mardi 18 juin 2024

Märeto 4.35-41. A faaea, a mania.

 

Tāpati 23 no Paroro mua/Tiunu 2024.

A faaea, a mania.



Taramo 107.

1 E haamaitaì i te Fatu, e maitaì hoì to na, e tià to na aroha i te vai-mäite-raa.

2 Ia nä reira tei faaorahia e te Fatu, tei faaorahia e ana i te rima o të hämani ìno ra,

3 e ua haaputu mai ia rätou mai te mau fenua roa mai mai te hitià-o-te-rä, e mai te tooà-o-te-rä, mai àpatoèrau mai, e mai àpatoà.

4 I ori noa na rätou nä te mëtëpara, nä te fenua ano, aore i ìteä e rätou te ôire èi pärahiraa ra.

5 Mä te poìa e te poìhä, roohia iho ra rätou i te mata pöuri.

6 Ua tiàoro rä rätou i te Fatu i to rätou àtiraa ra, e ua faaora iho ra o ia ia rätou i to rätou àti.

7 Ua faaìte hoì o ia ia rätou i te èà tià mau ra, e tae atu ra rätou i te ôire i pärahihia e te taata ra.

8 Ia haamaitaì hoì rätou i te Fatu i to na ra aroha, e te òhipa räveà taa ê na na i te tamarii a te taata nei.

9 O tei pohe hoì i te poìhä ra, ua haamähahia ia hiaai; e tei àti i te poìa ra, ua faaîhia ia i te maitaì

10 O tei pärahi i roto i te pöuri e te marupohe, mä te àti rahi e te täpeàhia i te âuri,

11 no te mea ua faaruè rätou i te parau a te Atua, e ua vahavaha i te aò a Tei Teitei.

12 I tuu haèhaa ai hoì o ia i to rätou âau i te àti, hià iho ra rätou i raro e aore roa e faatià mai.

13 To rätou ra ahoahoraa, ua tiàoro rätou i te Fatu, e ua faaora o ia ia rätou i to rätou ra mau àti.

14 Ua arataì mai ra o ia ia rätou mai roto i te pöuri e te maru pohe, e ua ôfati taa ê atu ra i ta rätou mau täpeà.

15 Na te reira e haamaitaì i te Fatu i to na ra aroha, e te mau òhipa taa ê na na i te mau tamarii a te taata nei.

16 Ua pararï hoì ia na te mau ôpani veo, e ua täpü-ê-hia e ana te mau teà âuri.

17 Te feiä neneva ra, no ta rätou ra hara i rave, e ta rätou ra parau ìno, i maìhia ai.

18 Te riàrià ra rätou i te mau mäa atoà ra, e te fätata mai ra te ùputa ra o te pohe ia rätou.

19 Ia roohia rä rätou i te ahoaho, ua tiàoro rätou i te Fatu, e ua faaora iho ra o ia ia rätou i to rätou ra mau àti.

20 Ua tuu mai ra o ia i ta na parau, e ua ora iho ra rätou; ora aè ra rätou ia na i to rätou ra pohe.

21 Na te reira e haamaitaì i te Fatu i to na ra aroha, e ta na ra mau òhipa taa ê i te tamarii a te taata nei.

22 E faatütia rätou i te mau tütia haamaitaì, e faaìte rätou i ta na mau òhipa taa ê mä te òaòa.

23 Te feiä i nä tai i te haere i nä nià i te mau pahï ra, tei te moana rahi ra to rätou ra töroà.

24 O rätou të ìte i te òhipa a te Fatu, e ta na mau räveà taa ê i te moana rahi ra

25 Ua faaue anaè hoì o ia, ua tupu mai ra te vero, e teitei roa mai ra te àre.

26 Teitei noa mai ra i nià i te raì, e ua pou faahou i raro i te àputo; tärapape roa aè ra to rätou âau i te ahoaho.

27 Ua tänïnïtö e ua turorirori mai te taata taèro àva ra, e hope roa aè ra ta rätou räveà.

28 E ia roohia rätou e te àti ra, ua pii rätou i te Fatu ra, ua ora iho ra rätou ia na i taua ahoaho no rätou ra.

29 Ua faariro o ia i taua vero ra ei mania, e to na ra mau àre, ua haamämühia ia.

30 E ua mämü anaè te reira, ua òaòa te ìhitai e ua hopoi o ia ia rätou i to rätou tïpaeraa i hinaarohia.

31 Na rätou e haamaitaì i te Fatu i to na ra aroha, e ta na ra mau òhipa taa ê i te tamarii a te taata nei.

32 E faateitei rätou ia na i roto i te âmuiraa o te taata ra, e haamaitaì rätou ia na i roto i te âmuiraa o te feiä paari.

33 Te faariro nei o ia i te pape puè ei mëtëpara, e te pape pihaa ra èi vähi päpämarö;

34 te fenua maitaì ra ei tiàhami, no te hara a te feiä e pärahi i reira.

35 Te faariro nei o ia i te mëtëpara ei pape hopuna, e te vähi repo marö ra èi päpe pihaa.

36 Ua haapärahi o ia i tei pohe i te poìa ra i reira. Ia faanahonaho rätou i te tahi ôire pärahiraa,

37 e ia ueue i te huero i te fenua, e ia tanu i te ôvine, e ia hotu mai te mäa e ia rahi.

38 Ua haamaitaì anaè o ia ia rätou ra, ua rahi roa rätou i reira, e òre hoì ta rätou mau puaa e tuua-noa-hia ia ïti.

39 Te ïti faahou ra rätou, e ua faahaèhaahia i te hämani ìno, e te àti, e te òto.

40 Ua vahavaha o ia i te hui-arii, e ia hahaere noa na rätou nä te mëtëpara èà tià òre ra.

41 Te faateitei nei rä o ia i te veve mai roto mai i te àti ra, e te faariro nei i to na fëtii mai te nana mämoe atoà ra.

