Mātaio 3.1-12 Ruuruu

 

Tāpati 4 Titema 2022.

ÔROÀ TĪAÌRAA PITI

Ruuruu

Taramo 72

1 Taramo na Toromona. A hö mai na, e te Atua, i te mau parau au na òe ra na te arii, e te parau tià na òe ra na te tamaiti a te arii.

2 E haavä o ia i to mau taata mä te parau tià, e to òe ra mau taata haèhaa mä te parau au.

3 E hopoi mai te mau mouà i te hau i te mau taata, e te mau âivi hoì mä te parau tià.

4 Na na e faaau i te parau i te haèhaa io te mau taata ra; e te tamarii a tei àti i te veve ra, na na e faaora;  e e haavï ôfatifati roa o ia i tei hämani ìno ra.

5 E mataù rätou ia òe mai te mahana e te märama e vai nei i te mau uì atoà ra.

6 E riro o ia mai te ua i nià i te àihere motu âpï ra, e mai te tuäua e faararirari i te fenua nei.

7 I to na ra tau e tupu roa ai te parau tià, e rahi roa hoì te hau, òi vai aè te märama.

8 E riro o ia ei arii mai te tahi miti e tae noa atu i te tahi miti, e mai te pape ra e tae noa atu i te hopeà o te fenua.

9 To te mëtëpara ra, e piò ia i raro ia na, e mitimiti to na mau ènemi i te vari.

10 E àufau mai te mau arii no Taretita e to te mau fenua rii i te taoà: te mau arii o Tehepa e to Tepa  të hopoi mai i te ö.

11 E hope roa te mau arii i te tähopu i mua ia na, e hope roa te mau fenua i te auraro ia na.

12 O tei veve ra e ua tiàoro mai ra, na na ia e faaora, e tei àti ra e aita o na e tauturu.

13 E faaherehere o ia i tei paruparu ra e tei veve, e faaora hoì o ia i te feiä taoà òre ra.

14 E faaora o ia ia rätou i te haavare e te rave ìno ra, e to rätou toto e riro ei mea taoà na na.

15 E tià o ia i te oraraa E horoàhia mai te àuro o Tehepa ra na na, e pure tämau hoì te taata ia na, e haamaitaì hoì rätou ia na, eita e mahana e tuua.

16 E riro hoì e maa tïtona tei te fenua i nià i te tupuaì o te mau mouà ra, e tei tupu ra, e àhehe ia mai te mau räau e tupu i Repanona ra; e ruperupe to te ôire ra mai te räau o te fenua nei.

17 E vai ä to na iòa e a muri noa atu. E vai ä to na iòa mai te mahana ra. E maitaì te taata atoà ia na, e e hope te mau fëtii atoà o te fenua nei i te haamaitaì ia na.

18 Ia haamaitaìhia te Atua, te Atua o Ìteraèra, o te Fatu, o ia anaè ra tei rave i te mau mea taa ê ra.

19 Ia haamaitaìhia hoì to na iòa hanahana e a muri noa atu. Ia faaîhia hoì te mau fenua atoà i to na hanahana.

Âmene, e âmene.

20 Te mau pure a te tamaiti a Iete ra a Tävita, ua hope ia.

Ìtaia 11.1-10.

Te âmaa no roto i te tumu no Iete.

1 E tupu te hoê ohi no roto i te tumu ra o Iete; e riro te hoê aveave no roto i to na aa i te hotu rahi.

2 E vai ä te värua o te Fatu i nià ia na; te värua o te paari e no te ìte; a värua faaaò e no te püai; te värua no te ìte, e no te mataù i te Fatu;

3 e rahi hoì to na ìte i te mataù i te Fatu; e òre hoì ta na parau e faaauhia i tei ìteä e ta na mata; e òre hoì o ia e aò i ta to na tarià i faaroo ra:

4 e haavä rä o ia i te taata rii mä te parau tià ra; e tuu hoì o ia i te parau au i te feiä mämahu o te fenua nei: e täìri o ia i te fenua nei i te papaì ra o ta na vaha; e pohe paieti-òre ia na i te mataì o to na vaha.

