Täpati 15 no Paroro mua /Tiunu 2025.
E heheu te Värua i te
parau mau.
Mau
taiòraa
Taramo
8
1 Na te Mënätehe nä nià i te titita. Taramo na Tävita.
2 E to mätou Atua, e te Fatu, ua teitei to òe iòa e àti
noa aè te mau fenua atoà nei. E to òe ra hanahana, ua tuuhia e òe i nià iho i
te mau raì ra.
3 Nä roto i te vaha o te mau tamarii e te mau àiü, i
faatupu na òe i te püai i to mau ènemi ra ; ia mämü atu te ènemi e te ono ra.
4 Ia hiò vau i te mau raì i te òhipa a to rima ra, te
märama e te mau fetià ta òe i faaau ra :
5 E aha te taata nei i manaò mai ai
òe ia na ? E ta te taata nei tamaiti i haapaò mai ai òe ia na ?
6 I raro iti
aè o ia i te mau merahi i te hämani-raa-hia e òe ra, e ua faatoröna òe ia na i
te hinuhinu e te tura.
7 Ua faariro òe ia na ei tävana i te mau òhipa a to
rima, e ua tuuhia e òe te mau mea atoà nei i raro aè i ta na âvae :
8 te mau mämoe e te mau nana puaatoro atoà, e te mau
puaa atoà o te aru ra;
9 te mau manu o te reva ; e te ià o te tai, tei nä te
èà moana i te haere ra.
10 E to mätou Atua, e te Fatu, ua teitei to òe iòa e
àti noa aè te mau fenua atoà nei.
Heuraa
Manaò.
Ua riro te
Taramo 8 èi himene nehenehe mau no te ârue i te Atua no ta Na rähuraa e no te
hanahana ta Na e höroà ra na te nünaa.
Òia
mau, te ìrava faufaa o te Taramo 8 i hiòhia mai e ìrava 5 ia : 5 E aha te taata nei i manaò mai ai
òe ia na ? E ta te taata nei tamaiti i haapaò mai ai òe ia na ? Te haapäpü nei teie ìrava i te rahi o te Atua e te tiàraa o te taata
i roto i ta Na rähuraa. E tïtau te reira ia fëruri i nià i te faufaa e te tura
ta te Atua e höroà ra na te taata.
Teie te tahi
tuatapaparaa no nià i teie taramo :
Te Taramo 8
na Tavita e faaòhipahia no te faahanahana i te Atua e no te fëruri i te pärahiraa
o te taata i roto i te rähu. Ua riro te taìraa reo èi haapopouraa e èi
haamauruüruraa i te Atua no ta na mau òhipa taa ê, e te maere.
Faanahoraa :
E haamata e e faaoti te taramo na roto i te hoê ä parau, ma te faahiti i teie
reo : " E te Fatu, e to mätou Fatu e Auë ia te nehenehe o to òe iòa e àti
noa aè te ao nei.
(Ìrava 2 e
te 10). Te haamatara ra teie faahiti-faahou-raa i te manaò tumu o te taramo te
hanahana e te rahi o te Atua.
Ìrava 5 e te 6 : 5 E aha te taata nei i manaò mai ai òe ia na ? E ta te
taata nei tamaiti i haapaò mai ai òe ia na ? 6 I raro ïti
aè ò ia i te mau merahi i te hämani-raa-hia e òe ra, e ua faatoröna òe ia na i
te hinuhinu e te tura.
Heuheuraa :
Te färiiraa i te hanahana o te Atua (ìrava 2 e te 3 e te ìrava 10) :
E haamata
Tavita na roto i te ârueraa i te Atua no to Na rahi e to Na hanahana e ìtehia i
nià i te fenua nei e i nià i te raì.
Uiraa no nià
i te tiàraa o te taata (ìrava 4 e te 5) : Ua ui Tavita no te aha te Atua e
haamanaò ai i te taata e e äupuru ai ia na noa atu te haìhaì o te taata ia
faaäuhia i te ao nui. Te haapäpü ra teie uiraa o te haafëruri i te rahi o te
aroha e te here o te Atua no te nünaa.
Te tura e te
höpoià a te taata (ìrava 6 e tae i te 9) : Ua höroà te Atua i te taata nei i te
hoê vahi hanahana i roto i te rähuraa, ma te faariro ia na èi taata haèhaa rii
aè i te Atua iho e ma te höroà ia na i te faatereraa i nià i te mau òhipa a to na
rima. Te faaìte ra te reira i te faufaaraa e te höpoià a te taata i roto i te
rähuraa a te Atua.
Te tura o
Mäòhi Nui, e aore rä, te tura o te nünaa Mäòhi, ua aa-hohonu-hia i roto i to
tätou hiroà tumu, to tätou àamu e to tätou tiàraa taata.
Teie te tahi
mau tuhaa faufaa : Te faaturaraa i te fenua e te iho tumu e mea faufaa i te
nünaa Mäòhi no te faatura i to tätou fenua âià e ta tätou peu tumu. Te na ô ra
te ture mätamua a te Tetunaè e : " E tià i te mau taata atoà ia faatura i
to na fenua âià, te metua vahine tei fänau ia òe ". Te faaìte ra te reira
i te faufaaraa o te tura e te faaturaraa i te ora i roto i te taère e aore ra i
roto i te peu Mäòhi.
Te haamanaò mai ra te Taramo 8 i te rahi o te Atua e
te tura e te höpoià i höroàhia i te taata ia au i te rähu. Te ani mai nei ò Ia
ia tätou ia fëruri maite i te aroha o te Atua i nià ia tätou e ia pähono na
roto i te ârueraa e te âau mehara.