42 E ìte mai te feiä parau-tià i teie mä te òaòa, e ôpani hoì te ìno i to na ra vaha.

43 O tei paari ra, e riro o ia i te haapaò i teie nei mau parau e ìte hoì o ia i te aroha hämani maitaì o te Fatu ra.

Iöpa 38.1-11.

ÀRORAA TÄMAU MÄTÄMUA a te Fatu

1 Ua parau mai ra te Fatu ia Iöpa no roto i te püahiohio/püaahiohio, nä ô mai ra: Te arii o te fenua

2 O vai teie e haapöuri i te haapaòraa; i te parau anaè ra aore i ìte ra?

3 A tätua na i to tauupu mai ta te taata ra; e ui na vau ia òe, e na òe e faaìte mai ia ù.

4 I hea òe ia ù i haamau i te tumu o te fenua nei, a faaìte mai na, peneiaè te ìte ra òe.

5 Na vai i tuu i te fäitoraa, ua ìte hoì òe na, e nä vai i täfai i te taura nä nià iho.

6 I haamauhia te niu i nià i te aha? E nä vai i tuu i te ôfaì tihi,

7 A fatu atoà ai i te mau fetià poìpoì i te hïmene, e ua pii noa te mau tamarii a te Atua i te òaòa.

Te arii o te moana.

8 E nä vai i ôpani i te mau ùputa o te moana, a manii mai ai, mai te mea no roto i te ôpü ra;

9 ia ù i faariro i te mau ata ei täpoì i te reira, e te pöuri meùmeù ra èi vähi;

10 ia ù hoì i rave i te vähi i haapaòhia e au no te reira, e ua tuu i te mau teà e te mau ùputa,

11 a parau ai e, E tae òe i ô nei; tïrärä, èi ô nei to aru teòteò ra e faaea ai.

2 Törïnetia 5.14-17.

14 Te riro nei hoì mätou i te aroha o te Metia ra, no te mea te parau nei mätou e, i pohe te hoê no te taata atoà, e pohe to te taata atoà i reira;

15 e i pohe hoì o ia no te taata atoà, ia òre te feiä e ora ra ia haapaò faahou ia rätou iho i te oraraa nei, ia haapaò rä ia na, tei pohe e tei tiàfaahou no rätou ra.

16 E teie nei, e òre atu ra mätou e haapaò noa atu i te taata i te haapaòraa o te tino nei; e ua haapaò mätou i te Metia i te haapaòraa o te tino ra, teie nei rä, e òre mätou e haapaò faahou ia na i reira.

17 Tei roto anaè te taata i te Metia ra, ua riro ia èi taata âpï; ua òre te mau mea tahito ra; inaha, ua riro te mau mea atoà èi mea âpï.

Märeto 4.35-41.

Te faaòre-raa-hia te vero

(Mät 8,23-27; Ruta èv 8,22-25)

35 E ahiahi atu ra taua mahana ra, ua parau mai ra o ia ia rätou: «E fano tätou i tërä paeàu.

36 E ia tuu ê atu rätou i taua feiä rahi ra, tei nià o ia i te pahï fano atu ra rätou e o e fanu puè pahï rii èê ä hoì. 37 Ua tupu mai ra te hoê maa mataì rahi, fati mai ra te àre i nià i te pahï e î roa aè ra.

38 Te taòto ra o ia i nià i te hoê tuauruà i te reimuri ra, ua faaära atu ra rätou ia na, nä ô atu ra: «E te Òrometua, eita òe e haapaò mai i to mätou nei pohe?

39 Ua tià aè ra o ia i nià, àvau atu ra i te mataì, e ua nä ô atu ra i te àre: «A faaea, a mania. Pohe iho ra te mataì, mania roa atu ra.

40 Ua parau mai ra o ia ia rätou: «E aha òutou i mataù hua ai? E aha te mea i òre ai to òutou faaroo?

41 Rahi roa atu ra to rätou mataù, e ua nä ô aè ra rätou rätou iho: «O vai hoì teie o tei faaroo te mataì e te moana atoà ia na?

Heuraa manaò

Taramo 107, 20 Ua tuu mai ra o ia i ta na parau, e ua ora iho ra rätou; ora aè ra rätou ia na i to rätou ra pohe

Te ìrava 20 no te Taramo 107 i nià ihoä rä, i te tonoraa, I tono mai o ia i ta  na veà e faaora ia rätou, ua ärataì mai o ia ia rätou mai roto mai i te âpoo ". Ua faahiti-pinepine-hia teie ìrava no te faahohoà i te mana faaora o te parau a te Atua e to na àravihi ia faatupu i te faaoraraa e te faatiàmäraa. No nià i te tahi atu mau tuhaa o te Taramo 107, taa ê atu i na tupuraa ahoaho e maha o te àti e te faaoraraa, te vai atoà ra i roto i te taramo:

·         Te piiraa mätamua ia ârue: E haamata te taramo na roto i te hoê piiraa e ârue i te Fatu no to na maitaì e to na here haapaò maitaì.

·         Te mau ìteraa päpü no nià i te faaoraraa : Te anihia nei i te feiä tei faaorahia ia püpü i te mau tutia haamaitaì e ia faaìte i to rätou àamu.

·         Te hoê manaò no nià i te paari o te Atua: I te pae hopeà o te taramo (mau ìrava 33 e tae i te ìrava 43), te vai ra te hoê fëruri-hohonu-raa e nafea te Atua e täui ai i te mau huru tupuraa, ma te faateitei i tei haehaa e ma te faatopa i te feiä teòteò, o te haapäpü ra i te parau-tià e te mana arii o te Atua.