5 E te parau tià ra, o te tätua ia o ta na tauupu; e te parau ra, o te ruuruu ia o ta na ôpü.

6 Ei reira te ruto e pärahi atoà ai räua o te ârënio; e te nëmera e te pinia mämoe, e âpiti atoà ia i te taòtoraa; e te fanauà puaatoro, e te riona âpï, e te puaatoro haaporia ra, hoê ä âmuiraa mai, e na te hoê tamaiti iti e arataì.

7 Te puaatoro âpï ra, e te täpa maiaa ra, hoê ä ia àmuraa, e hoê ä taòtoraa to te fanauà. E àmu hoì te riona i te àihere mai te puaatoro atoà ra.

8 E haùti noa hoì te tamarii àiü i te âpoo o te âtepi, e te tamaiti no maìri àre te ü ra, e tuu ia i te rima i nià i te püpuniraaa o te tefo ra.

9 E òre rätou e haùti, e òre e rave ìno, i to ù atoà nei mouà moà, të nä reira mai ra te Fatu; e î hoì te fenua i te ìte i te Fatu, mai te vairaa miti e î i te miti ra.

10 E ia tae i taua mahana ra, e ìteä mai ai te hoê no te tumu ra o Iete, e tià i nià ei reva no te taata, e ìmi hoì te mau fenua atoà ia na; e maitaì mäite òto na faaearaa.

Rōma 15.4-9

4 Te mau parau atoà hoì i päpaìhia i mütaa iho ra, i päpaìhia ia ia ìte tätou; ia noaa to tätou tiaìraa, i te faaòromaì e te mähanahana o te parau i päpaìhia ra.

5 E teie nei, ia haafäito mai te Atua no na te faaòromaì e te mähanahana i to òutou âau, òutou òutou iho, ia au i te hinaaro o te Metia ra o Ietu.

6 Ia haamaitaì òutou i te Atua, i te Metua o to tätou Fatu ra o Ietu Metia, mä te âau hoê, e te vaha hoê.

No te mau nünaa atoà te Èvaneria

7 E teie nei, e färii òutou ia òutou iho mai te Metia i färii mai ia tätou nei ra, ia maitaì te Atua.

8 Teie ta ù parau, e tiàtono Ietu Metia no te peritome ia ìteä te parau mau a te Atua, e ia tupu te parau i parauhia mai i te feiä tupuna ra.

9 E ia haamaitaì te Ètene i te Atua i to na ra aroha, oia hoì tei päpaìhia ra e: «No reira vau e haamaitaì ai ia òe io te Ètene, e e himene hoì i to òe ra iòa.»

Mātaio 3.1-12

Ioane päpetito

(Mär 1.2-6; Rut 3.1-6; Ioa 1.19-23)

1 I taua mau mahana ra, ua tià mai ra Ioane päpetito, mä te poro haere i te mëtëpara no Iütea:

2«A tätarahapa, te fätata mai nei hoì te Hau o te raì.»

3 O ia teie ta te perofeta Ìtaia i parau na e: «E reo no te hoê tei tiàoro i te mëtëpara: "A faaineine i te èà o te Fatu, e faatïtïàifaro i to na mau haereà/ara/taìara."»

4 Huruhuru tämera to Ioane àhu, i tätuahia to na tauupu i te hätua ìri puaa, àtarite/vïvï e te meri o te fenua àihere/meri ôviri ta na mäa.

5 Haere atu ra to Ierutarëma ia na ra, to Iütea atoà e to te tuhaa fenua täatoà o Iörïtäna;

6 e päpetito atu ra o ia ia rätou i roto i te pape i Iörïtäna, mä te fäì i ta rätou hara.

Te tïtauraa a Ioane ia tätarahapa

(Rut 3.7-9)

7 Ia ìte atu rä Ioane päpetito i te rahi o te mau Färitea e te mau Tätutea i te haereraa mai ia päpetitohia rätou, ua parau atu ra o ia ia rätou: «E te mau fanauà ôfï e. Nä vai i faaära ia òutou e horo ê i te pohe e fätata mai nei?* 

8 A faahotu na i te mäa e au i te tätarahapa;

9 eiaha òutou iho e manaò e: "O Âperahäma to mätou." E parau atu hoì au ia òutou, e tià i te Atua ia faatupu no roto mai i teie mau ôfaì i te mau tamarii na Âperahäma.* 

