Ruta èv. l0.1-20 A faariro te mau tämataraa Èi märamarama no roto mai to âau.

 

Täpati 6 Paroro muri/ Tiurai 2025.

ÔROÀ

 A faariro te mau tämataraa

Èi märamarama no roto mai to âau.

Mau taiòraa.

Taramo 66

1 Na te Mënätehe. E Himene, e Taramo. E pii hua i te òaòa i te Atua, e te mau fenua e.

2 E himene ei haamaitaì i to na iòa, e faariro i to na hanahana ei haamaitaìraa ia na.

3 E parau atu i te Atua : «E mau räveà mataùtaù ta òe. No to òe ra mana rahi i auraro mai ai to mau ènemi ia òe ra.

4 E haamori te mau fenua atoà nei ia òe, e himene ia òe, e himene i to òe ra iòa. Tera.

5 E haere mai e hiò i te mau òhipa a te Atua. E mea mataùtaù ta na i rave i te taata nei.

6 Ua faariro ò ia i te tai nei ei repo marô, ua nä raro noa rätou nä te moana i te haere, i reira to tätou òaòaraa ia na.

7 Te mana nei o ia i to na püai e a muri noa atu. Te tiàtonu ra to na mata i te mau êtene ; eiaha tei haùti ra e faateitei ia rätou iho. Tera.

8 E haamaitaì i to tätou Atua, e te mau taata nei e. Ia ìteä hoì te reo i te haamaitaìraa ia na.

9 O ò ia tei tiaì ia tätou e ora ai , e o tei faaitoito i to tätou âvae ia òre ia pähee.

10 Ua tämata-mau-hia mätou e òe, e te Atua e. Ua tämä òe ia mätou mai te ârio i tämähia ra,

11 ua tuu òe ia mätou i roto i te märei, e ua tuu òe i te höpoià teiaha i nià i to mätou täuupu.

12 Na òe i faahoro i te taata nä nià i to mätou upoo, ua nä roto mätou i te auahi e te pape. Ua arataì rä òe ia mätou i te fenua taoà.

13 E tomo vau i to fare mä te tütia-täauahi, e faatupu vau i taù mau èuhe ia òe ra,

14 tei parauhia e taù vaha, e na ta ù vaha i faaìte i ta ù àtiraa ra.

15 Te tütia-täauahi pöria ra ta ù e hopoi atu ia òe ra : te mämoe öni, e te mea noànoà atoà te puaatoro e te puaaniho ta ù e faatutia. Tera.

16 E haere mai, e faaroo, o òutou atoà e mataù i te Atua ra, e na ù e faaìte i ta na i rave i to ù nei värua.

17 Ua pii atu ra taù vaha ia na, e ua faateitei taù arero ia na.

18 Àhiri rä te faatià ra ta ù âau i te ìno, e òre au e faaroohia mai e te Fatu.

19 Ua faaroo mau rä te Atua ia ù, e ua haapaò mai i ta ù i ani atu.

20 Ia haamaitaìhia hoì te Atua ò ia aore i haapae i ta ù nei pure, e aore hoì i faahoì i to na aroharaa ia ù ne

Heuraa Manaò.

E âmui anaè i roto i te tuatapaparaa o te Taramo 66, o te faaìte ra ia na iho mai te hoê himene ârueraa na te ao atoà nei e te faaìteraa i te faaoraraa. Te tïtau nei teie taramo, tei vähihia i roto e toru tuhaa, ia tätou na mua roa ia faahanahana i te mau òhipa puai a te Atua, e i muri iho ia fëruri hohonu i nià i to na àravihi no te tämata e no te tämä i to Na nünaa, e i te pae hopeà no te pähono ma te âau mehara e te mauruüru.

1. Te faanahoraa e te mau tumu parau

E haamata te ârueraa e te faaìteraa a te hui faaroo te Taramo na roto i te hoê piiraa ûàna i te mau taata atoà o te fenua nei ia pii hua i te òaòa i mua i te Atua e ia himene i to Na ra hanahana. Te haamatara ra teie huru au noa i te faito o te poroì na te ao atoà nei : È ère noa te Atua i te Atua o Ìteraèra, o te Fatu atoà rä o te mau mea atoà i rähuhia. Te faateitei nei te mau ìrava mätamua i te mana o te Atua na roto i te mau hohoà faahiahia e faahohoà nei i te mau puai o te aru e aore ra te au-tai-ma-reva. Ma te tïtau manihini i te hui taata faaroo atoà ia hiòpoà e ia faahanahana i ta Na mau òhipa, te haamäramarama ra te taramo i te mana arii e te rahi o te Rähu.

Te tumu parau o te tämataraa èi tuhaa tumu no te taramo o te manaò ia e, na roto i to Na paari, e ärataì te Atua i to Na mau taata i roto i te mau taime tämataraa no te tämä ia rätou mai te tämäraa i te ârio. Te horoà mai nei te ìrava e na ô ra e " No te mea ua tämata na hoì òe ia mätou, e te Atua " tei parauhia nei te ìrava faufaa e höroà mai ïa te reira i te hoê tätararaa puai. Te faaìte ra te reira e, è ère te mau fifi i te hoê òhipa no te hoê noa taime, e tuhaa rä te reira no te hoê faanahoraa hanahana tei ôpuahia no te faatupu i te hoê faaroo puai aè e te hoê âau mä no te färii maitaì aè i te aroha o te Atua. Te tueä ra teie manaò e te hoê haapiiraa faaroo no nià i te faaìteraa a te taata tätaìtahi e a te hui faaroo, i reira te tämataraa e faaìtehia ai e e mea faufaa òre atoà.

Ua täpaòhia te ìteraa päpü tätaìtahi e te pähonoraa o te faaroo : Te tuhaa hopeà o te Taramo e te hoê ìteraa päpü o te taata iho te hoê fäìraa a te hoê taata tei haere na roto i te " auahi e te pape ", e ua tae mai te reira na roto i te hoê ìteraa päpü e te mauruüru. Te faataa ra teie ìrava e nafea te faarururaa i te mau fifi e ärataì ai i te hoê täairaa piri roa atu ä e te Atua, o te ìtehia na roto i te huru o te ârueraa e te püpüraa. E faaìte te taata tätaìtahi i to na mauruüru na roto i te tapu e faahanahana i te Atua na roto i te mau tutia täauahi e te mau èuhe, e täpaò faaìte ia e ua ìte ò ia e ua riro te mau tämataraa atoà èi taime tämäraa e te färereiraa i te Atua.

2. Te irava tumu

Mai te mea e tià i te hoê taata ia faataa i te hoê ìrava faufaa èi tumu, e rave rahi o te faahiti ra i te parau no te tämataraa a te Atua i to Na nünaa no te mea ua tämata òe ia mätou, e te Atua. Te tïtau ra teie ìrava i te manaò e e faaòhipa te Atua i te mau taime fifi no te tarai e no te tämä i te tiàturiraa o te feia faaroo. Te uiui atoà ra te reira no nià i to tätou iho täairaa e te àti : mäoti ra i te faariro-noa-raa i te tämataraa èi faaìnoraa, e räveà atoà rä te reira no te tämäraa e te täairaa piri roa atu ä e te Atua. E faaitoito teie tätararaa i te feia haapaò ia ìte i roto i te mau fifi tätaìtahi te hoê räveà no te faaâpïraa i te pae värua e te hoê auraa piri aè e te Fatu.

3. Tuatua

Ua rau te mau tätararaa i roto i te mau ìrava turu no te Taramo 66 i roto pü i te feia tätara parau Atua :

Tau faaâpïraa aore ra faaoraraa i te nünaa : E tuu te tahi pae i to na faanahoraa i roto i te hoê tau faaoraraa, èi hiòraa i roto i te horo-ê-raa aore ra i te mau taime a ìte ai o Ìteraèra i te mau òhipa faufaa a te Atua te haereraa na roto i te Miti Ùteùte, te faaoraraa i te mau ènemi, e te vai atu ä. Te tutau nei te taramo i ta na mau parau i roto i te fëruriraa âmui o te hoê nünaa o tei ìte i te Atua i te òhiparaa ma te puai no te faatiàmä e no te faahoì faahou mai i to rätou nünaa tei purara è.