No reira, e parau faufaa roa ta te Taramo 107 o te höroà ra eiaha noa i te mau hiòraa o te aroha o te Atua, o te hoê atoà rä manaò hohonu no nià i te huru parau-tià e te paari o te Atua. Teie te faahitiraa a te Taramo 107, tei faahiti-pinepine-hia e rave rahi taime : " Ia haamaitaì rätou ia Iehova no to na ra maitaì, e no ta na mau mea maere i te mau tamarii a te taata nei " Te haamatara ra teie parau i na tumu parau rahi e piti:

1.      Te maitaì o te Atua: Te faaìte ra te reira i te hämani maitaì te aroha e te here o te Atua i nià i ta  Na mau mea ora i rähu. Te faahaamanaò ra te faahiti-faahou-raa i te parau i te feiä faaroo, noa atu te mau tupuraa fifi, e vai noa te maitaì o te Atua ma te tuutuu òre e te päpü.

2.      Te mau òhipa maere a te Atua: Te faahiti ra te reira i te mau òhipa faaoraraa puai e te temeio ta te Atua e faatupu ra no To na nünaa. E tïtau manihini te reira i te feiä faaroo ia ìte e ia haamanaò i te mau raveà e rave rahi ta te Atua e rave i roto i to rätou oraraa.

Ei haapotoraa, e piiraa teie no te âau mehara e no te ârueraa, ma te muhumuhu i te feiä tiàturi ia faaìte i te ìteraa päpü no nià i te haapaò maitaì o te Atua e ta na mau òhipa faaoraraa i roto i to rätou oraraa i te mau mahana atoà.

E himene haamaitaì te Taramo 107 o te faahanahana ra i te faaoraraa a te Atua i roto i te mau tupuraa fifi e rave rau. E haamata te reira na roto i te hoê piiraa ia ârue i te Fatu no to Na maitaì e to Na here mau no te feiä ta Na i faaora. I muri iho, e vähihia te taramo i roto e maha tuhaa, ma te faataa i te hoê huru ahoaho e te faaoraraa taa ê:

Ø  O rätou tei moè i roto i te mëtëpara, tei poia e tei poiha, ua ärataìhia rä rätou i te hoê oire i reira rätou e pärahi ai

Ø  Te feiä i täamuhia i te fifi i roto i te pöuri e te haavïraa, o tei faatiàmähia mai rä i to rätou mau fifi.

Ø  O rätou tei maìhia no ta rätou mau hara, ua faaorahia rä rätou ia tiàoro atu rätou i te Fatu.

Ø  O rätou tei mau i roto i te mau vero i nià i te moana, ua ärataìhia rä rätou i te uahu ma te peàpeà òre.

E hope te tuhaa tätaìtahi na roto i te hoê püpü himene o te tïtau manihini ia tätou ia ârue i te Fatu no ta na mau òhipa faahiahia i nià i te taata nei.

Te poroì tumu a te Taramo 107, oia hoì e haapaò maitaì te Atua i te faaora i te feiä e tiàoro ia Na i roto i to rätou ahoaho, noa atu e aha te huru tupuraa. Te faaitoito nei o ia i te feiä faaroo ia ìte i te rima o te Atua i roto i to rätou faaoraraa e ia haamauruüru no to Na aroha fäito òre.

Iöpa 38, 4 I hea òe ia ù i haamau i te tumu o te fenua nei, a faaìte mai na, peneiaè te ìte ra òe.

Ìrava 4 no te Iopa pene 38, " Tei hea oe a haamau ai au i te fenua nei ? A parau i te reira, mai te mea te vai nei to òutou ìte, te auraa ra, te ui nei te Atua ia Iopa no nià i to na vairaa mai e to na marämarama i te taime a Rahuhia ai te ao nei. Te faaite ra te reira e èita i ta Iopa, e na roto i te faaaànoraa i te huitaata nei, e nahonaho maitaì te mau òhipa e te mau ôpuaraa a te Atua. Te faahaamanaò ra teie mau ìrava i te taata i to rätou tiàraa i roto i te ao täatoà e te faaitoito ra ia rätou ia farii i te mana faatere e te mana arii o te Atua i nià i te mau mea atoà i Rahuhia. E piiraa no te haehaa e no te iteraa e, ua täôtiàhia to tatou ìte i mua i te ìte o te Atua. Tei hea òe i to ù haamauraa i te tumu o te fenua nei ? A parau atu i te reira, mai te mea e, te vai ra to òutou marämarama ". Te faahaamanaò ra teie mau ìrava ia Iopa (e ia tätou atoà) e aita tätou i reira i te taime a Rahuhia ai teie nei ao e aita to tätou e paari aore ra e manaò atea no ô mai i te Atua ra. Te haapäpü ra te reira i te faufaaraa o te haehaa e te tiàturi i te Atua. No te faaòhipa i te mau parau poroì a Iopa pene 38 i te mau ìrava 1 e tae i te ìrava 11 i roto i te oraraa i te mau mahana atoà, teie te tahi faanahoraa :

§  A färii i te päpü-òre-raa: A färii e eita ta tätou e tià e haavï aore ra e marämarama i te mau mea atoà, e ia vai hau noa tätou e te reira.

§  A tiàturi i te Atua : I roto i te mau taime fifi, a haamanaò e, e faanahoraa e e paari to te Atua o te òre e taeàhia i to tätou häroàroàraa.

§  A àtuàtu i te haehaa: A färii i te haapii e i te tupu i te rahi, i roto atoà i te mau huru tupuraa e au ra e mea au òre aore ra eita e marämaramahia.

§  A pure no te ani i te paari: A ani i te Atua ia horoà mai ia tätou i te ìte e te faaòromaì no te tere na roto i te mau fifi o te oraraa.

Na roto i te faaòhiparaa i teie mau parau tumu, o tätou te ìte i te tämahanahanaraa e te puai i roto i to tätou faaroo, noa atu ä te mau mea ìte-òre-hia.

