou nei te tahi tau âpï, no te tahi oraraa âpï. Te auraa, te pee marü atu ra te rüpehu o te pohe no te ora, ei haapäpüraa mai, e Aroha te Atua.  

 

No teie mau vahine, i teie poìpoì, o rätou i pee noa na ia Ietu i roto i to na mau tere, ua noaa ia rätou te püai no te haere mai i räpae, no te rave i te òhipa e au no te tahi tino pohe, ia au i te peu tumu o taua tau ra. E haapäpüraa te reira, e ua pohe mau ä te Fatu ia au i terä fäìraa tä na i nià i te tätauro e : « ua oti ». Ei tino ihoä ia e tupu ai te faatävairaa i te räau noànoà. 

 

Te räveà e tae ai rätou i pïhaì iho i te tino o te Fatu, ia türaìhia ia te ôfaì rahi e ôpani ra i te ûputa tomoraa. O te mea ia i uiui ai te manaò o teie mau vahine i nià i te èà. Oia hoì : nä hea i te tomoraa i roto i te menema, no te mea, e ôfaì rahi teie e ôpani ra i te ûputa tomoraa, të òre roa atu hoì e maraa ia rätou. 

 

Ahiri paha teie mau pipi i âpee mai i teie mau vahine, pëneiaè e tere hau noa ia teie  mau mämä, no te mea, nä teie ia mau täne e tauturu ia rätou. Aita rä hoì : täponi noa ia i te fare.

 

Te mea rä i ìtehia atu e to rätou mata, ua huri-ê-hia na te ôfaì, e aita rä e tino i ìtea ia rätou. Te tahi ä ia manaò uiui, te mataù e te mäere hoì. Teie rä te reo o te veà a te Atua ia rätou : « … te ìmi nei òutou ia Ietu i Nätarëta i faatätaurohia nei, ua tià ia o ia i nià, aore o ia i ô nei, a hiò i te vähi tä rätou i vaiiho ia na ra. »  E haapäpüraa teie, ua tiàfaahou Ietu mai te pohe mai. E teie te Fatu e tiaì mai ra i ta na mau pipi i Tarirea no te tahi haamataraa òhipa âpï. 

 

Te mea rä e tano e parau, te riro nei ia teie mau vahine ei ìte no te tiàfaahouraa. Oia hoì, ei ìte no te haamataraa o te tahi tau âpï e no te ora âpï ta te Atua e ìriti nei no tätou. Noa atu rä to rätou iti, i roto rä ia rätou to te Atua tuu-faahou-raa i te huero no te tahi tiaìtururaa âpï, tei riro teie mau vahine ei veà faaìte. Parau mau, e mero paruparu ihoä paha te vahine i tä tätou hiòraa, ua maìti rä te Atua ia rätou ei veà, e te tïtauraa i te mau pipi ia färii i teie faaìteraa. Mea papü rä, te färii e te färii òre i teie parau, tei Tarirea to te Fatu tiaìraa mai i ta na mau pipi. 

 

Tarirea hoì, te vähi ia i haamata ai to rätou parau e te vähi atoà hoì i tïtauhia ai rätou e Ietu ei pipi, e ei hoa rave òhipa nö na. Te auraa, e hoì i te vähi haamataraa, ia märamarama rätou i te mau parau tä te Fatu i haapii na ia rätou. Oia hoì, e hoì i roto i to rätou Mëharo, te vähi e òre e moè ai te mau mea atoà ta rätou i Hiòhiò e i Tütonu mäite, e ta rätou hoì i tuu i roto i te Manaò no te mau òhipa tä te Fatu i haapii ia rätou. Teie hoìraa no te mau pipi i Tarirea, no te tii atoà ia i te püai âpï no teie haereraa âpï i roto i te tau âpï o te òhipa e tiaì mai ra ia rätou, oia te täviniraa i te nünaa o te Atua. 

 

Parau mau atoà rä, te täviniraa i te Atua, eere ia no te arataì i te nünaa i roto i te menema, aore ia i roto i te tahi âfata, ôpanipani atu ai ia na i roto. E arataì rä ia na i räpae, mai roto mai i to na mau pohe e rave rahi e to na pohe vareà taòto, no te tià faahou rä, e ia ora i te tiàmäraa ta te Atua i faaherehere no te taata.  

 

No reira, te tiàfaahouraa o te Fatu, e tiàfaahouraa ia no te faaroo o te taata tei tiàturi i te Atua ei ora nö na. Oia hoì, ei faatiàraa i te mau òhipa maitaì ia itoito e ia àma faahou te faaroo o te taata. Te auraa,  faatià faahou i te faaroo o te taata i te Atua ra, te tumu hoê roa o to na parau. 

 

Aita atu ia e räveà e hitihia ai tätou e te hihi o te märamarama o tei tiàfaahou, ia ìriti e ia türaì i te mau ôfaì tä tätou i tuu mai i te ûputa o to tätou âau. E ìriti atoà i te mau ôfaì e täumiumi tuätau noa nei i te turaraa o te nünaa o te Atua. E ara ia tätou te mau faatere, i te arataì tätou i te nünaa i te tahi vähi ê, aita te Atua i reira i te tiaìraa mai. Òi parau atoà mai te veà a te Atua ia tätou e : « Aore o ia i ô nei.. ».

 

A faaitoito anaè ia, no te mea, o tätou ta te Atua i mäìti e tä na i faaàito / faatoa no te faatià faahou i to na hinaaro i te fenua nei. Të nä ô ra te parau a Pauro ia Tïmöteo e : « e òre tei haere i te tamaì ra e haafifi ia na iho i te peu rii o teie nei ao, ia haamäuruuru o ia i tei mäìti ia na ei àito ». E te poroì atoà mai ra te Arii Nui e : « … tei ia òe ra te pohe e te ora o te taata ». Ia maitaì tätou i teie mahana faatiàraa i te faaroo o te taata. Ia ora na. 

 

                                             Terahimonoarii vahine a HATITIO, òrometua