Te vai ra i
roto i te Taramo 8 e rave rahi mau tumu parau faufaa i te pae faaroo :
Te hanahana
o te Atua : E haamata e e faaoti te taramo ma te ârue i te Atua no to Na rahi e
to Na hanahana. Te faaìte ra te reira i te manaò arii e te haamaitaì te Atua.
Te Rähu a te
Atua : E mau haapäpüraa te mau raì, te âvaè e te mau fetià, i faataahia i roto
i te taramo, no nià i te mana rähu o te Atua. Te faaìtehia ra te aru mai te hoê
faaìteraa i te hanahana o te Atua.
Te tura o te
taata : Noa atu e e tuhaa ïti te taata no te ao taatoà, e höroà mai te Atua i
te hoê tura taa ê no na.
Ua faaheihia
ò ia i te hanahana e te tura, e tei ia na ra te höpoià e faatere i nià i te
rähu.
Te mana arii
o te taata i nià i te Rähuraa : Ua höroà te Atua i te taata i te faatereraa i
te fenua. Te tïtau ra te reira i te hoê höpoià i te pae no te aru e i te pae
faaitoitoraa ia here i te rähu.
Te Aroha o
te Atua : Te faaìte ra te taramo i to na maere e te haamanaò ra te Atua i te
taata e te haapaò ra ò ia ia na. Te haamatara ra te reira i te aroha e te here
o te Atua no te nünaa. Te faaìte ra teie mau tumu parau i te fifi e te hohonu o
te täairaa i rotopü i te Atua, te taata, e te rähuraa. E tïtau te reira ia
fëruri tätou i to tätou tiàraa e to tätou haapaòraa i roto i te ao taatoà, a
färii noa ai i te rahi e te maitaì o te Atua.
Faaheihia i
te hanahana e te tura : Ua faahei te Atua i te taata ma te hanahana e te
tura, e täpaò faaìte ia e ua faataahia te nünaa no te hoê tiàraa hanahana e te
faatura. E täpaò teie hei èi täipe no te höpoià e te tiàraa teitei ta te taata
e faanaho ra i roto i te rähu.
Te mana i
nià i te rähu : Te haapäpü atoà nei te Taramo 8 e ua tuuhia te taata i
roto i te faatereraa i te mau mea i hämanihia : " Ua höroàhia ia òe te
mana i nià iho i te mau òhipa a to rima na " (ìrava 7). È ère teie
faaueraa i te hoê noa haamaitaìraa, e höpoià rä. Te piihia ra te taata no te
faatere i te rähu a te Atua ma te paari, te faatura, e te haapaò maitaì, ma te
faaìte i te hohoà o te Atua i roto ia na.
Te aroha mau
o te Atua : I te mea e te haamanaò ra e te haapaò ra te Atua i te taata
noa atu to na haìhaì (ìrava 5) e faaìteraa ia i te aroha o te Atua. E haapäpü
te reira i te manaò e èita e noaa mai te tura o te taata na roto i ta na iho
mau òhipa, e ö aroha rä noo mai i te Atua ra.
Te mau faahopeàraa
o teie nei tau : Na roto i te färiiraa i te tura o te mau taata atoà, e
auraa hohonu to teie tumu parau no to tätou huru i nià ia vëtahi ê. E tïtau te
reira i te faaturaraa e te äuraroraa i te mau taata atoà, noa atu e aha to
rätou huru oraraa, àravihi, aore ra tiàraa. Ò ia atoà te parururaa i te mau tiàraa
e te tura o te feia paruparu roa aè e te òhiparaa no te parau-tià e te âifaitoraa.
Te faahaamanaò mai ra te Taramo 8 ia tätou e mea
faufaa te taata atoà i mua i te aro o te Atua, ma te tura e te höpoià. Ua
piihia tätou ia ora i teie tura i roto i to tätou auraa e te Atua, e vëtahi ê,
e i roto i te mau mea atoà i hämanihia ra.
Te tura o
Mäòhi Nui, e aore rä, te nünaa Mäòhi, ua aa-hia-ia i roto i to hiroà tumu, to
na àamu.
Teie ta na i
parau : Te mau manaò täuturu no te tuatapaparaa e te haapiiraa E òire no
Porinetia färani òia hoì o, Mäòhi Nui te òire no Porinetia färani. Te na na ô
ra ture matamua a te Tetunaè e : " E tià i tià ia mau mau ia faatura i to
na âià, te metua vahine tei fänau ia òe ". Te faaìte ra ture i te tura e
te faaturaraa i te ora i roto i te iòa no te taère Mäòhi.
Haapäpü-faahou-raa
i te iho taata no te mau Motu E haapäpü tämau noa te nünaa Mäòhi, mai te tahi
atu mau nünaa no mau Motu, i to rätou iho taata e to rätou täairaa e to rätou
mau aa. I roto i teie haapäpü-faahou-raa, te vai ra te mau peu no te taère, te
mau himene tumu e te mau òhipa no te taère. Ua täai-roa-hia te tura o Mäòhi Nui
i to ratou faatura i te fenua, to rätou iho taata, to rätou tiàmäraa e ta rätou
àroraa i te parau-tià o te aru. E mea faufaa rahi teie mau mea no te taa-maitaì-raa
e no te faaturaraa i te tura o te nünaa Mäòhi.