I roto i te Iopa pene 38 i te mau ìrava 1 e tae i te ìrava 11, te pähono nei te Atua ia Iopa mai roto mai i te hoê vero, ma te ui i te tahi mau uiraa o te haapäpü mai i te mana e te paari o te Atua no te hämani e no te faatere i te ao nei. Te haamataraa ra o teie mau ìrava i te àravihi òre o te taata no te marämarama maitaì i te mau èà o te Atua e no te faahaamanaò ia Iopa e te feia taiò e o te Atua te Rahu Nui te Mana Hope e tià i te mau taata ia tiàturi ia Na noa atu te mauiui e te mau tämataraa. Te parau poroì no teie mahana oia hoì, i mua i te mau tämataraa e te mau uiraa pähono-òre-hia, e tià ia tätou ia vai haehaa noa e ia ìte e, ua täôtiàhia to tätou ìte e to tätou marämarama. E tïtau manihini te reira ia tätou ia tiàturi i te paari e te mana arii o te Atua i roto i te mau tupuraa atoà o te oraraa. E piiraa no te faaroo e no te tiàturi i te Atua, noa atu e, aita tätou e marämarama nei i te mau mea atoà e tupu nei âti aè ia tätou nei.

2 Törïnetia 5, 17 Tei roto anaè te taata i te Metia ra, ua riro ia èi taata âpï; ua òre te mau mea tahito ra; inaha, ua riro te mau mea atoà èi mea âpï.

Te parau nei teie èpitetore a Pauro i to Torinetia 2, pene 5 i te mau ìrava 14 e tae i te ìrava 17 no nià i te täuiraa ta te here o te Metia e faatupu i roto i te oraraa o te feiä faaroo. Te faataa ra te âpotetoro o Pauro e e turaì te here o te Metia ia tätou ia òre e ora faahou no tätou iho, no tei pohe rä e tei tià mai no tätou. Te auraa ra, ua pohe to tätou oraraa tahito i pïhaì iho i te Metia e ua riro mai tätou èi taata âpï i roto i te Atua. Te poroì nei, oia e tià i te feiä faaroo ia hiòpoà faahou ia rätou iho e ia vëtahi ê, mai te mau taata i täuihia e te Metia. Te ìrava tumu, tei roto ia i te ìrava 17: Tei roto anaè te hoê taata i te Metia ra, e taata âpï ia. Ua moè te mau mea tahito ; ìnaha rä, ua riro te mau mea atoà èi mea âpï. Te haapoto nei teie ìrava i te parau no te fänau-faahou-raa te värua e te täuiraa rahi o te oraraa e tae mai na roto i te faaroo i te Metia. E piiraa rä ia ora i te hoê oraraa âpï, tei faatumuhia i nià i te mau faufaa e te mau haapiiraa a te Metia.

No te faaòhipa i te parau poroì i roto a Pauro Torinetia 2 pene 5 i te mau ìrava 14 e tae i te ìrava 17 i roto i te oraraa i te mau mahana atoà :

v  Ora no vëtahi ê : A ìmi i te mau raveà no te tävini e no te tauturu ia vëtahi ê, ma te pee i te hiòraa a te Metia no te here e te tutia.

v  Te faaruèraa i te oraraa tahito i muri: Te faaruèraa i te mau peu e te mau haerea o te òre e tuea ra e to tätou iho taata èi taata hämani-faahou-hia a, èi taata âpï i roto i te Metia. Oia hoì haamäruhihia i roto i te metia.

v  A farii i te hoê hiòraa âpï: A hiò i te mau taata e te mau huru oraraa ma te mata o te here e te maitaì, mai ta te Atua e hiò nei ia tätou, i te mata àiài e te rirerire.

v  A àtuàtu i te mau täairaa maitataì: A patu i te mau täairaa o te faaitoito i te tupuraa maitaì o te faaroo e o te faaìte i te oraraa âpï i roto i te Metia.

Na roto i te faaòhiparaa i teie mau parau tumu, ta tätou e faaìte te reira i te täuiraa roto ta te Metia i faatupu i roto ia tätou i roto i ta tätou mau òhipa e ta tätou mau faaòhiparaa i te mau mahana atoà.

Märeto 4, 39 Ua tià aè ra o ia i nià, àvau atu ra i te mataì, e ua nä ô atu ra i te àre: «A faaea, a mania. Pohe iho ra te mataì, mania roa atu ra.

Te manaò-pinepine-hia nei te ìrava tumu no te Parau  Maitaì a Märeto i te pene 4 i te mau ìrava 35 e tae i te ìrava 41 i te ìrava 39, i reira o Ietu i te tämarüraa i te vero : Ua tià aè ra o ia i nià, àvau atu ra i te mataì e na ô atu ra i te miti ra, A faaea muhu òre noa, a faaea muhu òre noa. Ua topa te mataì e ua topa te hau. Ua riro teie ìrava èi tumu no te àamu no te mea te faaìte ra te reira i te òhipa tià a Ietu i mua i te âti e to na mana i nià i te mau mea ora a te rähu, o te hopoi mai i te hau e te hau i muri aè i te mätaù e te huanane. Te faatià nei te Märeto pene 4 i te mau ìrava 35 e tae i te ìrava 41 i te àamu no Ietu i te tämarüraa i te hoê vero. Tei roto te mau pipi e o Iesu i te hoê poti a tupu mai ai te hoê vero rahi. Ua riàrià roa te mau pipi e ua faaära atu ra ia Ietu, o te taòto ra i nià i te hoê türuà i muri i te pähi. Ua ani atu ra rätou ia na e, aita anei o ia e tauà mai te mea e, ua pohe tätou. Ua tià aè ra o Ietu, àvau atura i te mataì e na ô atu ra i te miti, a faaea mania iho ra. Ua topa te vero e ua tupu te hau. I muri iho, ua ani o ia i te mau pipi e aha òutou i mätaù ai e àhiri e aita to òutou e faaroo. Te poroì tumu o teie mau  ìrava, o te puai ia e te mana o Ietu i nià i te aru, o te faaìte ra e e Tämaïti mau o ia na te Atua. Te haapii atoà mai nei te reira no nià i te faaroo i te Atua i roto i te mau taime fifi e te mau tämataraa. I roto i te hiòraa i teie mahana, e nehenehe teie ìrava e tätarahia èi faahaamanaòraa e, noa atu te huru o te mau vero e aore rä, te mau tämataraa ta tatou e farerei i roto i te oraraa nei, ta tatou e tiàturi i te Atua no te höroà mai i te hau e te maitaì ia tätou. Oia atoà te reira e hiòhia mai te hoê piiraa eiaha e topa i roto i te mätaù, ia mau päpü rä i roto i te faaroo, ma te ìte e tei pïhaì iho te Atua ia tätou e tei ia na ra te mana i nià i te mau huru tupuraa atoà. Oia mau, e rave rahi mau haapiiraa faufaa ta tätou e haapaò, mai roto mai i teie mau ìrava:

*      Te tiàturiraa i te Atua i roto i te mau tau fifi : Mai te mau pipi i haapii i te tiàturi ia Ietu i roto i te vero, ua piihia tätou ia tiàturi i te Atua i roto i to tätou iho mau tämataraa e te mau fifi.

*      Te òreraa e topa i roto i te mätaù: Ua taa-ê te mätaù o te mau pipi i te hau o Ietu i mua i te vero. Te haapii mai ra te reira eiaha e vaiiho i te mätaù ia mono i to tätou faaroo, ia faaea hau noa rä e te tiàturi.

*      Te mana o te pure : Ua riro te tiàororaa a te mau pipi no te tauturu ei hiòraa no te pure i roto i te mau taime fifi. E to tätou e färiuraa atu i te Atua ra na roto i te pure, ma te ìte e, te faaroo mai nei e te pähono mai nei te Atua.

*      Te faaroo: Noa atu e aita te mau pipi i marämarama nahea o Ietu i te tämarü i te vero, ua ìte rä rätou i To na mana. Oia atoà, o tätou e faatupu i te faaroo i te Atua noa atu e aita tätou e marämarama maitaì ra i te mau tupuraa.

*      Te vairaa mahanahana o te Atua: Tei pïhaì iho o Ietu i te mau pipi i roto i te pähi. Te faahaamanaò mai nei te reira ia tätou e tei pïhaì iho noa te Atua ia tätou, noa atu e aha te mau vero ta tätou e faaruru.

 Teie mau haapiiraa e faaòhipahia i roto i to tätou oraraa i te mau mahana atoà na roto i te faahaamanaòraa ia tätou ia täpeà noa i to tätou faaroo e to tatou tiàturiraa i te Atua, i te taime ihoä rä e faaruru ai tätou i te mau tämataraa e aore rä te mau huru oraraa e au ra eita e noaa ia tatou i te haavï.

Mau ìrava turu.

-Taramo 107, 23 Te feiä i nä tai i te haere i nä nià i te mau pahï ra, tei te moana rahi ra to rätou ra töroà.

-Iöpa 38, 7 A fatu atoà ai i te mau fetià poìpoì i te hïmene, e ua pii noa te mau tamarii a te Atua i te òaòa.

-2 Törïnetia 5, 17 Tei roto anaè te taata i te Metia ra, ua riro ia èi taata âpï; ua òre te mau mea tahito ra; inaha, ua riro te mau mea atoà èi mea âpï.

-Märeto 4, 39 Ua tià aè ra o ia i nià, àvau atu ra i te mataì, e ua nä ô atu ra i te àre: «A faaea, a mania. Pohe iho ra te mataì, mania roa atu ra.

 Teie mau ìrava e maha e papa nei i ta tätou parau no teie mahana e tià ia haapotohia i nià i te parau tumu no te täuiraa e te mana hanahana o te Atua Nui Tumu Tahi :

1.      Te parau nei te Taramo 107: i te ìrava 23 no nià i te feiä e haere na nià i te moana i roto i te mau pähi e ia ìte i te mau òhipa a te Fatu e ta na mau òhipa maere i roto i te àputo. Te faahohoà nei te reira i te rahi o te Atua na roto i ta Na rähu e te mau òhipa maere ta Na e faatupu.

2.      Te faahiti nei te  pene 38 i te ìrava 7 i te parau no te mau fetià poìpoì e himene âmui ra e te mau tämaïti atoà a te Atua i te pii-hua-raa i te òaòa. Te haapäpü ra teie ìrava i te nehenehe e te hanahana o te Rähu a te Atua, e tae noa atu te òaòa ta te reira e faatupu.

3.      Te parau nei te Torinetia 2, pene 5 i te ìrava 17 e mai te mea tei roto te hoê taata i te Metia ra, ua riro ia èi taata âpï ; ua mou te mau mea tahito ra, ìnaha, ua riro te mau mea atoà èi mea âpï. Te parau nei teie ìrava no nià i te täuiraa e te faaâpïraa tei ìtehia i roto ia Ietu Metia.

4.      Märeto pene 4 i te ìrava 39, mai ta tätou i faahiti na, te faaìte nei te reira ia Ietu i te tämarüraa i te vero, ma te faaìte mai i to Na mana i nià i te mau mea o te aru.

Ia haapotohia teie mau parau poroì, e ìte ia tätou i te hoê tumu parau rahi : E Atua maere e te puai, o te  täui eiaha noa i te aru, i to tatou atoà rä oraraa tätaìtahi. Ia ìte anaè te mau ìhi tai i te mau òhipa a te Atua i roto i te hohonuraa e a himene ai te mau fetià no to na hanahana, ua anihia tätou ia ìte i te hoê oraraa âpï i roto i te Metia, i reira to tätou mau mataù e mau vero tahito e tämaruhia ai e ta Na Parau Mana e te puai. E poroì ia no te tiàturiraa e te faaâpïraa no to tätou nei ano tau.