10 Ua ineine ê na te ôpahi no te täpü i te mau tumu räau i nià i te aa: te mau tumu räau atoà aore i hotu mai i te mäa maitaì, e täpühia ia e e hurihia i roto i te auahi.*

Te päpetitoraa pape e te päpetitoraa auahi

(Mär 1.7-8; Rut 3.15-18; hiò Ioa 1.24-28)

11 O vau nei, te päpetito nei au ia òutou i te pape ia tupu te tätarahapa; o ia rä, o të haere mai i muri iho ia ù nei, e mana rahi aè tö na i tö ù, e òre e tano ia ù ia tätara i to na tämaa/tïaa; e päpetito o ia ia òutou i te Värua Maitaì e i te auahi.

12 Tei to na rima ta na tähiri/pätia, e tämä mäite o ia i ta na vähi papaìraa tïtona, e haaputu o ia i ta na tïtona i roto i te vairaa tïtona, âreà te ota e tütuì o ia i te reira i te auahi pohe-òre.»

Manaò.

Mai te fetià poìpoì ra òe e to ù nünaa Mäòhi i Mäòhi Nui nei, o Taùrua to na iòa, e tià òe i nià i te ìhu o te vaa nui, te vaa tauàti tere moana to òe ia èà i parauhia ai o Moana Nui a Hiva, ei faaìteraa i te puai o to òe faaroo i te Atua Nui Tumu Tahi. E ài òe i te faufaa o ta te moana e horoà mai èi faaìteraa i te àhune o te fenua te ôuma ia o te ora i pöpö ai te ùru hou te maa, i reira e töâhua e àihia ai i te ìnaì puaa. Te ôroà nei tätou i teie tiaìraa piti, èi haamanaòraa i te faufaa o te ora ìtehia i te türamaraa a te märamarama, ia tupu te òaòa, te farara nei ra te mau âpoo mataì no te faaìte ia i te hau ia puhihia i te maitaì. To tätou maitaì te Nunaa Mäòhi ta te fenua ia haafänauraa ia tätou mai roto mai ia Rumia, i Mehoi ai to tätou tino i te ora, faatupu tiàma teie reo ia ora hau noa te taata i Mäòhi, rau noa atu ai tätou, to tätou reo, ta tätou haamoriraa, ta tätou himeneraa, no te mea mau taata atoà rätou mai ia tätou i reira o Mäòhi Nui e tiàma ai ia haafänauhia i te nunaa herehia e te Atua Nui Tumu Tahi. Ta te mau ànavai ia e faahaumäru nei te fenua èi vai e hanahana ai ta te Atua ôpuaraa faaora o te mea mätamua ta te Atua i faatiàrepu i to na Värua, i nià i te vai, ua färii te vai taua òhipa ra. Mai te pape e horoà nei i te ora i te taata e i te rahu a te Atua, oia atoà te parau tei riro o Ietu ei veà. E pape ihoä te tahi, e parau ihoä te tahi. Mai te ora rä të òre roa to na parau e tano ia faataa-ê-hia i to te pape e te Parau, oia atoà te ora ta Ietu e faaìte nei, eita atoà ia e tano ia faataa-ê-hia i to te Parau no reira o ia i tonohia mai ai. Mai te peu rä, e mou te raì e te fenua, te haapäpü ra Ietu e, e òre roa te parau e mou, no te mea no roto mai te mau mea atoà i te Parau, e o te Atua iho hoì te Parau.

Te parau nei tätou e, ôpuaraa, oia hoì : e manaò tei òre ä i riro mai ei òhipa. I mua i te pape, e nä ô ia tätou e, ua riro te pape ei räveà e ìtehia ai teie ôpuaraa ta te Atua. Te auraa ra, aita ia te hopeàraa o te parau i nià i te päpe, tei nià rä i te Atua na na te ôpuaraa, e i te vähi hoì aita e pape, e tià noa i te Atua ia faatupu mai i te päpe ei räveà e ìtehia ai to na aroha e to na here. Te mea ia ta Möte i ora mai e te nünaa Ìteraèra i roto i te mëtëpara (Etoto 17, 5-6). Ei roto i te reira arataìraa manaò e märamarama ai tätou i te auraa o te parau ta Ietu e parau nei i teie vahine Tämäria, eiaha rä mai te tahi haafaufaa-òre-raa i te päpe ta na i haere mai e huti. Oia mau, nä hea e tià ai i te Tamaiti ia haafaufaa òre i te mea mau rei riro ei täpaò no te ôpuaraa faaora a to na Metua. Te tïtauraa ia a na taiòraa e maha teie te haapotoraa:

-Taramo 72, 17 E vai ä to na iòa e a muri noa atu. E vai ä to na iòa mai te mahana ra. E maitaì te taata atoà ia na, e e hope te mau fëtii atoà o te fenua nei i te haamaitaì ia na.