Te tau i muri mai e aore rä te hoê parau töhu : Te tuu nei te tahi pae i te reira i roto i te tau no te hoìraa mai te faatîtîraa i Päpuronia e aore rä, te faariro nei rätou i te reira mai te hoê parau töhu e faaìte ra i te hoê faahoìraa mai o te mau Àti Iuta a muri aè. Te faahiti nei te parau no te tämäraa i roto i te tämataraa e te täuiraa o te taata iho i te mau taime no te patu-faahou-raa e te faaâpïraa i te i te oraraa faaroo o te nünaa.

I roto i na tupuraa e piti, te färii ra te Taramo 66 i te hoê faito i te pae o te tuatua e i te pae värua, i reira te rahi o te Atua e faaìtehia ai na roto i te mau tuhaa faufaa o te àamu o te nünaa o Ìteraèra. Na te faahaamanaòraa i ta Na mau òhipa temeio e te fäìraa i to Na mana i te mau tau àti e haapuai i te tiàturiraa, noa atu te tau, ua riro noa te parau èi tumu no te tiàturiraa e no te faaoraraa.

Haere â i mua

Te faaäuraa : E faaäu teie taramo e te tahi atu mau taramo haamauruüruraa, mai te Taramo 8 aore ra te Taramo 107, no te turäma maitaì i te mau tueäraa e te mau taa-ê-raa i roto i te faaìteraa i te mauruüru i te Atua.

Te huru räveraa i te pae faaroo e i te pae faaroo : A fëruri e nafea te poroì o te tämataraa e te tämäraa i vauvauhia e teie taramo e tià ai e faaòhipa i roto i to òutou iho oraraa i te pae värua e i te mau mahana atoà.

Te mau päpaìraa moà : E haapäpü ra i te tuatapaparaa e mea nahea teie taramo i te faa-òhipa-raa-hia i roto i te haamoriraa e te tämau-âau-raa i roto i te àamu o te Ètärëtia, e horoà mai i te hoê hiòraa faufaa no nià i to na faufaa.

Ìtaia 66.10-14

10 E òaòa òutou, e Ierutarëma atoà, e ôuàuà noa i te òaòa ia na, òutou, e te feiä atoà e aroha ia na ; ia rahi to òutou òaòa ia na, òutou atoà o tei òto ia na.

11 ia òte òutou e ia fiu, i te ü ra i te haamähanahana nä na ra ; ia noaa mai ia òutou i te ü, e ia òaòa i te rahi o to na ra hanahana.

12 Te nä ô mai ra hoì te Fatu : Ìnaha, te hohora nei au i te maitaì i nià ia na mai te pape ra ; e te taoà o te mau fenua mai te pape puè ra : e òte òutou i te ü, e tütähia i te èè ; e èi nià i te hümaha òutou e ueuehia ai.

13 Mai tei haamauruüruhia e to na ra metua vahine ; o to ù ia haamauruüru ia òutou ; èi Ierutarëma hoì òutou e haamauruüruhia ai.

14 E ìte òutou i teie nei mau parau, e òaòa hoì to òutou âau ; e ruperupe hoì to òutou mau ivi mai te räau rii âpï ra : e ìteä te rima o te Fatu i to na ra mau tävini, e to na riri i to na ra mau ènemi.

Heuraa Manaò.

E hiòpoà âmui na tätou i te Ìtaia pene 66 i te mau ìrava 10 e tae i te 14, ma te faatumu i nià i te ìrava faufaa e tae noa atu i to na àamu e te tuatapaparaa.

1. Te Tätararaa o te Ìtaia pene 66

Ìtaia pene 66 e tuhaa ia teie no te piti o te tuhaa o te puta mai te pene 40 e te i te pene 66), o te faaìte mai i te tämahanahanaraa e te faahoì-faahou-raa-hia mai o Ìteraèra i muri aè i te hoê tau roa no te faatîtîraa e te haaväraa. Ua täpaòhia teie pene hopeà e te hoê ôrama no nià i te haaväraa i nià i te feia i òrure hau i te Atua e i te parau tapu o te tämahanahanaraa no te feia haapaò maitaì. No reira, e piti tuhaa to te haaväraa : te hoê haaväraa ètaèta i nià i te täivaraa e te tämahanahanaraa taa ê no te feia e tämau noa ra i roto i te faaroo, te hoê täpaò no te haapaò maitaì o te Atua i ta Na mau parau tapu i roto i te àamu.

2. Hiòraa i te mau ìrava 10 e tae i te 14.

a) Te òaòa no te faahoì-faahou-raa mai te ìrava 10, tei faarirohia èi irava tumu ia au i teie tuatapaparaa, te pii nei te reira i te mau taata ia òaòa " e o Ierutarëma ". I ò nei, te faataahia ra o Ierutarëma eiaha noa mai te hoê òire mäteria, te mea faufaa roa atu ä rä, mai te täipe ora o te vai raa mai o te Atua e te vahi i reira te faufaa âpï i roto pü i te Atua e to Na nünaa e rave-faahou-hia ai. Te faataahuri ra teie tïtau-manihini-raa i te òaòa âmui i te huru ahoaho e te ano o tei täpaò maoro i te àamu o Ìteraèra i to na hopoi-tîtî-raa-hia. Te hohoà, o te hoìraa ia ma te òaòa i te hoê îraa i te pae värua e i te pae tino i tapuhia e te Atua no te faufaa o ta Na ôpuaraa faaora.

e) Te hohoà no te metua vahine (ìrava 13) Te faahiti nei te ìrava 13 i te hoê hohoà maere mau : " Mai te metua vahine e tämahanahana i ta na tamarii, e na reira atoà vau i te tämahanahana ia òe" Mea faahiahia roa teie faahohoàraa i te pae o te metua vahine no to na varavara i roto i te mau Päpaì, te ra rä, te haapäpü ra te reira i te manaò o te tämärüraa hohonu e te faahiahia. Te faaìte ra te reira i te marü o te Atua i nià i to Na nünaa, te hoê marü o te taa ê roa i te ìno o te haaväraa. I roto i te hoê parau i reira te feia i hopoi-tîtî-hia e faaruru ai i te hoê àmahamaharaa i te pae no te oraraa vaamataèinaa e i te pae värua, e hopoi mai teie hohoà i te hoê parau tapu no nià i te faaoraraa hohonu e te faahoì-faahou-raa mai i roto i te here o te Atua.

f) Te fafauraa no te tämäraa e te faahoì-faahou-raa mai mau ìrava 11 e tae i te 14 Te tätara nei teie mau ìrava turu eiaha noa i te tämärüraa o te haaväraa, i te faanahoraa atoa rä no te tämäraa e te faaâpïraa. Ua faateiteihia te mau peu, o tei faatäipe na i te mau òhipa no räpaeàu, èi mau täpaò ora o te aroha e te here o te Atua. E piti tumu no teie tämäraa : e täpaò te reira no te faataa-ê-raa hopeà i te mau peu täiva e te hoê täpaò no te hoê faaâpïraa i te pae värua o te faaineine i te taeraa mai o te hoê tau hau e te au-maite-raa i haamau-faahou-hia. E parau teie : e faaìte nei te reira i te fänau-faahou-raa o te hoê nünaa tei fati na i roto i te faanahoraa te òre e au i te Atua i mua ra, tei piihia i teie nei ia tuàti faahou i te hoê tiàraa tei faatumuhia i nià i te aroha te here o te Atua.