Òia mau, E
faatupu anaè i te manaò tumu o te tura o te taata mai tei ìtehia i roto i te
Taramo 8 : Te Hämani-raa-hi o te Taata Te faaìte ra te Taramo 8 i te maere no
nià i te rähu a te Atua e te uiui ra ò ia no nià i te pärahiraa o te taata i
roto i teie ao nui. Noa atu te rahi o te rähu, te haapaò taa ê ra te Atua i te
taata. Te haapäpü ra te reira e, i roto i te ôpuaraa a te Atua, e faufaa e e
faufaa ôtahi to te taata tätaìtahi. Mea haìhaì aè i te Atua Te faaite nei te
parau tumu " ua faahaèhaa òe ia na i te Atua " (ìrava 6) e ua hämanihia
te taata ia au i te hohoà o te Atua, mai tei faahiti-atoa-hia i roto e te Tënete
pene 1 ìrava 27. Te höroà ra teie täairaa piri roa i te Atua i nià i te taata i
te hoê tura mau, taa ê atu i to te tahi atu mau mea i hämanihia.
Mäteri 8, 22-31.
22 Ia te
Fatu ra vau i haamata ai ò ia i ta na òhipa ; hou ta na mau òhipa, mai
tahito mai ä.
23 Ua faatähinuhia vau mai tahito mai ä ; hou te
haamataraa i te òhipa nei, hou te fenua nei.
24 Aore hoì e miti ra, i fänau na vau, aore hoì e päpe
rahi i te pïhaaraa.
25 Aita i tätumuhia te mau mouà, aita hoì te mau âivi,
i fänau na vau ;
26 aita hoì i hämani i te fenua, e te mau vähi ätea
ra, e te hoê huà ïti repo o te mau fenua nei.
27 Ia na i haamau i te mau raì ra, tei reira vau ; ia
na i tïpaò i te moana e àti noa aè ;
28 ia na i haamau i te ata i nià ra ; ia na i
faaètaèta i te mau tumu o te moana ;
29 ia na i haapaò i te ôtià o te miti ra, ia haapaò
mäite te moana i to na ôtià, ia na i haamau i te tumu o te fenua ra.
30 Tei pïhaì iho hoì au ia na i
reira mai te tamaiti faaàmu ; e te òaòa noa ra vau i te mau mahana atoà ra, te
òaòa-tämau-mäite-raa i mua i ta na aro ;
31 i te òaòa-mäite-raa i te fenua i pärahihia e te
taata ra ; e tei te mau tamarii a te taata ra to ù òaòaraa.
Heuraa Manaò
Òia
mau, Te Materi pene 8 i te mau ìrava 22 e tae i te 31 o te hoê ia ìrava
faahiahia o te haapäpü i te paari mai te hoê faanahoraa hou te hämani-raa-hia o
te ao nei. E teie te tahi ìrava i faataahia mai te hoê faahohoàraa i te paari o
te Atua, aore ra te hoê faahohoàraa i te Metia i roto i te tahi mau parau tütuu
Marü Metia.
Hiòraa
i nià i te tumu o te Parau Paari :
Te
parau nei te paari e, ua hämanihia ò ia na mua aè i te mau mea atoà, hou a hämanihia
ai te fenua e te mau raì.
I
te tau o te Rähuraa :
Tei
pïhaì iho ò ia i te Atua, o tei täuturu i te haamauraa i te mau niu o te ao
nei.
Te
òaòa e te au maitaì : E òaòa te paari i roto i te òhipa hanahana e e ìtehia to
na òaòa i rotopü i te taata nei.
Te
ìrava faufaa e tià ia faatumuhia te ìrava 30 ia : 30 Tei pïhaì iho hoì au ia na i reira mai te tamaiti
faaàmu ; e te òaòa noa ra vau i te mau mahana atoà ra, te òaòa-tämau-mäite-raa
i mua i ta na aro ;
Te
haapäpü nei teie ìrava i te òhipa a te Paari i roto i te rähuraa e to na auraa e
fatata roa i te Atua.
Te
Materi pene 8 i roto iho ä ra i te paari o te mau päpaì na roto i te faaìteraa
i te paari mai te hoê taata ora e te hohoà, fatata e âpiti faufaa roa ò ia i te
Atua i roto i te òhipa no te rähuraa. Te haapäpü nei teie ìrava i te oraraa a
muri aè o te paari te vai nei te reira mai roto mai i te mure òre e tei roto i
te hämaniraa mau o te ao nui taa ê atu i te tahi atu mau päpaìraa paari o te
faariro nei i te reira mai te hoê huru maitaì e tià ia hoohia mai e aore rä,
mai te hoê faufaa e tià ia ìmihia. E höroà te huru o teie taata i te paari
eiaha noa i te hoê faito i te pae faaroo, i te hoê atoà rä puai, ma te tïtau i
te taata tätaìtahi ia faatupu i te hoê täairaa piri roa e te òhipa.
Ia
faaäuhia i te reira, te faahohoà nei te mau päpaìraa moà mai te Puta a Iopa e
aore rä, te Tohereta i te ìmiraa ia märamarama i te mau parau àro hanahana e te
faanahoraa o te ao nei na roto i te ìteraa te taata. Èi hiòraa, i roto i te
Iopa, e ìtehia te paari ma te maere i te mau mea päpü òre o te oraraa e te
oraraa faataahia, ma te òre e faataahia mai te hoê taata òhipa. Mai te reira atoà
te mau puta a te Paari ihoä rä te Fenua o te faahohoà nei i te paari mai te hoê
puai no te raì mai, faufaa rahi no te faanahoraa hanahana e no te oraraa o te
taata nei, ma te haapäpü faahou i to na tiàraa i roto i te òhipa i rähuhia,
tera rä, na roto i te hoê reni arataì è ère paha i te mea tauà roa e te mau
pehepehe i roto i te Materi pene 8.