-Ìtaia 11, 5 E te parau tià ra, o te tätua ia o ta na tauupu; e te parau ra, o te ruuruu ia o ta na ôpü.

-Roma 15, 8 Teie ta ù parau, e tiàtono Ietu Metia no te peritome ia ìteä te parau mau a te Atua, e ia tupu te parau i parauhia mai i te feiä tupuna ra.

-Mätaio 3, 11 O vau nei, te päpetito nei au ia òutou i te pape ia tupu te tätarahapa; o ia rä, o të haere mai i muri iho ia ù nei, e mana rahi aè tö na i tö ù, e òre e tano ia ù ia tätara i to na tämaa/tïaa; e päpetito o ia ia òutou i te Värua Maitaì e i te auahi.

Te Parau Maitaì no teie mahana i te päpaìraa a Mätaio i te pene 3, i te mau ìrava 1 e tae 12, ua tuhahia i nià i teie mau faahitiraa manaò :

1- Ioane päpetito 1-6

Te huru o Ioane päpetito e taata ia tei ora i roto i te aru te haapäpühia e mëtëpara e vahi ano, na te ànavai no Iörïtäna e faahaumäru teie vahi. Te porohia nei, A tätarahapa, te fätata mai nei hoì te Hau o te raì. O tei tohuhia na e te perofeta Ìtaia i parau na e: «E reo no te hoê tei tiàoro i te mëtëpara: "A faaineine i te èà o te Fatu, e faatïtïàifaro i to na mau haereà/ara/taìara."»  E Huruhuru tämera te àhu, i tätuahia to na tauupu i te hätua ìri puaa, àtarite/vïvï e te meri o te fenua àihere/meri ôviri ta na mäa. Ua tae teie tiàororaa i Ierutarëma i Iütea atoà e to te tuhaa fenua täatoà o Iörïtäna; e päpetito atu ra ia rätou i roto i te pape i Iörïtäna, mä te fäì i ta rätou hara.

2- Te tïtauraa a Ioane ia tätarahapa 7-10

E piti pupu faaroo tei faaroo i teie tiàororaa te mau Färitea e te mau Tätutea i te haereraa mai ia päpetitohia rätou, ua teimaha te reo o Ioane i te parauraa, E te mau fanauà ôfï e. Nä vai i faaära ia òutou e horo ê i te pohe e fätata mai nei. Teie huru parauraa a Ioane, te auraa àita te parau no te tätarahapa e hotu i roto i to rätou âau ia au i teie huru manaò e O Âperahäma to mätou. E tià i te Atua ia faatupu no roto mai i teie mau ôfaì i te mau tamarii na Âperahäma. E teie parauraa e Ua ineine ê na te ôpahi no te täpü i te mau tumu räau i nià i te aa: te mau tumu räau atoà aore i hotu mai i te mäa maitaì, e täpühia ia e e hurihia i roto i te auahi.

3- Te päpetitoraa pape e te päpetitoraa auahi 11-12.

E päpe teie e te auahi, te päpe ra ia tupu te tätarahapa, te auahi e faahitihia ra e Ioane Päpetito te parau ia a te Atua, Haamanaò na tätou i te pü àihere ura-noa-raa i reira to te Atua färaa mai ia Möte (Etoto 3, 2), nä reira hoì te pou auahi i nä mua ia Ìteraèra, ei faaìteraa ia na i to na èà (Etoto 13, 21) ; te reira atoà rä te täpaò no te hau o te Atua ta na i faaìte ia Täniera a hurihia ai o ia i roto i te umu auahi (Täniera 3, 24-25).