3. Te fëruriraa e te tuatapaparaa i te parau Atua

Ia au i te àamu, ua töhu o Ìtaia i roto i te hoê tupuraa o te haamataùraa tämau i te pätireia o Iuta, te häruraa fenua e te faatîtîraa. Ua faataahia teie mau ìrava èi pähonoraa i te àti rahi : te püpü nei rätou i te hohoà no te hoê hoìraa hanahana, no te hoê Ierutarëma tei faahoìhia mai i roto i te faanahoraa a te Atua. È ère te faahoì-faahou-raa i faahitihia i te hoê noa hoìraa, o te hoê rä täuiraa no roto mai, te hoê tämäraa faufaa o te mau âau o te ärataì i te hoê täairaa âpï e te Atua.

Ia au i te hoê hiòraa i te pae faaroo, te haapäpü faahou ra teie parau tapu i te huru àueue òre o te faufaa a te Atua. Èita te Atua e faautuà i te täivaraa : e faaora e e faahoì atoà ò Ia i te feia o tei faaìte i to rätou mäuiui i roto i te täiva òre. No te huru o te haaväraa e te maitaì e matara mai na roto i teie mau ìrava, ua riro te reira èi tuhaa faufaa roa o te mau haapiiraa, o te haapäpü ra i te manaò e e pärare te aroha e te here o te Atua na roto i te mau tämataraa mäuiui roa aè. E aniraa manihini teie ia hiò i te mäuiui eiaha èi hopeàraa, èi täahiraa rä e tae atu ai i te îraa o te faaoraraa.

4. Te hoê taiòraa no teie nei tau

No tätou nei, na teie atoà taiòraa i teie ìrava no teie nei tau e tïtau i te fëruriraa i nià i te mau taime o to tätou iho oraraa i reira te ahoaho e faatupu ai i te täuiraa. Te faahaamanaò mai nei te ìrava 10 ia tätou e, noa atu te mau tämataraa, te vai noa ra te hoê piiraa no te òaòa e no te faahauraa. Òia atoà, te faaitoito mai nei teie hohoà no te tämahanahanaraa i roto i te ìrava 13 ia tätou ia ìmi e ia ìte i te vai raa hämani maitaì o te turu i te faaroo e haaàti nei ia tätou i te mau tau mäuiui.

Te faaitoito nei teie mau ìrava ia tätou ia hiòpoà i to tätou iho mau tau tämäraa e ia fëruri faahou i te manaò o te faahoì-faahou-raa eiaha noa i te taatoàraa, i te hoê atoà rä faito taata. Te ìtehia ra te taa-ê-raa i roto pü i te haaväraa e te aroha, e vai ra i roto i te Ìtaia, i roto e rave rahi mau taime o te àamu e o te taata iho no te fänau-faahou-raa.

Te tahi atu mau hiòraa.

Te ture a te rituria : Mea nafea teie ìrava i te òhiparaa i nià i te mau peu haamoriraa e te tämau-âau-raa i te haapaòraa àti Iuta e te Maru Metia e i Mäòhi Nui nei ?

Ia faaäuhia i te Âpotarupo : Te faahohoà ra anei te ôrama o te hoê Ierutarëma i te raì i te mau hohoà pîpîria o te faaoraraa i roto i te Faaäuraa Âpï ?

Te mau faahopeàraa i te pae no te fëruriraa e no te pae o te nünaa : Nafea te poroì no te tämäraa e te faahauraa e tià ai e faatupu i te mau pähonoraa päpü i te mau fifi o te àmahamaharaa e te mäuiui o teie nei tau ?

E täuturu teie mau tuhaa hiòpoàraa ia òutou ia hiòpoà hohonu atu ä i te faufaaraa o te poroì no te parau töhu a Ìtaia i mau vahi i reira òutou i te nohoraa.

Ìtaia pene 66 ìrava 10. I roto i teie ìrava, ua piihia te nünaa ia òaòa i pïhaì iho ia Ierutarëma, èi faahohoàraa i te faahoì-faahou-raa mai i te pae tino e i te pae värua o te huiraatira. Te vai ra i roto i teie ìrava te tïtauraa no te hoê täuiraa òaòa, noa atu te mau tämataraa i tupu, e te haapäpü nei te reira i te parau fafau no te aroha o te Atua o te faaora e o te faahoì faahou mai. Ua riro teie hohoà puai èi faufaa no te pene taatoà, ma te faatuàti i te haaväraa i tupu na i te tiàturiraa o te hoê tau âpï o te aroha.

I roto i te mau päpaìraa moà no teie ànotau, e faufaa rahi teie ìrava ia tätarahia èi aniraa manihini i te òaòa e i te faahauraa i roto pü i te nünaa. Èi hiòraa, te faaòhipa nei e rave rahi mau ètärëtia o te òhipa nei i roto i te tereraa o te mau taiòraa a te mau perofeta i te Ìtaia pene 60 ìrava 10 no te faahaamanaò e e täui te faahoì-faahou-raa mai ä te Atua i te mau taime òtoraa èi mau taime òaòaraa âmui. Ua riro teie päpaìraa èi tutau no te faahanahanaraa i te tià-faahou-raa värua, ma te haapäpü e, noa atu te mau mäuiui e te mau tämataraa i maìri, ua fafauhia te hoê oraraa âpï e te maitaì i te feia tei here ia Tiona e aore rä, hau atu i te rahi, i te huiraatira o te feia faaroo.

Te ìrava, na roto i te aniraa ia " òaòa o Ierutarëma ", àita te reira e riro noa èi piiraa no te faaìte i te òaòa o te hoê òire i faahoìhia mai, e faatäipe atoà rä te reira no te faahoì-faahou-raa mai te taata tätaìtahi. I roto i te mau ìrava täpiri, e tià te reira i te âpeehia e te hoê fëruriraa no nià i te tumu parau o te tämahanahanaraa ma te haamanaò i te hohoà o te hoê metua vahine e tämahanahana ra i ta na tamarii o te tuàti roa i te mau tupuraa o te feia haapaò maitaì. E rave rahi ôroà pata, te mau ôroà iho ä rä tei faatumuhia i nià i te tià-faahou-raa e te faaâpïraa mai te tau Pata e aore rä i te tahi mau ôroà no te pata, o te ìte nei i roto i teie ìrava i te hoê puna no te tiàturiraa e te hoê haapäpüraa no te faaroo, ma te faahaamanaò i te mau taime a pii ai te Ètärëtia i to na mau mero ia färiu i te Atua no te faaoraraa e te tämahanahanaraa.

Èi haapotoraa, e pärahiraa faufaa roa to te Ìtaia pene 66 ìrava 10 i roto i te mau taiòraa no teie nei tau, no te mea te faatäipe ra te reira i te täuiraa o te mäuiui èi òaòa, te hopeà o te hoê tau faataa-ê-raa no te färaa mai te hoê tau hau e te òaòa i te Atua. E haapuai ia teie faaòhiparaa i te manaò e türaì te faaroo i te taata faaroo tätaìtahi ia âpiti ma te itoito i roto i te oraraa o te huiraatira, na roto i te färiiraa i te aroha e te parau tapu o te faahoì-faahou-raa mai o te Atua.

Taratia 6.14-18.

14 Eiaha roa rä vau ia ârue, maori rä i te tätauro o to tätou Fatu ra o Ietu Metia, i riro ai teie nei ao èi mea faatätaurohia ia ù, e o vau hoì èi mea faatätaurohia i teie nei ao.

15 Ia Ietu Metia nei hoì, aore o te peritome, e aore atoà o te peritome òre e faufaa, èi taata âpï rä.

16 E te feiä atoà e haere nä teie nei èà, èi hau to rätou, e te aroha, i nià atoà i te Ìteraèra atoà o te Atua ra.

17 Teie nei, eiaha roa èi taata e haapeàpeà mai ia ù, te vai nei hoì te mau täpaò a te Fatu ra a Ietu i nià i ta ù tino nei.

18 E a ù mau taeaè, èi to òutou värua te aroha mau o to tätou Fatu ra o Ietu Metia ra. Âmene.

Heuraa Manaò.