Hau
atu i te reira, te hiòraa a te paari i roto i te Materi pene 8, e te mau ìrava
mai teie te huru, " E maitaì rahi te paari i tei te mau taoà atoa ra
". (Materi pene 8 ìrava 11), no to na täipe maitaì e to na nehenehe i te
pae no te oraraa. Noa atu i roto i te mau peu firotofo, èi hiòraa i roto i te
värua firotofo, ua ôpuahia te " tiàmäraa " mai te hoê manaò
märamarama e aore rä te hoê maitaì no te faahotu, te haapäpü nei te Materi pene
8 i te hoê paari e vai ra i roto i te mau mea atoà, o te höroà mai ia na iho
mai te haamataraa mai o te rähu, e na te reira e horoà mai i te hoê auraa
maitaì i te taata.
No
reira, noa atu e te tueä ra teie mau ìrava atoà no nià i te faufaa mätamua o te
paari, te horoà mai ra te Materi pene 8 i te hoê hiòraa ôtahi roa : te paari o
tei täaihia i te òhipa rähuraa a te Atua i te mau taime atoà, te puai, e te
täai-fatata-roa i te òhipa rähuraa a te Atua. Ua òhipa puai teie räveà i nià i
te tütuu a te Pîpîria e ua tarai i te huru hiòraa o te paari, eiaha mai te hoê
huru maitaì òre, mai te hoê rä vairaa ora e te ôhie ia noaa mai, ma te tïtau
manihini i te mau taata atoà ia ora i te hoê oraraa ärataìhia e te
fëruri-maite-raa e te ìmiraa i te Atua Tumu Nui Tumu Tahi. Ia paari te mau tiatia
ama i te taura nape, ia ü te vaa i te vero i tua e rere te vaa mai te titiraina
ra te huru.
Roma 5.1-5.
Te hau a te
Atua
1 E teie nei, ua tiàhia tätou i te faaroo, e hau to
tätou i te Atua ra, i to tätou Fatu ia Ietu Metia ra ;
2 no na hoì
tätou i ö ai i te faaroo i roto i teie nei maitaì i pärahihia e tätou nei, e te
òaòa nei i te tiaìraa i te maitaì o te Atua.
3 È ère hoì
te reira anaè ra, te òaòa atoà nei rä tätou i te mau àti nei ; ua ìte hoì tätou
e, na te pohe e faatupu i te faaòromaì ;
4 e na te
faaòromaì e faatupu i te ìte ; na te ìte e faatupu i te tiaì.
5 E òre hoì
te tiaì e faahaamä mai, no te mea ua niniihia mai te hinaaro o te Atua i roto i
to tätou âau e te Värua Maitaì i höroàhia mai ia tätou nei.
Heuraa Manaò.
Te
auraa e te hiòraa ia au i te Roma pene 5 i te mau ìrava 1 e tae i te 5 o te
tömoraa ia i roto i te faaìteraa a Pauro no nià i te faatiàraa, te aroha, e te
tiàraa faaora o te mäuiui i roto i te oraraa Marü Metia. Teie te tahi mau manaò
faufaa no te märamarama maitaì i teie mau ìrava e no te häroàroà i te mau ìrava
faufaa tumu o te haapäpü i ta na mau parau poroì.
1.
Haapäpüraa na roto i te Faaroo e te Hau e te Atua (ìrava 1 e te 2)
Ìrava
1 : " E teie nei, ua faatiàhia tätou e te faaroo, e hau to tätou i te Atua
ra, i to tätou Fatu ia Ietu Metia ra ". Te faaìte ra o Pauro i ò nei e no roto mai te faatiàraa,
òia hoi te faaìteraa i te parau-tià ta te Atua e horoà i te taata faaroo, i te
faaroo anaè. È ère na roto i ta tätou mau òhipa e aore rä, ta tätou mau faanahoraa,
na roto rä i to tätou tiàturiraa ia Ietu Metia e faahau ai tätou e te Atua, e
na roto i te reira, e ôfati tätou i te faataa-ê-raa tei faatupuhia e te hara.
Te faahopeàraa òiòi o teie faatiàraa, o te hau ia i pïhaì iho i te Atua, te hoê
hau o te hau atu i te òre-roa-raa te märöraa no te faaìte i te hoê huru
faahauraa e te maitaì no roto roa mai i te âau e te taata faaroo.
Ìrava
2 : Te haapäpü faahou mai nei o Pauro e, na roto ia Ietu, ua roaa ia tätou
" te ora mure òre i teie nei aroha ". Ua riro te aroha, tei faataahia
i ò nei mai te hoê ö faito òre, èi niu i reira te
marü metia e mau päpü ai e e faatiàtià ai ma te tiàturi i te hanahana o te
Atua. Na teie hohoà no te fänaòraa i te aroha e haapäpü i te piriraa e te vai-tämau-raa
o te auraa o te Atua e ta Na mau tamarii, i te taime iho e faatiàhia ai rätou e
te faaroo. Te haamau ra ia teie tuhaa mätamua i te niu o te oraraa Marü Metia :
mea tiàmä te faatiàraa e e ìriti te reira i te ùputa no te hoê täairaa piri roa
e te Atua, tei täpaòhia e te hau e te ìno òre i roto i te aroha o te Atua.
2.
Te faufaa âià o te mau àti (ìrava 3 e te 4)
Te
na ìrava 3 e te 4 : " È ère rä te reira anaè, te haamaitaì atoà nei rä
tätou i te mau àti, ua ìte hoì tätou e, e faatupu te àti i te faaòromaì rahi,
te àueue-òre-raa, e te tiaì päpü roa ". I ò nei, te höroà ra o Pauro i te hoê hiòraa maitaì maere mau no nià
i te mäuiui. Èita ò ia e faaïti i te mäuiui e e höroà mai i te hoê huru räveraa tano òre i mua i
te mau tämataraa, te faaìte ra rä ò ia e mea nafea te àti, i roto i te faanahoraa
o te oraraa marü metia, e riro ai èi räveà no te täui.