 

E au mau taeaè e au mau tuahine here i roto i te Metia,

Te putuputu nei tatou i teie mahana no te feruri i nià i te hoê ìrava puai mau no roto mai i te Parau Maitaì ia au i te Märeto, pene 4, ìrava 35 e tae atu i te ìrava 41. I roto i teie mau ìrava, te ìte nei tätou i te mau pipi a Ietu tei topa i roto i te hoê vero a haere ai rätou na nià i te Roto no Tarirea. Ma te mätaù e te hepohepo, ua faaära mai ra rätou ia Ietu o te taòto rä ma te hau i muri i te pähi. Na roto i te mau parau òhie e te puai rä, Àhani pai, E mämü noa, ua tämarü o Ietu i te vero e ua faahoì mai i te hau.

Mea rahi te mau haapiiraa i roto i teie àamu. Na mua roa, te faaìte mai ra o ia e ua ìte atoà te mau pipi a Ietu, te feiä e haere ra na pïhaì iho ia na, i te mätaù e te feàa. Te faahaamanaò nei te reira ia tätou e i roto i to tätou iho tere no te faaroo, e mea tano ia ìte i te päpü òre e te mätaù i te tahi mau taime. Te haapii atoà mai ra rä teie mau ìrava no nià i te mana arii o Ietu e to na mana i nià i te mau puai o te aru e te huehue o teie nei ao. Ua riro to na haavïraa i te vero èi faaìteraa päpü no to na hanahana.

I te pae hopeà, te tïtau manihini ra teie mau ìrava ia tätou ia fëruri i nià i to tätou iho faaroo. Ua ani o Ietu i ta na mau pipi: E aha òutou i mätaù ai ? Aita anei to òe e faaroo ? Teie te hoê uiraa e tià ia tätou päatoà ia ui ia tätou iho. I mua i te mau vero o to tätou oraraa, te tiàturi ra anei tätou i te mana faaora o Ietu ?

Ia faaüru mai teie àamu ia tätou ia faaâpï i to tätou faaroo ia Ietu Metia, tei pïhaì iho noa ia tätou i roto i te poti o to tätou oraraa, ma te ineine no te tämarü i to tätou mau vero no roto e no rapae.

Amene.

 

Pehepehe

A faaea, a mania

 

I nià i te mau päpe pöiri, te maraa noa ra te vero,

Ua mätaù te mau pipi ua paruparu to rätou faaroo.

Àreà o Ietu, i roto i te poti, ua faaea hau noa o ia,

Ì nià i te hoê turu, ua taòto iho ra ma te ìno òre.

 

Te reo mai ra, E te Òrometua, aita òe i haapaò ia pohe mätou ?

Ua faaära rätou ia Na, ma te tuö i roto i to rätou hepohepo.

Ua tià aè ra o Ia e ua parau mai ra ma te ôtiàtià òre,

A faaea, a mania

 

Ua topa te mataì, ua marü te miti, ua hau te ìhi tai,

Ua òre te mätaù. " E aha òe i mätaù ai ?

Tei hea to oe âau ? Ua ui mai ra oia e,

 Aita ä oe i tiàturi, a faaroo ?

 

I roto i to tätou oraraa, e ûàna atoà te mau vero,

Te puai ra o ta Na parau e tämarü i te mau mea atoà.

Na roto i te faaroo ia Na, aita ia e mea e mätaù ai tätou,

I te mea e, noa atu, e faaroo tämau noa te mataì e te miti ia Na.

 

No reira, e mata na tätou i te fano ma te tiàturi e te faaroo,

Ma te ìte e, tei roto noa ä o Ia i te pähi.

E ia haamataù mai te àre ia tätou,

E haamanaò anaè i to na Hau o te òre roa e mou.

 

Teraì òr. Faatura.



 

 

jeudi 13 juin 2024

Newsletter de l'Académie Tahitienne - Fare Vāna'a_Page_3









 

PARAU RI’I ‘ĀPĪ A TE FARE VĀNA’A

                                          NEWSLETTER de l’ACADEMIE TAHITIENNE



    HA’AFAUFA’A I TŌ TĀTOU REO

 ‘ŌMUARA’A PARAU

I teie matahiti 2024, ‘ua fa’aoti te Fare Vāna’a i te tahi tau fā ‘o tāna e tūtava nō te ha’apū. Nō reira, tē hina’aro nei ‘oia e fa’a’ohipa i te mau rāve’a ato’a ‘ia manuia tāna mau ‘ōpuara’a.

1°) Te fa’a’āpīra’a i te Fa’atoro parau reo

Tahiti – reo Farāni i ni’a i te tahua natirara


2°) Te mātutura’a nō te fa’ati’amāra’a i te reta

« k » i roto i te pī’āpā o te reo Tahiti.

3°) Rurura’a nō te tuatāpara’a i te hāmanira’a i te mau ta’o ‘āpī


Te tumu o teie ‘api parau, nō te fa’a’itera’a ïa ē, ‘o vai te Fare Vāna’a ‘e   e aha tāna mau tauto’ora’a. ‘Ia au i te mau parau i fa’aro’oro’ohia, mai te mea rā ē e rave rahi tei ‘ite mai, e mea iti rā tei hāro’aro’a maita’i i te terera’a ‘ohipa i roto i te Fare Vāna’a, e aha tāna upo’oaha, tāna fautua ‘e tāna fā ‘ia au iho ā rā i te mana i pūpūhia mai nō te ha’afaufa’ara’a ‘e te pārurura’a i te reo Tahiti.