E hiò na tätou i roto i te Taratia pene 6 i te mau ìrava 14 e tae i te 18, òia hoì, te hopeàraa o te rata i to Taratia e o te haapoto nei i te auraa mau o te parau poroì a Pauro a paraparau ai ò ia i te mau mea rii tumu tei faataa ê aè na i te nünaa Marü Metia o to na ra ànotau.

Hiòraa i te mau ìrava

1. Te teòteò o te tätauro e te pätoìraa i te mau täpaò

I roto i te Taratia pene 6 ìrava 14, te parau nei Pauro e : " Ia ore rä vau ia faaähaaha i te tätauro a to tätou Fatu ia Ietu Metia ra ". I ò nei, te faataahuri ra o Pauro i te mau faufaa i te pae hiroà tumu e i te pae faaroo o to na ra tau. Noa atu e ua faarirohia na te peritomeraa e te tahi atu mau täpaò o te nünaa aore ra o te haapaòraa èi mau täpaò rapaeàu o te hoê täairaa taa ê e te Atua, te faaìte ra o Pauro e o te tätauro anaè, te täipe o te tutia e te faaoraraa i püpühia e Ietu, te tià ia faateiteihia. E piiraa ètaèta teie ia faaruè i te mau hanahana atoà tei niuhia i nià i te peu e aore rä, i te peu tumu, e ia faatumu i nià i te mana faaora o te Metia.

2. Te Hämaniraa Âpï èi iho taata teitei aè

Ua riro te Taratia pene 6 ìrava 15 o te tahi ìrava tumu : " È ère hoi te peritome i te mea faufaa òre, e te mea faufaa òre ra, o te hoê ia hämaniraa âpï ". Te täpaò ra teie ìrava i te hoê faataa-ê-raa päpü e te faanahoraa ètaèta i te pae o te ture o tei täôtià i te tiàraa mero i roto i te pupu àti Iuta. Na roto i te pororaa e, àita hoê aè taata e aore rä, te tahi atu te peritome e aore rä, te moèraa i riro èi mea faufaa, te faataa nei o Pauro i te tiàraa marü metia i nià i te hoê täuiraa i roto e i rapae : òia hoì, te riroraa èi " taata âpï ". Ua niuhia teie iho taata âpï i nià i te òhipa faaoraraa a Ietu eiaha rä i nià i te mau ôroà o tei riro i teie nei, ia au i te parau a Pauro, èi peu tei maìri. Te auraa ia e ua täaihia te faaoraraa e te täairaa e te Atua i nià i te aroha e te faaroo, eiaha rä i nià i te äuraroraa i te Ture tei òre i ìtehia te Ora Atua.

3. Te hau, te aroha e tüu-rima-raa na te taata iho

I roto i te ìrava 16, te faatae nei o Pauro i ta na haamaitaìraa i te feia tei färii i teie parau tumu no te täuiraa : " E o rätou atoà o te haapaò i teie nei ture, e vai ia te hau e te aroha i nià ia rätou, e i nià i te Nünaa o te Atua " Te faahaamanaò mai ra ò ia ia tätou e ua niuhia te riroraa èi tumu mau no te pupu Taata märamaramahia i ò nei mai te taatoàraa o te feia faaroo, te àti Iuta aore ra àita i nià i te äuraroraa i te faatereraa faaroo i nià i te fenua e te raì. Te haapäpü ra teie ìrava e è ère te faaoraraa i te hoê peu mätauhia, o te haerea mau rä ma te faaroo. I te pae hopeà, te faahiti nei te Taratia pene 6 i na ìrava e piti te 17 e te 18 i te hoê òhipa no na iho : eiaha roa èi taata e haapeàpeà faahou mai i to ù nei hau, no te mea te faaòromaì nei au i to ù nei tino i te mau àti o Ietu ". Te faaìte nei teie mau " täpaò " i te mau mäuiui e te mau àti ta Pauro i faaruru no te maitaì o te Èvaneria. E mau faaìteraa ìte-mata-hia te reira no ta na fafauraa e to na tiàraa i täraihia e te tätauro. Te haapäpü faahou ra teie ìrava i te mäuiui o te èà o te faaroo, òia atoà rä te täairaa hohonu e te Metia o te faaìte ra ia na iho i roto atoà i te paruparu o te taata.

Tuatua e te âanoraa o te poroì

Te mau ìrava täpiri o te èpitetore e te àroraa e te àti Iuta

Ua päpaì Pauro i teie rata i to Taratia e ia tätou i teie tau i roto i te hoê tupuraa o te mau feìiraa ûàna i roto pü i te mau Maru Metia mätamua. Ua ìmi te mau pupu taata ìino i te faahepo i te haapaòraa i te peritomeraa e te tahi mau ture a Mote i nià i te mau taata è ère i te Àti Iuta, ma te parau e, e tià i te faaroo i te Metia ia âpitihia i te räveraa i teie mau peu. Na roto i teie mau ìrava, te pätoì ètaèta ra o Pauro i teie manaò : te faaìte ra ò ia e èita te tumu mau o te faaoraraa e faitohia na roto i te hoê peu no rapaeàu mai, na roto rä i te hoê täuiraa no roto mai e tupu na roto i te faaroo ia Ietu Metia. Ua faatupu teie àimäroraa i te mau faahopeàraa hohonu no te iho taata e te hoêraa o te pupu marü metia e fä mai ra, te mau taa-ê-raa hau aè i te faahiahia o te mau peu faaroo o tei märamaramahia i te äuraa mau no te aroha, e te here o te Atua Nui Tumu Tahi.

Te faufaaraa i te pae faaroo e te tufaa i muri iho

Ua vai iho mai te manaò no te hämaniraa âpï i faahitihia i ò nei i te hoê täpaò vai maoro i nià i te haapiiraa faaroo marü metia. Te tïtau manihini nei te reira i te feia faaroo tätaìtahi ia hiòpoà faahou i to rätou iho taata faaroo i te Metia, eiaha e faaea faahou i roto i te mau tütuu a te mau tupuna aore ra i te mau höpoià i mua i te ture faufaa òre, èi taata rä tei täuihia e te here e te tutia o te Metia. Na roto i te färiiraa i teie ôrama, te püpü ra o Pauro i te hoê räveà monoraa päpü e te ètaèta i te hoê hiòraa o te faaroo niuhia i nià i te mau tïtauraa o te mau mero aore ra te mau peu a te nünaa, ma te faaineine i te èà no te hoê pupu taata faaroo hoêhia e te tumu mau o to rätou täuiraa i te faaroo i te Metia.

Èi haapotoraa

Te faufaa o te tätauro : Te faatiàtià ra o Pauro ia Ietu Metia anaè e i ta Na òhipa faaoraraa, ma te pätoì i te mau huru teòteò atoà niuhia i nià i te mau peu no rapaeàu mai.

Te hämaniraa âpï : Tei roto te faaoraraa i te täuiraa no roto mai, te hoê faaâpïraa rahi i te riroraa èi mea hau aè i te mau ôtià i mua ra i te pae faaroo.

Te mau täpaò o te fafauraa : Te haapäpü ra te mau mäuiui o Pauro, tei ìtehia i nià i to na tino, i to na haapaò maitaì e to na täairaa hohonu e te Metia.

Te haamatara ra teie faaotiraa puai i te manaò e e täui te riroraa èi taata no te nünaa Atua na roto i te faaroo i te Metia eiaha rä na roto i te mau peu no rapaeàu mai. Te tämau noa nei ä te reira i te faaüru i te märöraa faaroo no teie tau no nià i te aroha te here e te mau òhipa faaora, e te haafifi nei te reira i te feia tiàturi no nià i te iho taata mau o to rätou tiàraa i roto i te Metia.