E
faatupu te àti i te tämau-maite-raa : E haapuai te mau tämataraa i te faaroo na
roto i te aniraa ia tätou ia àti maite i te Atua noa atu te mäuiui.
Te
huru tämau (e aore rä, te huru) : Na roto i te tamau-noa-raa, e faahotu te
taata tiàturi i te paari i te pae värua e i te hoê ìteraa hohonu aè no nià i te
aroha mau o te Atua i roto i to rätou oraraa.
E
faatupu te ìteraa rau i te tiàturiraa : È ère teie tiàturiraa i te hoê òhipa
haìhaì noa ; e faahopeàraa te reira no te hoê tere päpü o te haapäpü i te
haapaò maitaì o te Atua, ma te höroà i te tiàturiraa i te taata faaroo e, noa atu
te mau fifi, te haa nei te Atua no to rätou maitaì.
Te
faaìte ra teie haereraa i mua e e turu te mau àti, mäoti hoì i te manaò ìno, i
te tämärüraa i
roto ia na iho e te tupuraa i roto i te faaroo, ma te faatupu i te hoê tiàturiraa puai no a muri aè.
3.
Te ìrava tumu : Te tiàturiraa o te òre e tupu i te rahi (ìrava 5) 5 E òre hoì te tiaì e faahaamä mai,
no te mea ua niniihia mai te hinaaro o te Atua i roto i to tätou âau e te Värua
Maitaì i höroàhia mai ia tätou nei.
Ìrava
5 : E teie nei, eiaha e faaruè i te tiàturi, no te mea ua niniihia mai te aroha
o te Atua i roto i to tätou âau na roto i te Värua Moà o tei höroàhia mai ia
tätou nei ". Te tià päpü nei teie ìrava èi täpaò no teie ìrava, tei hiòhia
èi " ìrava tumu ". E faatuàti te reira i te mäuiui e te tämau-noa-raa
i te hoê tiàturiraa àueue òre.
Te
tiàturiraa faito òre : Te faaòhiparaa i te parau haa eiaha e ànoì, te auraa ra,
èita ia te tiàturiraa i niuhia i nià i te Atua e faatupu i te ìnoìno e aore rä,
i te peàpeà.
Te
puna no teie tiàturiraa : O te here ia o te Atua, tei niniihia i roto i te âau
o te taata faaroo na roto i te höroàraa a te Värua Moà. Na teie vairaa o te
Atua i roto i to tätou oraraa e faatià ia tätou ia faariro i te mau tämataraa
èi mau ìteraa püpü no te aroha e te haapaò.
Te
haapäpüraa e, noa atu e aha te òhipa e tupu, te tämau noa ra te here o te Atua
i te faaüru ä ia tätou e i te haapäpü ia tätou i te oraraa hanahana no a muri
aè e tiaì mai ra ia tätou, o te tumu ia o te mau poroì a Pauro i ò nei. Te höroà ra teie ìrava i
te tämahanahanaraa hohonu : te faataa ra te reira e noa atu te mäuiui, èita te
tiàturiraa e paruparu, no te mea ua täai-piri-hia te reira i te òhipa a te Atua
i roto i to tätou oraraa.
Te
mau faaòhiparaa e te mau manaò
Tupuraa
na roto i te mäuiui : Te tïtau manihini ra Pauro ia tätou ia hiò i te mau tau
fifi eiaha èi mau täpaò no te faaruèraa i te Atua, èi mau tuhaa faufaa roa rä o
te haamoàraa. E ärataì te mäuiui, ia ìtehia te reira i roto i te parau no te
faaroo, i te hoê paari o te haamaitaì i to tätou huru e o te haapuai i to tatou
tiàturiraa. Te faaòre nei teie hiòraa i te fëruriraa o te ao nei o te haafaufaa
nei i te tämahanahanaraa anaè e te èreraa i te mäuiui.
Te
hoê piiraa no te tiàturi hope roa : E haamau te faatiàraa na roto i te faaroo i
te hoê auraa no te tiàturiraa tei òre i niuhia i nià i te mau huru oraraa. I
roto atoà i te àti, ua päpü ia tätou e te òhipa ra te Atua no to tätou maitaì. E
mea faufaa rahi roa teie haapäpüraa i roto i to tätou mau taime manaò tapitapi
aore rä haaparuparu.
Te
òhipa a te Värua Moà : Te faaìteraa a te Värua Moà i roto i te ìrava 5, te
haapäpü nei te reira e, è ère teie òhipa no te täuiraa i te òhipa na to tätou
iho puai, e òhipa rä na te Atua o te haapuai e o te haapäpü ia tätou na roto i
to Na vairaa i roto i to tätou âau.
Na
roto i te hoêraa i te tupuraa mau o te mäuiui e te haapäpüraa o te here o te
Atua, te höroà ra teie ìrava i te feia faaroo i te hoê faanahoraa päpü no te
märamarama e e täpaò faaora to ta rätou tämataraa e e tuhaa te reira no te hoê
èà o te tupuraa no te faaroo o te ärataì i te hoê tiàturiraa o te òre e
haaparuparu.