‘Ua ‘ite ānei ‘outou ē, tē vai rā te hō’ē tahua natirara a te Fare Vāna’a nō te Fa’atoro parau reo Tahiti – reo Farāni ? ‘E, e rave rahi ho’i mau puta i nene’ihia nā roto i te ‘ōpuara’a a te Fare Vāna’a ! Mai te mea ē, tē hia’ai rā ‘outou i te tahi mau ha’amāramaramara’a, ‘a haere noa atu i           ni’a     i           teie          tahua      natirara : https://www.farevanaa.pf/dictionnaire. php

Nō te fa’ahopera’a, mai te mea ē, tē vai rā te tahi mau ta’ata, mau taiete ānei, e mau piha ‘ohipa unuma ‘aore rā i tā te hau e hina’aro ra ‘ia tae roa atu teie ma’a rata iti i roto ia ‘outou, ‘a pāpa’i mai i ni’a i teie nohora’a rata uira : farevanaa@gmail.com

‘A fa’ari’i maita’i mai i teie ‘api parau ‘e

‘ia nahonaho māite tā ‘outou tai’ora’a.

Te Vāna’a nui 

Ua tu’uhia te fa’atoro parau reo Tahiti – reo Farāni i ni’a i te tahua natirara i te matahiti 2014. ‘Aita rā ho’i te tā’āto’ara’a o te mau ta’o nō te fa’atoro parau nō 2017 i ō pau roa i roto, tō te matahiti 1999 ana’e iho. Nō reira, e mea tītauhia ‘ia fa’a’āpīhia taua mauha’a ra nō te fa’atīaniani i tō tātou nei reo Tahiti i te mea ē, e rave rahi pu’e ta’ata teie e haere mai nei e hi’o i te mau ta’o. ‘Oia ho’i tei te ārea e 2 000 - 3 000 feiā i te hepetoma, ‘e i roto i nā 12 ‘āva’e o te matahiti 2023, e 55 000 ïa ‘o rātou tei tomo atu i roto i te tahua natirara. Te fā, ‘ia tāta’i 10 ïa.

Ma te turuhia e te Fare Ha’api’ira’a Tuatoru ‘e te taiete Tahiti Ingénierie, ‘ua feruri mai mātou i te tahi fa’anahora’a ‘ia nu’u atu tā tātou Fa’atoro Parau natirara i mua.

Nō te fa’atīanianira’a ‘ia rahi te ta’ata e haere e hi’o, teie te mau ‘ōpuara’a i fa’aotihia :

                  *   Te tauira’a ‘e te ha’amaita’ira’a i te mau ‘api fa’ari’ira’a ‘e te mau ‘api tereterera’a, ma te                     tātā’ira’a i te tahi mau ‘api tei tahito roa.

*      Te ‘īritira’a i te tahi mau ‘api ‘āpī, ‘ia nahonaho te tūreiara’a o te mau ha’a a te Fare Vāna’a…

*   Te turura’a pāpū a te tahi mata’ī i te roara’a o

te matahiti.

*         Te tu’ura’a i ni’a i te tahua natirara i te Fa’atoro Parau reo Farāni – reo Tahiti.

Teie mau tuha’a ‘ohipa, ‘ua nūmerahia, tei te fāito 1 491 600 farāne te ha’amāu’ara’a. ‘Āre’a rā ‘aita teie tāpura ha’amāu’ara’a e noa’a i te amohia e te Fare Vāna’a i roto i te hō’ē pu’e tau roa.


       Nō reira, i tā mātou anira’a, ‘ua pāhono mai te fa’aterera’a a te fare moni SOCREDO e          tauturu mai ‘oia, ma te amora’a i te tahi tuha’a o teie hōpoi’a. ‘E ‘ua riro te reira ‘ei aho          ora faufa’a roa. E ti’a ia tātou i te ha’amāuruuru maita’i iāna.

      Te mea faufa’a roa rā, ‘ia rahi atu ā te feiā e fa’ari’i mai i te tauturu i teie tāpura ‘ohipa            itoito mau, ‘o tā mātou e ‘ōpua nei nō te ha’amāhiera’a i te Fa’atoro Parau i ni’a i te                tahua natirara.

      Nā te hō’ē fa’anahora’a anoha’a pi’ihia « Anareo » e fa’a’ī i teie Fa’atoro Parau i te mau        mahana ato’a, nā roto i te fa’aōra’a atu i te mau ta’o i hāmani- ‘āpī-hia ‘e te tahi atu mau        tātā’ira’a e au ‘ia ha’apa’ohia.

                 Nā te « Tōmite Vāna’a Tāmau » e rave i taua tuha’a ‘ohipa ra nā roto i te fa’a’āpīra’a i te                         mau  ta’o o te Fa’atoro Parau reo Farāni – reo Tahiti tei pau a’ena i te ho’ohia i te matahiti                      2023 ra. 

 


E fa’aōhia teie Fa’atoro Parau Reo Farāni – reo Tahiti, tae atu i te mau pu’e ta’o tumu ta’a noa, i ni’a i te tahua natirara ‘ia noa’a mai te faufa’a nō te ‘aufa’ara’a i teie tāpura ‘ohipa.

Mai te mea ē, e rave-tāmau-hia te fa’a’īra’a i te

« Anareo », tē mana’ohia nei ē, e hope te reira tuha’a ‘ohipa i roto i nā matahiti e 3 e haere mai ra, maoti rā ‘ia noa’a mai te moni. Teie ho’i tei nūmerahia nō te ha’amāu’ara’a, e 256 000 farāne i te ‘āva’e, ‘oia ho’i 3 072 000 farāni i te matahiti.


‘Ia hina’aro te ta’ata ‘aore rā te hō’ē taiete e ‘āfa’i mai i te tauturu i te Fare Vāna’a, ‘a fa’atae mai i tā ‘outou ‘ōpuara’a nā roto i teie  rata uira : farevanaa@mail.com  E pāhonohia atu.