Haere ä i mua

Taa ê noa atu i te mau faahitiraa parau no te mau päpaìraa, e mea ànaanatae ia fëruri i nià i te tupuraa o teie parau tumu i roto i te tuatua o te Ètärëtia. Èi hiòraa, nahea te faaâpïraa no te tënetere 16 i te ìte-faahou-raa e i te haapäpüraa i te manaò no te 'hämaniraa âpï' na roto i te haapäpüraa i te haamoàraa o te taata na roto i te faaroo e te maitaì eiaha rä na roto i te mau òhipa no rapae. Hau atu ä, te hiòraa i te mau tätararaa âpï i te pae no te àamu e te mau tätararaa e faaìte mai nei e mea nafea teie aòraa a Pauro e tämau noa ai i te türaì i te mau peu no teie nei tau i te faaâpïraa i te pae värua. E aha te mau faahopeàraa no teie poroì no te mau puai o teie nei tau e no te taa-maitaì-raa i te haamanaòraa i roto i te oraraa o te mau mahana atoà ? Te höroà ra teie mau uiraa i te mau räveà ànaanatae no te fëruri maite o te faatuàti i te hohonuraa no te mau papai e to na faufaaraa ma te taime òre.

Ruta èv. l0.1-20

Te tono-raa-hia te tino hitu àhuru mä piti

1 E muri aè ra, ua haapaò atu ra te Fatu i e hitu àhuru mä piti, e tätoopiti atu ra i te tönoraa ia rätou nä mua ia na, i te mau ôire e te mau vähi atoà ta na i ôpua ra e e haere atoà ò ia i reira.

2 Ua parau atu ra ò ia ia rätou : «Te rahi mau nei te âuhune tïtona, te ïti nei rä te feiä e ôoti. E teie nei, e pure òutou i te Fatu o te òhipa, ia tono ä ò ia i te rave òhipa èi ôoti.

3 A haere, ìnaha te tono nei au ia òutou mai te ârënio i rotopü i te mau ruto ra.

4 Eiaha èi färii moni e hopoihia, eiaha ei pütë, eiaha ei tämaa hopoi noa, eiaha roa e aroha atu i te taata i te aratià.

5 E te fare ta òutou e tomo ra, e mata na i te parau atu : «Ei hau to teie nei ùtuafare.»

6 E tei reira te hoê tamaiti no te hau, e vai ä taua hau ra i nià iho ia na ; aore rä, e hoì mai ia i nià iho ia òutou.

7 Èi taua fare ra pärahi ai, e àmu hoì e e ïnu i ta rätou e horoà mai ra, e au hoì i te rave-òhipa ta na ra utuà. Eiaha e haere i tërä fare, i tërä fare.

8 E te ôire ta òutou e tomo ra, e i ìte mai rätou ia òutou, e àmu i ta rätou e tuu mai i mua i to òutou aro ra ;

9 e faaora hoì i to reira maì, e parau atu hoì ia rätou : «Te fätata mai ra te Pätireia o te Atua ia òutou nei.»

10 Âreà te ôire ta òutou e tomo ra, e aore rätou i ìte mai ia òutou, e haere òutou i te aroä i taua ôire ra, a parau atu ai :

11«Te repo o to òutou ôire e piri mai ia mätou nei, te horoi atu na mätou. Te fätata mai nei rä te Pätireia o te Atua ia òutou, ia ìte hoì òutou.»

12 Teie rä ta ù parau ia òutou : e huru tià aè Totoma ia haamahu ia tae i te reira mahana ra, i te reira ôire.

Te àti o te mau ôire tiàturi òre ia Ietu

(Mät 11,20-24)

13 Âuë òe, e Toratina e ? Âuë hoì òe, e Petetaita ? Àhiri hoì te mau temeio i ravehia i roto ia òrua na, i ravehia i Turia e Titona, ua tätarahapa ê na rätou, ua pärahi i te rehu auahi mä te àhu paau.

14 E huru tià aè ra Turia e Titona ia haamahu ia òrua na, ia tae i te mahana haaväraa ra.

15 E o òe na hoì, e Taperenaumi i faateiteihia i nià i te raì na, e höparahia òe i raro roa i häte.

16 O tei faaroo mai ia òutou na, ua faaroo mai ia ia ù ; e o tei vahavaha mai ia òutou na, ua vahavaha mai ia ia ù ; e o tei vahavaha mai ia ù ra, ua vahavaha ia ia na i tei tono mai ia ù nei.

Te hoìraa mai te tino hitu àhuru mä piti

17 Ua hoì faahou mai ra taua hitu àhuru mä piti ra mä te òaòa, nä ô mai ra : «E te Fatu, ua vï atoà te mau tëmoni ia mätou i to iòa na.

18 Ua parau atu ra ò ia ia rätou : «Ua ìte au ia Tätani i te maìriraa, mai te uira no nià i te raì ra.

19 E ìnaha, e haamana atu vau ia òutou, ia taahi noa atu i te ôfï, e te pata, e te mana atoà o te ènemi : e aore roa e mea e pohe ai òutou.

20 Eiaha rä e òaòa i te mea ua vï te mau värua ìno ia òutou ; e òaòa rä i to òutou iòa i päpaìhia i nià i te raì ra.

Heuraa Manaò.

Teie te hoê tuatapaparaa i te Ruta èvaneria i te pene 10 i te mau ìrava 1 e tae i te 20, ma te haapaò taa ê i te mau ìrava tumu e te tuatua o te mau parau.

1. Te huru o te taiòraa.

I roto i teie tuhaa no te Èvaneria ia au i te päpaìraa a Ruta, te faanaho nei o Ietu i te tönoraa i te hoê pupu pipi (hitu àhuru, e te tahi mau parau päpaì e faahiti ra e hitu àhuru mä piti) no te hoê òhipa faaìteraa i te pätireia o te Atua. Te täpaò ra teie tönoraa, o te pee ra i te hiòraa o te òhipa veà töno i tönohia te tönoraa ia rätou e piti i muri aè i te tahi), i te hoê täahiraa faufaa roa i roto i te tupuraa o te täviniraa a Ietu. Te haapäpü ra teie ìrava, tei päpaìhia i roto i te hoê tupuraa o te tiaìraa puai i te metia i roto i te nünaa àti Iuta, i te parareraa o te òhipa pororaa èvaneria hau atu i te pupu täôtiàhia no te mau pipi mätamua. Te faanahoraa a te mau veà töno, i te pae värua ia e te taatoàraa : e höpoià na te mau pipi ia poro i te taeraa mai no te Pätireia o te Atua, te faaoraraa i te feia maì, e tae noa atu i te mau värua faufau ia tiàvaruhia. Te haapäpü nei teie mau ärataìraa i te faufaa rahi no te tiàturiraa i te Atua e te färiiraa i te maitaì o te mau nünaa o te fenua, èi hiòraa, ia faaea i roto i te hoê ä fare no te haapuai i te manaò ia ôpere e ia riro èi pupu taata no te Metia.

2. Hiòraa i te mau ärataìraa òhie.

Ua haamäramarama mai Ietu i te mau huru pae mäteria e te pae värua o te òhipa :

• Te huru òhie e te tiàturiraa : Te tïtauhia ra te mau pipi ia tere ma te òre e rave i te mau faanahoraa teimaha (eiaha èi färii moni, aore ra e pute, aore ra e tiaa) no te faahohoà i te täairaa taatoà i te Atua e te faaruèraa i te mau taoà mäteria no te turu i te poroì i te pae värua.
• Färiiraa e te ìteraa päpü : Ia tomo anaè i roto i te hoê fare, e faatäipehia te färiiraa na roto i te hoê täpaò no te hau. È ère teie parau i te parau faufaa òre ; e faatupu te reira i te manaò no te hoê täuiraa i te pae värua o te riro, mai te peu e e färii-maitaì-hia, èi hau e vai ra i nià i te fatu fare. I te tahi aè pae, e faatupu te pätoìraa i te hoê täpaò no te " ueueraa i te repo " no te täpaò i te pätoìraa e no te faaìte e, te höpoià no te poroì, ua tuuhia ia i teie nei i roto i te âau o te taata. Te faaìte nei teie mau ärataìraa e, è ère te òhipa veà töno i te hoê noa faaìteraa no te mau mana temeio, e reni ärataì rä no te tiàturi i te Atua, no te tiàturi âmui e no te haapaò i te piiraa a te Atua.