No te mea rä, aita te fenua i ura ia Ietu e i ta na mau pipi, e märamarama atoà ai tätou e, teie auahi e parauhia nei, o te parau ia a te Atua, e te parau hoì ra, o te Atua iho ia. No reira, te päpetitoraa ta Ioane e faahiti nei, e ta Ietu i haamau, te päpetitoraa ia i roto i te iòa o te Metua (te auahi ia), to te Värua maitaì, e to te Tamaiti. Ore noa atu ai rä i parau-roa-hia, i te hiòraa noa e, e haapii te òhipa rahi ta Ietu i rave, eita tätou e fifi i te ìteraa e, aita e päpetitoraa tei òre i nä roto i te märamarama o te parau. Te auraa, i roto i te päpetitoraa, te mea faufaa, eere te peu no te täumiraa i raro i te pape, aita atoà hoì to te iti, aore ra te rahi o te rari pape, tei te märamarama rä o te parau i färii ai te taata i te tomo e te haere nä roto i taua märamarama ra. Eiaha ia àramoinahia ia tätou e, te pape, te täpaò ia no te ôpuaraa faaora a te Atua, e te täpaò hoì ra, te tahi ia mea tei haamanaò mai i te tahi. No reira, eita te parau o te pape e hope noa i nià ia na iho. Teie hoì märamarama e parauhia nei, eere ia no roto i te rari pape i te noaaraa mai, e tüàtiraa rä to na i nià i te rahu a te Atua ta te märamarama o te parau i ìriti, e i nià i te Atua, te tumu o te rahu, e te tumu o te parau. E no te püraa mai te ao nei i roto i te märamarama, i matara atoà ai te ùputa o te pape, e i parauhia ai to te mau mea ora atoà tei riro ei ùnaùna no te fenua, e ei hanahana no te Atua. Nä roto i to na färiiraa i te päpetito a Ioane, te färii nei Ietu i te rave atoà i te èà i ìritihia e te märamarama o te parau. Te auraa ia o te parau ta Ietu i parau atu ia Nitotemo : Ia òre te taata ia fänau faahou, e òre o ia e ìte i te pätireia o te Atua (Ioane 3, 3) Mai te peu te haameremere rii ra Ioane i ta na päpetitoraa, i te hiòraa i te päpetito e ìritihia atu e Ietu, te päpetitoraa täpape ta Ietu i ani e ia tuuhia mai i nià ia na, e te reira atoà te päpetitoraa ta te mau pipi i faaòhipa atu. E parau pinepine na Ietu te haapäpüraa e : O vau e te Metua ra, hoê ä ia (Ioane 10, 30), aore ra : Tei hiò mai ia ù ra, ua hiò ia i tei tono mai ia ù nei (Ioane 12, 45). No te mea eita te hoê e färii i te piti e te taa ê, te märamarama atoà ra ia tätou e, aita atu ta te Tamaiti e tïtauraa maoti rä, ia ìtehia mai te òhipa ta te Metua i haamata mai, te òhipa hoì no reira o ia i tonohia mai ai e te Metua. Nä roto i to Ietu färiiraa i te tomo i roto i te päpe, te haapäpü ra o ia e, te färii ra o ia i te òhipa no reira o ia i tonohia mai ai e te Metua, te mea ia i faaroohia ai te reo o te Metua i te fäìraa e: Ta ù Tamaiti here teie, ua mauruüru roa vau ia na (Mätaio 3, 17). Ua ìte atoà rä tätou e, eere no te mea i nä roto mai te fenua i te pape, i matara ai te parau o te ora, no te mea te huru mätamua ta te fenua i faaìte mai, to na ia ano, to na faufaa òre, e te pöuri hoì i nià iho i te ìriatai (Tenete 1, 2). No muri mai te Parau i te faatupuraa e te faaìteraa i te ora.