E
ìriti teie hiòraa i te ùputa o te tahi atu mau uiraa : E nafea teie puai i
rotopü i te mäuiui e te tiàturiraa e ìtehia ai i roto i te tahi atu mau päpaì a
Pauro aore ra i roto i te Faaäuraa Âpï ? E nafea teie ôrama e faatäui ai i ta
tatou huru hiòraa i te mau fifi e te mäuiui o te taata iho i te mau mahana atoa
? E aha te maitaì päpü o te höroàraa i te Värua Moà i roto i te oraraa o te hoê
taata tiàturi ia faaruru anaè ò ia i te mau tämataraa ? Te höroà mai nei teie
mau uiraa tätaìtahi i te hoê èà no te fëruriraa o te täuturu ia tätou ia
faahohonu eiaha noa i te haapiiraa no nià i te Atua, i to na atoa rä huru mau i
roto i to tätou oraraa. Eiaha e haamarirau i te hiò i teie mau räveà no te
faarahi atu ä i to òutou märamarama i teie ìrava, no reira, mea faufaa roa te
poroì o te aroha e te faaoraraa i roto i te Metia.
Ioane 16.12-15
12 E rave rahi ä ta ù parau ia parau atu ia òutou, eita rä
e tià ia òutou i teie nei.
13 Ia tae mai rä te Värua parau mau ra, na na ia e ärataì
ia òutou i te mau parau mau atoà ra. E òre hoì ta na parau e riro na na iho ; o
ta na rä i faaroo ra, o ta na ia e parau mai e na na hoì e faaìte mai ia òutou
i te mau mea e tupu a muri atu ra.
14 E haamaitaì ò ia ia ù ; e rave hoì ò ia i ta ù ra, a
faaìte atu ai ia òutou.
15 O te mau mea atoà a te Metua ra, na ù ia. I
parau atu ai au e, e rave ò ia i ta ù ra e a faaìte atu ai ia òutou.
Heuraa
Manaò.
Ia
hiò-anaè-hia teie mau ìrava mea ànaanatae mau mai roto mai i te Èvaneria ia au
i te Ioane, pene 16, i te mau ìrava 12 e tae atu i te 15, e tuhaa hoì teie no
te òreroraa parau hopeà a Ietu i ta na mau pipi. Te haapäpü nei teie mau ìrava i te tiàraa
faufaa rahi o te Värua o te parau mau i roto i te heheuraa tämau o te mau parau
poroì a te Atua, e tae noa atu i te auraa piri e vai nei i rotopü i te Metua,
te Tamaiti e te Tämahanahana, òia hoì, te Värua Parau Mau.
1.
Te heheuraa tämau e te faaäraraa no te hoê heheuraa tämau.
"
E räve rahi ä ta ù parau ia òutou, eita rä e tià ia òutou i teie nei " ua
haamata o Ietu na roto i te ìteraa i te hohonuraa e te rahi o ta Na Parau Mau.
Te faaìte ra ò ia e, ia hiòhia te faito o te paari i te pae värua o te mau pipi, ai-ti-ä rätou i taa maitaì atu ra i te
mau mea atoà ta na e hinaaro ra e tufa. È ère teie fäìraa i te hoê parau faaära, e faaìteraa rä no te hoê heheuraa o te tae märü mai na roto i te Värua Moà. Na
roto i teie mau parau, te haapäpü nei Ietu e, te pee nei te haereraa i mua o te
märamarama ärataìhia e te värua parau i te hoê èà o te tià ia faatura i te
taime e te àravihi o te taata no te färii i te mau heheuraa hohonu e te poupou.
2.
Te òhipa a te Värua no te parau mau.
"
Ia tae mai ò ia, na na, te Värua o te parau mau, e ärataì ia òutou i roto i te
mau parau mau atoà ". I ò nei, te tapu ra o Ietu i te haerea mai o te Tämahanahana, o
te òre noa e faaìte i tei parau-aè-na-hia, e ìriti atoà rä ò ia i te mau ùputa o te hoê märamarama tei rahi aè i ta na
mau pipi. Te faaìte nei teie òhipa no te ärataìraa e e òhipa
te Värua no te parau mau mai te hoê ärai i rotopü i te âanoraa o te
heheuraa hanahana e te àravihi o te taata no te färii i te reira. È ère ò ia i
te hoê taata
òrero tiàmä, e veà haapaò maitaì rä o te faatae mai i to na iho
faaroo na roto ia Ietu te tumu o te tiàturiraa. No reira, te vai ra te hoê âmuiraa
piri roa i roto i te haaparareraa i te Parau Mau, i reira te Värua Moà e
haapäpü ai i te tämau-maite-raa e te tano-maitaì-raa o te poroì a te Atua i
roto i te oraraa o te feia faaroo.
3.
Te huru o te faahanahanaraa i te Metia
"
E haamaitaì ò ia ia ù, no te mea na na e färii mai ia ù nei, a faaìte atu ai ia
òutou na ". Te vai ra i roto i te parau haa ra "faahanahana " te
hoê vahi faufaa roa i ô nei. Ua faataa mai Ietu e, te òhipa a te Värua Moà, e
tuhaa ia no te òhipa ia haamäramarama i to Na iho hiroà e i to Na auraa hoê roa
e te Metua. Na roto i te faaìteraa ma te haapaò maitaì i te mea no ô mai ia
Ietu ra, e faaìte te Värua i te mau pipi i te rahi e te ôtahi o te òhipa
a te Metia. Na te reira e tämärü e e tämahanahana i te feia tiàturi : noa atu to na tino
paruparu, te vai noa nei o Ietu i reira na roto i te òhipa faaora a te Värua
Moà.
4.
Te ìrava tumu : te niu o te hoêraa o te Toru Tahi ia. 15 O te mau mea atoà a te
Metua ra, na ù ia. I parau atu ai au e, e rave ò ia i ta ù ra e a faaìte atu ai
ia òutou.