3. Te ìrava tumu e to na äuraa.

Noa atu e rave rahi mau ìrava e haapäpühia i roto i teie nei päpaìraa a Ruta èv. I te pene 10 ìrava 18, i reira to Ietu faaìteraa e ua ìte ò Ia ia Tatane i te märuaraa mai te raì mai te uira. Te ìrava tumu e tià e riro mai te hoê täviri ra te huru te ìrava 20 ia. 20 Eiaha rä e òaòa i te mea ua vï te mau värua ìno ia òutou ; e òaòa rä i to òutou iòa i päpaìhia i nià i te raì ra.

Te faataa poto ra teie ìrava i te tumu mau o te mau òhipa i höroàhia i te mau pipi. Te faito nei te reira i te hanahana o te mau temeio e te mana i nià i te mau tëmoni i nià i to rätou upootiàraa mau : te haapäpüraa no te faaoraraa e te haapäpüraa i to rätou tiàraa mure òre i mua i te Atua. E rave rahi mau manaò faufaa te tià ia täpaòhia i ò nei :

• Haapiiraa no nià i te teòteò : Na roto i te ôpaniraa i te mau pipi ia òaòa i to ratou mana i nià noa i te mau värua, te faaära ra o Ietu i te ära-maite-raa i nià i te faufaa òre e te huru i te pae värua o ta rätou òhipa i faauëhia. To ratou manuiaraa ua täamuhia ia i nià i to rätou mau iòa tei " päpaìhia i te raì ra ", òia hoì, te parururaa o te faaoraraa e te ora mure òre.
• Tatararaa no te manuiaraa i roto i te òhipa : E tïtau teie parau i te feia tiàturi ia haafaufaa i te auraa i roto pü ia rätou e te Atua e te parau fafau no te ora mure òre eiaha rä ia mauruüru i te mau täpaò temeio e aore rä, i te haamauruüruraa a te taata.

Te mau faahopeàraa i te pae faaroo : Te faahiti ra teie ìrava i te manaò e e fänaò te feia faaroo, noa atu te mau mana e te mau manuiaraa i roto i te ao värua, i to ratou iho taata mau e to rätou faaoraraa i roto i te piiraa a te Atua. Te faahaamanaò atoà mai nei te reira ia tätou e, eiaha te òhipa marü metia ia faaòhipahia no te faatupu i te òaòa i roto ia tätou iho, ia hiòhia rä i roto i te hiòraa o te hoê tiàturiraa mure òre o te hau aè i te mau maitaì mäteria e aore rä, i te mau manuiaraa no te hoê taime poto noa.

4. Te mau päpaìraa moà e te tupuraa o te tätararaa.

I te pae o te tuatua, ua tätarahia teie ìrava na roto e rave rahi mau räveà na roto i te mau tätararaa.

Te òhipa a te huiraatira i roto i te hoê ao âmahamaha : I roto i te tupuraa o te tënetere mätamua, täpaòhia e te faatereraa Roma e te pürararaa o Ìteraèra, te faatäipe ra te töno-raa-hia te mau pipi i te täui-faahou-raa o te pupu faaroo. Ua riro te mau faaueraa päpü e haere âpipiti, e färii i te färii maitaì, e te vai atu ä) èi ärataì no te patu i te hoê iho taata âmui niuhia i nià i te täutururaa te tahi i te tahi e te au-hoê-raa i roto i te hoê tau päpü òre.

Te tupuraa o te mana âpotetoro : I te mea e ua höroà o Ietu i te mana temeio no ta na mau pipi, i nià iho ä rä i te mau tëmoni, ua riro ia te reira èi niu no te mau tïtauraa a te mau âpotetoro i roto i te mau pupu marü metia mätamua. Ua riro te parau ‘’ua hiò vau ia Tatane i te hiàraa’’ (Ruta èv. Pene 10 ìrava 18) èi tumu no te märöraa : ua faariro te tahi pae i te reira mai te hoê faahitiraa parau no te àamu, e te tahi pae ua riro ia èi täpaò no te pau rahi o te ìno i roto i te täviniraa a te Metia.

Te hoê taiòraa i te pae faaroo : Te faahaamanaòraa i te päpaìraa o te mau iòa i nià i te raì i te ära-maite-raa i nià i te faito o te faaoraraa. Te haapäpü ra te reira i te manaò e te haere ra te àamu o te taata i mua i te hoê täuiraa hopeà o te täairaa i roto pü i te taata e te Atua. Ua riro mai te mau pipi, tei î i teie haapäpüraa, èi mau taata mätamua no te hoê tau âpï tei täpaòhia e te maitaì e te tiàturiraa.

Ua òhipa teie mau taiòraa i te pae o te àamu e i te pae faaroo i nià i te märamarama o teie nei tau o te ìrava, o te faaìte ra e ua riro te mana pae värua o te mau pipi èi ômuaraa no te parareraa o te Èvaneria na te ao atoà nei e te haamauraa i te hoê pupu faaroo niuhia i nià i te mau faufaa mure òre eiaha rä i nià i te mau täpaò temeio.

5. Te mau manaò no te faaòhiparaa.

No tätou i teie mahana, te horoà mai nei te hiòraa a Ruta èv. Pene 10 i te mau ìrava 1 e tae i te 20 e rave rahi hiòraa :

Te piiraa i roto i te täviniraa : Te anihia nei te feia faaroo tätaìtahi ia faaìte i te parau no te Pätireia o te Atua ma te ôhie e te tiàturi, ma te òre e ìmi i te hanahana no na iho.

Te faufaaraa o te âau : Te manuiaraa mau, o te täuiraa ia i roto ia na iho, te täairaa piri roa aè e te Atua, tei faatäipehia e te päpaìraa iòa i nià i te raì.

Te tïtauraa o te mana värua : Noa atu to tätou e ìte i te mau manuiaraa e te mau täpaò i roto i to tätou oraraa pae värua, te mea faufaa roa aè, o te faatumuraa ia i nià i te parau fafau no te faaoraraa a te Metia.

Te tahi atu mau räveà mäìmiraa.

Taa ê atu i teie hiòraa, mea ànaanatae paha ia hiò i te tahi atu mau tuhaa mai teie :

Te täpaò no te nümera 'hitu àhuru' e aore rä, 'hitu ahuru ma piti' e to na äuraa i roto i te mau peu tumu Àti Iuta o taua tau ra.

Hoê faaäuraa e te täviniraa a te mau veà töno hoê àhuru mä piti e te äuraa o te reira no te âanoraa o te ôrama o te Pätireia o te Atua tei tupu i roto ôtià òre, òia hoì tei tupu i te mau vahi atoà. Mai te mau fetià o te raì e himene ra i te hanahana o te Atua Nui Tumu Tahi, tei faaroohia e te feia tei ìte i te faaroo, tei ìtehia e te feia ua ìte i te hiò.

Te hoê tuatapaparaa no nià i te mau tuàtiraa i roto pü i te Ruta èv. Pene 10 e te tahi atu mau ìrava i roto i te Faaäuraa Âpï i reira o Ietu i te höroàraa i te mana i nià i te mau mana o te ìno.

Te ìmi nei teie tuatapaparaa i te faatuàti i te parau poroì o te ìrava i nià i to tätou oraraa i te mau mahana atoà, ma te faahaamanaò ia tätou e, te tumu mau o te täviniraa a te mau marü metia, tei roto ia na mua roa i te hoê äuraa piri roa e te Atua, te Metua i te parauraa a Ietu te tiàturiraa i ta Na ärataìraa, e te òaòa e ìtehia i roto i te fafauraa mure òre.