                         2- Māturura’a i te fa’ati’amāra’a i te reta « k » i roto i te pī’āpā o te reo tahiti.

‘Ua fa’ata’a ta’ira’a reo te papareo o  te  reo  Tahiti,  19  tei pāpa’ihia e nā reta 14 ma te  tāpa’o. E pae ïa vauera pāpa’ihia a, e, i, o, u (parauhia « ā », « ē », « ī », « ō », « ū »), ‘o teie tāpa’ohia te « tārava », nō te fa’ata’ara’a i te vauera roa i te vauera poto Tē vai ato’a ra, e iva piri vauera tei pāpa’ihia : f, h, m, n, p,   r,   t,   v  (parauhia

« fā »,  « hē »,  « mō »,

« nū »,   « pī »,   « rō »,

« tī »,    « vī »)    ‘e     te

tāpa’o « ‘eta ».

Mea ta’a ’ē ri’i te reo Tahiti i te tahi atu mau reo Mā’ohi i te mea ē, ‘aita teie nau fa’a’otora’a /k/ ‘e /ŋ/ (pāpa’ihia ng ou g). ‘Ua monohia rāua e te ‘eta. Terā rā, e ‘ore e nehenehe e ha’apāpū ē ‘aita te /k/ i terā ra tau i roto i te reo Tahiti, nō te mea hō’ē a puna o taua mau reo ra teie parauhia « proto-polynésien» ‘e inaha i roto i taua mau reo ra, tē vai rā teie nau fa’a‘otora’a.

            E rave rahi matahiti i teienei, ‘ua tomo marū    noa    mai   teie ta’ira’a   /k/   ‘oia ho’i, reta k i                    roto i te ‘āparaura’a o te mau mahana ato’a ‘o tei tīpe’ehia mai roto mai i te reo pa’umotu, ‘oia                  ho’i : kaina, kau, kere ha’ari…

Te vetahi ‘ua hāmanihia i ‘ōnei iho mai teie mau ta’o : kōkere’o, pakai…, ‘aore rā nā roto i te he’era’a mai o te /t/ i riro mai ‘ei /k/. Hi’ora’a

: makete nō te monora’a ïa mātete, ‘e ‘oia ato’a nō roto mai i te ha’apa’ora’a Tātorita mai tōna pārahira’a mai i te fenua nei. Hi’ora’a : Kirito, katekita, kiritiāno…

E ti’a ato’a ‘ia ha’amana’ohia ē, ‘ua fa’aō mai te Fare Vāna’a i te tahi mau ta’o i roto i te Fa’atoro Parau reo Farāni – reo Tahiti ‘a fa’ati’amā atu ai i taua reta k ra. Hi’ora’a : Kanaki, Kava, Kōrea, Kīmono, Pakai,...

Nā roto i teie mau parau tuputi’a, i ō mai ai te mana’o e fa’atupu i te hō’ē mātutura’a mana’o i roto i te nūna’a, i ni’a i teie tumu parau nō te reta « k » i roto i te tūreiara’a nā roto i te reo Tahiti. ‘Ia tuatāpapahia te faufa’a o tōna fa’ati’amā-roa-ra’a i roto i te pī’āpā

‘Ua tupu teie mātutura’a i te mahana pae 19 nō ‘ēperēra 2024. E mea faufa’a roa te mau mana’o i fa’ahitihia. I teie mau mahana i mua nei, e ruru te Fare Vāna’a nō te ravera’a i te hō’ē fa’aotira’a hōpe’a.

2- Rurura’a nō te rohira’a i te mau ta’o ‘āpī i roto i te reo Tahiti.

E rave rahi te mau tā’atira’a ‘e te mau ta’ata tāta’itahi e ‘īriti rā i te mau ta’o ‘ē’ē nā roto i te reo Tahiti ‘e tē nene’i rā rātou i te mau Fa’atoro Parau ‘e te mau puta pu’e ta’o nā rātou iho. Nō reira tē faufa’ahia rā tō tātou reo nā roto i teie mau ta’o ‘āpī.

Teie mau fautua u’eu’e i ravehia mai, e mea tano roa ‘ia ha’apōpouhia. ‘Āre’a rā, ‘ua rave- noa-hia teie mau mea ma te māenuenu. E’ita atura taua mau fautua ra e fāna’ohia e te tā’āto’ara’a o te feiā e parau rā i tō tātou reo ‘e i te ta’ata ‘ā’au hotohoto i te reo Tahiti.

‘Ua riro ïa te tāhō’ēra’a o taua mau pūai ra ‘ei ‘ae’ae ‘o tā tātou e fa’aitoito ‘ia manuia.

Nō reira, e mea ti’a ‘ia fa’anahohia te tahi rurura’a ‘āmui i teie hōpe’a matahiti ānei ‘aore rā i te ‘ōmuara’a o te matahiti e haere mai nei. ‘Ia feruri ‘āmui ihoā tātou, nāfea i te ravera’a nō te ha’a- māhiera’a ‘e te ha’apurorora’a i tō tātou nei reo.

E ti’a mau ‘ia fa’ata’ahia te tahi mau tīpa’o pāpū maita’i        nō te tauturura’a i te rohira’a i te mau ta’o ‘āpī. ‘Ia ineine teie mau ta’o, ‘ia fa’ataehia atu i te Fare Vāna’a nō te ha’amanara’a.


Māuruuru i te

tai’ora’a mai.

Tē aroha atu nei.

Te Vāna’a Nui








 

Märeto 12.38-44 Ö a Te Vahine Ìvi.

  T ā pati 10 no Teeri/Novema 2024. Ö a Te Vahine Ìvi. Mau taiòraa Taramo 146 EIAHA TÄTOU E FAAEA I TE HAAMAITAÌ I TE ATUA.  1 ...