E
mea faufaa mau teie ìrava i te hiò-raa-hia èi päpaìraa moà. E rave rahi mau
faito e ìtehia i roto :
Te
hoêraa i rotopü i te Metua e te Tamaiti : Te parau " Ta te Metua i horoà
mai, na ù ia " e haapäpü mai i te auraa mau e te hoêraa i rotopü i te
Metua e te Tamaiti. Àita teie parau e haamatara ra i te hoê tiàraa teitei i te
pae no te Atua, tera rä, te tueäraa e te täairaa e vai ra i rotopü i te Toru
Tahi. E faahaamanaòraa te reira e e tupu te taatoàraa o te òhipa faaoraraa i
roto i te hoêraa tià roa i roto ia tätou iho.
Räveà
haaparareraa a te raì : Na roto i te parauraa e, " e färii te Värua ia ù "
i te mea ta na e faaìte mai i muri iho, te faaìte nei o Ietu e, te mau parau
atoà e aore rä, te mau heheuraa atoà i höroàhia mai no roto mai i te Faaaò, no
roto roa mai ia i ta na iho parau. E faaìteraa teie ma te haapaò maitaì i te
parau mau a te Atua, ma te haapäpü e èita roa atu te tätararaa e te
haaparareraa i te poroì e hahi ê i te ôpuaraa mätamua a te Metia.
Faaòhiparaa
ôhie no te oraraa o te taata tiàturi : No te mau taata atoà, te ani nei teie
ìrava ia tätou ia ìte i te faaüruraa a te Värua Moà. Te ìteraa e te oraraa i
teie auraa tura òre, o te färiiraa ia e, àita te märamarama o te faaroo i
täôtià-noa-hia i te mau haapiiraa fëruri-noa-hia, e heheu-marü-noa-hia mai rä
te reira na roto i te hoê oraraa ärataìhia e te Faaaò òia hoì te Parau Mau.
5.
Te mau manaò täuturu no te tuatapaparaa e te haapiiraa
Ua
î roa teie ìrava i te mau haapiiraa no nià i te Atua e te oraraa i te faaroo i
te mau mahana atoà :
Te
heheuraa tämau : Ua niuhia te haapiiraa a Ietu i nià i te hoê haereraa i mua i
roto i te ìte o te parau mau. Àita te feia faaroo i faataahia no te färii i te
taatoàraa o te märamarama i te hoê ä taime, na roto rä i te òhipa tämau e te
heheu a te Värua Moà, o te faatäno i te heheuraa i nià i te parau tumu e i te àravihi
o te taata.
Te
manaò e te räveraa : Te manaò e e faaroo-faahou-hia te mea e faaroohia, te
haapäpü ra ia te reira i te faufaaraa o te täuàparauraa i roto i te täpiraa i
te parau mau. È ère te àparauraa no ò mai i te Atua ra i te hoê parau faataa-noa-hia, o te hoê rä àparauraa oraora maitaì i reira
te parau a te Atua e òhipa ai i roto i te hoê oraraa âmui e te taata tätaìtahi.
Haamanaòraa
i roto i te oraraa o te taata faaroo : Mai tei tuuhia i roto i te mau tätararaa
mai te Taata faaapu a te Atua, te faaitoito nei teie ìrava ia fëruri i te
täuiraa e te faaòhipa-faahou-raa i te mau haapiiraa èi räveà no te haafaufaa i
te parau. Ua riro te taeraa mai te Värua Moà i roto i te oraraa o te mau pupu
marü metia èi faahaamanaòraa tämau no te òhipa ora e te faaâpï-raa-hia o te
faaroo.
Te
faaìte mai nei te Ioane pene 16 i te mau ìrava 12 e tae i te 15 ia tätou i te
hoê hohoà no te haaparareraa i te parau mau tei niuhia i nià i te heheuraa
tämau e te hoêraa o te Toru Tahi. Te tïtau nei te ìrava tumu, o te faahiti nei
i te hoêraa i rotopü i te Metua e te Tamaiti e te òhipa a te Värua, ia tätou ia
hiòpoà nahea te mau òhipa hanahana e òhipa ai i roto i te oraraa o te feia
faaroo i te mau mahana atoà. Na teie ìteraa e faaitoito ia tätou ia ora i te
hoê au-täàti-raa no tätou iho e no te taatoàraa, o te faaàmuhia e te pärahiraa
tämau o te Värua Moà, o te ärataì nei ia tätou, o te haamäramarama nei ia
tätou, e o te faatià nei ia tätou ia tupu i te rahi i roto i te faaroo.
Mai
te peu e e faaära teie manaò i te tahi atu mau uiraa i roto ia òutou, e hiòpoà
hohonu atu ä e nafea te tahi atu mau ìrava o te Faaäuraa Âpï e faahohoà ai i
teie puai (èi hiòraa, te òreroraa parau no nia i te Penetetöte aore ra te mau
ìrava no nià i te haapiiraa toru tahi a Taravino aore ra. Te òhipa atoà ta òutou
e hiòpoà nahea teie heheuraa haìhaì roa e faaìte päpü mai ai i roto i te ìteraa
o to òutou oraraa i te pae värua e i roto i te oraraa o to òutou oraraa vaamataèinaa.
Heuraa
Manaò.
Taramo 8, 5 E aha te
taata nei i manaò mai ai òe ia na ? E ta te taata nei tamaiti i haapaò mai ai
òe ia na ?