Te ìriti ra te Ruta èv. Pene 10 i te hoê tuhaa rahi o te fëruriraa no ta tätou òhipa pororaa èvaneria no teie nei tau. Teie te tahi mau turämaraa :

1-Te piiraa no te faaòhie e no te tiàturi päpü : Te mau ärataìraa tei höroàhia i te mau pipi, te faaìte mai nei ia ia tätou e te tumu mau no te òhipa tei te huru ia o te Atua. Na roto i te tiàmäraa i te mau täairaa mäteria e te färiiraa i te mau huru tupuraa atoà ma te faaroo, te tïtau-manihini-hia ra tätou ia faatupu i teie huru òhie e te tià mau i roto i ta tätou täviniraa i teie mahana. Te äuraa ra, eiaha ta tätou mau òhipa e ta tätou mau fafauraa ia faa-teimaha-hia e ta tätou iho mau tïtauraa e aore rä, te mau tïtauraa a te taata, ia faatumuhia rä i nià i te tiàturiraa i roto i te ärataìraa hanahana.

2-Te faaitoito nei te äuraa mätamua i nià i te mana : Te ìrava tei faatumuhia, te ìrava 20 ia eiaha e òaòa noa i te mau täpaò temeio aore rä te mana i nià i te värua, ia haafaufaa rä i te päpaìraa i to tätou mau iòa i te raì ra. Na teie hiòraa, tei tuuhia i nià i te tumu o te òhipa, e faahaamanaò ra ia tätou e, te manuiaraa hopeà tei roto ia i te äuraa e te Atua e i roto i te täuiraa roto o te taata. E tià i ta tätou òhipa, hau atu i teie nei, ia ärataì i te âau taata i nià i te hoê äuraa ora e te Atua eiaha rä ia faatumu i nià i te mau faaìteraa no rapae mai i te mana Atua.

3-Te faufaa tumu o te färiiraa i te mau pipi, âpeehia e te faaueraa ia färii e aore rä ia pätoì i te färiiraa a te mau nünaa, te haapäpü nei te reira e, te ìteraa päpü o te faaroo e mea na roto atoà ia i te tuàtiraa i roto pü i te taata e te au-taeaè-raa. I teie mahana, te faataa ra te reira i te faufaaraa ia patu i te mau pupu taata märamarama e te färii pöpou, i reira te poroì o te Èvaneria e faaìtehia ai na roto i te faarooraa, te täutururaa te tahi i te tahi, e te hoêraa. E riro mai ia te àparauraa tätaìtahi èi vahi no te färereiraa i te mea moà, ma te faariro i te pororaa èvaneria èi tautooraa âmui.

4-Èi hohoà no te hoê pororaa no te ao atoà nei e no te taatoàraa, te ani nei te Ruta èv. Pene 10 ia tätou ia rave i te hoê pororaa èvaneria no te faaâpï-tämau-raa na roto i te faaäuraa i te mau peu tumu e te mau tuatua rau. Ua tonohia te mau pipi i roto i te hoê vahi i täpaòhia e te päpü òre e te àmahamaharaa puai. I teie mahana, i reira te mau fifi e färereihia ai na te ao atoà nei e i te fenua iho te mau âifaito-òre-raa i te pae vaamataèinaa anei, te mau fifi i te pae no te aru, te mau tamaì e tupu nei, aore ra te mau täuiraa i te pae no te iho tumu te faaitoito nei te hohoà e faaìtehia nei e Ruta ia tätou ia rave i te hoê huru räveraa òhie ia aahia i roto i te faarooraa e te àparauraa i roto pü i te mau nünaa. Te auraa atoà o te reira, no te färiiraa ia e, te ravehia nei te pororaa na roto i te äu-hoa-raa e te mau taata atoà, te faaturaraa i te mau taa-ê-raa, e te haafaufaaraa i te faufaa o te mau tuhaa tätaìtahi e to na reo.

Èi haapotoraa, te haapii mai nei te Ruta èv. Pene 10 ia tätou e, eiaha te täviniraa i teie taime ia täôtià-noa-hia i te räveraa e aore rä, i te haapäpüraa i te mau àravihi pae värua, ia ìtehia rä i roto i te hoê oraraa faaroo mau, te âau tae ia vëtahi ê, e te hoê tiàturiraa àueue òre i te Atua. Na te reira e türaì ia tätou ia uiui no nià i to tätou mau hinaaro, ia faatumu i nià i to tätou auraa e te Atua, e ia haa no te faatupu i te täuiraa i roto i te taata iho e i roto pü i te mau taata atoà i roto i te hoê ao tei ìmi i to na auraa.

Heuraa Ìrava.

-Taramo 66, 10 Ua tämata-mau-hia mätou e òe, e te Atua e. Ua tämä òe ia mätou mai te ârio i tämähia ra,

-Ìtaia 66, 10 E òaòa òutou, e Ierutarëma atoà, e ôuàuà noa i te òaòa ia na, òutou, e te feiä atoà e aroha ia na ; ia rahi to òutou òaòa ia na, òutou atoà o tei òto ia na.

-Taratia 6, 15 Ia Ietu Metia nei hoì, aore o te peritome, e aore atoà o te peritome òre e faufaa, èi taata âpï rä.

-Ruta èv. 10, 20 Eiaha rä e òaòa i te mea ua vï te mau värua ìno ia òutou ; e òaòa rä i to òutou iòa i päpaìhia i nià i te raì ra.

 

Faaitoitoraa.

Teie te tahi aòraa e âmui ra i teie mau ìrava no te höroà i te hoê fëruriraa tei faaüruhia :

E te mau taeaè e te mau tuahine, e mata na tätou i te faaroo i teie mau parau o te raraa i te hoê ripene no te täuiraa, no te tämäraa e no te tiàturiraa. E ìte tätou i roto i te Taramo, i roto i te Ìtaia, i roto i te rata i to Taratia, e i roto i te Èvaneria päpaìhia e Ruta, e ärataì te èà o te faaroo ia tätou i te hoê oraraa faaâpïhia e te here o te Atua. E hiò na tätou e mea nahea teie mau ìrava i te faaöraa i roto i te àparauraa tei horoà mai ia tätou i te hoê hiòraa no nià i to tätou tere i pïhaì iho i te Fatu.

Te na ô mai ra te tämataraa e tämä ia tätou i te faaìteraa a te Taramo 66, i te ìrava 10 e : Ua tämata mai hoì òe, e te Atua, ia mätou. Ua haamaitaì òe ia mätou mai te ârio ra. I ò nei, te faataahia ra te Atua mai te taata o te tuu ia tätou i mua i te mau tämataraa tïtauhia no to tätou tämä-raa-hia. Ua riro te taata tämä àuri na roto i te faaòreraa i te mau mea viivii, èi täipe no te täuiraa i te pae värua. I roto i te mau taime fifi e täraihia ai tätou e e faarirohia ai tätou èi mea tiàmä no te färii i te aroha hanahana, mai te ârio ànaana. È ère teie tämataraa i te hoê faahaparaa, e räveà rä no te haapuai i to tätou faaroo e no te faaìte i to tätou huru mau i roto i te Atua Nui Tumu Tahi.

Na te òaòa i te fänaòraa i te hau, Ìtaia pene 66, ìrava 10 i roto i te mau ìrava turu te tïtau ra ia tätou ia òaòa e o Ierutarëma e faaòaòa âmui ia tätou. Ua fafau te Atua e faaî ò ia i to na nünaa i te hau e te hanahana. Te faahaamanaò mai nei te ôrama a Ìtaia ia tätou e, i muri aè i te àti e tae mai te faaoraraa ; te tïtau-manihini-hia nei te mau taata o te Atua, tei täuihia e tei faahoìhia mai, ia òaòa i teie hau tei hau aè i te mau mea atoà ta to te ao e pûpû mai nei. E faahaamanaòraa teie fafauraa e, te èà fifi no te täuiraa i te pae värua, o te ärataìraa ia ia tätou i te hoê oraraa tei î i te tämahanahanaraa e te tiàturiraa.