Te vähi ta tätou e hinaaro nei i te haamataratara, te faufaa ia o te pape i roto i te òhipa e te haapiiraa a Ietu. Parau mau, e haamanaòraa tuutuu òre na Ietu e, i haere mai o ia i te ao nei e faatupu i te hinaaro o to na Metua, e te parau hoì ta na e faaìte ra, eere ia i ta na, te mau parau rä te reira ta te Metua i hinaaro ia faaìte o ia, tei riro hoì ei tumu no reira o ia i tonohia mai ai i te ao nei. Te manaò rahi e hoì noa mai ra i roto i ta na mau haapiiraa, te parau ia o te aroha e te here, tei riro ei täpaò e ìtehia ai te mau taata o te Atua i te mau taata eere i to te Atua (I Ioane 4, 7-8). Te auraa, aita ia to te pape e parau i roto i ta na mau pororaa, aore ra eere te reira i ta na faaìteraa tumu. E tano te reira parau ia faaauhia i te tiàraa o Ietu ei Tamaiti na te Atua, òre noa atu ai i riro ei faaìteraa tumu na na e, e Tamaiti o ia na te Atua, nä roto rä i te mau parau ta na i parau, te mau òhipa hoì ta na i rave, te mea te reira ta te taata i märamarama. I ô nei, te mea faufaa, eere te mea i parauhia, te mea rä tei riro te parau ei räveà faaìteraa.

Ietu e o Ioane päpetito

E piti taime faufaa roa i täpaò i te oraraa o Ietu : a tahi, i te àhuru-mä-piti- raa o to na mätahiti, te ìtehia ra o ia i te haapiiraa i te mau òrometua i roto i te hiero (Ruta 2, 46) ; e te piti, i te toru-àhuru-raa o to na mätahiti, i to na päpetitoraahia, te faarooraahia te reo o te Atua i te parauraa mai e : Taù Tamaiti here teie, ua mauruüru roa vau ia na (Mätaio 3, 17).

I roto i te oraraa taata nei, ia faaìte te tahi i to na mauruüru rahi i te tahi, no te maitaì ia o te òhipa i oti i te reira taata i te rave, aore ra no te maitaì o te faaotiraa ta na i rave, tei riro ei òhipa tei tiaìhia to na tupuraa. Mai te àhuru-mä-piti-raa o to na mätahiti e tae roa mai i teie taime a ani ai o ia i te päpetitoraa a Ioane (Mätaio 3, 15), aita hoê parau i haapäpü mai i te òhipa ta Ietu i rave, e te vähi hoì ta na i haere. Te vähi hopeà noa o to na oraraa te vähi ìtehia e tätou. Te auraa, aita atoà ia e mea e faaòhie ra ia tätou i te märamaramaraa i teie mauruüru to te Atua maori rä, teie päpetitoraa. Hou teie färereiraa to Ioane ia Ietu i roto i te päpe, te haapäpü ra o ia e : Te päpetito nei ä hoì au ia òutou i te päpe, te haere mai nei rä te tahi, e mana rahi to na i to ù, e òre ia vau e au ia tatara i te täpeà i tana tämaa, na na e päpetito ia òutou i te Värua Maitaì e te auahi (Ruta 3, 16). I mua i teie fäìraa ta Ioane, te uiraa e tano te manaò e uiui rii, te tumu ia Ietu i färii ai i te päpetitoraa a Ioane, inaha o ia iho teie e haapäpü nei e, ua hau ta Ietu päpetito i ta na. No to na noa änei haèhaa i nä reira ai o ia, aore ra no te faaìte i te tahi parau ê atu. Te manaò e faaìtehia ra e teie taò päpetito, te täumiraa ia i te tahi mea i raro i te pape, te horohoroiraa, aore ra te tämäraa i te tahi mea nä roto i te täumiraa i raro i te pape. Te taò atoà rä te reira i täpeàhia mai no te täpaò i haamauhia mai e Ioane. Mai te peu e, te faanaho ra Ietu i ta na mau pipi i te parau no te päpetitoraa (Mätaio 28, 19-20), aita o ia iho i päpetito (Ioane 4, 2), e aita atoà hoì o ia i ìtehia i te päpetitoraa i te Värua Maitaì e te auahi, ia au i te faaìteraa a Ioane. Te vai nei te tahi huru pinepine i te ìtehia i roto i te parau a Ietu : e faaòhipa o ia i te tahi taò, âreà te auraa ra, tei te tahi ia vähi ê atu i ta te taò e faaìte ra. Te auahi, eere änei e, o te täpaò ia o te Atua. A tae mai ai ia Ietu, ua faaau atoà o ia i ta na parau i te auahi ta na i hinaaro ia vave mai te ura i nià i te fenua nei (Ruta 12, 49).

 

Ia maitaì tätou i te tiaìraa piti.

Teraì òr. Faatura.