Mäteri 8, 30 Tei pïhaì
iho hoì au ia na i reira mai te tamaiti faaàmu ; e te òaòa noa ra vau i te mau
mahana atoà ra, te òaòa-tämau-mäite-raa i mua i ta na aro ;
Roma
5, 5 E òre hoì
te tiaì e faahaamä mai, no te mea ua niniihia mai te hinaaro o te Atua i roto i
to tätou âau e te Värua Maitaì i höroàhia mai ia tätou nei.
Ioane
16, 15
O
te mau mea atoà a te Metua ra, na ù ia. I parau atu ai au e, e rave o ia i ta ù
ra e a faaìte atu ai ia òutou.
Faaitoitoraa.
I
roto i te here e te paari o te Atua, e ìtehia ia tätou to tätou puai e to tätou
òaòa.
Taramo
8 ìrava 5 : Te haapäpü nei teie ìrava i te rahi o te taata i roto i te
hämaniraa hanahana. Noa atu e mea haìhaì ò ia i mua i te âano o te ao nui, te
horoà ra te Atua i te hoê tura taa ê na na, ma te tuu ia na i nià aè i te tahi
atu mau mea ora. Na te reira e ani ia tätou ia ìte i to tätou faufaa e ta tätou
höpoià i roto i te ao nei.
Materi
pene 8 ìrava 30 : Te faahiti ra teie ìrava i te Paari i faataahia, o tei vai i
pïhaì iho i te Atua i te roaraa o te rähuraa. Te haapäpü nei te reira i te òaòa
e te au-maitaì-raa e vai nei i roto i te auraa i rotopü i te Atua e to Na
paari, ma te faahaamanaò ia tätou e na te peeraa i te paari o te Atua e ärataì
ia tätou i te hoê oraraa òaòa.
Roma
pene 5 ìrava 5 : Te haapii mai nei Pauro ia tätou i ô nei e, èita te tiàturiraa
Marü Metia e haaparuparu, no te mea ua niuhia te reira i nià i te here o te
Atua tei niniihia mai i roto i to tätou âau na roto i te Värua Moà. Te
faaitoito nei teie ìrava ia tätou ia ora ma te tiàturi, ma te ìte e, na te here
hanahana e paturu ia tätou i roto i te mau tämataraa atoà.
Ioane
pene 16 i te ìrava 15 : Te parau nei Ietu e, te mau mea atoà na te Metua rä, na
na atoà ia, e na te Värua Maitaì e faaìte mai i teie parau mau ia tätou. Na te
reira e faahaamanaò ia tätou e e höroà faufaa rahi te heheuraa no te raì mai, o
te faatià ia tätou ia taa maitaì e ia ora i to tätou faaroo mau.
E
heheu mai te Värua i te parau mau, e i roto ia Na, e faahanahanahia ai te Metia.
Te
haapoto ra teie parau i te manaò tumu o te mau ìrava. Ua faataa Ietu e mea rahi
atu ä ta na e haapii, i teie nei rä, àita te mau pipi i ineine no te märamarama i te mau mea atoà. I
to rätou pärahiraa, e tae mai te Värua o te parau mau, ma te faaìte i te mea ta
Na e faaroo nei mai roto mai ia Ietu e ma te ärataì ia rätou tätaìtahi i te
îraa o te parau mau. Na roto i teie räveraa, te ìte nei o Ietu i to Na
hanahana, i te mea e, te mau heheuraa atoà ta Na e heheu mai nei na roto i te
Värua o te ärataì nei ia tätou ia ìte i te mea no ô mai ia Na ra. E faaitoito
te reira ia tätou ia faaroo, ia faaroo, e ia ìte e, e tupu hope roa to tätou
häroàroàraa i te faaroo i roto i te hoê au-täàti-raa ora e te Värua.
Pehepehe.
Te
tiàturi nei te Atua i nià i te èà e te mau fetià auro,
Te
haamanaò nei te âau i te mau muhumuhuraa moà
No
te hoê fafauraa o te tämahanahana
I
te värua e o te tiahi atu i te pöuri.
I
te àahiata o to tätou mau tiàturiraa,
E
hopoi ê te mataì i te mau autäraa no te feàa,
Ma
te faaìte marü noa i te hoê èà märamarama,
I
reira te täahiraa tätaìtahi e riro ai èi pure ora.
I
roto i te here e te paari o te Atua,
E
ìtehia ia tätou to tätou puai e to tätou òaòa.
Mai
teie raau mure òre o te faaitoito nei i to tätou oraraa,
Te
ärataì nei ò Ia ia tätou,
Te
tämahanahana nei ia tätou e te faaüru nei ia tätou
Ia
na nià aè i te mau ata no te täuahi i te märamarama.
I
te tahi mau taime, e riro mai te mau tämataraa èi mau poe no te paari,
E
täui te roimata tätaìtahi èi pura no te parau mau,
E
na roto i te maniania òre o te hoê pure,
E
riro mai èi haamaitaìraa mai te hoê raau tämärü i to tätou âau.
No
reira, i te àahiata o te mahana âpï tätaìtahi, e haere tià tätou ma te tiàturi
i te mau mea atoà, ma te türaìhia e teie here hanahana, mai te hoê fetià, e
türama i to tätou mau hopeàraa.
Ia
faaüru mai teie himene värua ia òutou e ia ärataì ia òutou i te îraa o to òutou
oraraa. Mai te peu e te taì ra teie pehe i roto ia òutou, a fëruri atoà na e
nafea teie mau parau e tuàti ai i te tupuraa mau o to òutou oraraa i te mau
mahana atoà no te huti mai i te puai e te tiàturiraa i roto i to tätou tino
paruparu.
Teraì
òr. Faatura.