I te riroraa èi taata âpï i roto i te Taratia pene 6, ìrava 15, te haapii mai nei te âpotetoro Pauro ia tätou e, " te mea e maitaì ai te taata ra, e riro ia èi taata âpï ". I ò nei, te tuuhia ra te täpaò i nià i te mau àparaa rima, mai te peritomeraa, i nià rä i te òhipa no roto mai i rävehia e te Metia. Te auraa o te riroraa èi hämaniraa âpï, ò ia ia, na roto i te faaroo, e täuihia ai tätou, e faaâpïhia ai, to tätou e ora ia au i te hinaaro o te Atua. Na teie tiàraa âpï e horoà mai ia tätou i te tiàmäraa ia färiu ê atu i te mau haerea tahito tei haavï ia tätou e ia haere na roto i te parau mau o te aroha.

Te faahaamanaò mai nei te upootiàraa mau i roto i te pätireia o te ao ra i te faaìteraa a te Ruta èv. Pene 10, ìrava 20 ia tätou i te puna mau no te òaòa : A òaòa, eiaha no te mea ua faaroo te mau värua ia òutou, no te mea rä ua päpaìhia to òutou mau iòa i te ao ra. Àita o Ietu e färiu nei i nià i te mau täpaò no rapae mai no te manuiaraa e aore rä, no te mana, te ani nei rä ò Ia ia tätou ia fëruri i te parururaa mure òre e vai ra i roto Ia na. E na nià aè teie hiòraa no te raì i te mau manuiaraa atoà i nià i te fenua nei. Te haapäpü mai nei te reira ia tätou e ua haamauhia to tätou tiàraa èi mau tamarii na te Atua e a muri noa atu e ua täpaòhia te mau tämataraa atoà, te mau upootiàraa atoà, i roto i te ôpuaraa a te Atua.

E faatupu te hoê hiòraa hoê Te fëruri-maite-raa i nià i teie mau ìrava i te hoê tere au maitaì, i te mea e reo to te raì i te feia tei ìte i te faaroo, e reo to te mau fetià, i te feia tei oti to rätou tärià i te hämanihia e te Atua Nui Tumu tahi.

1- Te faahaamanaò mai nei te tämataraa no te tämäraa Taramo 66 ìrava 10 ia tätou e ua faataahia to tätou mau fifi no te tämä ia tätou e no te faaineine ia tätou no te hoê oraraa âpï.

2- Te tïtau manihini mai nei te òaòa o te fafauraa Ìtaia pene 66 ìrava 10 ia tatou ia faaìte i te hau e te faahoìraa ta te Atua e püpü nei i to na mau taata.

3- E haapäpü faahou mai nei te tiàraa taata âpï Taratia pene 6 ìrava 15 e, te tumu mau, o te täuiraa ia i roto ia na iho, eiaha rä te huru e aore rä, te hohoà.

4-Te aò mai nei te parururaa mure òre i te faaìteraa a Ruta èv. Pene 10 ìrava 20) ia tätou ia hiò i ô atu i te mau täpaò o te fenua nei e ia faahanahana i te päpüraa o te faaoraraa mure òre.

Na roto i te tuàtiraa i teie mau hiòraa, ua piihia tätou ia hiò i to tätou mau tämataraa èi mauhaa na te Atua no te täui ia tätou, no te faahanahana i te hau ta Na i fafau mai, no te färii i te hoê tiàraa tei täuihia e te aroha, e no te òaòa i te ìteraa mure òre o to tätou iòa i te raì ra. E aniraa manihini teie ia ora ma te tiàturi e te haèhaa, ma te ìte e, to tätou haereà, noa atu ua î i te mau haafifiraa, e ärataìhia ia e te here e te aroha o te hoê Atua o te hinaaro nei i te mea maitaì roa aè no tätou tätaìtahi.

A faaòhipa i teie mau tuhaa i roto i to òutou oraraa i te mau mahana atoà. E aha te mau tämataraa tei faatià ia òutou ia tupu i te rahi e ia faaìte i te hoê tuhaa o to òutou tiàraa i roto i te Metia ? Nahea e tià ai ia òutou ia färii i te hau e te òaòa ta te Atua i fafau mai i roto i to òutou òire ? Ua riro te mau taime feàaraa atoà èi täahiraa e tae atu ai i te täuiraa, ua riro te mau taime òaòa atoà èi taime no te Pätireia.

A färii i teie mau hiòraa o te faaìte mai ia òutou e, noa atu te mau fifi, te hämanihia ra òutou no te färii i te hoê oraraa âpï e te mure òre. Ia riro te mahana tätaìtahi èi räveà no te faahaamanaò ia òutou e, te tämatahia ra òutou ia tämähia òutou, ia faaâpïhia ia ìtehia òutou i roto i te here hanahana, e ia haapäpühia to òutou tiàraa i roto i te faanahoraa o te raì.

Ia haamaitaì teie mau parau poroì i to òutou faaroo e ia faaüru ia òutou ia haere i mua ma te päpü e, noa atu te huru o te mau mea e tupu mai, te òhipa nei te Atua i roto ia òutou no te faariro ia òutou mai ia Na ra te huru. E i teie nei, e ui tätou ia tätou iho i teie uiraa : i hea e roaa ai ia ù te puai e tïtauhia no te täui i to ù mau tämataraa èi mau täahiraa i nià no te hoê oraraa âpï ? E aha te mau ìteraa päpü no te faaâpïraa o ta ù e faaìte i te feia e haaàti ra ia ù ?

 

Pehepehe.

 

Te täuiraa mure òre

 

I roto i te tämataraa o to tätou oraraa,

I reira te värua e riro mai ai èi ànaana mai te ârio ra,

Na te Atua, te Tumu Nui, te hiòraa i to tätou mau mäuiui,

E tämärü i to tätou âau òto.

 

Ia au i te märamarama marü o te fenua,

E pärare te hau na roto i te hoê täuahiraa,

Te aho tätaìtahi, te roimata tätaìtahi,

E riro mai èi òaòaraa hanahana, ma te faahepo-òre-hia.

 

Tei roto tätou, ia Mäòhi Nui, te Feia Âpï,

Tei tiàfaahou, eiaha na roto i te mau peu e aore rä,

Te mau hohoà,

Na roto rä i te maitaì o te hoê here moà.

 

E ia muhumuhu anaè te raì,

To tätou iòa tei päpaìhia i nià i te iri täpoì no te tau mure òre,

E upootiàraa ia i nià i te mau mea atoà,

Te hoê haapäpüraa no te tumu o te oraraa a muri atu.

 

No reira, i te mau taime atoà o te feàaraa,

E ìte au i te puai i roto i te tämataraa,

No te täui i te ata èi märamarama,

E no te haere, ma te hau, no te hoê oraraa òaòa.

 

E aha te mau manaò ta teie ôrama e faaära mai nei i roto ia òutou ? Pënei aè te ìte ra òutou i te hoê hohoà no to òutou iho huru mau i te ìteraa, te hoê piiraa ia täuahi i te mau taime atoà èi faatupuraa i te hoê faito rahi aè i roto ia òutou ? Eiaha e haamarirau i te hiòpoà faahou i teie mau hiòraa, ia vai iho i ta òutou mau parau ia òri i nià i te àpi mai te hoê pure no roto mai i te fenua.

 

Teie ta ù parau tumu :

" A faariro i te mau tämataraa èi märamarama no roto mai to âau". Te auraa ra, te ìte nei au i roto i te mau fifi atoà i te hoê räveà no te tupu i te rahi, no te faaitoito ia ù iho, e no te turäma i te èà e tae atu ai i te hoê oraraa hohonu aè e te päpü. E aniraa manihini teie ia täuahi, ia tüiäu i te èà no te faaâpïraa, i reira hoì te mau tämataraa puai roa aè e faaìte mai ai i te mau värua ànaana tei ineine no te ärataì i te tiàmäraa.

 

Teraì òr. Faatura.